Historia Ecclesiastica

Ταῦτα τοῦ βασιλέως εἰρηκότος, αὐτὸν ἡ σύνοδος ἠξίου ψηφίσασθαι σοφόν τε ὄντα καὶ εὐσεβείᾳ κοσμούμενον. ὁ δὲ ἔφη· »μεῖζον ἧ καθ’ ἡμᾶς τὸ ἐγχείρημα· ὑμεῖς γὰρ τῆς θείας ἠξιωμένοι χάριτος καὶ τὴν αἴγλην ἐκείνην εἰσδεδεγμένοι ἄμεινον ψηφιεῖσθέ. οὔτοι μὲν οὔ ἐξελθόντες καθ’ ἑαυτοὺς ἐβουλεύοντο· οἱ δὲ τὴν πόλιν ἐκείνην οἰκοῦντες ἐστασίαζον, οἱ μὲν τοῦτον, οἱ δὲ ἐκεῖνον προβληθῆναι φιλονεικοῦντες.

οἱ μὲν γὰρ τῆς Αὐξεντίου νόσου μετειληχότες τοὺς ὁμόφρονας ἐψηφίζοντο, οἱ δὲ τῆς ὑγιαινούσης μοίρας ὁμογνώμονα πάλιν ἐζήτουν ἔχειν ἡγούμενον. ταύτην Ἀμβρόσιος, ὁ τοῦ ἔθνους τὴν πολιτικὴν ἡγεμονίαν πεπιστευμένος, τὴν στάσιν μαθὼν καὶ δείσας μή τι νεώτερον γένηται, τὴν ἐκκλησίαν οὑν τάχει κατέλαβεν.

οἱ δὲ τῆς διαμάχης ἐκείνης παυσάμενοι κοινὴν ἀφῆκαν φωνήν, Ἀμβρόσιον [*](1 f vgl. Ambros. Epist. 21, 2 u. 5. PL 16. Sozomen. VI 7, 2 — 15—S. 219, 1 vgl. Paulini Vita Ambrosii 6 PL 14, 31 A [griechisch Papadopoulos-Kerameus ᾿Αναλεκτὰ Ἱεροσολ. σταχυολογίας I S. 33] — 15—S. 219, 6 vgl. Socrat. IV 30 — 15—S. 219, 12 vgl. Sozomen. VI 24, —4. — — S. 219, 15 vgl.Rufin. H. E. XI [Georg. Mon. 558, 10]) [*](*19—S.220,2 Exc. Tripart.[ Polydeukes410,17. Theophan. 60,23.Exc. Bar. f. 220v]) [*](V2 HN (n) + GS (s) = r AL (y) F) [*](2 λογίοις V2S λογείοισ, nach ἐντεθραμμένοι ~ B eloquiis Cass. λόγοισ’ ’F Symeon ι 3 μόνον BV-y Symeon Cass. μόνω rF ι 4 ἀρχέτυπον ἑαυτὸν ~ B, Symeon Cass. wie im Text ι 4/5 μάρτυρας A ι 6 ἐνιδρύσατε θρόνοισ B ἐγκαθιδρύσατε θρόνοις Symeon ι 7 ὑποκλίνωμεν ByF Symeon ὑποκλίνοιμεν V2r ι 8 γιγνομένους V2ryF Symeon γενομένους B ι 9 προσπταίειν V2ryF Symeon πταίειν B ι ἀσπαζώμεθα V2 ἀσπαζόμεθα Bs ἀσπαζοίμεθα ny ἀσπασώμεθα F Symeon ι 14 εἰσδεδεγμένοι V2ryF Symeon εἰσδεξόμενοι B ι ψηφιεῖσθε TiSLF Symeon Cass. ψηφιεῖσθαι BV2GA ι 15 ἐβουλεύοντο V2ry Symeon Cass. ἐβουλεύσαντο BF ι 17 μετειληχότες V2ryF Symeon μετειληφότες B ι 21 σὺν] ἐν F ι 22 διαμάχης BV2syF μάχης n Symeou, scditione Cass.)

ὑπέλαβε δὲ καὶ θείαν εἶναι τὴν ψῆφον, ἐκ τῆς τῶν τἀναντία φρονούντων τεκμαιρόμενος συμφωνίας. ἐπειδὴ δὲ καὶ τῆς θείας τοῦ παναγίου βαπτίσματος ἀπήλαυσε δωρεᾶς καὶ τὴν ἀρχιερατικὴν ἐδέξατο χάριν, τοῦτον ὁ πάντα ἄριστος βασιλεὺς προσενηνοχέναι λέγεται τῷ σωτῆρι καὶ δεσπότῃ τὸν ὕμνον (καὶ γὰρ τοῖς γεγενημένοις παρῆν)· χάρις σοι.

δέσποτα παντοκράτορ καὶ ὁ σῶτερ ἡμέτερε, ὅτι τῷδε τῷ ἀνδρὶ ἐγὼ μὲν ἐνεχείρισα σώματα, σὺ δὲ ψυχάς, καὶ τὰς ἐμὰς ψήφους δικαίας ἀπέφηνας«. ἐπειδὴ δὲ ὀλίγων διελθουσῶν ἡμερῶν ὁ θεῖος Ἀμβρόσιος οὑν παρρησίᾳ πλείστῃ τῷ βασιλεῖ διαλεγόμενος ἐπεμέμψατό τισιν ὡς οὐκ εὖ παρὰ τῶν ἀρχόντων γεγενημένοις· ταύτην σοὺ, ἔφη ὁ βασιλεύς, »καὶ πάλαι ᾔδειν τὴν παρρησίαν καὶ σαφῶς ἐπιστάμενος οὐ μόνον οὐκ ἀντεῖπον, ἀλλὰ καὶ σύμψηφος τῆς χειροτονίας γεγένημαι. ἰάτρευε οὖν, ὡς ὁ θεῖος ὑπαγορεύει νόμος, τὰ τῶν ἡμετέρων ψυχῶν πλημμελήματα«.

ταῦτα μὲν οὑν ἐν Μεδιολάνῳ καὶ εἶπε καὶ δέδρακε.

Μαθὼν δέ τινας ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ καὶ ἐν τῇ Φρυγίᾳ περὶ τῶν θείων ἀμφισβητοῦντας δογμάτων, ἐν μὲν τῷ Ἰλλυρικῷ σύνοδον γενέσθαι προσέταξε, τὰ δὲ παρ’ ἐκείνων καὶ ψηφισθέντα καὶ κυρωθέντα τοῖς ἀμφισβητοῦσιν ἐξέπεμψεν. ἐψηφίσαντο δὲ οἱ συνελθόντες τὴν ἐν Νικαίᾳ ἐκτεθεῖσαν πίστιν κρατεῖν.

ἐπέστειλε δὲ καὶ αὐτός, κοινωνὸν [*](1 f vgl. Ambros. Epist. 21, 7 PL 16) [*](* —19 Vaticanus syriac. 145 fol. 69v (= Σ) — 10—19 Niceph. H. E. XI 32) [*](B V2 HN (n) + GSP [P von 18 μετέρων ψυχῶν an] (s) = r AL (y) F) [*](1 σφίσιν] φησι V2 > B Cass., vgl. ποιμένα ἑαυτῶν Symeon ι 2 προσέταξε V2ryF Symeon ἐκέλευσεν B ι 3 ἀξιέπαινον Lm ι μὲν vor γὰρ ~ B ι 4 οὐσαν = Symeon] εἶναι B ι 5 ὑπέλαβε = Symeon] ὑπελάμβανε s ι 6 τῶν > V2Ns Symeon ι 7 ἀπέλαυσε F, ἑ auf Rasur V2 ι 8 χάριν V2ryF Symeon gratiam Cass. χειροτονίαν Σ ι πανάριστοσ F ι 9 γὰρ = Symeon Cass.] γὰρ δὴ V2 ι 10 παντοκράτορ nSy Nie. Exe. Bar. und, ο aus ω corr., V2F παντοκράτωρ BG Symeon Polyd. Theophan. Codd. bdy ι 11 σῶτερ nF Nie. Symeon Polyd. Theophan. Exe. Bar. und, ε auf Rasur, V2 σώτηρ Bsy ι 12 δὲ2> V2 ι 14 ἐπεμέμψατό V2ny Nie. ἐμέμψατο BsF Symeon quereretur Cass., s. S. 178, 13; 195, 22 ι 17 ὁ > L I 18 διαγορεύει F ι τὰ naeh ψυχῶν ~ V2 ι 20 ἐν τῇ2 > B, vgl. in Asia et Phrijfiia Cass. ἐν Ἀσία καὶ Φρυγίᾳ Polyd. Theophan. ι 22 καὶ1 > B Cass. ι 24 ἐκτεθεῖσαν = Cass. > A)

»Αὐτοκράτορες Μέγιστοι ᾿Αεισέβαστοι Νικηταὶ Αὔγουστοι Οὐαλεν- >τινιανὸς καὶ Οὐάλης καὶ Γρατιανὸς ἐπισκόποις διοικήσεως Ἀσιανῆς, >Φρυγίας, Καροφρυγίας, Πακατιανῆς, ἐν κυρίῳ χαίρειν.

>Συνόδου τηλικαύτης συγκροτηθείσης ἐν τῷ ᾿ιλλυρικῷ καὶ ζητή- >σεως πολλῆς γενομένης περὶ τοῦ σωτηρίου λόγου, ἀπέδεξαν οἱ >τρισφμακαριώτατοι ἐπίσκοποι τὴν τριάδα ὁμοούσιον πατρὸς καὶ υἱοῦ ναὶ ἁγίου πνεύματος· ἥν. οὐδ’ ὅλως ἐκκλίνοντες λειτουργίας τὰς >κατὰ τὸ δίκαιον ἐπιβαλλούσας αὐτοῖς. θρησκεύουσι τὴν θρησκείαν τοῦ μεγάλου βασιλέως.

κηρύττειν δὲ ταύτην προσέταξε τὸ ἡμέτερον κράτος, οὕτως μέντοι ἵνα μὴ λέγωσί τινες ὅτι ἀνήκαμεν >θρησκείᾳ βασιλέως τοῦ διέποντος τὴν γῆν ταύτην, μὴ ἀνεχόμενοι τοῦ ἐντειλαμένου ἡμῖν τὰ περὶ τῆς σωτηρίας. ὡς γάρ φησι τὸ [*](13 Matth. 5, 35) [*](* 5— S. 224, 10 Cass. VII 9 — 5— S. 228, 1 Niceph. H. E. XI 30) [*](B V2 HN (n) + GSP (s) = r Al (y) F W [von 5 an]) [*](2 αὐτοῦ σαφῶς ~ ι 3 τὴν2 Ls > A ι 3/4 περὶ τὰ θεῖα δόγματα > mit Rasur von 3 Buchstaben V2 ι περὶ τί. θεῖα — 4 δηλοῦντα] οἰκείαν δηλοῦντα προαίρεσιν B, sinceriiatem sine duhitatione demonstrat Cass. ι 4 ὑγίειαν V2F ι 5— S. 223, 3 u. unten S. 224, 11—227, 23: für diese beiden ursprünglich schlecht übersetzten Briefe können wir nur die griechische Überlieferung unverändert wiedergeben. Die Emendation müßte die Wiederherstellung des lateinischen Urtextes anstreben ι 5 ἧ am Rand HSS ι 5/6 βαλεντινιανὸσ καὶ βάλῃς y ι 6 καὶ Οὐάλης > W ι 7 Καροφρυγίας = Cass. > B ι Καροφρυγίας, Πακατιανῆς] ’-malim hoc loco scribere Καρίας, Φρυγίας Πακατιανῆς« Val., s. unten 224, 12 f 10/11 πρσ καὶ vv καὶ ἁγίοι· Πὴ, Br Cass. πρι καὶ υἱῶ καὶ ἁγίῳ πνι V2FW πρα καὶ (καὶ > L) vv καὶ ἅγιον πνα y ; s. nnten 225, 1 ι 11 ἐκκλίναντεσ V2 ι τὰς > V2 ι 12 τὸ > PyFW ι ἐπιβαλλούσασ rF ἐπιβαλούσασ yW ἐπιπεριβαλλούσασ B (wohl Contamination von zwei Übersetzungsversuchen, s. S. 226, 4) ἐπεὶ περιβαλλούσασ V2 vgl. Cass.: quam nequaquam declinantes ittxta ministeria (misteria Cod. L) religionis magni regis exercent ι 14 ἀνήκαμεν BV2r sequimur Cass. ἀνῆκε yFW ι 15 μὴ ἀνεχόμενοι] μίαν ἐχόμενοι B ι 16 vor ἐντειλαμένου + μὴ Ρ)