Historia Ecclesiastica

Ταύτην μαθὼν τὴν ὀδυρμῶν γέμουσαν συμφορὰν Ἀμβρόσιος ἐκεῖνος, οὗ πολλάκις ἐμνήσθην,

ἀφικόμενον εἰς τὴν Μεδιό-

12 vgl. Micha 7, 1 — 14 ob. S. 218, 19 f; 270, 12; 303, 13 f

* 2—S. 313, 19 Georg. Mon. 577, 5 — 2—S. 317, 8 Cedren. I 556, 11. Michael Syr. VII 8, 307

B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)

2 τινὸς vor γενομένης ~ B > Symeon Cass. ι 4 ὁρμὴν] ὁρμὴν] B ῥύμην Georg., der aber 5 οὐδὲ — ἐκώλυσεν äßt ι 6 ἐξενεγκεῖν = Georg.] ἐνεγκεῖν V ι 10 ἄνων B Nie. hominum Cass. = Σ > VFry Symeon Georg. ι 12 ἐν > F ι σταχύων B, vgl. ἀσταχύων Theod. Rel. Hist. 17 PG 83, 1421 C; ἀστάχυας Gr. aff. cur. S. 167, 7 [Raeder] ι 13 ιη am Rand HSS außer B ι 14 statt ἐκεῖνος πολλάκις ἐμνήσθην hier die folgende lange Interpolation in B [Einige gleichgiltige Schreibfehler verbessere ich nicht. Da das Flickwerk von Bibelworten wimmelt, vermerke ich bloß die wichtigsten Stellen]:

ἐς ἐπιστολῆς Ἀχολίου τοῦ ἐπισκόπου τῆς Θεσσαλονικαίων· ἐγὼ δὲ καὶ ταύτην τὴν ἐπιστολὴν ἐνθήσω τῇ συγγραφῇ. ἔχει γὰρ οὕτως·

»Ὁ πάλαι τὸν ἠρεμοῦντα ἐν εὐπρεπείᾳ ἄνθρωπον ἐν τῷ παραδείσῳ φθόνῳ [*](ιη΄) >τῆς ἑαυτοῦ κακίας ἐκβαλὼν διάβολος, καὶ νῦν ἀθρωως [sic] ὀργήν τινὰ >σκευάσας παρεσκευάσας B] πόλῃ πολεμικῇ καὶ φθονώδη [sic] τὴν εὐπρεπῆ >Θεσαλονίκην εἰς σύγχυσιν αἰσχύνης ἤγαγεν. καὶ τὴν τὴν übergeschrieben B] >φρονα ἐν πραΰτητι ἐκπορνεῦσαι ἐν στάσει ἐβιάσατο, καὶ τοὺς τρυφεροὺc >πόδας ἐποίησεν πορευθῆναι ὀδὸν τραχεῖαν· καὶ ἀνεκαλύφθη ἡ τρυφερὰ Σωσάννα, >καὶ τοὺς ἐντίμους θησαυροὺς τῆς πραότητος αὐτῆς ἀπειρημένοι τινὲς Λαὶ ξένοι >ὑπανοίξαντες ἀπεσύλησαν, καὶ ἡ πάντας παρακαλοῦσα νῦν ἀπαράκλητός ἐστιν, >πᾶσι συμπαθὴς νῦν ἀσυμπαθὴς καθέστηκεν τῷ τραύματι πληγεῖσα. >γάρ τινες καθῄρησαν αὐτῆς τὸν τῆς ἐπιεικίας φραγμόν· ἐτρύγησαν γὰρ αὐτὴν >πάντες οἱ τὴν στάσεως ἐκπορευόμενοι ὁδόν, καὶ τὴν εὐπειθῆ δούλην πρὸς θείους [*](7/8 vgl. Baruch 4,26 — 8/9 vgl. Susanna 31/32 — 12/13 vgl. Psal. 79, 13)

>Ἀπειρημένοι γάρ τινες κατηραμένοι ὄργανα τοῦ διαβόλου τοὺς ταύτης >μους διαρρήξαντες φαλακρώματα ὀνειδισμῶν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς ἐπήγαγον, >ποτὲ ὡραία τῴ κάλλει Λαὶ χαροποιοὺς [ohne Accent B] ἔχουσα τοὺς ὀφθαλμοὺς ὥς >Ῥαχήλ, νῦν ἀμβλυωπεῖ ὥς ἧ Δία ἐκ τῆς θλίψεως, ἦι εὐπαρρησίαστος αἰσχύνεται >ἡ εὔλαλος [ohne Accent B] ἐν χαρᾷ ἐξ αἰσχύνης βεβώβωται, ἧ τοὺς ξένοις σκέ- >πουσα νῦν ὑπὸ ξένων γεγύμνωται. εἰ δὲ νῦν κλαίει Ῥαχὴλ τὰ τέκνα πάντα >ἀνῃρημένα, εἰς αὐτὴν ἐλέχθη· »πῶς ἐγένετο πόρνη πόλις πιστὴ Σιῶν;« >ἱδοὺ μηκόθεν [sic] ὥς ἡ Χαναναία πρὸς σὲ βοᾶ, πάτερ, ὡς ἡ >τῷ σωτῆρι, τοῦ κρασπέδου τῆς πρεσβείας ἅψασθαι θέλουσα· καὶ τίς ὁ ταύτης >τιλήπτωρ, εἰ μὴ ἡ σὴ ἁγιότης; ὁδήγησον τὰς θείας ἀκοὰς τῶν δεσποτῶν εἰς >κτειρμούς· τοὺς εὐσεβεῖς παρακάλεσον, τοὺς ἐλεήμονας ἱκέτευσον, τοὺς τῇ >γίδι Χριστοῦ τὴν ἐκ δύσεως βροντὴν † δὲ ὡς τυραννίδος κατασβέσαντας, ἵν’ >σωσιν ἢν ἔσωσαν ἐκ βαρβάρων, τὴν καταποντιζομένην νῦν σὺν τοῖς >σώσωσιν. μὴ ὁ τὴν στάσιν ποιήσας διόβολος εἴπῃ ὅτι ἴσχυσα· καὶ γὰρ λαὸν >θήσαντα καὶ παραπικράναντα ὁ θεὸς οὐ παρεῖδεν νικησάτωσαν ἐν τῷ >τὸ κακόν· ἐπινευσάτωσαν τῇ ῥωπῇ [sic] τῆς εὐσεβείας αὐτῶν· μὴ τὸν >ἀτεκνώσουσιν [sic], μὴ τὴν ἔντιμον ἀτιμάσωσιν, μὴ τὴν φιλοδέσποτον >σωσιν. ἡ ῥάβδος τῶν οἰκτειρμῶν σου προφθασάτω, ἵνα διαρραγέντος τοῦ >τῆς θλίψεως αὐτῆς μετὰ παρ<ρη>σίας ψάλλῃ λέγουσα· »ἤκοιυσεν >ἠλέησέν με, κύριος ἐγενήθη βοηθὸς μου«. καὶ πᾶσαν τὴν ὀφειλὴν >ἀδικίας αὐτῆς οἱ οἱκτείρμονες συγχωρήσωσιν, ἵνα καὶ εἰς τὺ· αἰτῶν θειότητα >φθάσῃ τὸ εἰρημένον· μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοὶ >καὶ δηλωθεὶς ὅτι ἀγαθὸς ποιμὴν ὑπάρχεις καὶ τὸν [τῶν B] ὑπὲρ τῆς λογικῆς >μνης τοῦ Χριστοῦ κίνδυνον ἀναδεξάμενος, τὰ μηκόθεν [sic] ἐσκορπισμένα >συναγάγῃς [συναγαγεὶς B], ἅγιε κάτερ.«

Ὁ δὲ θεῖος Ἀμβρόσιος δεξάμενος τὴν ἐπιστολὴν ταύτην καὶ μαθὼν ἐξ αὐτῆς τὰ γεγενημένα ἐν τῇ Θεσσαλονικαίων πόλει, [*](3 vgl. Joh. 8, 4 f — — 6 vgl. Ezech. 7, 18. Jes. 15, 2. Arnos 8, 10 — 6—8 Gen. 29, 17. 49, 12. I Kön. 12, 24iB (A 14, 4) — 10/11 Jerem. 38 11 Jes. 1, 21 — 12/13 Matth. 15, 22. 9, 20 — 13/14 Psal. 3, 4 u. ö — 14 15 vgl. I ön. 8, 50 — 18 Psal. 12, 5 — 18/19 Jes. 65, 2. Psal. 5, 11 u. ö. — 19/20 vgl. Rom. 12, 21 — 22—24 Psal. 29, 14—13 — 24 vgl. Matth. — 26 Matth. 5, 7 — 28/29 vgl. Joh. 11, 52)

χρὴ μέντοι εἰδέναι τὴν φύσιν καὶ τὸ ταύτης θνητόν τε καὶ διαρρέον καὶ τὸν πρόγονον χοῦν ἐξ οὑ γεγόναμεν καὶ εἰς ὃν ἀπορρέομεν, καὶ μὴ τῷ ἄνθει τῆς ἁλουργίδος ἀποβουκολούμενον ἀγνοεῖν τοῦ καλυπτομένου σώματος τὴν ἀσθένειαν.

ὁμοφυῶν ἄρχεις, ὢ βασιλεῦ, καὶ μὲν δὴ καὶ ὁμοδούλων· εἰς γὰρ ἁπάντων δεσπότης καὶ βασιλεὺς ὁ τῶν ὅλων δημιουργός. ποίοις τοίνυν ὀφθαλμοῖς ὄψει τὸν τοῦ κοινοῦ δεσπότου νεών; ποίοις δὲ ποσὶ τὸ δάπεδον ἐκεῖνο πατήσεις τὸ ἅγιον; πῶς δὲ τὰς χεῖρας ἐκτενεῖς ἀποσταξούσας ἔτι τοῦ ἀδίκου φόνου τὸ αἷμα; πῶς δὲ τοιαύταις ὑποδέξῃ χερσὶ τοῦ δεσπότου τὸ πανάγιον σῶμα; πῶς δὲ τῷ στόματι προσοίσεις τὸ αἷμα τὸ τίμιον, τοσοῦτο διὰ τῶν τοῦ θυμοῦ λόγων ἐκχέαντι παράνομον αἷμα; ἄπιθι τοίνυν, καὶ μὴ πειρῶ τοῖς δευτέροις τὴν προτέραν αὔξειν παρανομίαν καὶ δέχου τὸν δεσμόν, ᾡ ὁ θεὸς ὁ τῶν ὅλων δεσπότης ἄνωθεν γίγνεται σύμψηφος· ἰατρικὸς δὲ οὕτος καὶ πρόξενος υγείας.«

Τούτοις εἴξας ὁ βασιλεὺς τοῖς λόγοις τοῖς γὰρ θείοις λογίοις ἐντεθραμμένος ᾔδει σαφῶς τίνα μὲν τῶν ἱερέων, τίνα δὲ τῶν βασιλέων ἴδια), στένων καὶ δακρύων ἐπανῆλθεν εἰς τὰ βασίλεια. χρόνου δὲ συχνοῦ διελθόντος ὀκτὼ γὰρ ἀναλώθησαν μῆνες), κατέλαβεν ἡ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν γενέθλιος ἑορτή· ὁ δὲ βασιλεὺς ἐν τοῖς βασιλείοις [*](6/7 vgl. Gen. 3, 19) [*](* 24—S. 313, 7 Theophan. 72, 29. Gramer II 98, 10. Exe. Bar. f. 222r) [*](B V F HN (n) + GS (s) = r AL (y)) [*](2 ἠργασμένησ B ι μετὰ > A ι 4 δυναστεία = Georg. Symeon Nie. Cass. Σ] δύναμις n, vgl. 314, 2 ι 6 τε = Symeon > B ι καὶ τὸν — 7 ἀπορρέομεν B m I 9 vor ὁμοφυῶν + καὶ V ι μὲν δὴ καὶ = Symeon > V Cass. ι 11 ὄψη B τὸν Fm ι 12 πατήσης B ι 15 τίμιον = Georg. Symeon Nie. Cass.] ἅγιον ΒΣ, τίμιον Bm ι τοσοῦτο BVF τοσοῦτον ry Georg. ι τῶν — λόγων B uerborum Cass. Σ τὸν — λόγον YFry Georg. > Symeon ι 16 ἐκχέαντι παράνομον BVF Georg. Codd. βer P παρανόμως) ἐκχέας παρανόμως ry und, mit anderer Wortfolge, folge, Symeon, iniuste sit sanguis effusus Cass.; παρά νόμον sehreibt de Boor, aber vgl. S. 306, 18 u. 307,8 ι 17 ᾧ] ὅ B ι ὁ > V Georg. ι 18 τῶν ὅλων ὁ ~ L ἄνωθεν = Georg. Symeon > n Cass. ι 19 ὑγιείας Ny 1 20 τοῖς λόγοις ὁ βα- σιλεὺς ~ B, Georg. Symeon wie im Text ι 22 στένων > F ι 23 ἀνηλώθησαν VFNS)

τοῦτο θεασάμενος ῾Ρουφῖνος (μάγιστρος δὲ τηνικαῦτα ἦν καὶ πολλῆς μετεῖχε παρρησίας ἅτε δὴ συνηθέστερος ὤν), προσελθὼν ἤρετο τῶν δακρύων τὸ αἴτιον.

ὁ δὲ πικρὸν ἀνοιμώξας καὶ σφοδρότερον προχέας τὸ δάκρυον· »σὺ μέν«, ἔφη, ὦ ῾Ρουφῖνε, παίζεις· τῶν γὰρ ἐμῶν οὐκ ἐπαισθάνῃ κακῶν. ἐγὼ δὲ στένω καὶ ὀλοφύρομαι τὴν ἐμαυτοῦ συμφοράν, λογιζόμενος ὡς τοῖς μὲν οἰκέταις καὶ τοῖς προσαίταις ἄνετος ὁ θεῖος νεὼς καὶ εἰσίασιν ἀδεῶς καὶ τὸν οἰκεῖον ἀντιβολοῦσι δεσπότην, ἐμοὶ δὲ καὶ οὗτος ἄβατος καὶ πρὸς τούτῳ μοι ὁ οὐρανὸς ἀποκέκλεισται.

κέκλεισται. μέμνημαι γὰρ τῆς δεσποτικῆς φωνῆς ἣ διαρρήδην φησίν· »ὃν ἂν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένος ἐν τοῖς οὐρανοῖς«. ὁ δέ· »δραμοῦμαι«, ἔφη, εἴ σοι δοκεῖ, καὶ τὸν ἀρχιερέα πείσω λιπαρήσας λῦσαί σοι τὰ δεσμά«. »οὐ πείσεται«, ἔφη ὁ βασιλεύς. »οἶδα γὰρ ἐγὼ τῆς Ἀμβροσίου ψήφου τὸ δίκαιον, οὐδὲ αἰδεσθεὶς τῆς βσαλείας τὴν ἐξουσίαν τὸν θεῖον παραβήσεται νόμον«.

Ἐπειδὴ δὲ πλείοσι χρησάμενος ὁ ῾Ρουφῖνος λόγοις πείθειν ὑπέσχετο τὸν Ἀμβρόσιον, ἀπελθεῖν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς κατὰ τάχος ἐκέλευσεν· καὶ αὐτὸς δὲ ὑπὸ τῆς ἐλπίδος βουκοληθεὶς ἠκολούθησε μετὰ βραχύ, ταῖς ὑποσχέσεσι τοῦ ῾Ρουφίνου πιστεύσας.

αὐτίκα δὲ τὸν ῾Ρουφῖνον ἰδὼν ὁ θεῖος Ἀμβρόσιος· τὴν τῶν κυνῶν«, ἔφη, »ἀναίδειαν, ὦ ῾Ρουφῖνε, ζηλοῖς. τοσαύτης γὰρ μιαιφονίας γενόμενος σύμβουλος τὴν αἰδῶ τῶι μετώπων ἀπέξυσας, καὶ οὔτε ἐρυθριᾷς οὔτε δέδιας, τοσοῦτον κατὰ τῆς θείας λυττήσας εἰκόνος«.