Historia Ecclesiastica

ὁ δὲ πνευστιῶντας ἰδὼν καὶ τῷ ἄσθματι μηνύοντας τὴν σπουδήν, νίκης ἀγγέλους ὑπέλαβε, [*](10—18 vgl. Rufin. H. Ε. XI 33 S. 1039, 5. Sozomen. YII 24, 67. V 25, 14. Augustin. De civ. dei V 26. Oros. VII 35, 17 f. Claudian. De III cons. Honor. 93) [*](B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](1 ταύτης ἅπαντας τῆς προθυμίας V nur noch τῆς προθυμίασ zu lesen F öchert) ι 3 πολεμησείοντας VF πολεμήσοντας Bry, vgl. πολεμησείοντα τὸν στρατὸν Nic. ι 4 vor αὐτὸς + καὶ V ι γηλόφου BV Nic. γαιολόφου NG γεωλόφου FHSy ι θανατᾶν BVnS Nic. θανατοῦν Gy θανατῶντα F ι τε > F ι 5 ἀπαλλαξείοντα V ἀπαλλακτιῶντα F ἀπαλλάξαντα B ἀπαλλάξειν Nsy ἀπαλλά dann in leerem Raum von junger Hand ξειν H ι 6 οἱ nur in B ι 8 nach βασιλεῖ + λίαν VF ι 9 καὶ > B ι 10 ἀληθῶς Vs ι 11 ὀϊστοῦς] ἰοὺς VF ι 12 πέλτα VFry παλτὰ B, παλτὰ Gaisford, was richtiger scheint; vgl. aber πελτῶν (auch B) S. 179, 11 ι 13 πέλτας τῆς πημένην B ι τοῦ > B ι 16 ἐπαμύνειν] ἐπιμύειν V ι ἠνάγκαζεν πολεμουμέναις ~ B ι 18 ἀπέκτεινον V γρ. κατέκτεινον Vm ι ἐπιγνόντες — S. 327 3 παντὸς zerrissen in F ι 19 > Gy ι 20 ἠντιβόλουν B Nic. ἠντιβόλησαν VFry ι δὲ2] τε n. ι 23 ἀγγελίαν V)

ταῦτα λέγοντες ἐξανέστησάν τε ἐκ τοῦ δίφρου καὶ τὰ δεσμὰ ἐπιθέντες πεπεδημένον ἀπήγαγον καὶ προσήγαγον δορυάλωτον τὸν πρὸ βραχέως μεγαλαυχούμενον. ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν τε εἰς Βαλεντινιανὸν πλημμεληθέντων ἀνέμνησε καὶ τῆς παρανόμου τυραννίδος καὶ τῶν κατὰ τῆς ἐννόμου βασιλείας πολέμων·

ἐκωμῴδησε δὲ καὶ τὴν Ἡρακλέους εἰκόνα καὶ τὸ μάταιον δι’ ἐκείνην γενόμενον θράσος. καὶ τότε δικαίαν καὶ ἔννομον ἐξήνεγκε τῆς κατ’ αὐτοῦ τιμωρίας τὴν ψῆφον. τοιοῦτος ἢν ἐκεῖνος καὶ ἐν εἰρήνῃ καὶ ἐν πολέμω, ἀεὶ μὲν τὴν θείαν ἐπικουρίαν αἰτῶν, ἀεὶ δὲ ταύτης μεταλαγχάνων.

Μετὰ τήνδε τὴν νίκην ἀρρωστήσας τοῖς υἱέσι τὴν βασιλείαν [*]([κζ΄]) διένεμε. καὶ τῷ μὲν πρεσβυτέρῳ τὴν οἰκείαν ἔδωκεν ἡγεμονίαν, τῷ δὲ νεωτέρῳ τῆς Εὐρώπης τὰ σκῆπτρα· τὴν εὐσέβειαν δὲ τελείαν καὶ τοῦτον ἔχειν κἀκεῖνον παρῄνεσε.

»διὰ ταύτης γάρ«, ἔφη, »καὶ εἰρήνη φυλάττεται καὶ πόλεμος καταλύεται καὶ πολέμιοι τρέπονται καὶ ἀνίσταται τρόπαια καὶ νίκη βραβεύεται«. ἐκεῖνος μὲν οὖν ταῦτα τοῖς παισὶ παραινέσας ἐτελεύτησεν, ἀείμνηστον κλέος καταλιπών· οἱ δὲ τῆς βασιλείας διάδοχοι καὶ τῆς εὐσεβείας ἐγένοντο κληρονόμοι.

Όνώριος μὲν γὰρ ὁ τῆς Εὐρώπης τὴν βασιλείαν δεξάμενος τὰς [*](4/5 vgl. Rufin. H. E. XI 33 S. 1039, 10 [Georg. Mon. 592, 5] — 13—15 Rufin. H. E. XI 34 [Georg. Mon. 592, 12]. Socrat. V 26. Sozomen. VE 29, 3—4. VIII 1 Philostorg. XI 2. Zonar. XIII 19, 26 S. 93, 15. Zosim. IV 59 — 21—S. 328, 10 vgl. Joh. von Nikiu 84, Notices et extr. des man. de la Bibl. nat. t. 24 S. 454 (oder Copie?)) [*](* 13—19 Cedren. ι 563, 5 — 13—S. 328, 10 Niceph. H. Ε. XIII 1 — 21—S. 328, 10 Cass. X B V F [bis 21 Ὁνώριος] HN (n) + GS (s) = r AL (y) 2 ἔφασαν B ι 5 δοριάλωτον V δωριάλωτον B ι βραχέως BFG βραχέος Vry ι 6 δὲ] τε B ι βαλεντινιανῶν B οὐαλεντινιανὸν V ι 6/7 πλημμεληθέντων] τολμηθέντων B ι 7 ἀνεμίμνησκε VF ι 8 δὲ] τε n ι ἡρακλέωσ B ι 9 θράσος BV θάρσος Fry; vgl. θράσος Gr. aff. cur. S. 227, 12; 242, 14 [Raeder] ι 10 κατ’ αὐτοῦ > B ι 12 μεταλαγχάνων] τυγχάνων n ι 13 κݲςݲ am HSS ι τήνδε Bsy δὲ VFn ι υἱέσι = Cedren.] υἱοῖς B ι 14/15 τώ δὲ νεωτέρω Bn τῶ νεωτέρω δὲ VFsy Cedren. ι 16 καὶ τοῖ‘ον ἔχειν] ἔχειν τοῦτον VF ι τοῦτον — κἀκεῖνον] τούτω — κἀκείνω B ι 17 εἰρήνη B ἧ εἰρήνη VFry Cedren., der Artikel feblt bei Nic. ι 18 ἀνίσταται BVn ἀνίστανται Fsy Cedren. ι οὐν nur in B ι 18/19 τοῖς παισὶ ταῦτα ~ B ι 21 κζ am Rand HSS)

οὗΤος ἀπὸ τῆς Κῴας ἀπάρας καὶ τούτου χάριν τὴν Ῥώμην καταλαβών, τῆς μυσαρᾶς ἐκείνης ἐπιτελουμένης θέας εἰσελήλυθε καὶ αὐτὸς εἰς τὸ στάδιον καὶ καταβὰς παύειν ἐπειρᾶτο τοὺς κατ’ ἀλλήλων κεχρημένους τοῖε ὅπλοις.

τῆς δὲ μιαιφονίας οἱ θεαταὶ χαλεπήναντες καὶ τοῦ τοῖς αἵμασιν ἐκείνοις ἐπιτερπομένου δαίμονος εἰοδεξάμενοι τὴν βακχείαν, κατέλευσαν τῆς εἰρήνης τὸν πρύτανιν. τοῦτο μαθὼν ὁ θαυμαστὸς βασιλεὺς τὸν μὲν τοῖς νικηφόροις συνηρίθμησε μάρτυσι, τὴν δὲ πονηρὰν ἐκείνην ἔπαυσε θεωρίαν.

Ἐν δὲ Κωνσταντινουπόλει Νεκταρίου τελευτήσαντος ὃς τὴν ἐκκλησίαν ἐκείνην ἐποίμαινεν, Ἀρκάδιος ὁ ταύτην ἰθύνειν τὴν βασιλείαν λαχών, μαθὼν Ἰωάννην τὸν μέγαν τῆς οἰκουμένης φωστῆρα ἐν Ἀντιοχείᾳ τῷ τῶν πρεσβυτέρων ἐγκατειλέχθαι χορῷ, ἤγαγέ τε καὶ τοῖς συνειλεγμένοις ἐπισκόποις αὐτὸν τῇ θείᾳ προσαγαγεῖν παρηγγύησε χάριτι καὶ τῆς μεγίστης ἐκείνης πόλεως ἀποφῆναι ποιμένα.

ἱκανὸν δὲ τοῦτο καὶ μόνον δηλῶσαι τοῦ βασιλέως τὴν περὶ τὰ θεῖα σπουδήν.

Κατὰ τοῦτο,, τὸν χρόνον Ἀντιοχείας μὲν ὁ θεῖος ἡγεῖτο Φλαβιανός, Λαοδικείας δὲ Ἐλπίδιος, τοῦ μεγάλου Μελετίου γενόμενος σύσκηνος καὶ τὴν ἐκείνου πολιτείαν ἐκμαξάμενος μᾶλλον ἢ ὁ κηρὸς τῶν δακτυλίων τοὺς τύπους

(οὗτος μὲν οὖν τὸν μέγαν Πελάγιον [*](11—16 vgl. Theodoret bei Photius Biblioth. 273 S. 507b, 21 [Bekker]. VI 2. Sozomen. VIII 2, 13 f. Pallad. Dialog, de vita S. Joh. Chrys. 5. Symeon. Vita Job. Chrys. 15—16. Theodor. Trimith. De vita Joh. Chrys. 4 PG 47 S. LV Alexandrin. Vita Chrys. 20) [*](* 2—9 Michael Syr. VII 8 S.) [*](B V HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](1 γιγνομένας] γυμνωμένασ G ὑμνουμένας S, qui . . . celebrabatur Cass. ι τοιόνδε] τοιαύτην V ι 2 τηλεμάχιόσ τις Vr Tilemachius Cass. τηλαμάχιόσ τισ B (s. aber oben S. 276, 21) τηλέμαχός τισ yNic. Michael; Adelmakas Variaute Adlakas Joh. von Nikiu [Mitteilung von Professor J. Halevy] ι 3 Ῥώμην] ῥωμαίων y ι 4 μυσεράς Ns ι 5 παῦσαι s ι 8 θαυμάσιος B θαυμαστότατος V, mirabilis Cass. ι 11 κη am Rand HSS ι δὲ Κωνστ.] δὲ τῆ κωνστ. V κωνστ. δὲ B ι 12 ἐποίμανεν s ι nach Ἀρκάδιος + δὲ BG ι τὴν > B am Ende der Zeile ι 13 μέγα Bs ι 14 ἐνκατειλέχθαι B ι 17 τοῦτο καὶ B καὶ τοῦτο Vry ι 22 τοὺς zweimal B)

διέλαμπε δὲ συνέσει τε καὶ βίῳ ὁ θεῖος Ἀκάκιος ἰθύνων τὴν Βέροιαν· Λεόντιος δὲ τὸ Γαλατῶν ἐποίμαινεν ἔθνος, πολλοῖς εἴδεσιν ἀρετῆς λαμπρυνόμενος.

Ὁ δὲ μέγας Ἰωάννης τοὺς τῆς ἐκκλησίας δεξάμενος οἴακας τάς τε παρά τινων γιγνομένας ἀδικίας σὺν παρρησίᾳ διήλεγχε, καὶ βασιλεῖ καὶ βασιλίδι παρῄνει τὰ πρόσφορα, καὶ τοὺς ἱερέας ἠξίου κατὰ τοὺς κειμένους πολιτεύεσθαι νόμους, τοὺς δὲ τούτους παραβαίνειν τολμῶντας ἐπιβαίνειν τῶν ἀνακτόρων ἐκώλυεν, οὐ χρῆναι λέγων τῆς μὲν τῶν ἱερέων ἀπολαύειν τιμῆς, τὴν δὲ τῶν ἀληθινῶν ἱερέων μὴ ζηλοῦν βιοτήν.

καὶ ταύτην ἐποιεῖτο τὴν προμήθειαν οὐ μόνον ἐκείνης τῆς πόλεως, ἀλλὰ καὶ τῆς Θρᾴκης ἁπάσης εἰς (εἰς δὲ αὕτη ἡγεμονίας διῄρηται)· καὶ τῆς Ἀσίας ὅλης (ὑπὸ ἕνδεκα δὲ καὶ ἀρχόντων ἰθύνεται). καὶ μέντοι καὶ τὴν Ποντικὴν τούτοις κατεκόσμει τοῖς νόμοις· ἰσαρίθμους δὲ καὶ αὕτη ἔχει τῇ Ἀσίᾳ τοὺς ἡγουμένους.

Μαθὼν δὲ τὴν Φοινίκην ἔτι περὶ τὰς τῶν δαιμόνων τελετὰς [*](1—3 ob. S. 268, 11 — 3/4 vgl. Socrat. VI 3, 4—5. Sozomeu. VIIl 2 8—18 vgl. Theodoret bei Photius 273 S. 507 b, 22. Sozomen. VIII 3, 12> Socrat. VI 4, 1—4. 11, 8 f. 15, 8. Pallad. Dialog, de vita S. Joh. Chrys. 5 u. Symeon. Vita Joh. Chiys. 18—20 u. 30 — 19—S. 330, 8 vgl. Marci diaconi Porphyrii S. 24, 8 f. 33, 10 f. 44 f (Teubner). Joh. Chrys. Epist. 123 und 126) [*](* 8—S. 331, 10 Niceph. H. E. XIII 3 — 10—S. 330, 6 Cass. X 4 — 14—S. 331, 10 Georg. Alexandrin. Vita Chrys. 23 S. 189 [Photii Biblioth. 96 S. 80a, 41]. Symeon. Vita Joh. Chrys. 20 PG 114, 1096 D. Incerti Vita Chrys. 39—44 S. Joh. Chrys. opera VIII 319, 37] — 14—18 Tbeopban. 77, 5. Exc. Bar. f. 223r — 14—S. 330, 18 Michael Syr. VIII 1 S. 5) [*](B V HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](3 Ταύρῳ] στρῶ Bn ι Μάξιμος] μάμοσ s ι 4 μοψουεστίασ y μουψουεστίασ BV μομψουεστίασ n μαμψουεστίασ s ι καὶ2 nur in V ι 5 δὲ] τε V > B ι τε > V ι 6 τὸ] τὸ τῶν V ι 8 κθ am Rand HSS ι 9 γενομένας B ι 13 τῶν1 > V ι ἀληθινῶν Bs ἀληθῶν Vny Nic. ι 14 βιώτην B ι μόνον BVn Tbeopban. Symeon Georg, μόνης sy ι 16 διῄρηται ἡγεμονίας ~ B, Georg, wie im Text ι 18 τῆ ἀσία B Nic. Georg, τῆς ἀσίας Vry Inc. Vita Chrys., vgl. S. 319,5; 330, 11 ι ἡγεμόνας r ι 19 λݲ am Rand HSS ι δαιμόνων = εἰδώλων V Nic., daemonibus Cass.)

Ὁρῶν δὲ καὶ τὸν Σκυθικὸν ὅμιλον ὑπὸ τῆς Ἀρειανικῆς θηρευθέντα σαγήνης, ἀντεμηχανήσατο καὶ αὐτὸς καὶ πόρον ἄγρας ἐξηῦρεν. ὁμογλώττους γὰρ ἐκείνοις πρεσβυτέρους καὶ διακόνους καὶ τοὺς τὰ θεῖα ὑπαναγιγνώσκοντας λόγια προβαλλόμενος, μίαν τούτοις ἀπένειμεν ἐκκλησίαν, καὶ διὰ τούτων πολλοὺς τῶν πλανωμένων ἐθήρευσεν.