Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

[*](cfr. Plin. XI 236. (Diosc. II 75).) Nunc praevertemur[*](praeuertemur S cum Gron. reue- rv. praeuertens (reue- dx) rx.cfr. § 162. 267. XXX 82. XVI 1. XXXIV 94.) ad nostrum orbem, primumque communia animalium remedia atque eximia dicemus, sicuti e[*](e Rdxv(S). ae V. de rG.) lactis usu. utilissimum cuique maternum. concipere [*](concipere V2xrVen.(G). confpicere V1R.del. v.) nutrices[*](nu- tricis v.a. G.) exitiosum est; hi[*](hi (hii V) funt ll. v. an hifcunt (vel aliud verbum simile)?) sunt enim infantes, qui colostrati appellantur, densato lacte in casei speciem. est autem colostra prima a partu spongea[*](spongiosa v.a.J. (cfr. XI 188. XVIII 105. XXXI 114. XXXIV 120. XXXVI 155).) densitas lactis. maxime autem alit quodcumque humanum, mox caprinum, unde fortassis fabulae Iovem ita nutritum dixere. dulcissimum ab hominis camelinum[*](camellinum V.), efficacissimum ex asinis. magnorum animalium et corporum facilius redditur.[*](Diosc. II 75.) stomacho adcommodatissimum caprinum, quoniam fronde magis quam herba vescuntur, bubulum medicatius, ovillum dulcius et magis alit[*](alit Rxv. alii V. ait d.), stomacho minus utile, quoniam est pinguius. omne autem vernum aquatius[*](uernum aquatius d(?)v. aquatius (-acius V) uernum rx.) aestivo et de novellis . probatissimum vero quod in ungue[*](ung&te R. -guente (ad marg. -ge) r.) haeret nec defluit ; innocentius decoctum, praecipue cum calculis marinis. alvus maxime solvitur bubulo, minus autem[*](autem om. x cod. Murbac. v. a. H.) inflat quodcumque decoctum.[*](cfr. Plin. XXV 94. XXIV 28. Cels. III 22 p. 112. IV 31 p. 157.) usus lactis ad omnia intus[*](in- tus xcod. Murbac. G. ictus dr. tetus V1R. ictu tetus V2. utile contusa v.) exulcerata[*](exulcerata dxrcod. Murbac. G. eaulocrata (aul- R) V1R.del.V2. aut luxata v.), maxime renes, vesicam, interanea, fauces, pulmones, foris pruritum cutis, eruptiones pituitae poti ab[*](poti ab fS. -ti at F. -ti// V. -tior dx. pofcit R. poft rG. cibi aut potus v.) abstinentia[*](ab- stinentia Vdxv(S). -tiam RG. (locus nondum sanatus; an posci abstinentia medicaminum ut in sqq.? cfr. XXV 94).)

nam ut[*](ut om.R1.) in Arcadia[*](arcadia G e coni. B. achaia ll.x. -ia v.) bubulum biberent phthisici, syntectici, cachectae[*](ca- chectae B. -choetae (-te d) dx. -cohetae VR. -coethe f.), diximus in ratione herbarum. sunt inter exempla[*](25,94) qui[*](quia si uinum dx.) asininum bibendo liberati[*](liberatis in V.) sint podagra chiragraque [*](chiragraque ego (-aue v). theragraque V2. -gratiue (-uae V1) V1dx. chera- graue R.).[*](Diosc. II 77.) medici speciem unam addidere lactis generibus, quod schiston appellavere. id fit hoc modo: fictili[*](fictili dxv. -le r.) novo fervet[*](feruet Rv. -ro et rx.), 5 caprinum maxime, ramisque ficulneis recentibus miscetur additis totidem cyathis mulsi[*](cyathis aceti mulsi B e Diosc.), quot sint heminae lactis. cum fervet, ne[*](ne B. ni ll.xS. et v.) circumfundatur, praestat cyathus argenteus cum[*](cum v. cum & ll.x.an et cum?) frigida aqua demissus[*](dimissus V.) ita, ne quid infundat. ablatum deinde igni refrigeratione dividitur et discedit serum a lacte.[*](Diosc. II 77. 76. Seren. 133.) quidam et ipsum serum iam multo[*](multo ll.Txv(S). mulfo fH. mufto Dal.) potentissimum decocunt ad tertias partes et sub diu refrigerant. bibitur autem efficacissime heminis per intervalla, satis[*](satis J. salis ll.xf. singulis C cum B(G). sanis v.) diebus[*](in diebus r.cfr. XX 188. del. B.) quinae[*](quinae VJ. quine Rd. quinque xv.a.C. quinis G. usque ad quinas C cum B. an in die non plus quinae? cfr. Diosc.) ; melius[*](melius RdxG. illius V. (a potu illius solitis man. Dal. v).) a potu gestari. datur comitialibus, melancholicis , paralyticis, in lepris, elephantiasi, articulariis morbis .[*](Diosc. II 77. eupor. I 205. II 53.—Diosc. II 77. Cels. V 27, 12.) infunditur quoque lac contra rosiones a mledicamentis factas et, si urat dysinteria, decoctum cum marinis lapillis aut cum tisana hordeacia. item ad intestinorum rosiones bubulum aut ovillum utilius. recens quoque dysintericis infunditur, ad colum autem crudum, item vulvae et propter serpentium ictus potisve[*](potisue ll.xH. phthisicis v.) pityocampis[*](pityocampis J. cfr. XXIX 95. -pes Tf(?)B (phyto- v). pytoscampis (ytos rin ras.) R. potioc- (-pes d) Vdx.), bupresti[*](buprestis T(?)v.a.J.), cantharidum
aut salamandrae venenis,[*](Diosc. IV 84. eupor. II 148. Scribon. 179. Seren. 1071. 526.—Diosc. eup. II 161. 163. 164. Diosc. II 77. Marc. 14, 56. (cfr. Cels. III 22 p. 112).) privatim bubulum iis[*](iis v. his ll. C.), qui Colchicum [*](colchicum J. -con B. cholicum ll. colostrum v.a.B.) biberint ant cicutam aut dorycnium aut leporem marinum, sicut asininum contra gypsum et cerussam et sulpur et argentum vivum, item durae alvo in febri. gargarizatur [*](gargariziatur V.)[*](dist. ego.) quoque faucibus exulceratis. utilissime et bibitur ab imbecillitate vires recolligentibus, quos atrophos[*](atrophitos R. -pos r.) vocant, in febri etiam, quae careat dolore capitis. pueris[*](pueris om.R1.) ante cibum lactis asinini[*](asinino R.) heminam dari aut si exitus cibi rosiones sentirent[*](sentiret V. -iant dxv.a.G.), antiqui in arcanis habuerunt, si hoc non esset[*](esset RTv. esse V. est e d. est x.), caprini[*](caprini RdH. e caprino VTx (v praem. habuerunt).).[*](Scribon. 132. Diosc. II 78. Cels. III 22 p. 112. IV 16.—Diosc. II 77. eupor. II 38.—Diosc. II 78.) bubuli serum orthopnoicis prodest ante cetera addito nasturtio. inunguntur etiam oculi[*](cauli V.) in lactis[*](in latis V1. illatis V2.) heminas[*](hemina (em- x) dx. -nis v.a.S.)[*](quattuor ll.v.) additis[*](additis Tv. -ti V1dx. -t,// R. -ta V2r.) sesamae[*](sesamae TC. -mi v. samiid Rdx. sami// V1. semi V2r.) drachmis IIII tritis in lippitudine [*](in id iam V.). caprino lienes sanantur, post bidui inediam tertio[*](tercio x. tertia Rd(?)v.a.S.) die hedera pastis capris, per triduum poto sine alio cibo. lactis usus[*](lacti su- cus Vd. -tis succus x.) alias contrarius capitis doloribus, hepaticis, splenicis[*](splenicis VdTxrv(H). -neticis C. om.RDal.), nervorum vitio, febres habentibus, vertigini praeterquam purgationis gratia, gravedini[*](grauedini Rv. om. rx. (gratia om. v.a.B).), tussientibus, lippis. ovillum[*](ouillum coni. H e Diosc. sui- ll.xv.) utilissimum tenesmo, dysinteriae; nec non phthisicis[*](dist. ego.) hoc et mulieris[*](mulieris ego. cfr. Diosc. II 78 et § 75. 243. XXIX 42 al., de mendo XXVII 63. -res VRf. -ri G. -ribus dTxv(H). an vero muliebre, ut XXX 118?) saluberrimum qui dicerent fuerunt.

[*](Diosc. II 80. cfr. Hippocr. de morb. IV 20. Diosc. II 79. (Herodot. IV 2).) De generibus caseorum diximus, cum de uberibus singulisque membris animalium diceremus. Sextius eosdem[*](11,240 sqq.) effectus equino quos bubulo tradit; hunc[*](hunc RdG. hoc V. hos xv.) vocant[*](uocant drG. -at rxv.) hippacen [*](hyppacen Vx.). stomacho utiles qui non sunt[*](sint G.) salsi, id est recentes. veteres alvum sistunt corpusque minuunt, stomacho in- utiliores[*](inutiliores D cum U 614. uti- ll.v.) ; et in totum salsa minuunt corpus, alunt mollia. [*](Pl. iun. 29, 15. Marc. 19, 56.—cfr. Diosc. eupor. II 49.) caseus recens cum melle suggillata emendat, mollis[*](mollit fS.) alvum sistit, sedat[*](sedatque fS.) tormina pastillis in vino austero decoctis rursusque in patina tostis cum melle. saprum vocant qui cum sale et sorbis siccis e vino tritus[*](tritis V.) potusque medetur coeliacis[*](dist. ego.). genitalium[*](genitalium rv. -libus (ortum ex -liuuf) rx.) carbunculis caprinus tritus inpositus, item[*](idem Vx.) acidus cum oxymelite maculis in balineo[*](balneo dx.) inlitus oleo interlinitur.

[*](cfr. Plin. XI 239. Hippocr. de morb. IV 20. Diosc. II 81.) E lacte fit et butyrum, barbararum gentium lautissimus cibus et qui divites a plebe discernat. plurimum e bubulo—et inde nomen—, pinguissimum ex ovibus[*](an ouillo?)[*](dist. ego.) fit et[*](fit et ll. et x. fit et ex v.) caprino, sed[*](fed ll.v. an et?) hieme[*](hieme R(?)v. hi Faxe V. in faxe dTx.) calefacto lacte, aestate expresso tantum, crebro iactatu[*](iactato V.) in longis vasis angusto foramine[*](an sub delendum (vel sed)? cfr. § 146.) spiritum[*](spiritu V.) accipientibus sub ipso ore alias praeligato . additur paulum[*](paulum Vfv(S). -lulum rG(D). (paululum non legitur nisi IV 1. VII 48, de tempore dictum).) aquae, ut acescat[*](accescat V.). quod est maxime coactum, in summo fluitat;[*](Diosc. II 81.) id exemptum[*](exemplum R.) addito[*](quoacto R. -agulum r.)[*](locum transponendo emendare conati sunt Dal., Beckmannus, alii. addito—relicum parenthesi complexus est Müller emend. IV 30.) sale oxygala[*](oxygalla (oxig- x) Vdx (item infra).)[*](uocatur dTxH.) appellant. relicum[*](reliqua v.a.H.) decocunt in ollis; ibi quod

supernatat[*](an supernatet? cfr. XXIX 35. supernatat tollunt Müller 1. 1.), butyrum est, oleosum natura. quo[*](qua R. quod rv.a.G.) magis virus resipit[*](respuit (Vinc. Bellov.) v.a.G.), hoc praestantius iudicatur. pluribus conpositionibus miscetur inveteratum. natura eius adstringere, mollire , replere, purgare.

[*](cfr. Colum. XII 8.—Donat. ad Terent. Hecyr. I 2, 60 Serv. ad Verg. Aen. IV 458. (Isid. IX 7, 12).) Oxygala fit et alio modo, acido lacte addito in recens, quod velint[*](uelint ego. ue... (reliquis margine abscisis) r. inm VR. in dx. uelis G. dum v. (fortasse nonnulla ex- cidernt, ut quodue aliud cogat: cfr. Colum.).) acescere[*](acescere RdxG (-scit v). arcesc- V. inacescere H (a Plinio nusquam alibi usurpatum, sed cfr. potius § 133. XX 147. VII 64. XVIII 77 al.).), utilissimum stomacho. effectus dicemus suis locis.

Proxima in communibus adipi[*](adipis et (9) suilli G.) laus est, sed maxime suillo, apud antiquos etiam religiosius[*](religiosius ll.H(J). -si G. -sus erat f(?)v(S).). certe novae nuptae intrantes etiam nunc[*](etiam nunc ego. -um ll.v.) sollemne habent postes eo attingere[*](at- tinguere coni. J coll. § 142.). inveteratur duobus modis, cum[*](cum ll.xJ. aut cum d(?)v. (an aut? cfr. § 229. XXIX 60).) sale aut sincerus ; tanto[*](tanto ll. tanto utilior quanto v. sed cfr. § 78. XXIX 13. 107. XXXI 46. XXIII 157. XVII 250 al.) fit[*](fit dx. fit VRv.) utilior[*](utilior r. uectior R. uetuftior rv.). axungiam Graeci etiam appellavere iam[*](iam (= nunc) V1RdTH(J). tam x. eam V2D. eum G. del. v(S).) in voluminibus suis. neque est occulta virium causa, quoniam id animal herbarum[*](herbarum drv. -rum causa V R x f (falso iterantes).) radicibus vescitur; itaque etiam fimo innumeri usus. quam ob rem non de alia loquemur[*](loquemur ll.Txv(S). -uimur rG.) [sue][*](uncos ego posui (sue glossema est ad femina). quam e sue anonymi ap. B. D cum U 615.). multo efficacior[*](efficacior e J. -ore VRv(S). -or est dTxH.) e femina et[*](est (pro et) D cum U.) quae non pepererit[*](pepe- rerit ego. -perit ll.v. cfr. § 75.), multo vero praestantior[*](praestantior xv. -ore ll.) in apris essedicitur[*](esse dicitur ego (et dist.). est igitur ll.S. est v. (an intelle- gitur, ut § 55. 146. 159. XXV 93. XXIII 106. 120 al.?).)

usus[*](usus igitur v.a.S.) axungiae ad[*](est ad v.a.D.) emollienda, excalfacienda, discutienda purgandaque.[*]((Diosc. II 94). Pl. iun. 87, 13. 14.) medicorum aliqui admixto anseris adipe taurorumque sebo et oesypo ad podagras uti iubent; si vero permaneat[*](permaneat G. -net ll.Txfv(H).) dolor, cum cera, myrto, resina, pice. sincera [*](an uel delendum (aut uel igni uel)?) axungia medetur ambustis vel nive, pernionibus[*](pernicionibus V2) autem cum[*](cum rv. om. rx.) hordei cinere et galla pari modo. prodest et confricatis membris, itinerumque lassitudines et fatigationes levat. ad tussim veterem recens decoquitur quadrantis pondere[*](tribus ll.v.) in vini cyathis III addito melle.[*](Marc. 16, 71.) vetus etiam phthisis[*](phthisis RS. -sin in v. ptisis x. ptysis d. pthisicis V.) pilulis sumpta sanat, quae sine sale inveterata est. omnino enim non nisi ad ea, quae purganda sint aut quae non[*](non om.dx.) sint exulcerata, salsa[*](falfa man. Dal. G. falf...(reliquis margine abscisis) r. callica Rdx. gall- VTf. et calida v.) recipitur[*](recipitur VdTxfv(S). cap- R. petitur G.). quidam quadrantes axungiae et mulsi[*](mulfi v. multis.ll) in vini cyathis ternis[*](ternis VRfS(D)....us r. tribus dxv(J).) decocunt contra phthisis[*](ptisis x. ptysin d.), quarto[*](quanto V. quintoque v. a. H.)[*](quarto—) quoque[*](queque x.om. v.a.H.) die picem liquidam in ovo sumi iubent[*](iubent pro glossemate habit S coll. XXIV 40. sed cfr. Marc. 16, 67. an die et picem?). circumligatur[*](circumligatur VTxfS. -tis r(?)v.) et[*](et om.df(?)v.a.S.) lateribus, pectori[*](pectori ego. -ris VdTxfS. -ribus R(?)v (praem. et) D.), scapulis[*](et scapulis v.a.D.) eorum, qui phthisim[*](phthisin rv.a.S. -sem R. ptisim x. pthysim d.) sentiunt, tantaque est vis, ut genibus etiam adalligata redeat in os sapor eamque expuere videantur. [*](cfr. Marc. 19, 40.) e sue, quae non pepererit[*](pepererit xG. -perit ll.fv(H). cfr. § 136.), aptissime utuntur, ad cutem mulieres, contra scabiem vero quivis[*](quiuis RG. qui uix Vd. quouis xv.) admixto iumentorum sebo pro parte tertia et pice pariterque[*](pariterue Vf.) subfervefactis. sincera partus in abortun vergentes nutrit[*](nutrit dxv. -trū V1R. -triunt D. nytru V2. an munit? cfr. XV 86.) collyrii modo
subdita. cicatrices concolores facit cerussa admixta vel argenti spuma, at[*](ad V.) cum sulpure unguium[*](adunguium VR. (an & ung-?).) scrabritias emendat . medetur et capillo[*](capillo dxv. -llos V1R. -ilis V2D.) fluenti[*](fluentibus V2D.) et ulceribus in capite mulierum cum gallae parte quarta et infumata pilis[*](fills V. -liis f.) oculorum . datur et phthisicis unciatim cum vini veteris hemina [*](tres ll.v.) decocta, donec III unciae e[*](ex dTx.) toto[*](cocto R1.) restent; aliqui et mellis exiguum adiciunt.[*](Pl. iun. 81, 19. (Diosc. II 94).) panis[*](panos sanat man. Dal.v.a.G.) inlinitur[*](illinitur rG. inlito V. illi- rTx. -ta v. an inlita sc. medetur (suppl. e v. 3)?) cum calce, item furunculis duritiaeque mammarum. rupta et convulsa[*](et conuulsa et spasmata rv. om.rx.) et spasmata et luxata sanat, clavos et rimas callique vitia cum helleboro albo, parotidas admixta farina salsamentariae[*](salsamentariae RG. -ria rxfv (praem. e).) testae[*](testa v.a.G.), quo genere proficit et ad strumas. pruritus et papulas in balineo[*](balneo dxv.a. G.) perunctis[*](perunctos V.) tollit, alioque etiamnum modo podagricis prodest mixto oleo vetere, contrito una sarcophago lapide et quinquefolio tuso[*](tusa Vdxv.a.G.) in vino vel cum calce aut[*](calce aut VRdTx. calce uel rv.) cum cinere. fit[*](fit ego. facit ll.xv.) et peculiare emplastrum LXXV $X$[*]($X$ om.dTxv.a.Gron. inRras.) ponderi [*](ponderi ll.TH. -re xv. pondo C.) c[*](c xv. centum ll. (?)C.) spumae argenteae mixtis, utilissime[*](utilis- sime Vx. -ma Tf. -mum r(?)v.) contra ulcerum inflammationes[*](dist. ego.) adipe verrino. et[*](et om.dTxH.) inungui putant utile, quaeque serpant inlinere[*](inlinere VS. -nire Rdxv. an inlini?) cum resina.[*](Diosc. II 94.) antiqui axibus vehiculorum perunguendis maxime ad faciliorem circumactum rotarum utebantur, unde nomen, sic quoque utili[*](utile R.) medicina cum[*](dist. ego.) illa ferrugine[*](ferugine VVen.) rotarum ad sedis vitia virilitatisque et per se axungia[*](axungia ego. -ncia V. -ngia et Rdx. -ngiae D. -ngiam v. fortasse ut per se. an vero et per se axungia est (pro et) ut glossema delenda sunt?).[*](Diosc. II 87. 94.) medici antiqui maxime probabant renibus
detractam exemptisque venis aqua caelesti fricabant crebro decoquebantque fictili novo saepius[*](saepius Rv. saeius V. seuius dT. semius x.), tum demum adservantes . convenit salsam magis mollire, excalfacere, discutere , utilioremque esse vino lotam. Masurius palmam lupino adipi dedisse[*](ad- dedisse V.) antiquos tradidit. ideo novas nuptas illo perunguere postes[*](potest V.) solitas, ne quid mali medicamenti inferretur.

[*](Diosc. II 89.) Quae ratio adipis, eadem in iis[*](iis v. his ll.C.), quae ruminant, sebi est, aliis modis, non minoris potentiae. perficitur omne exemptis venis aqua marina vel salsa lotum, mox in pila[*](dist. ego cumx.cfr. Diosc. et § 142.) tusum aspersa marina crebro; postea coquitur, donee odor omnis[*](omne om.R(?)H.) aboleatur, mox adsiduo sole ad candorem reducitur .[*](Diosc. II 90.) a renibus autem omne laudatissimum est. si vero vetus revocetur ad curam, liquefieri prius iubent[*](iu- bent prius dx.), mox frigida aqua lavari saepius, dein[*](deinde dx.) liquefacere adfuso vino quam odoratissimo. eodemque modo iterum ac saepius cocunt[*](cogunt xv. a. G.), donec virus evanescat. multi privatim sic taurorum leonumque[*](leonum VR1v. a. G.) ac[*](ac om. v. a. G.) pantherarum et[*](& R(?)G. ac rxv.) camelorum pinguia curari iubent. usus dicetur suis locis.

[*](Diosc. II 95.) Communis et medullarum est. omnes molliunt, explent, siccant, excalfaciunt. laudatissima[*](laudatissima e S. -me Vd. -ma Rxv.) e cervis[*](ceruis rS. -uicis VR. -uina dxv.), mox vitulina,[*](dist. ego.) dein hircina et caprina. curantur ante autumnum. recentes[*](recedentes VR1.) lotae siccataeque in umbra, per cribrum dein liquatae per lintea exprimuntur ac reponuntur in fictili locis frigidis.

[*](Diosc. II 96. (cfr. Plin. XI 195).—Fabius Pictor ap. Gell. X 15, 2. Festus p. 178b, 24.) Inter omnia autem communia animalium vel praestantissimum[*](prae- stantissimum D cum U 617. -ma in r. -mum in S. -tiū in rTxf. -tiffimi G. -tius in v.) effectu[*](effectus fG.) fel est. vis eius excalfacere,

mordere, scindere, extrahere, discutere. minorum animalium subtilius intellegitur et ideo ad oculorum medicamenta utilius existimatur. taurino[*](laurino V.) praecipua potentia, etiam in aere pelvibusque[*](peluibusque S cum cod. Murb. vet. Dal. pelli- ll.xv.) aureo colore obducendis[*](obducendis S. duc- (dic- V1) ll.xv. non minus probabile est inducendis; cfr. XXXVI 176. XXXII 65 (90. 91. XXXV. 36. 45. 102. XXX 132).). omne autem curatur recens[*](an recens uesicae praeligato ore? cfr. Diosc.) praeligato ore lino crasso, demissum in ferventem aquam semihora[*](semihoram V.), mox siccatum sine sole atque in melle conditum. damnatur equinum tantum inter venena. ideo flamini[*](flaminii Vx. -nio v. a. B.) sacrorum equum[*](ecum VS(item infra).) tangere non licet, cum Romae publicis sacris equus etiam[*](etiam equus x.) immoletur.

[*](Diosc. II 97. cfr. Diosc. eupor. II 158. de venen. 25.—cfr. Plin. IV 12. Pausan. VII 25, 6 extr.) Quin et sanguis eorum septicam vim habet; item equarum, praeterquam virginum, erodit, emarginat[*](emarginat d(?)v. mar- rxv.) ulcera[*](ulcera rG. -rat rxv.). taurinus quidem recens inter venena est excepta Aegira. ibi enim sacerdos Terrae vaticinatura[*](uaticinatarum Vdx.) sanguinem tauri bibit prius quam in specus[*](specus ll.Txfv(S). -cū rG(D).) descendat. tantum potest[*](ualet (pro potest) x.) sympathia illa, de qua loquimur[*](loquemur V2. -uuntur v. a. G.), ut aliquando religione aut loco fiat. [*](cfr. Aurel. Victor 66. (Diosc. II 97).) Drusus tribunus plebei[*](plebe R. -bis rv. a. H.) traditur caprinum bibisse, cum pallore et invidia veneni sibi dati insimulare Q. Caepionem inimicum vellet. hircorum sanguini tanta vis est, ut[*](ac (pro ut) d. af R1.) ferramentorum subtilitas non aliter acrius induretur, scabritia poliatur[*](poliatur ll.Txfv(H). cfr. XXXVI 53. XIII 81. tollatur rG(D).) vehementius quam lima. non igitur et sanguis animalium inter communia dici potest, et ideo suis quisque [*](quisque RdG. suisque V. quique x. quae- que [et dicentur] v.) dicetur effectibus[*](post effectibus interrogationis signum posuit S, ut esset non = nonne. sed negat Plinius posse in commune dici de variorum animalium sanguinis peculiari natura.).

[*](Diosc. II 63. eupor. II 128. Nicand. ther. 36. Pl. iun. 110, 2. 3.) Digeremus enim in mala[*](mala V1RdTxfH coll.indice. animalia V2v(D).) singula usus primumque [*](primumque S cum P. pluri- ll.v.) contra serpentes. exitio his esse cervos nemo ignorat ut, si quae sunt[*](ut fi quae sunt ll. v. utique fpiritu P. an ueftigantef et? cfr. VIII 118.), extractas cavernis mandentes. nec vero ipsi spirantesque[*](ipsis spirantes Tv. a. G.) tantum adversantur, sed membratim quoque . fugari eas nidore cornus[*](cornus Vfv(S). -nu rxH.) eorum, si uratur, dictum[*](8,118) est; at e[*](at e Vv(S). at de RBrot. ac de dTx.) summo gutture ustis[*](gustis VR.) ossibus congregari dicuntur. [*](Seren. 851. - Diosc. II 43. eupor. II 131. 115. Nicand. ther. 586. 579. Seren. 852. Diosc. II 95. 94. eupor. II 132. Nicand. ther. 101. Seren. 838. Solin. 19, 16. cfr. schol. Nicand. ther. 577.) pelles eiusdem animalis substratae securos praestant ab eo[*](eo (pro ictu) rin ras.) metu somnos, coagulum. ex aceto potum ab ictu; et si omnino tractatum[*](tractum dTxVen. tactum P.) sit, eo die non ferit serpens. testes quoque eius inveterati vel genitale vetus[*](uetus Müller emend. IV 31. eius ll.S. del. v(D). ξηροῦDiosc. eupor. (an ficcum?).) maris salutariter dantur in vino; item venter, quem centipellionem[*](centipeleonem (centp- V1) VR. -lionem r.) vocant. fugiunt et omnino dentem cervi habentes ant medulla perunctos[*](perunctas V.) sebove cervi[*](cerui rv. -uitia VR. -ui tacta dx.) aut[*](ac x.) vituli[*](uituli ll.Txv(H). hinuli G.). summis autem remediis praefertur hinnulei[*](innulei V. hinule x. -lei G. -li v.) coagulum[*](cogulum V1. coagulatum V2.) matris utero[*](utero Rv. uero rx.) execti[*](essecti RdxG.), ut indicavimus.[*](8,118)[*](cfr. Plin. XXX 146.) sanguine cervino, si una urantur[*](si maturantur V.) dracontion et cunilago et anchusa lentisci ligno, contrahi serpentes tradunt, dissipari deinde, si sanguine detracto[*](detracta V.) adiciatur pyrethrum[*](pyrhetrum V. perit- x.). invenio apud auctores Graecos, animal cervo minus et pilo demum simile, quod ophion vocaretur[*](uocatur v. a. H. diceretur r.), Sardiniam tantum ferre solitam. hoc interisse[*](interiisse B. -resse ll.xv.) arbitror et

ideo medicinas ex eo omitto.[*](Nicand. ther. 559. Diosc. II 48.)

Apri quoque cerebrum contra eas[*](eos Vxv. a. C.) laudatur cum sanguine, iocur etiam inveteratum [*](inueteratur Vdx.) cum ruta potum ex vino, item adips cum melle resinaque, simili modo verrinum[*](uerinum V.) iocur et fellis dumtaxat[*](dumxtaxat RdT. dumzazat V1f.) fibra $X$[*]($X$ om.d. or x. obo- lorum v. a. H.) IIII pondere vel cerebrum in vino potum.—Caprarum cornu vel pilis[*](pilus R.) accensis fugari serpentes dicunt, cineremque[*](cineremque dxv. -reque r.) e[*](e (et ll. ex D) cornu ll.xH. eorum v.) cornu potum vel[*](uel Rv(D). et dS. ei V.om.x.) inlitum[*](inlitum om.x.) contra ictus valere, item lactis haustus[*](inaustus V.) cum uva taminia vel urinae cum aceto scillite[*](scillite G. -to Rd. -tico C. scillato V. scyllito x. -tico v. an scillino? cfr. nota ad XXVI 114.), caseum caprinum cum origano inpositum vel sebum cum cera.[*](cfr. Plin. VIII 202.) milia praeterea remediorum ex eo animali demonstrantur , sicut apparebit, quod equidem miror[*](mero R1.), cum febri negetur carere[*](carere negetur dTx.). amplior potentia feris eiusdem generis , quod numerosissimum esse diximus, alia vero et[*](8,214) hircis. Democritus etiamnum[*](etiam hiannum V1. etiam V2.) effectus auget eius, qui singularis natus sit. fimo quoque caprarum in aceto decocto inlini ictus serpentium placet et recentis cinere in vino, atque in totum difficilius sese[*](sese VRfS. esse r. sere dx. se v.) recolligentes a serpentium ictu in caprilibus optime convalescunt.[*](Diosc. II 21. eupor. II 159 (114. 115).) qui efficacius volunt mederi, occisae caprae alvum dissectam cum fimo intus reperto[*](reperio V.) inligant statim. alii carnem recentem haedorum cum[*](cum CFW Müller p. 25. cfr. § 202. 210. om. ll.xv.) pilo suffiunt[*](faf fifiunt V.) eodelmque nidore fugant serpentes . utuntur et pelle eorum recenti[*](recenti ego. -te ll.v (contra Plinii ustum).), ad plagas et came[*](dist. ego.)[*](et came VRTxfS. carne d(?)v.) et fimo equi in agro pasti, coagulo leporis ex aceto contraque[*](contra v.a.G.) scorpionem et murem araneum; aiunt non feriri[*](ferire V.)

leporis coagulo perunctos.[*](Diosc. II 98. eupor. II 117.—Scribon. 190.) a scorpione percussis fimum caprae efficacius aceto[*](aceto dx. -tū V. cum aceto R(?)v.) decoctum auxiliatur, lardum iusque decocti potum et[*](et om. v. a. S. ex T.)iis[*](iis v. his ll.C.), qui buprestim hauserint[*](quibus praestim auserint V.). quin etiam si quis asino in aurem percussum a scorpione se dicat, transire malum protinus tradunt, venenataque omnia accenso [*](ac- censo dxv. -sa rf.) pulmone eius fugere. et fimo vituli suffiri percussos a scorpione prodest.

[*](Diosc. περὶ ἰοβ. 2 med.—Seren. 871–874. Pl. iun. 112, 5–7.) Canis rabiosi morsu facta volnera circumcidunt ad vivas usque partes quidam carnemque[*](carnemque ll.v(G). -nem xman. Dal. C.) vituli admovent[*](admonent V.) et ius ex eodem carnis decoctae dant potui aut axungiam cum calce tusam, hirci iocur[*](iecore (om. quo) dTxH.), quo inposito ne temptari quidem aquae[*](aqua V. aliquo dTx.) metu adfirmant. laudant et caprae fimum ex vino inlitum, melis et cuculi et hirundinis decoctum et potum. ad reliquos bestiarum morsus caprinum caseum siccum cum origano inponunt et bibi iubent, ad hominis morsus carnem bubulam coctam, efficacius vituli, si non ante quintum diem solvant.

Veneficiis rostrum lupi resistere inveteratum aiunt ob idque villarum portis praefigunt. hoc idem praestare et pellis e cervice solida manica[*](manica VdTxv(S). manua R.del. C.) existimatur, quippe tanta vis est animalis praeter ea, quae retulimus, ut vestigia[*](8,80) eius calcata equis adferant torporem.[*](Cels. V 27, 12. cfr. Pl. inn. 108, 3. 4. Seren. 1071. Scribon. 181. 179. 186. 191. Diosc. eupor. II 156. 163. Scribon. 184.) — Iis, qui argentum vivum biberint, lardum remedio est.—Asinino lacte poto venena restinguntur, peculiariter si hyoscyamum potum sit[*](sic V.) aut viscum aut cicuta aut lepus marinus aut opocarpatum[*](opocharpatum Vx. -carpathum v.a.Brot.ὀπὸς καρπάσουDiosc. de venen. 13.) aut cerussa[*](cerussa ego. cfr. § 129 et Diosc. Scribon. caryce dv. a. B. -rice Vx. carie f. tarice R. phari- con B (cfr. Diosc. eupor. II 141. Scribon. 195). agaricum D cum U 618.) ant dorycnium[*](dorygneum V. -rignium R. -ricinum x.) et si coagulum

alicui nocuerit, nam id quoque venenum est in[*](in Vxv(S). om. r(?) H.) prima lactis coagulatione. multos et alios usus eius dicemus, sed meminisse oportebit recenti utendum aut non multo postea tepefacto; nullum enim celerius evanescit. ossa quoque asini confracta et decocta contra leporis marini venenum dantur. omnia eadem onagris efficaciora.[*](cfr. Plin. VIII 39.—Scribon. 186. (cfr. Plin. VIII 38).) —De equiferis non[*](non dxrv. nunc r.) scripserunt[*](scal- pserunt r1. cal- r2.) Graeci, quoniam terrae illae non gignebant, verum tamen fortiora omnia eadem quam in equis intellegi debent. lacte equino venena leporis marini et toxica expugnantur. nec uros aut bisontes[*](uisontes V1x. ues- V2.) habuerunt Graeci in experimentis, quamquam bove fero refertis[*](quam- quam—refertis V2rv. om. rx.) Indiae silvis; pro[*](pro ego. cfr. § 139. XX 8. XI 40 al. re V1Rdx.del.V2rv.) portione tamen eadem efficaciora omnia ex his credi par est.[*](Seren. 1071.—cfr. Diosc. II 77. eupor. II 148. Diosc. II 94.—Diosc. eupor. II 134. Marc. 16, 96.—Diosc. II 81. eupor. II 135.) sic quoque lacte bubulo cuncta venena expugnari tradunt, maxime supra dicta et[*](est (pro et) V.) si ephemerum[*](epherum VR1x.) inpactum sit aut si cantharides datae; omnia vomitione egeri, sic et caprino iure cantharidas[*](cantharides Vdxv. a. H.). contra ea vero, quae exulceratione enecant, sebum vitulinum vel bubulum auxiliatur. nam contra sanguisugas[*](sangi- sugas r. sanguis ungias VR.) potas butyrum remedio [*](remediū VR1.) est cum aceto ferro calefacto, quod et per se prodest contra venena, nam[*](nam ll.xv, ortum fortasse ex [na] et, ut fuerit uenena et si oleum sqq.) si oleum non sit, vicem eius[*](uice V.) repraesentat . multipedae morsus cum melle sanat.[*](cfr. Diosc. eupor. II 137. Scribon. 188. Nicand. alex. 62. 63.—Seren. 1076.—Diosc. eupor. II 139. Pl. iun. 108, 4. 5.) omasi[*](omasi VRG. omnia si (sesami v) dTxv.) quoque[*](quoque VRv. coquitur dTx. cocti coni.H.) iure poto venena supra dicta expugnari putant[*](debent (pro putant) R1.),
privatim vero aconita et cicutas, itemque vitulino sebo.— Caprinus caseus recens iis[*](iis v. his ll.xC.), qui viscum biberint, lac contra cantharidas remedio est, contra[*](contra ego. eo contra ll.x (ortum ex cocontra). et contra v.) ephemeri potum cum taminia uva. sanguis caprinus decoctus cum medulla contra toxica venena sumitur,[*](Pl. iun. 108, 18–20. Nicand. ther. 577. alex. 325.) haedinus contra reliqua, coagulum haedi[*](haedi—9 coagulum om.R.) contra viscum et chamaeleonem album sanguinemque taurinum, contra quem et leporis coagulum est ex aceto, contra pastinacam vero et omnium marinorum ictus vel morsus coagulum leporis vel haedi vel agni drachmae pondere ex vino[*](ex uino cyathis III Pl. iun.). leporis coagulum et contra venena additur[*](additu VdxS.) antidotis. papilio quoque lucernarum luminibus advolans inter mala medicamenta numeratur; huic contrarium est iocur caprinum, sicut fel[*](fel om.VR1.) veneficiis[*](ueneficis VD.) ex mustella rustica factis. hinc deinde praevertemur[*](reuertemur dxv. a. S. cfr. nota ad § 123.) ad genera morborum.

[*](Diosc. II 94. Marc. 6, 27 (1). 6.—cfr. Marc. 4, 21. 70.— 4, 6.—4, 35. 34.) Capilli defluvia ursinus adips admixto[*](mixto x. -tu V.) ladano et adianto[*](adiantho VRxv. a. C.) continet alopeciasque emendat et raritatem superciliorum cum fungis lucernarum[*](fagis lacernarum V.) ac fuligine, quae est in rostris earum, porriginem[*](porriginem r. (-ni B). purr- V1R. prur- rx. -ni v. in porriginem J (contra Plinii usum).) cum[*](dist. ego cumx.) vino. prodest ad hanc et cornus[*](cornu dx.) cervini cinis e vino utque[*](an utque ne?) non taedia animalium capillis increscant, item fel caprinum cum creta[*](ceta V.) Cimolia et aceto sic, uti[*](ut Rv. a. D.) paulum[*](paululum v. a. H. cfr. nota ad § 133.) capiti[*](capta R.) inarescant, item fel scrofinum , urina[*](urina ll.xJ. cum urina v. urinam (-na f) cui admiscent f(?)S.) tauri. si vero vetus sit, furfures etiam adiecto sulpure emendat.[*](Pl. iun. 15, 12. cfr Marc. 6, 20. Pl. iun. 13, 12. cfr. Marc. 4, (8) 37. 34. 35. Pl. iun. 13, 13. Marc. 4, 23.) cinere genitalis asini spissari capillum

putant et a[*](et a fH. et ea R. et e rxv.) canitie vindicari[*](canitiae uindicario V.), si rasis inlinatur[*](illinantur dx.) plumboque[*](plumbo vet. Dal. fortasse plerumque. an exciderunt aliqua?) tritus cum oleo, densari et asinini[*](asini R1.) pulli illitum[*](illitum ego. cum ll.xv. del. D.) urina; admiscent nardum fastidii gratia. alopecias[*](alopecies R.) felle taurino cum Aegyptio alumine tepefacto[*](tepefacto vet. Dal. cfr. Pl. iun. -tis ll.xG. -tas v.) inlinunt. ulcera capitis manantia urina tauri efficaciter sanat, item hominis vetus, si cyclaminum adiciatur et sulpur, efficacius tamen vitulinum fel, quo[*](quod V.) cum aceto calefacto et lendes[*](lindes Vx (item infra).) tolluntur. [*](Pl. iun. 13, 14. Marc. 4, 9.—Diosc. eupor. 95.) sebum vitulinum capitis ulceribus cum sale tritum utilissimum . laudatur et vulpium adips, sed praecipue felium[*](felium (-is H) fimum S. cfr. Diosc. fellum fimum VR. fel lu- pinum dTx. fel et fimum v. a. H.) fimum cum sinapis pari modo inlitum, caprini[*](caprino VR.) cornus[*](cornu dx.) farina vel cinis, magisque hircini, addito nitro et tamaricis[*](tamaricis C. -ci v. ama- ll.x.) semine et butyro oleoque, prius capite raso; mire continent ita fluentem[*](influentem R.) capillum, sicuti carnis cinere ex oleo inlita supercilia nigrescunt.[*](cfr. Marc. 6, 8.—Diosc. eupor. I 95. 96. Diosc. II 46. (eupor. I 95). Pl. iun. 15, 11. 12. cfr. Marc. 6, 20.—Pl. iun. 12, 6. Marc. 1, 58.—Pl. iun. 12, 8. Marc. 1, 87.) lacte[*](lacto V.) caprino lendes tolli tradunt , fimo cum melle[*](cum melle ll.v. an cum oleo? cfr. Diosc.) alopecias expleri, item ungularum cinere[*](cinere dxv. -rem r.) cum pice. fluentem capillum continet[*](continet VRman. Dal. -neri dxv (ad praecedd. relatum).) leporinus cinis[*](dist. ego. cfr. Pl. iun. et Marc.) cum oleo myrteo[*](myrtio V. -rcīo x.).—Capitis dolorem sedat pota aqua[*](pota aqua quae S. -ta aquae V1R. -ta ea quae dx. -ta quae V2. aqua pota quae v cum Pl. iun.), quae relicta est e bovis aut asini potu, et, si credimus , vulpis masculae genitale ci rcumligatum, cornus[*](cornu dx.) cervini [*](ceruini dxv. -ui VR.) cinis[*](cini R1.) inlitus ex aceto aut rosaceo[*](rosacio V(?)D. -atio R.) aut ex irino.—

[*](Diosc. II 63.—Marc. 8, 68.—8, 104.—8, 149.) Oculorum epiphoras bubulo sebo cum oleo cocto inlinunt; cervini cornus cinere scabritias ex eodem[*](ex eodem ego. cfr. infra et § 163. 262 al., de mendo XVIII 117. eodem Rdxv. a. G. eademr V. eorundem H cum Gron. eorum G.) inungu unt[*](inungunt G. -guont D. -guoni V1R. -guono V2. -gui d. -gi x. (cinis ... unguine sanat v).), mucrones autem ipsos[*](ipso dTx.) efficaciores putant. lupi excrementis circumlini suffusiones prodest, cinere eorum cum Attico melle inungui obscuritates, item felle ursino, epinyctidas adipe apruno[*](apruno V1RS. -rugno G. -rino rTxv.) cum rosaceo. ungulae asininae cinis inunctus e suo[*](sue V2.) lacte oculorum cicatrices et albugines tollit.[*](Marc. 8, 179.) medulla[*](medullae V. -lle R.) bubula e dextro crure priore trita cum fuligine pilis et palpebrarum vitiis angulorumque occurrit—calliblephari modo fuligo in hoc usu temperatur ,[*](dist. ego.) optime ellychnio[*](ellychnio B. cfr. § 181. et lychnio (-no v. -cnio Vd. lignio x) ll.v.) papyraceo[*](papy- racio V(?)RSD.) oleoque sesamino[*](sesaminio (sasa-V) VR1dx.) fuligine in novum vas[*](pas V.) pinnis detersa—, efficacissime tamen evolsos ibi pilos coercet. felle tauri cum ovi albo collyria fiunt, aquaque dissoluta inungunt[*](inunguntur v. a. H.) per quadriduum. [*](Marc. 8, 185.—Pl. iun. 22, 9. Marc. 8, 40.) sebum vituli cum anseris adipe et ocimi suco genarum[*](generum VR1.) vitiis aptissimum est. eiusdem medullae cum pari pondere cerae et olei vel rosacei addito ovo duritiae genarum inlinuntur . caseo molli[*](melli V.) caprino inposito ex aqua calida epiphorae [*](epiforiae V. -re x.) sedantur; si tumor sit, ex melle; utrumque sero[*](uero d(?)v.a.D.) calido fovendum. sicca lippitudo[*](lip- pido R.) lumbulis[*](lumbalis V.) suum exustis[*](ex ostis V1. tostis v. a. H.) atque contritis et inpositis tollitur.[*](cfr. Marc. 8, 189.—Diosc. II 47. eupor. I 44. (Cels. VI 6, 38). Plin. XXIX 127.) capras negant lippire, quoniam quasdam herbas edint[*](edint S. edent VR. edant dxv. cfr. nota ad XXVII 110.), item dorcadas; ob id fimum earum cera circumdatuml nova luna devorari[*](de- uorari V2dxS. -are rv.) iubent.

et[*](dist. v. a. J.) quoniam noctu quoque aeque[*](quoque aeque ego. aeque (eque x) quoque (-quae V) Vdxv. eq.q; R. quoque rS. eae quoque J. aeque D.) cernant, sanguine[*](sanguinem V.) hircino lusciosos[*](lusciosconare R. -iosos co- nare r.) sanari putant, nyctalopas a Graecis dictos, caprae vero[*](uel caprae (-re x) uero dx.) iocinere in vino austero decocto. quidam inassati iocineris sanie inungunt aut felle caprae, carnesque vesci eas et, dum coquantur[*](uocantur R1.), oculos vaporari iis[*](iis C. his ll.xv(H). om. Verc.(G).) praecipiunt; id quoque referre arbitrantur, ut rutili[*](ruti R.) coloris fuerit[*](fuerint v. a. H(D).).[*](Seren. 199.) volunt et suffiri oculos iocinere in ollis decocto, quidam inassato[*](inassato d(?)v. -ti rx.). fel quidem[*](& quidem R1. equ- Tx.) caprinum pluribus modis adsumunt, cum melle contra caligines, cum veratri[*](uerati Vd. -aci x.) candidi tertia parte contra glaucomata, cum vino contra cicatrices et albugines et caligines et pterygia et argema, ad palpebras vero evolso prius pilo cum suco oleris ita, ut unctio[*](unctio VRdxG(H). -to v. in- unctio rLugd.) inarescat, contra ruptas tuniculas cum lacte mulieris.[*](Pl. iun. 22, 11 (Marc. 8, 61).—Pl. iun. 22, 12 (Marc. 8, 129).) ad omnia inveteratum [*](inueteratū R(?) vet.Dal. H. -ta rxv.) fel efficacius putant. nec abdicant[*](abducant V.) fimum ex melle inlitum epiphoris, contraque dolores medullam, item pulmonem [*](pulmonum R. -nes r. -nis dx.) leporis, et ad caligines[*](caliginem xv. a. H.) fel cum passo aut melle. lupino quoque adipe vel medulla snum fricari oculos contra lippitudines praecipiunt. nam vulpinam linguam habentes in armilla lippituros negant.

[*](Diosc. eupor. I 57. Pl. iun. 19, 14. Marc. 9, 9. 101.—cfr. Marc. 9, 113. 5.—Pl. iun. 19, 6. Diosc. II 96. eupor. I 58.) Aurium dolori et vitiis medentur[*](medetur dxv. a. S.) urina[*](urinam V.) apri in vitreo[*](uitrio V1f. -tro rxv. a. S.) servata, fel apri vel suis vel bubulum cum oleo cedrino[*](cedrino ego e Marc. 9, 113. cfr. Diosc. I 105. Plin. XXIV 19(18). citrino f. cy- treo x. citreo ll.Tv. a. C(J). cicino C cum anon. ap. B. cfr. Diosc. I 38. Plin. XXIII 83.) et rosaceo aequis portionibus, praecipue vero taurinum

cum porri[*](pori V.) suco tepidum vel cum melle, si suppurent [*](suppurent v. -ret dxrG. supperet VR.), contraque odorem gravem per se, tepefactum in malicorio. rupta in ea parte cum lacte mulierum efficaciter sanat.[*](Pl. iun. 19, 7–9. Diosc. II 19. Marc. 9, 99.— 9, 68.—Pl. iun. 19, 13. Marc. 9, 98. Pl. iun. 19, 9.—Marc. 9, 108.—9, 70.—9, 24.) quidam et[*](et dTxf. etiam VRv.) in gravitate[*](in grauitate (-tes V) Vv(D). in- grauatas dTxH. -tos R.) aures sic perluendas putant, alii cum senecta serpentium et aceto—includunt lana[*](dist. ego.)[*](lana ll.Tx(Ven.) H. -nas v.) —collutas[*](collutis Müller emend. IV 32.) ante calida aqua aut, si maior sit gravitas ,[*](dist. U.) verrinum[*](uerrinum ego e Marc. 9, 99. aurium ll. v. taurinum D cum U 621.) fel cum murra et ruta in malicorio excalfactum infundunt, lardum quoque pingue[*](pinguem Vx.) ; item fimum asini recens cum[*](cui VR1v. a. G.) rosaceo[*](rosaceum v. a. G.) instillatur[*](in- stillantur dx.), omnia[*](omnia (-iaque v) ea Tv. a. S.) tepefacta. utilior equi spuma vel equini fimi recentis cinis cum rosaceo, butyrum recens, sebum bubulum cum adipe anserino, urina caprae vel tauri aut fullonia vetus, calfactae[*](calfactae ego. -to (ortum ex -te) VdTxS. -ta R (?)v(J).) vapore[*](uapore R(?)v(J). -re et rTxS.) per lagoenae[*](lagoenae D. -guene VR. -genae (-ne x) dxv.) collum[*](collo VR.) subeunte—admiscent aceti tertiam partem [*](dist. ego.) et aliquid murrae[*](murrae VD. myrre x. uri- nae r(?)v.) —,[*](cfr. Marc. 9, 102.—Pl. iun. 19, 10. Marc. 9, 12. 105. 100.) vituli, qui nondum herbam gustaverit , fimum[*](fimum etiam v. a. D.) mixto felle eiusdem et cute[*](cute dx. -tem rv.), quam relincunt angues, excalefactis prius auribus; lana autem medicamina ea includuntur. prodest et sebum vituli cum anseris adipe et ocimi suco[*](suco cum xv. a. G.), eiusdem medulla admixto cumino trito infusa, virus[*](uirus xv. di- ll.) verrinum e scrofa exceptum[*](a (ex v) coitu exceptum man. Dal. v.a.G (S). cfr. Marc. et § 181.), priusquam terram attingat, contra dolores;[*](Diosc. 1141. eupor. I 57.—Pl. iun. 19, 12. Marc. 9, 41.—9, 25.—9, 66.—Seren. 174.—Marc. 9, 105 (71).) auribus fractis glutinum 20
e naturis vitulorum factum[*](factum dxrv. foetum V. fet- R.) et in aqua liquatum; aliis vitiis adips vulpium, item fel caprinum cum rosaceo tepido aut porri suco aut, si rupta[*](ruta VR1.) sint aliqua ibi[*](ubi R1.), e lacte mulieris; si gravitas audiendi, fel bubulum cum urina caprae vel hirci, vel[*](uel hirci uel Rd(?)v. uel hirci x. hyrci uel V.an hir- ciue uel?) si pus sit[*](possit V1dx.). in quocumque autem usu putant[*](uiginti ll.v.) efficaciora[*](effe efficaciora rD. cfr. § 178.) haec in cornu caprino per dies XX infumata .[*](Pl. iun. 20, 18. Marc. 15, 45.—Diosc. eupor. 1 148.— Marc. 15, 74. 70.—Pl. iun. 20,19.) laudant et coagulum leporis tertia parte $X$[*](parte $X$ (i. e. denarii) ego. parte ex Vf. parte x. ex R. denarii parte d(?)v. denarii ex (parte ex S) rS.) dimidiaque sacopenii[*](sacopenii D. -eni H. -emi (sacro- dx) ll.xf. saga- peni v.) in Ammineo[*](ammineo (x?) Lugd. ami- ll.v(Brot.). cfr. sota ad XXIV 15.) vino.—Parotidas ursinus adips conprimit pari pondere cerae et taurini sebi— addunt[*](dist. ego.) quidam hypocisthidem[*](hypocistiden R. -de dx.) —, et per se butyrum inlitum [*](inlinitum VR1.), si prius foveantur feni Graeci decocti suco, efficacius cum strychno[*](strychno v. cfr. Diosc. stri- gano V2re corr. st///chno V1. stycano dx. stichano F.). prosunt et vulpium testes et taurinus sanguis aridus tritus, urina[*](urinae V.) caprae calefacta instillata auribus , fimum[*](fimus x. -umque v. a. S.) eiusdem cum axungia inlitum[*](illitus x.).

[*](Diosc. II 63. Marc. 12, 8 (42).—Seren. 235. Pl. iun. 28, 7. Marc. 12, 43.—Scribon. 60. Marc. 13, 5.—P. iun. 26, 7. Marc. 11, 13.) Dentes mobiles confirmat cervini cornus[*](cornu d.) cinis doloresque eorum mitigat, sive infricentur[*](infrigentur VR1.) sive colluantur[*](coluantur VD.). quidam efficaciorem ad omnes eosdem usus crudi cornus[*](cornu dx.) farinam arbitrantur. dentifricia utroque modo fiunt. magnum remedium est et[*](est et Vdxv(S). est R(?)H.) in luporum capitis[*](capitis om.dTx.) cinere. certum[*](certum VdTxS. -tumque R(?)v(D).) est in excrementis eorum plerumque inveniri ossa; haec[*](haec VRv. que x. haec- que dT.) adalligata eundem effectum habent, item leporina coagula

per aurem infusa contra dolores. et capitis eorum cinis dentifricium est adiectoque nardo mulcet graveolentiam oris.[*]((cfr. Plin. XXX 27). Marc. 11, 11.—Seren. 235. Pl. iun. 28, 8–10. Marc. 12, 32. 13, 10. 30.) aliqui murinorum capitum cinerem miscuisse malunt. reperitur in latere leporis os acui[*](os acui rD. os acu V2S. aco V1R. acui os d(?)v. acui x. acu os J.) simile; hoc scariphare[*](scariphare S. -ifare VD. -ificare Rx. -ri drv.) dentes in dolore[*](dolores V.) suadent[*](ualent Vr. uident R.). talus bubulus accensus eos, qui labent[*](labent VTfS. -bant rxv(D).) cum dolore, admotus confirmat; eiusdem cinis cum murra dentifricium est. ossa quoque ex ungulis suum combusta eundem usum praebent, item ossa ex acetabulis pernarum, circa quae coxendices vertuntur.[*](cfr. Diosc. II 45.) isdem sanari demissis in fauces iumentorum[*](iumentorum om.V1R1dx.cfr. XXX 144.) verminationes notum est, sed et combustis[*](combustis (conb- x) dxrG. comruptis (corr- R) V1R. -tos (corr- v) V2v.) dentes confirmari, asinino[*](asino R.de mendo cfr. § 187. 196. 200. 204. 223. 227. 239 al., de structura § 221. 235. 240. 244. -nae v. a. G. -ni D.) quoque lacte percussu[*](percussa V.) vexatos aut dentium eiusdem cinere, item lichene equi cum oleo infuso per aurem. est autem hoc non hippomanes, quod alioqui noxium omitto, sed in equorum genibus ac super ungulas.[*](Pausan. V 27, 3. 4. Aelian. n. a. XIV 18 extr.) praeterea in corde equorum invenitur os dentibus[*](ostentibus V. osce- R1.) caninis maximis simile; hoc scariphari[*](scariphari S. -ifari (-rii V) VdxD. -ificari Rv.) dolorem aut exempto dente[*](dete V. emortui d(?)v. a. D.) mortui equi maxillis ad numerum eius, qui doleat, demonstrant. equarum virus a coitu in ellychniis[*](ellychniis TG(S). elychnis V2. -cnis V1d. elictinis x. lychnis Rv(H).) accensum Anaxilaus prodidit lichenis[*](lichenis Müller emend. IV 32. om. ll. v.) equinorum[*](equorum V2.) capitum vires[*](uires ego. (an uicem, ut § 160. XVIII 134, vel lichenes?). ufuf ll. Brot. uifus v.) repraesentare monstrifice, similiter ex asinis. nam hippomanes tantas in veneficio vires habet, ut adfusum aeris mixturae in effigiem[*](effigie dx. (an recte?).) equae
Olympiae admotos mares equos ad rabiem coitus agat. [*](Seren. 229. 230. Pl. iun. 28, 10. Marc. 12, 38.) medetur dentibus et fabrile glutinum in aqua decoctum inlitum[*](illitumque d(?)v. a. S.) et mox paulo detractum ita, ut confestim conluantur vino, in quo decocti sint[*](sint Rd.del.r. sunt VEv.) cortices mali Punici dulcis. efficax habetur et caprino lacte conlui dentes vel felle[*](ferre V.) taurino . talorum caprae recentium cinis dentifricio placet et omnium fere villaticarum quadrupedum, ne saepius eadem[*](aedem R1.) dicantur[*](dicatur VRE.).

[*](cfr. Plin. XI 238. Iuvenal. 6, 469.) Cutem in facie erugari[*](eru- cari V.) et tenerescere[*](tenescere Vd.) candore [*](candore D cum U 624. -ore custodito (-dit E) ll.TfS. -orem (praem. et v) custodire (-ri v) C.an candore eius aucto (vel lucido, ut XXXVII 158)?) lacte asinino putant, notumque est quasdam cottidie septies genas[*](septies genas ego. cfr. § 184. septingentas f. -tes VE. -ties rT(B)H. quingentas C. DCC V. septies tingentes Müller emend. IV 33.) custodito numero fovere[*](foueri D cum U.). Poppaea hoc Neronis principis instituit, balnearum[*](balinearum R(?)G.) quoque solia[*](solio v. a. H.) sic temperans [*](temperans VdTfH. -ant R. -ata ED. -ato v.), ob[*](ab E.) hoc asinarum[*](asinorum REv. a. G.) gregibus eam comitantibus. impetus pituitae in facie butyro inlito tolluntur, efficacius cum cerussa[*](ceraussa V.), sincero vero ea vitia, quae serpunt, superinposita [*](insuper inposita Ev. a. S. sed cfr. XXXI 103. (XXX 111. 51. XXX 40. XXXIII 123 al.).) farina hordeacia, ulcera in facie membrana e partu[*](paritu Vf.) bovis[*](bobis V. bolis d.) madida. frivolum videatur, non tamen omittendum propter desideria mulierum, talum candidi iuvenci[*](inueni V. iumenti coni. Dal.) XL diebus noctibusque, done resolvatur in liquorem, decoctum et inlitum[*](illinitum RfH.) linteolo candorem cutisque[*](cutique VRf.) erugationem[*](eruginationem d. -gatione VR.) praestare . fimo taurino malas rubescere aiunt, non ut[*](ut ll.Tfv(Brot.). del. G.) crocodileam [*](an crocodilea?) inlini melius sit[*](sit U 625 (et dist.). sed ll.v.) ; foveri frigida et ante et postea

iubent.[*](Pl. iun. 26, 9.) testas et quae[*](testas et quae ErS. cfr. XXVI 163. -ta sed quae VR. -tas eque dT. aestates et quae v.) decolorem faciunt[*](an faciant?) cutem fimum vituli[*](uituli om.E.) cum oleo et cummi manu[*](manu dv. -um VEr. nanum R.an manibus (cor- ruptum in manuuf = -num)? cfr. Marc. 19, 67.) subactum emendat; ulcera oris ac rimas sebum vituli vel bovis cum adipe anserino[*](anseris Ev.a.H(D).) et ocimi suco. est et alia[*](est alia d.) mixtura sebo[*](se sebo R1. e se- fS.) vituli cum medulla cervi et albae spinae foliis una tritis. idem praestat et medulla cum resina vel, si vaccina sit, et ius[*](et iusse V. eius E. iusque (eiu- Ven.) e v.a.H.) e cane vaccina.[*](Pl. iun. 33, 14–17. Marc. 19, 13. cfr. Diosc. eupor. I 128.—Marc. 19, 28. Diosc. eupor. I 205. Diosc. II 96.) lichenas oris praestantissime vincit glutinum factum e genitalibus vitulorum, liquatum aceto[*](ex aceto dT.) cum sulpure vivo[*](uino VVen.), ramo ficulneo permixtum, ita ut bis die recens inlinatur , item lepras ex melle et aceto decoctum, quas et iocur[*](ad (pro &) iocur E.) hirci calidum inlitum[*](inlitum S. illit- dv. mult- Vf. illinit- R. inlinit- ED.) tollit, sicut elephantiasin[*](elephantiasim dS.) fel caprinum; etiamnum[*](etiannum V1. etiam V2.) lepras ac furfures tauri fel addito nitro, urina asini circa canis ortum; maculas in facie[*](facie om.R1.) fel[*](per (pro fel) E.) utriusque[*](utrisque E.) per sese[*](compersae /// V.) aqua infractum evitatisque[*](euiuatisque E.) solibus ac ventis post detractam cutem[*](an deterfum cuti?).[*](cfr. Pl. iun. 87, 3. Plin. XXVIII 245.—Diosc. II 94. eupor. I 115.) similis[*](simili E.) effectus et in[*](et in om.E. et om. C.) taurino [*](tau- rino seuo Ev.a.H. (an -ino sanguine? cfr. Diosc. II 97).) vitulinove felle[*](uituli nouo felle effectus et in taurino seuo felle E.) cum semine cunilae[*](cuni- lae ll. -lae ac v.), cinere e[*](e Erv. om. rT.) cornu cervino[*](ceruini dT.), si[*](sit E.) canicula exoriente conburatur. asinino[*](asino R1.) sebo cicatricibus, a[*](a D. ac ll.v. cfr. Diosc.) lichene[*](lichene RED. li ene V. licheni dv.) leprisque maxime, color redditur[*](reditur V.). hirci fel et lentigines tollit admixto caseo cum[*](cum VRdTfH. ac EG (D). et v.) vivo[*](uiuo dTErVerc.(G). uino rv(C).) sulpure
spongeaque cinere, ut sit mellis[*](melle (-llis v) sit Ev.a.S.) crassitudo. aliqui inveterato felle maluere uti, mixtis calidis furfuribus pondere oboli unius IIIIque[*](quattuorque ll.v.) mellis, prius defricatis maculis. efficax eiusdem et sebum cum melanthio et sulpure et iride, labrorum fissuris cum anserino adipe ac medulla cervina resinaque et calce[*](calces VE.).—Invenio[*](in uino V.) aput[*](caput E.) auctores iis[*](iis v. his ll. C.), qui lentigines[*](len- tiginem Ev.a.H.) habeant[*](habebant E.), negari[*](mirari Er.) magices[*](magices RH. -ce dED. -cae Vv. an magicos?) sacrificiorum usus[*](usus VTfH(S). usum (ortum ex fuuf) rv(Brot.)D.).—

[*](Diosc. II 55. Marc. 15, 17. 68. Pl. inn. 30, 9. 10–12. Marc. 15, 22. Diosc. II 96. eupor. I 88. Pl. iun. 31, 12. 32, 8. Marc. 15, 27.) Lacte bubulo aut caprino tonsillae et arteriae[*](arcteriae V. alt- d.) exulceratae [*](ex- ulcerata & R.) iuvantur[*](iuuantur V2fH. iuba- V1R. -bentur dT. leuantur Erv(D).). gargarizatur[*](gargarizatur Ev. -ziatur r. -zatum (-zia- R) rT.) tepidum, ut est usus[*](usus VRdTfJ. om.Ev(D). uberibus S. sed cfr. § 133. (re- cens mulsum Marc.).), expressum aut calefactum. caprinum utilius cum malva decoctum et sale exiguo. linguae exulcerationi et arteriarum prodest ius[*](magis dT.) omasi gargarizatum[*](gargarizatum VRdTBrot. -tur Ev (praem. si). -tu G.), tonsillis[*](tonsillas VR1d.) autem privatim renes[*](penes Vd.) vulpium aridi cum melle triti inlitique[*](inlinitique R1.), anginae[*](anguinae Vd.) fel taurinum[*](dist. J cum man. Dal. coll. § 194.) vel caprinum cum melle[*](mellis Vv.a.C.), iocur melis ex aqua. oris gravitatem ulceraque butyrum emendat.[*](Pl. iun. 81, 21. Marc. 15, 53.) spinam[*](pinnam Er.) aliudve quid faucibus adhaerens felis[*](felis Ev(S). -ix r. del. H.) extrinsecus fimo perfricatis aut reddi aut delabi[*](delui E.) tradunt. strumas discutit fel aprunum[*](aprunum ErS. afru- Rf. aprinum Vdv. caprinum coni. H e Marc.) vel bubulum tepidum inlitum—nam coagulum leporis e vino in linteolo exulceratis dumtaxat inponitur—, [*](Diosc. II 44. eupor. I 154. Pl. iun. 81, 22. 23. Marc. 15, 60. 84. Diosc. eupor. I 154. cfr. Marc. 15, 76. 74.—cfr. Martial. VIII 33, 20. Val. Max. II 1, 5. Seren. 52.) discutit et ungulae asini vel equi cinis ex oleo vel aqua[*](uel aqua (-uas V. aliqua f) VRdTfH. aqua Ev.)

inlitus et urina[*](et urina—aqua om.VR1.) calefacta et bovis ungulae cinis ex aqua, fimum quoque fervens ex aceto, item sebum caprinum cum calce aut fimum ex aceto decoctum, testes[*](testes VdE. -tesque R(?)v.) volpini. prodest et sapo, Galliarum[*](galliarum dTH. cfr. VIII 192. XXXIV 162. -llarum RE. -llorum Vv(S).) hoc inventum rutilandis capillis . fit[*](fit om.Ev.a.H.) ex sebo et cinere, optimus fagino[*](e fagino S.) et caprino[*](caprino ll. v (G). carpino Verc. -neo S. (an caprino et fagino?).), duobus modis, spissus ac liquidus, uterque apud Germanos maiore in usu viris quam ferinis.

[*](Pl. iun. 35, 9. Marc. 18, 5. Pl. iun. 81, 24. Marc. 18, 16. Pl. iun. 35, 10–12. Marc. 18, 3. Seren. 285.) Cervicium[*](cer- uicium ego. -itium R. -icum rv.) dolores butyro aut adipe ursino perfricentur [*](perfricantur v.a.S.), rigores bubulo[*](butylo E.) sebo, quod et[*](et Rdv. om. rD.) strumis prodest cum oleo. dolorem inflexibilem—opisthotonum vocant —levat urina[*](urinam V.) caprae auribus infusa aut fimum[*](ut fimum E.) cum bulbis inlitum; ungues contusos fel cuiuscumque animalis circumligatum[*](circumligatum Erv. inlig- (illig- V2d) r. cfr. § 98.) ; pterygia digitorum fel tauri aridum[*](tauri aridum VRdTfv(H). taurinum EG(D). cfr. § 197.) aqua calida dissolutum. quidam adiciunt sulpur[*](sulpure (om. et) E.) et alumen pari pondere omnium.

[*](Pl. iun. 37, 25. 18. Marc. 16, 39.—17, 19. Pl. iun. 37, 19–23. Marc. 16, 88. 61. Scribon. 76.) Tussim iocur lupi ex vino tepido sanat, ursinum[*](ursinumque R(?)v.a.S.) fel admixto melle aut ex cornus[*](cornu V2dv.a.H.) bubuli summis partibus cinis vel saliva[*](saliuequi TE. -uae qua V2.) equi triduo pota—ecum[*](pota ecum S cum Gesnero. -tae cum (con dT) VRdT. potu cum (eam v) Ev. pota at equum H.) mori tradunt— pulmo cervinus cum gula sua arefactus in fumo, dein tusus ex melle cottidiano[*](coctidiano V.) ecligmate[*](ecligmate dv. eli- (oli- V) VRD. -to E.) ; efficacior ad[*](ad V. a ad E. est ad r(?)v.) id subulo cervorum generis.[*](Diosc. II 63. Pl. iun. 39, 9. 14. Marc. 16, 81. (17, 22).—Marc. 16, 70.) sanguinem expuentes cervini cornus

cinis, coagulum leporis tertia parte denarii[*](narii E.) cum terra Samia et vino myrteo potum sanat; eiusdem fimi cinis in vino vesperi potus nocturnas tussis, pili quoque leporis suffiti[*](suffuro R1.) extrahunt pulmonibus difficiles excreationes. purulentas autem exulcerationes pectoris pulmonisque et[*](et (ex d) pulmonibus R1d.) a pulmone graveolentiam halitus[*](habitus V.) butyrum efficacissime iuvat[*](iuuant E.) cum pari modo mellis Attici decoctum, donec rufescat, et matutinis sumptum ad mensuram lingulae; quidam pro melle laricis resinam addere maluere.[*](Pl. iun. 39, 10. Marc. 16, 82. 83.) si sanguis reiciatur, efficacem tradunt bubulum sanguinem, modice et cum aceto sumptum. nam de taurino credere temerarium est; sed[*](tribus ll.v.) glutinum taurinum III obolis cum calida aqua bibitur in vetere[*](untere E1. utere E2. uentre Ven.) sanguinis excreatione.

[*](Diosc. eupor. II 5. Marc. 20, 109. 63. 16, 81. Pl. iun. 39, 11–14. (Marc. 16, 82. 81).) Stomachum exulceratum lactis asinini[*](asini VR.) potus reficit[*](efficit E.), item bubuli; rosiones eius caro bubula mixto[*](mixto R1d. mifto f. admixto rv. cfr. Marc.) aceto et vino cocta; rheumatismos cornus cervini cinis; sanguinis excreationes haedinus sanguis[*](edinus V.)[*](san- guis om.VR1d.) recens ad cyathos ternos cum aceto[*](aceto et uino acri fS.) acri pari modo[*](modo om.R1dT.) fervens potus, coagulum[*](coagulum ceruinum Pl. iun., sed cfr. Marc.) tertia parte ex aceto potum;[*](Scribon. 123. Seren. 395. Marc. 22, (24) 36. - 22, 2.—Cels. IV 8. Marc. 17, 2. Diosc. II 41. Marc. 17, 19.) iocineris dolores lupi[*](lupino d.) iocur aridum ex mulso, asini[*](asinini E. -num. v.a. H.) iocur aridum cum petroselini partibus [*](duabus et tribus ll.v.) II ac[*](ac Erv(D). & rTfS.) nucibus III ex[*](ex VfH. ac rv.) melle tritum et in cibo sumptum , sanguis[*](sanguinis VR1.) hircinus cibo aptatus. suspiriosis ante omnia efficax est potus equiferorum sanguinis, proxime lactis asinini tepidi, bubuli[*](bubuli VRdTJ. bulbi E. -bis rv (praem. cum).) decocti ita, ut serum ex eo bibatur,

addito[*](tres ll.v.) in II heminas cyatho nasturtii albi[*](albi Erv(D). om. rTfH.) perfusi aqua. dein[*](deinde Ev.a.S(D).) melle diluti[*](dilutum V.). iocur quoque vulpinum[*](uulpium TE.) aut pulmo in vino nigro aut fel ursinum in aqua laxat meatus spirandi[*](parandi E.).

[*](Marc. 25, 18. 41.—Pl. iun. 43, 12–14. Marc. 25, 44. Diosc. II 98. eupor. I 241.—Diosc. II 98. eupor. I 242.) Lumborum dolores et quaecumque alia[*](alias E.) molliri[*](mol- lire Ev.a.H.) opus sit ursino adipe perfricari[*](perfricari TEv(D). -re G. fricari rfH.) convenit, cinerem[*](cinere Vd.) apruni[*](pruni R1. aprini d(?)v.a.S.) aut[*](uncos ego posui. adferunt—gregem trans- poni post cibo aptatus (§197) voluit Dal.) suilli fimi inveterati aspergi[*](adspergi RH. -pargi S.) potioni vini.—(Adferunt[*](adferunt VRdv(J). -ficiunt r. -ficiat E. adiciunt S(D).) et Magi[*](magis V.) sua commenta: primum[*](primi E.) omnium rabiem hircorum, si mulceatur[*](mulgeatur V.) barba, mitigari[*](mitiori E.), eadem praecisa non abire[*](habire V.) eos in alienum gregem). * ischiadicis[*](ischiadicis—) fimum bubulum inponunt calfactum in foliis[*](follis VR1. an folio oleris? cfr. Pl iun. et XXVII 54.) cinere ferventi[*](feruenti hue transposui ex § 199, ubi post leporis deuorare habent ll. v. cfr. Diosc.). * huic admiscent [*](an adiciunt?) fimum caprinum et subdito linteolo[*](an linteo oleo (vel subdita lana oleo uncta)? cfr. Diosc.) uncto cava manu, quantum[*](quanto Vd.) pati[*](capi ErD.) possit[*](posset E.), fervens sustineri[*](sustineri VEv(D). -re rH.) iubent ita, ut si laeva pars doleat, haec medicina in dextera manu fiat aut e[*](aut e drv. ante VE. aut R.) contrario, fimumque[*](fimumque ego. -um quoque ll.v.) ad eum[*](eleum (om. ad) tusum E.) usum acus[*](acus VRdv. causa Er.) aereae punctu[*](punctu J. -tus d. -tos VR. -tis Erv.) tolli iubent.[*](Marc. 25, 19. 26, 19. Pl. iun. 54, 15. 16. Marc. 27, 84. 28, 48 (21).) modus est[*](est dS. ex V. et r. om.v.) curationis[*](cura- tionis est v.a.S.), donec vapor 15 ad lumbos pervenisse[*](peruenire Ev.a.H.) sentiatur; postea manum[*](manum VRdS. -num uero Er. uero manum v.) porro tuso inlinunt, item lumbos ipso fimo cum melle. suadent[*](suadentque v.a.D.) in eo[*](in eodem d(?)v.a.S. in R1.)

dolore[*](odore R1.) et testes leporis devcrare.* in renium[*](renum VTv(H). -umque G.) dolore leporis [*](cocior V.) renes crudos devorari iubent aut certe coctos ita, ne dente[*](denti Vd.) contingantur[*](contingatur (-tirig- V) VR.). ventris quidem dolore[*](dolore dv. -res VR. -rem E.) temptari negant talum leporis habentes.

[*](Pl. iun. 56, 20. 21. Marc. 23, 58.—23, 31.—Pl. iun. 56, 21–57, 1. Marc. 23, 30. Cels. IV 16. Marc. 23, 17.) Lienem sedat fel apri vel[*](uel (pro fel) V.) suis potum, cervini[*](ceruini ego. cft. Pl. iun. uel uini V. uel uni dT. uel ceruini R(?)Ev.) cornus[*](cornu d. -nii T.) cinis in aceto, efficacissime tamen inveteratus[*](inueteratur V.) lien asini[*](asini VE.) ita, ut in triduo sentiatur utilitas. asinini pulli[*](pauli E.) fimum[*](dist. ego.), quod primum[*](quod primum om.V1R1.) edidit—poleam[*](poleant VE.cfr. § 204. 211. (polion coni. B ex Aristot. h. a. VIII 24).) vocant—, Syri dant[*](&Ev. a V.om. r.) in aceto mulso. datur et equi lingua inveterata ex vino praesentaneo medicamento, ut didicisse[*](dicis esse ex E.) se ex barbaris Caecilius[*](cecilius rv.a.C. caelius Vf. celius RT.de mendo cfr. XXVII 4.) Bion tradidit[*](traditur et alieni E.), et lien bubulus simili mode, recens autem assus vel elixus in cibo. in vesica quoque bovis alii capita xx tusa cum aceti[*](aceti Ev. -to r.) sextario imponuntur ad lienis dolores.[*](Marc. 23, 34. (63).—Pl. iun. 57,1. Marc. 23,33. Seren.417.) eadem ex causa emi[*](emi V1Rv. mi V2. in r.) lienem vituli, quanti[*](quantum E.) indicatus sit, iubent Magi nulla pretii[*](credi d.) cunctatione, quoniam hoc quoque religiose[*](relegiose V.) pertineat, divisumque[*](diuisum d.) per longitudinem adnecti[*](annectit d.) tunicae utrimque et induentem pati decidere[*](de- cedere d.) ad pedes, dein collectum arefacere[*](antefacere V1d.) in umbra[*](in umbra om.Eman. Dal. (in fumo Marc.).). cum hoc[*](haec R1.) fiat[*](faciat VRIf.), simul residere lienem aegri vitiatum liberarique [*](& Erv. om. r.) eum[*](eum om.d(?)H. eo S.) morbo dicitur[*](prodesse dicitur r.). prodest et pulmo vulpium cinere siccatus atque in aqua potus, item haedorum lien[*](lien rv. -ni E.om.rTf.) impositus .

[*](Diosc. II 97. eupor. II 49. 47. Marc. 27, 96. Diosc. eupor. II 49. Marc. 27, 106. Diosc. II 85. eupor. II 48. 49. Marc. 27, 57. Seren. 576.—Marc. 27, 44.—Diosc. eupor. 11 49. Marc. 27, 98.)

Alvum sistit cervi[*](ceruini E. -nus v.a.H.) sanguis[*](sanguinis E.), item cornus cinis[*](cumius (cūuis d) cinis Vd.), iocur aprunum[*](aprinum RdEv.a.S. (an caprinum?).) ex vino potum citra salem recensque, item assum, vel suillum[*](suillum uel d(?)v.a.D.), hircinum decoctum ad quintas[*](ad quintas (sc. partes, ut § 206) ego. ad quintam VRdTfH.om.Ev. (ad tertias Marc.).) hemina[*](he- mina ego. cfr. § 205. XXVII 47. XXVI 75 al. -nam (emi- E) ll.TfH. -nae D cum Gron. (in uini hemina v).) in vino, coagulum leporis[*](leporis om.E.) in vino[*](uinino V.) ciceris magnitudine aut, si febris sit, ex aqua—aliqui et gallam adiciunt [*](dist. D.), alii per se leporis sanguine[*](sanguinem V.) contenti sunt—, lac coctum[*](lac cqcto R. lacte cocto v.a.D.), equini fimi cinis[*](cinis om.VIR1d.) in aquae[*](aqua Rdv.a.D.) potu[*](potu VdED. -tus Rv.), taurini cornus veteris e parte ima[*](ima R(?)B. iam rv.) cinis inspersus[*](spersus E.) potioni aquae, sanguis hircinus carbone[*](in carbone d(?)Erv. sed cfr. XVII 103. XXXIV 96. 103. XXXVI 155. (XXXI 111).) decoctus, corium[*](corium—10 epoto om.V1R1.) caprinum cum suo pilo decoctum[*](dist. ego e Diosc.) suco epoto,[*](Diosc. II 97. eupor. II 49. Marc. 27, 58. Pl. iun. 46, 17. Seren. 525. Marc. 30, 77. Pl. iun. 46, 10. Marc. 27, 22.—Diosc. II 81.) coagulum equi et sanguis caprinus vel[*](uel (pro fel) E.) medulla vel iocur.—Alvum solvit fel lupi cum elaterio umbilico inlitum[*](in- litum ego cum vet. Dal. e Pl. iun. -ligatum ll.v.) vel lactis equini potus, item caprini cum sale et melle, caprae fel cum cyclamini suco et aluminis [*](al- uum in (aluū R1) his VR1.) momento[*](momento ll.TH cum Gron. cfr. XXX 56. 87. 93. modico v.) —aliqui[*](aliqui et Rv. -quem E. -qui r.) et nitrum et aquam adiecisse malunt—, fel tauri cum absinthio tritum ac subditum[*](subitum VR1.) pastillo[*](an pastillis? cfr. XXXII 132; singul. numerus nusquam sic invenitur.), butyrum largius sumptum.[*](Diosc. II 63. Marc. 27, (99)97.—30, 78.) —Coeliacis et dysintericis [*](tribus ll. v.) medetur iocur vaccinum, cornus cervini cinis III

digitis captus in potione[*](positione VR1.) aquae, coagulum leporis subactum in pane[*](panem E. (an recte? cfr. § 206).), si vero[*](uero in R1.) sanguinem detrahant[*](detrahunt Erv.a.S.), in polenta, apruni[*](apruni VS. -rum E. -rini rv.) vel suilli vel leporini[*](leporinis VE. -oris R1.) fimi cinis inspersus potioni tepidi vini. vituli[*](bituli V1. it- E.) quoque ius[*](ius Ev. suis rTf.) vulgariter dari[*](dari ego. dati VTfE. -tum r(?)v.) inter auxilia coeliacorum [*](auxilio coeliaco E.) et dysintericorum tradunt[*](tradunt v. -tur ll.). lactis asinini[*](asini R1v.a.C.) potus utilior addito melle, nec[*](nec in ufuf E.) minus efficax fimi[*](fimi om.E.) cinis ex vino [*](200) utrique vitio,[*](Diosc. II 85.—Pl. iun. 54, 5.—cfr. Diosc. eupor. II 52.) item polea supra dicta, equi coagulum, quod aliqui hippacen appellant, etiam si sanguinem detrahant, vel fimi cinis dentiumque eiusdem tusorum farina salutares[*](salutares VRS. -ris dED. -ris dicitur v.) et bubuli lactis decocti potus. dysintericis addi mellis exiguum praecipiunt et, si tormina sint, cornus cervini cinerem aut fel taurinum cumino mixtum et[*](ut (pro aut) E.) cucurbitae carnes umbilico inponere. caseus recens vaccinus inmittitur [*](quattuor ll.v.) ad utrumque vitium, item butyrum heminis IIII cum resinae terebinthinae[*](tere- binthinae dv. -tini r. -ti V2R. -bentini E. -ti V1.) sextante aut cum malva decocta aut[*](aut rosaceo (-atio E) Erv.a.S.)[*](dist. D.) cum rosaceo.[*](Marc. 27, 67.—27, 103.—Pl. iun. 54, 10. Marc. 27, 56.—Plin. 50, 19.—Marc. 27, 95.) datur et[*](et (pro aut) VR1.) sebum vitulinum aut bubulum, item medulla[*](medulla VdTE. -llae R(?)v.) —et coquitur[*](et coquitur ego.et cocuntur (coquu- EdT) VdTE. excoquuntur R(?) v.) cum farinae[*](farinae D. cfr. Marc. -ne R. -na et Ev. -na rH.) ceraeque exiguo[*](cera exiguoque v.a.H.) et oleo, ut sorberi possit[*](pos- sit ll. -int v.), medulla[*](id ulla V.) et in pane[*](an panem? cfr. Marc. et Plin. XXII 127. XXIX 49.) subigitur—, lac caprinum ad dimidias partes decoctum; si sint et tormina , additur protropum. torminibus satis esse remedii in leporis coagulo poto e vino tepido vel semel arbitrantur aliqui; cautiores et sanguine caprino cum farina hordeacea
et resina[*](resina dE2v. -ne RE1. -nem V.) ventrem inlinunt.[*](Pl. iun. 54, 6–10. Marc. 27, 81. 65. 107.) ad omnes epiphoras ventris inlini[*](inponi Pl. iun.) caseum mollem suadent, veterem autem in farinam[*](farinam S cum vet. Dal. e Pl. iun. -na ll. v.) tritum coeliacis et dysintericis dari, cyatho casei in[*](tribus ll.v.) cyathis vini cibarii[*](cibarii dTS. -ri VfD. -bat R.om.Erv.) III. sanguis caprinus decoctus cum medulla dysintericis, iocur assum caprae coeliacis subvenit , magisque[*](magis qui V.) etiam hirci, in vino austero decoctum potumque vel ex oleo myrteo[*](myrtae V. -ti dT.) umbilico[*](umbilicu V.) inpositum. quidam decocunt[*](tribus ll. v.) a III sextariis aquae ad[*](ad V.) heminam addita ruta[*](addita ruta dv. -to ritu r.). [*](Marc. 27, 104. - § 209: Marc, 27, 69. (98).—Pl. iun. 54, 11–13. (Marc. 27, 82).—cfr. Marc. 27, 128. 28, 49. 27, 37.) utuntur et liene asso[*](ossa V.) caprae hircive et sebo hirci[*](hirci om.dT.) in pane, qui cinere coctus[*](coctum V.) sit, caprae a renibus maxime, ut[*](et (pro ut) V.) per se[*](dist. D.) hauriatur protinusque[*](protinusque Ev. cfr. § 210. -nus lique Vf. -nus liquefacta dT. -nus inque R(?)H cum Gron. -nus aqua D.) modice[*](modi E.) frigida[*](frigidem E. -dam v. a. H.). sorberi iubent aliqui et in aqua decoctum sebum admixta polenta et cumino et aneto[*](aneto dEv(D). cfr. Marc. -tho C. anefo TfS. -fo et r.) acetoque. inlinunt et ventrem coeliacis fimo cum melle decocto. utuntur ad utrumque vitium et coagulo haedi in vino myrtite[*](myrtice R.) fabae magnitudine poto et sanguine eiusdem in cibum formato, quem sanguiculum[*](sanguinculum VdTf.) vocant. infundunt dysintericis et glutinum taurinum aqua calida resolutum. inflationes discutit vitulinum fimum in vino decoctum.—Intestinorum vitiis magnopere prodest coagulum cervorum decoctum cum lente betaque atque[*](atque om.ErD.) ita[*](ita dv. na V. ne R.om.ErS.) in cibo[*](cibo ita ErD.) sumptum[*](ruptum E.), leporis pilorum cinis cum melle decoctus [*](decoctus d(?)v. -to rD. cfr. § 223.), lactis caprini potus decocti[*](decocti Rdf(vet. Dal.) H. -to V. -tus Ev (D).) cum malva exiguo sale addito; si et coagulum addatur, maioribus emolumentis fiat.
eadem vis est et in sebo caprino in sorbitione aliqua,[*](Marc. 28, 49.—27, 127.) uti protinus hauriatur frigida aqua. item feminum haedi cinis rupta intestina sarcire mire traditur, fimum leporis cum melle decoctum et cottidie fabae[*](faba V.) magnitudine sumptum ita, ut deploratos[*](deploratos dE2v. -tores E1. -planatos (-t' R1) rf.) sanaverint[*](sanauerit vet. Dal.). laudant et caprini[*](caprino VR.) capitis cum suis pilis discocti[*](discocti VRTS. dec- d(?)Ev(D).) sucum.

[*](Cels. IV 25. Scribon. 142. Pl. iun. 50, 21. 51, 3. Marc. 28, 58.—Seren. 564. Pl. iun. 54, 17. 18. Marc. 28, 26.—Pl. iun. 59, 19–21. (Marc. 28, 52. 29, 24).—Scribon. 122. Pl. iun. 58, 4–6. Marc. 29, 8. 9.) Tenesmos[*](tenesmus d.), id est crebra et inanis[*](anis R1f.) voluntas desurgendi , tollitur poto lacte asinino, item bubulo.—Taenearum [*](tinearum (ten- dv. a. C) Rdv. a. H.) genera pellit cervini[*](ceruinus V.) cornus cinis potus.—Quae in excrementis lupi diximus inveniri ossa, si terram non[*](178) attigerint[*](at- tingerint Vv. a. C.), colo medentur adalligata bracchio[*](brachia E.). polea quoque supra dicta[*](dicto VdE.) magnopere prodest decocta in sapa, item[*](200) suilli fimi farina addito cumino in aqua[*](aquae E.) rutae decoctae, cornus cervini teneri cinis cocleis Africanis cum testa sua tusis mixtus in vini potione.