Historia Ecclesiastica

ἐπειδὴ δὲ σιγῶντες εἱστήκεισαν ἅπαντες, πρὸς τὸν τούτων ἡγούμενον Εὐλόγιος δὲ ἦν, ἀνὴρ ἀξιέπαινος,) εἶπεν ὁ ὕπαρχος· τί δή ποτε οὐκ ἀποκρίνῃ πρὸς τὰ παρ’ ἡμῶν εἰρημένα;« ὁ δέ· »οὐκ ᾠήθην«, ἔφη, [*](* 10—S. 242, 22 Niceph. H. Ε. XI 22—23 —15 —S. 241, 10 Cass. VII 33) [*](B v 2 HN (n) + GS (s) == r AL (y) F) [*](1 καὶ 2 Ls > BnG ι 2 θείου > B ι ζήλου θείου ~ ν 2 ι 3 ἀνφρώπειον syF ι δείματα] δόγματα B ι 4 παιδιάν ν 2 παιδειάν B παίγνια yF παίγνιον r ι 5 ὅποι BV 2 ποῖ ryF ι 6 τυδευθείσασ B ι 7 ὀριγνωμένη schreibe ich] ὀρειγνομένη B ὀρεγομένη ν 2 ἱμειρομένη ryF, vgl. unten V 24, 8 und 39, 11 u. z. B. Haeret. fabul. IV 3 PG 83, 417 C, Gr. aff. cur. S. 29, 1 u. 91, 12 8 δέξομαι BS ι ὑφ’ > v 2 ι 9 μοι] μὲν B ι 11 nach τὴν + τῶν B 12 τε > BnL ι 13 δύσκλειαν) δυσκολίαν B ι 15 λαβεῖν nach 16 λυπηρῶν ~ nGyF ι 18 ἄστεως B ω in ο corr. ν 2 ἄστεος ryF ι 18/19 τινας ἐσχατιὰς = Nie] τινα ἐσχατιὰν B, in quibusdmn extremis partibus Cass, ι 20 ταῖς βασιλέως νομοθεσίαις] τῶν βασιλέων λογοθεσίοις B, leges . . , imperatoris Cass. ι 22 ἠγουμένων ν 2 Α I bei ἐπειδὴ kein neues Capitel in den HSS ι 23 ἰστήκεισαν B)

καὶ μήν‘, ὁ ὕπαρχος ἴφη, πολλοὺς διεξελήλυθα λόγους παραινῶν ὐμῖν τὰ συνοίσονται ὁ δὲ εὐλόγιον πρὸς ἅπαντας ἴφη ἐκεῖνα εἰρῆσθαι, καὶ ἄτοπον ὑπειληφέναι τοὺς ἄλλους παρωοάμενον ἀποκρίναντα. εἰ δὲ ἐμὲ μόνον ἔροιο, ὁ τὴν γνώμην δηλώσω τὴν ἐμαυτοῦ«. »Τοιγαρτοι«, ἴη ὁ ὕπαρχος, »κοινώνησον τῷ βασιλεῖ«.

ὁ δὲ εἰρωνικῶς τε καὶ μάλα χαριέντως· »προσφέρει γάρ«, ἔφη, »καὶ μετὰ τῆς βασιλείας καὶ τῆς ἱερωσύνης μετέλαχεν;« ὁ δὲ ὕπαρχος τῆς εἰρωνείας αἰσθόμενος ἐχαλέπηνε, καὶ λοιδορίαις κατὰ τοῦ πρεσβύτου χρησάμενος καὶ ταῦτα προστέθεικεν· οὐ τοῦτο εἶπον, ἐμβρόντητε, ἀλλ’ οἶς κοινωνεῖ ὁ βασιλεύς, κοινωνῆσαι ὑμῖν παρᾐνεσα«.

ἐπειδὴ δὲ εἶπεν ὁ πρεσβύτης καὶ ποιμένα ἔχειν καὶ τοῖς ἐκείνου νεύμασιν ἕπεσθαι, ὀγδοήκοντα κατὰ ταὐτὸν συλλαβὼν εἰς τὴν Θρᾴκην ἐξέπεμψεν. ἀπαγόμενοι δὲ θεραπείας ἀπήλαυον ὅτι μάλιστα πλείστης· καὶ πόλεις γὰρ ὑπήντων καὶ κῶμαι γεραίρουσαι τοὺς νικηφόρους ἀγωνιστάς. ἀλλ’ ὁ φθόνος τοὺς ἀντιπάλους ὁπλίσας φάναι τῷ βασιλεῖ παρεσκεύασεν, ὡς τιμὴν παμπόλλην τοῖς ἀνδράσιν ἐκείνοις ἡ νομισθεῖσα προὐξένησεν ἀτιμία.

ταῦτα μαθὼν ὁ βάλῃς ἀνὰ δύο διαιρεθῆναι προσέταξε, καὶ τοὺς μὲν εἰς τὴν Θρᾴκην, τοὺς δὲ εἰς τὰς τῆς Ἀραβίας ἐσχατιάς, ἄλλους δὲ εἰς τὰς τῆς Θηβαΐδος διασπαρῆναι πολίχνας.

φαοὶ δὲ καὶ οὓς ἡ φύσις συνἐ- [*](* 12—S. 242, 14 Michael Syr. VII 7 S. 297) [*](B v 2 HN (n) + GS (s) = r AL(y) F) [*](1 ἀποκρίνεσθαι B Nie. ἀποκρίνασθαι v 2 rgf ι 2 συνοίσαντα B ι 3 ἴφη πρὸ ἅπαντας ~ n ι ὑπειλῆφθαι] ὑπείληφα εἶναι B ὑπειληφέωαι, ἑ corr., V2 ι AF παρωσαμένοις L ι ἀποκρίνεσθαι B ι ἐμὲ > LF ι 5 τὴν ἐμαυτοῦ BV2sF vor γνώμην (τὴν >) ~ n τὶν ἐμήν y ι ὁ ὕπαρχος ἔφη ~ B 6 εἰρωνικῶς] εἰρηνικῶς A pacifice Cass. ι τε> ryF ι 6/7 χαριέντως προσφέρει· Μὴ γάρ, ἔφη in allen Ausgaben: falsch: meine Interpunction ist die HSS und μὴ fehlt in allen HSS und Nic.; Cass. hat die Stelle et mihi regni quoqiie sacerdotiique consortium est; s. Revue de ’Instruction publique en Belgique 1909, 221f ι 9 πρεσβύτου BV2 HNic. semm Cass. πρεσβυτέρου NsyF, s. Z. 11 ι προστέθηκεν BF ι 10 ἐμβρόντητε εἶπον ~ V2 Nic., Cass. wie im Text ι ἐμβρόντητοι B, fiihninande Cass. ι ὁ BV 2 > ryF ι10/11 κοινωνῆσαι = Cass.] τούτων κοινωνῆσαι n ι 11 ὑμῖν] ὑμᾶσV2 ι καὶ > n 12 καταυτὸν BA κατ’ αὐτὸ F ι 13 nach θεραπείας + απείασ expung. v 2 ι ἁπήλαυον = fruebantur Cass.] ἀπέλαυον, ε auf Rasur, ν 2 ἀπήλαυσαν B ι 14 ὅτι μάλιστα > s ι ὑπήντουν ν 2 Α ι 18 οὐάλησ Bs, zweiter Hand ν 2 ι nach προσέταξεν + ἅπαντασ B, fehlt bei Cass. Michael ι 20 διασπαρῆναι] παρῆναι B, dispersit Cass.)

Ἐγὼ δὲ οὐδὲ τὴν τούτων ἀρετὴν παραδώσω τῇ λήθῃ. ἐπειδὴ [*](7) [*]([ιγ΄]) γὰρ ὁμογνώμονα τὸν τῆς πόλεως εὑρόντες ἐπίσκοπον τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἐκοινώνουν συλλόγων, μάλα δὲ ὀλίγους εἶδον συναθροιςομένους, κοὶ πυθόμενοι ἔγνωσαν Ἕλληνας εἶναι τοὺς τὴν πόλιν οἱκοῦντας, ἤλγησαν μὲν ὡς εἰκὸς καὶ τὴν ἀπιστίαν ἐθρήνησαν· οὐ μὴν ἀποχρῆναι ἐνόμισαν τὸ θρηνεῖν, ἀλλ’ εἰς δύναμιν τῆς τούτων ἰατρείας ἐπεμελήθησαν. ὁ μὲν γὰρ θεῖος Εὀλόrιος, ἐν οἰκίσκῳ καθειργμένος.

πανημέριον καὶ παννύχιον τὸν τῶν ὅλων ἠντιβόλει θεόν. πρωτογένης δὲ ὁ ἀξιάγαστος, τὰ Εὐνομίου γράμματα πεπαιδευμένος καὶ γράφειν εἰς τάχος ἠσκημένος, τόπον εὑρὼν ἐπιτήδειον καὶ τοῦτο, διδασκαλεῖον καὶ παιδαγωγεῖον ἀποφήνας, μειρακίων κατέστη διδάσκαλος, καὶ κατὰ ταὐτὸν γράφειν τε εἰς τάχος ἐδίδασκε καὶ τὰ θεῖα ἐξεπαίδευε λόγια.

Δαυϊτικάς τε γὰρ αὐτοῖς ὑπηγόρευε μελῳδίας καὶ τῆς ἀποστολικῆς διδασκαλίας ἐκμανθάνειν τὰ πρόσφορα παρεσκεύαζεν. ἑνὸς δὲ τῶν μειρακίων νόσῳ περιπεσόντος, ἀφίκετό τε εἰς τὴν οἰκίαν καὶ τῆς δεξιᾶς τοῦ νοσοῦντος ἁψάμενος προσευχῇ τὴν νόσον ἐξήλασε. τοῦτο μεμαθηκότες οἱ τῶν ἄλλων παίδων πατέρες ἦγόν τε αὐτὸν εἰς τὰς οἰκίας καὶ τοῖς ἀρρωστοῦσιν ἐπικουρεῖν ἠντιβόλουν.

ὁ δὲ οὐ πρότερον ἔφη τὸν θεὸν ἱκετεύσειν ἀπελάσαι τὴν νόσον, πρὶν ἀξιωθῆναι τὸν ἄρρωστον τῆς τοῦ βαπτίσματος δωρεὰς. οἱ δὲ προ [*](* 10—242, 21 Cass. VII 34) [*](B ν 2 HN (n) + GS (s) = r AL (y) F) [*](2 πρωτογενῆ ν 2 ι 3 ἀντινῶ v 2SA ἀντινων (sic) B ῳν, ν expung., F antino Cass. Cod. L ι ἐξέπεμψαν v 2 transmisit Cass. ι 4 Ἐγὼ δὲ: ιݲηݲ am Kand HSS οὐδὲ > L ι 6/7 συναθροιζομένουσ B concurrentes Cass. ἀθροιζομένους die übr. HSS ἀθροιζομένων Nie. ι 9 ἀποχρῆναι B ἀποχρῆν, ἢν auf Rasur corr. ν 2 ἀπόχρην GyF ἀποχρῆν nS ι 10 ἐπιμελήθησαν B ι 12 nach ἀξιάγαστος + ἐκεῖνος v 2, fehlt bei Cass. ι τὰ εὐνομίου ν 2 yf Eunomii Cass. (s. Revue de Philologie 1909, S, 238 f) τὰ ἐκ νόμοι· Br: vgl. νομικός im Sinn von παιδοδιδάσκαλος Byz. Zeitschr. III 186 ι 14 παιδαγωγεῖον = Nic.] παιδευτήριον y ι 15 κατὰ — ἐδίδασκε καὶ τὰ = Cass. > A I κατ’ αὐτὸν BF τὰ κατ’ αὐτὸν S ι 16 ἐξεπαίδευε BrFNic. erudiebat Cass. ἐξεπαίδευσε V2y ι αὐτοῖς > F ι ὑπηγόρευσε yF, dictabat Cass. ι 18 τε > Bs ι 20 παίδων BV 2 παιδίων ryF infantium Cass. ι τε > B ι 22 ἱκετεύσειν ἀπελάσαι V 2 ἱκετεύειν ἀπελάσαι B ἱκετεῦσαι ἀπελάσαι F ἱκετεῦσαι ἵνα ἀπελάσῃ nGL ἱκετεῦσαι /////// ἀπελάσηα αἰ Ac) A ἱκετεῦσαι S)

εἰ δέ ποτέ τινα τῶν ἐρρωμένων ἔπεισε τῷ θείας μεταλαχεῖν χάριτος, ἀπῆγε τοῦτον πρὸς τὸν Εὐλόγιον, καὶ πατάσσων τὴν θύραν ἀνοῖξαι παρεκάλει καὶ τὴν δεσποτικὴν ἐπιθεῖναι τῷ θηρευθέντι σφραγῖδα.

ἐκείνου δὲ δυσχεραίνοντος ὡς διακοπτομένης τῆς προσευχῆς, οὕτος ἔλεγεν ἀναγκαιοτέραν εἶναι τῶν πλανωμένων τὴν σωτηρίαν. ἐθαύμαςον δὲ ἅπαντες τὸν Πρωτογένην, θεώμενοι τοιαῦτα μὲν θαυματοθυργοῦντα, τοσούτοις δὲ τοῦ τῆς θεογνωσίας μεταδιδόντα φωτός, καὶ τῷ Εὐλογίῳ τῶν πρωτείων παραχωροῦντα καὶ τοὺς άγρευομένους ἐκείνῳ προσάγοντα.

ἐτόπαζον δὴ οὖν εἰκότως πολλῷ πλείονα εἶναι τὴν ἐκείνου καὶ ὑπερτέραν ἀρετήν. ἐπειδὴ δὲ τοῦ κλύδωνος παυσαμένου καὶ καθαρᾶς γενομένης γαλήνης ἐπανελθεῖν προσετάχθησαν, προὔπεμψαν αὐτοὺς ἅπαντες ὀλοφυρόμενοι καὶ δακρύοντες, οὐχ ἥκιστα δὲ ὁ τῆς ἐκκλησίας ἡγούμενος, τῆς ἐκείνων γεωργίας ἐστερημένος.

ἐπειδὴ δὲ τὴν ἐνεγκοῦσαν κατέλαβον, ὁ μὲν θεῖος Βάρσου τοῦ μεγάλου μεταστάντος εἰς τὸν ἄλυπον βίον, τῆς ὑπ’ ἐκείνου κυβερνωμένης ἐκκλησίας ἐπιστεύθη τοὺς οἴακας· ὁ δὲ ἀξιάγαστος Πρωτογενὴς γεωργεῖν ἐτάχθη τὰς Κάρρας, πόλιν κεχερσωμένην καὶ ἀκανθῶν Ἑλληνικῶν πεπληρωμένην καὶ πολλῆς δεομένην φιλοπονίας. ταῦτα μὲν οὑν μετὰ τὴν τῶν ἐκκλησιῶν εἰρήνην ἐγένετο.