Historia Ecclesiastica

κατὰ δὲ τὴν αὐτὴν νύκτα καὶ αὖ πάλιν τῇ ὑστεραίᾳ ὤφθη ἐν τῷ οὐρανῷ τοῦ σωτηρίου σταυροῦ τὸ σχῆμα φωτοειδές· καὶ αὐτὰ δὲ τὰ τῶν Ἰουδαίων ἐσθήματα [*](1 Matth. 24, 2. Mark. 13, 2. Luk. 19, 41. 21, 24 — 15—23 vgl. Gedichte des äm, Zeitschr. f. kath. Theol. II 355 (1878)) [*](B V2 HN (n) + GSP (s) = r AL fy) F) [*](1 πρόσρησιν B ι 4/5 οἰκοδομὴν L Georg. ι 5 ἐχορήγει V-, ministravit Cass. ι 8 ἄμμας nGP Georg,, awas Cass. Cod. L \ κοφινίδασ BV2r κοφινιάδασ F κοφίνους y cophinos Cass. (chofinos Cod. L) ι 10 ἐπειδὴ] ἐπεὶ nGSy ι nach δὲ + καὶ B ι ἐκφορεῖν V2y ἐκφέρειν BrF Georg., s. S. 64, 5 ι 11 αὐτόματος BnGSF sponianea terra Cass. αὐτομάτως V2Py, s. S. 76, 14 ι 15 λέλαπεσ BA ι 16 ἀθρόως = Georg.] ἀφόβως L ι ἐσκέδασεν P ι 17 μὴ σωφρονιζομένων τῇ θεία ~ n ι 18 ἱκανὸς ἱκανώς V2P καταπλῆξαι V2r ἱκανώς κατέπληξεν ByF quisquis . . . vehementer attritus est Cass., vgl. S. 179, 6; 211, 13 ι 19 ὀρυσσομένων y ι 19/20 ἀναδραμὸν θεμελίων BV2 θεμελίων ἀναδραμὸν ryF ἀναδραμὼν NGPF) Georg. ι 20 BV2 >ryF ι ἐνέπρησε] κατέπρησε ἔπλησε F ι 22 σὺν τῶ ὀρόφῳ übergeschrieben Ac ι 24 nach πάλιν + ἐν GS ι 24/25 σταυροῦ > GS 1 25 τὸ > V2 ι φωτοειδὲς σχῆμα ~ V2 ι τὰ nach Ἰουδαίων ~ B)

ταῦτα οἱ ἀντίθεοι θεασάμενοι καὶ τὰς θεηλάτους μάστιγας ὀρρωδήσαντες ἀπέδρασάν τε καὶ τὰ οἰκεῖα κατέλαβον, θεὸν ὁμολογοῦντες τὸν ὑπὸ τῶν προγόνων τῷ ξύλω προσηλωθέντα. ταῦτα ἤκουσε μὲν Ἰουλιανός, παρὰ πάντων γὰρ ᾔδετο, τῷ δὲ Φαραὼ παραπλησίως τὴν καρδίαν ἐσκλήρυνεν.

Ἐπειδὴ δὲ Πέρσαι τὴν Κωνσταντίου πυθόμενοι τελευτὴν ἀνεθάρρησαν καὶ εἰς τοὺς Ῥωμαίων ὅρους ἀφίκοντο πόλεμον προαγγείλαντες, ἔδοξεν αὐτῷ συναγεῖραι τὴν στρατιάν, τὸν ταύτης οὐκ ἔχοντι πρόμαχον. πέμψας δὲ εἰς Δελφοὺς καὶ Δῆλον καὶ Δωδώνην καὶ τὰ ἄλλα χρηστήρια, εἰ χρὴ στρατεύειν ἐπηρώτα τοὺς μάντεις.

οἱ δὲ καὶ στρατεύειν ἐκέλευον καὶ ὑπισχνοῦντο τὴν νίκην. ἕνα δὲ τῶν χρησμῶν εἰς ἔλεγχον τοῦ ψεύδους ἐνθήσω τῇ συγγραφῇ. ἔστι δὲ οὗτος· »νῦν πάντες ὡρμήθημεν θεοὶ νίκης τρόπαια κομίσασθαι παρὰ Θηρὶ ποταμῷ·

τῶν δ᾿ ἐγὼ ἡγεμονεύσω θοῦρος πολεμόκλονος Ἄρης«. τὸ μὲν οὑν τῶν ἐπῶν καταγέλαστον κωμῳδείτωσαν οἱ λόγιον θεὸν καὶ τῶν Μουσῶν ἀρχηγέτην τὸν Πύθιον ὀνομάζοντες· ἐγὼ δὲ αὐτοῦ τὸ ψεῦδος εὑρὼν τὸν ἐξηπατημένον ὀδύρομαι. Θῆρα δὲ ποταμὸν τὸν Τίγριν ὠνόμασαν, ἐπειδήπερ ἐστὶν αὐτοῦ θηρίον ὁμώνυμον.

οὕτος δὲ ἐκ τῶν Ἀρμενίων ἀναβλυστάνων ὀρῶν καί διὰ τῆς Ἀσσυρίας ῥέων εἰς τὸν Περσικὸν εἰσβάλλει κόλπον.

Υπὸ τούτων ὁ δείλαιος βουκοληθεὶς τῶν χρησμῶν, καὶ τὴν νίκην ὠνειροπόλει καὶ μετὰ τὴν Περσικὴν μάχην τὸν πρὸς τοὺς Γαλιλαίους ἐφαντάξετο πόλεμον.

τοὺς δὲ Χριστιανοὺς Γαλιλαίους [*](1/2 vgl. Theophan. 52, 19. Joh. Chrys. Exp. in Ps. CX, 4 (V 271 D Montfaucon) — 6 Exod. 7, 22 — 10—12 vgl. Philostorg. VII 15. Gregor. Nazianz. Orat. V 9 — 23/24 vgl. Sozomen. VI 2, 9. Job. Chrys. De S. Babyla c. Julian. 22 (Ende)) [*](* —S. 202, 24 Cass. VI 44 — —23 Niceph. H. Ε. X 29 — —15 Theodoret. Gr. aff. cur. X 27. Theophan. 52, 23. Polydeukes 382, 9 — 18/19 Eustath. Comment. in Dionys. Perieg. v. 976) B V2 HN(n) + τὸν Περ] (s) = r AL (y) F [*](1 μέντοι] μὲν L ι 2 ἀντίθεοι] θεομάχοι B ι 5 παρὰ—ᾔδετο = Cass. > n ι 7 κα am Piand BV2yF ι Κωνσταντίου = Cass.] κωνσταντίνου HSF ι 7/8 ἀνεθάρρησαν BV2 ἐθάρρησαν ryF capta fiducia Cass., vgl. S. 181, 16 ι 8 ῥωμαίουσ B, ad ferminos Bomanonim Cass. ι 8/9 προσαγγείλαντες Η προαγγείραντεσ L ι 9 ἔχοντα BP ι 13 τοῦ > P ι 14 θἠρει B ι 17 μυσῶν B ι 18 Τίγριν] Τίγριν] B, Tigrim Cass. ι 19 ὠνόμασαν BV2F Mic. ὠνόμασεν y voluit appeUare Cass. ι οἶτος] οὑτος] B ι 20 ὀρῶν = Cass. > B ι ἀσυρίασ P ἀσυρρίασ H συρίας G ἀσ συρίασ A ι 22 ὁ δείλαιος nach χρησμῶν ~ V2)

ἔδει δὲ αὐτὸν σκοπῆσαι λόγοις ἐντεθραμμένον, ὡς ἥκιστα δόξῃ λυμαίνεται προσηγορίας ἐναλλαγή, οὐδὲ γὰρ εἰ Σωκράτης ὠνομάσθη Κριτίας καὶ Φαλαρὶς ὁ Πυθαγόρας προσηγορεύθη λώβης ἂν μετέσχον τινὸς ἐκ τῆς τῶν ὀνομάτων μεταβολῆς· οὐδέ γε ὁ Νηρεὺς Θερσίτης ἐπικληθεὶς ἀπώλεσεν ἂν ὃ παρὰ τῆς φύσεως ἐδέξατο κάλλος.

ἀλλὰ τούτων οὐδὲν ὁ ταῦτα πεπαιδευμένος εἰς νοῦν λαβών, ἐκ τῆς οὐδαμόθεν ἡμῖν ἁρμοττούσης προσηγορίας πημαίνειν ἡμᾶς ὑπέλαβε· καὶ τῆ τῶν χρησμῶν ψευδολογίᾳ πιστεύσας ἠπείλει ταῖς ἐκκλησίαις ἐνιδρῦσαι τῆς δαίμονος τῆς ἀκολάστου τὰ εἴδωλα.