Noctes Atticae

Gellius, Aulus

Gellius, Aulus. The Attic Nights of Aulus Gellius. Rolfe, John C., editor. Cambridge, Mass.; London: Harvard University Press; William Heinemann, 1927 (printing).

neque bonum est voluptas neque malum; et omnino quicquid ita dicitur plena atque perfecta verborum sententia, ut id necesse sit aut verum aut falsum esse, id a dialecticis ἀξίωμα appellatum est, a M. Varrone, sicuti dixi, proloquium, a M. autem Cicerone pronuntiatum, quo

ille tamen vocabulo tantisper uti se adtestatus est, quoad melius, inquit, invenero.

Sed quod Graeci συνημμένον ἀξίωμα dicunt, id alii nostrorum adiunctum, alii conexum dixerunt. Id conexum tale est: si Plato ambulat, Plato movetur; si dies est, sol super terras est.

Item quod illi συμπεπλεγμένον, nos vel coniunctum vel copulatum dicimus, quod est : P. Scipio, Pauli filius, et bis consul fuit et triumphavit et censura functus est et collega in censura L. Mummi fuit.

In omni autem coniuncto si unum est mendacium, etiamsi cetera vera sunt, totum esse mendacium dicitur. Nam si ad ea omnia quae de Scipione illo vera dixi, addidero et Hannibalem in Africa superavit, quod est falsum, universa quoque illa quae coniuncte dicta sunt, propter hoc unum quod falsum accesserit, quia simul dicentur, vera non erunt.

Est item aliud quod Graeci διεζευγμένον ἀξίωμα, nos disiunctum dicimus. Id est: Aut malum est voluptas aut bonum, aut neque bonum neque malum est.

Omnia autem quae disiunguntur pugnantia esse inter sese oportet, eorumque opposita, quae ἀντικείμενα Graeci dicunt, ea quoque ipsa inter se adversa esse. Ex omnibus quae disiunguntur unum esse verum debet, falsa cetera.

Quod si aut nihil omnium verum aut omnia plurave quam unum vera erunt, aut quae disiuncta sunt non pugnabunt, aut quae opposita eorum sunt contraria inter sese non erunt, tunc id disiunctum mendacium est et

appellatur παραδιεζευγμένον, sicuti hoc est, in quo quae opposita non sunt contraria: Aut curris aut ambulas aut stas. Nam ipsa quidem inter se adversa sunt, sed opposita eorum non pugnant: non ambulare enim et non stare et non currere contraria inter sese non sunt, quoniam contraria ea dicuntur quae simul vera esse non queunt; possis enim simul eodemque tempore neque ambulare neque stare neque currere.

Sed hoc iam breve ex dialectica libamentum dedisse.

nunc satis erit atque id solum addendum admonendumque est, quod huius disciplinae studium atque cognitio in principiis quidem taetra et aspernabilis insuavisque esse et inutilis videri solet, sed, ubi aliquantum processeris, tum denique et emolumentum eius in animo tuo dilucebit et sequitur quaedam discendi voluptas insatiabilis,

cui sane nisi modum feceris, periculum non mediocre erit ne, ut plerique alii, tu quoque in illis dialecticae gyris atque , tamquam apud Sirenios scopulos, consenescas.

Quid significet verbum in libris veterum creberrime positum susque deque.

SUSQUE deque fero aut susque deque sum [*](aut s.d sum, added by Hertz; aut s.d. est, Skutsch.) aut susque deque habeo—his enim omnibus modis

dicitur—verbum est ex hominum doctorum sermonibus. In poematis quoque et in epistulis veterum scriptum est plurifariam; sed facilius reperias qui verbum ostentent quam qui intellegant.

Ita plerique nostrum quae remotiora verba invenimus dicere ea properamus, non discere.

Significat autem susque deque ferre animo aequo esse et quod accidit non magni pendere atque interdum neglegere et contemnere, et propemodum id valet quod dicitur Graece ἀδιαφορεῖν.

Laberius in Compitalibus:

  1. Núnc tu lentu’s, núnc tu susque déque fers;
  2. Matér familias túa in lecto adversó sedet,
  3. Servós sextantis útitur nefáriis
  4. Verbís.
M. Varro in Sisenna vel De Historia:

Quod si non horum omnium similia essent principia ac postprincipia, susque deque esset.

Lucilius in tertio:

  1. Verum haec ludus ibi susque omnia deque fuerunt,
  2. Susque et deque fuere, inquam, omnia, ludus iocusque;
  3. Illud opus durum, ut Setinum accessimus finem: Αἰγίλιποι [*](aigilepes, Marx.) montes, Aetnae omnes, asperi Athones.