Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

Et elutriare lintea et lavandaria dicit, quae ad lavandum sint data, et:

  1. coicior (inquit) in fullónicam,
et:
  1. Quid próperas? ecquid praecurris, caldónia? [*](caldonia, MSS.; Caldonia, Hosius; Calidoniam, Ribbeck.)

Item in Restione talabarriunculos dicit, quos vulgus talabarriones,

item in Compitalibus:

  1. malas malaxavi,

item in Cacomnemone:

  1. Hic est (inquit)
  2. Í gurdus, quem ego me abhinc menses duos ex África
  3. Vénientem excepísse tibi narrávi,
item in mimo,

qui inscribitur , [*](Natalicius, Fleckeisen; nata, L. (1. X) ΠΧ; nata, Z1; Natalia or Natta, Bothe.) cippum dicit et obbam et camellam et pittacium et capitium:

  1. Induis (inquit) cápitium tunicaé pittacium.

Praeterea in Anna Peranna gubernium pro gubernatore et planum pro sycophanta et nanum pro pumilione dicit; quamquam planum pro sycophanta M. quoque Cicero in oratione scriptum reliquit, quam Pro Cluentio dixit.

Atque item, in mimo qui Saturnalia inscriptus est, botulum pro farcimine appellat et hominem levennam pro levi.

Item in cocionem pervulgate dicit, quem veteres arillatorem dixerunt. Verba Laberi haec sunt:

  1. Duas uxores? hercle hoc plus negóti est, inquit cócio;
  2. Séx aediles viderat.

Sed enim, in mimo quem inscripsit Alexandream, eodem quidem quo vulgus, sed probe Latineque usus est Graeco vocabulo; emplastrum enim dixit οὐθετέρως, non genere feminino, ut isti novicii semidocti.

Verba ex eo mimo adposui:

  1. Quíd est ius iurandum? emplastrum aeris álieni.

Quid significet et quid a nostris appellatum sit quod axioma dialectici dicunt; et quaedam alia quae prima in disciplina dialectica traduntur.

CUM in disciplinas dialecticas induci atque imbui vellemus, necessus fuit adire atque cognoscere quas vocant dialectici εἰσαγωγάς.

Tum, quia in primo

περὶ ἀξιωμάτων discendum, quae M. Varro alias profata, alias proloquia appellat, De Proloquiis L. Aelii, docti hominis, qui magister Varronis fuit, studiose quaesivimus eumque in Pacis bibliotheca repertun legimus.

Sed in eo nihil edocenter neque ad instituendum explanate scriptum est, fecisseque videtur eum librum Aelius sui magis admonendi quam aliorum docendi gratia.

Redimus igitur necessario ad Graecos libros. Ex quibus accepimus ἀξίωμα esse his verbis definitum: [*](definitum added by Skutsch.) λεκτὸν αὐτοτελὲς ἀπόφαντον ὅσον ἐφʼ αὑτῷ. Hoc ego supersedi vertere, quia novis et inconditis vocibus utendum fuit, quas pati aures per insolentiam vix possent.

Sed M. Varro in libro De Lingua Latina ad Ciceronem quarto vicesimo expeditissime ita finit: Proloquium est sententia in qua nihil desideratur.

Erit autem planius quid istud sit, si exemplum eius dixerimus. Ἀξίωμα igitur, sive id proloquium dicere placet, est: Hannibal Poenus fuit; Scipio Numantiam delevit; Milo caedis damnatus est;