Historia Ecclesiastica

Theodoret, Bishop of Cyrus

Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.

Νέος δέ τις ἱερέως υἱὸς ἐν δυσσεβείᾳ τραφεὶς χἀτ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν εἰς τὸν τῶν εὐσεβῶν μετέστη χορόν. γυνὴ γάρ τις ἐπίσημος ἐν εὐλαβείᾳ καὶ τοῦ τῆς διακονίας ἠξιωμένη χαρίσματος συνήθης ἢν τῆς τούτου μητρός. αὕτη τοῦτον μετὰ τῆς μητρὸς ἀφικνούμενον (ἔτι γὰρ μειρακύλλιον ἢν) ἠσπάζετό τε καὶ προὔτρεπεν εἰς εὐσέβειαν.

καὶ τῆς μητρὸς δὲ τελευτησάσης, ἀφικνεῖτο πρὸς ταύτην ὁ νέος καὶ τῆς συνήθους διδασκαλίας ἀπήλαυε · παγίως δὲ τὰς συμβουλὰς εἰσδεξάμενος ἤρετο τὴν διδάσκαλον τις ἂν γένοιτο πόρος δι’ οὗ δυνατὸν καὶ τὴν τοῦ πατρὸς δεισιδαιμονίαν φυγεῖν καὶ τῆς παρ’ αὐτῶν κηρυττομένης ἀληθείας μεταλαχεῖν.

ἡ δὲ ἔλεγεν χρῆναι τὸν πατέρα φυγεῖν καὶ προτιμῆσαι τὸν αὐτοῦ τε κἀκείνου δημιουργόν, κα πόλιν ἑτέραν καταλαβεῖν ἐν ᾖ λαθεῖν δυνατὸν καὶ διαδρᾶναι τοῦ δυσσεβοῦς βασιλέως τὰς χεῖρας· ὑπισχνεῖτο δὲ τούτου προνοήσειν αὐτή.

»ἀτάρ«, [*](* 7—S. 192, 12 Cass. VI 33 — 9—S. 192, 14 Synax. 181. 18) [*](B V2 HN (n) + GSP (s) = r AL (y) F) [*](1 ἱκέτευε H rogabat Cass. ι ταύτην P ι 2 ἐστερημένος B ι ἐκεῖνον ἔπεισε = Cass.] ἐκεῖνος ἐπίσθη B ι αὐτὸς = ipse Cass.] οὕτως B ι 3 φίλιξ r φίληξ V2LF φήλιξ B φήληξA. ι καὶ αὐτὸς θεήλατον ~ V2HL ι δεξάμενος] ἐδέξατο Ρ ι μάστιγα δεξόμενος ~ L ι 5 σώματος] στόματος B ι 6 δὲ] δὴ V- I ἀπεσβέσθη B ι καὶ1 > P ι οὗτος] αὐτὸς r ipse Cass. ι 7 παρεπέμφθη] παρεδόθη GS ι θανάτῳ = Cass.] πυρί n ι 8 ταύτης V2 ι τὰς BP > V2nGSyF ι 9 am Rand ιδ HSS 1 ἱερέως υἱὸς = Synax. Cass.] ἱερέως υσ εἰδωλικοῦ A ι 10 εὐσεβῶν = Synax. > εὐσεβοίντων A ι 11 ἐν = Synax. > BP i vor καὶ + δι’ ἣν S, dann ἠξιώθη GS ι ἠξιωμένη, μένη auf Rasur Ae I 12 αὕτη — μητρὸς > V2GS, τοῦτον οὑν am Rand V2 ι IS μειρακίριλλιον, κίρι auf Rasur Ac ι 14 τελευσάσησ Α ι 15 ἀπέλαυε, ἑ auf Rasur V2 16 πόρος] πρόσ’ B τρόπος P ι 17 παρ’ αὐτῶν] παραυτὴ B, vgl. παρὰ σοῦ Synax., παρ’ αὐτῆς Ausgaben ι 18 μεταλαχεῖν ι Synax.] μετασχεῖν B Synax. Cod. Mv ἔλεγεν BV2rF dixit Cass. λέγει y ι 20 ἡ λαθεῖν am Rand Ac 1 δυνατὸν λαθεῖν ~ B ι 21 προνοήσειν — ἀτάρ] προνοῆσιν αὕτη ἁ (ἁ gestrichen) γὸρ B)

191
ἴφη ὁ νέος, »νέος, λοιπὸν καὶ τὴν ἐμαυτοῦ σοι παραδώσω ψυχήν«. ὀλίγων δὲ διελθουσῶν ἡμερῶν, Ἰουλιανὸς μὲν εἰς τὴν Δάφνην δημοθοινίαν ἐπιτελέσων ἀνῆλθε· συνανῆλθε δὲ καὶ ὁ τούτου πατήρ, ἱερεύς τε ὢν καὶ εἰωθὼς συνέπεσθαι τῷ βασιλεῖ. τῷ δὲ πατρὶ συνῆν καὶ οὗτος καὶ ὁ τούτου γε ἀδελφός νεωκόρω γὰρ ἤστην, τὰ βασιλέως ἐδέσματα περιρραίνοντες.

ἑπτὰ δὲ ἡμέρας ἐν τῇ Δάφνῃ πανηγυρἰζειν εἰώθεσαν.

Τῇ’ οὖν ἡμέρᾳ τῇ πρώτῃ παραοτὰς οὕτος τῇ βασλέως στιβάδι καὶ τὰ ὄψα κατὰ τὸ ἔθος διαρράνας καὶ τοῦ μύσους ἐμπλήσας, δρόμῳ χρησάμενος τὴν Ἀντιόχου πόλιν κατέλαβε καὶ πρὸς τὴν θαυμασίαν ἐκείνην ἀφικόμενος ἄνθρωπον· ψῶ μὲν ἥκω σοὶ, ἔφη, »μὴ ψευσάμενος τὴν ὑπόσχεσιν· σὺ δὲ σωτηρίας ἑκατέρας ἐπιμελήθητι καὶ τὴν ἐπαγγελίαν ἐκπλήρωσον«.

παραυτίκα δὴ οὑν ἐκείνη διαναστᾶσα πρὸς τὸν τοῦ θεοῦ ἄνθρωπον Μελέτιον τὸν νέον ἀπήγαγεν· ὁ δὲ τέως αὐτὸν ἄνω διάγειν ἐν τῷ καταγωγίῳ προσέταξεν.

ὁ δὲ πατὴρ τὸν παῖδα ἐπιζητῶν τήν τε Δάφνηι) περιενόστει καὶ εἰς τὸ ἄστυ ἀφικόμενος περιῄει τὰς ἀγυιὰς καὶ τοὺς στενωπούς, πάντοσε περιάγων τὼ ὀφθαλμὼ καὶ τοῦτον ἀνιχνεῦσαι ποθῶν.

ἐπειδὴ δὲ κατ’ ἐκεῖνο τὸ χωρίον ἐγένετο ἔνθα τὸ καταγώγιον ὁ θεῖος εἶχε Μελέτιος, ἀναβλέψας εἶδεν ἐκεῖνον ἀπὸ τοῦ δρυφάκτου διακύπτοντα καὶ δραμὼν εἵλκυσέ τε καὶ κατήγαγε, καὶ εἰς τὴν οἰκίαν ἀπαγαγὼν πρῶτον μὲν αὐτῶ μάστιγας παμπόλλας ἐπήγαγεν, εἶτα ὀβελοὺς πυρακτώσας καὶ ταῖς χερσὶ καὶ τοῖς ποσὶ καὶ τοῖς νώτοις ἐπέθηκεν, ἔπειτα καθείρξας ἐν τῷ θαλάμῳ καὶ κλεῖθρα ἔξωθεν ἐπιθεὶς εἰς τὴν Δάφνην ἀνῆλθε.

ταῦτα ἐγὼ τοῦ ἀνδρὸς πρεσβύτου ἤδη γεγονότος διηγουμένου ἀκήκοα. προστέθεικε δὲ καὶ ταῦτα, ὡς ἔνθους γενόμενος καὶ θείας χάριτος ἐμπλησθεὶς συνέτριψε μὲν ἅπαντα τοῦ πατρὸς τὰ [*](B V2 HN (n) + GSP (s) = r AL (y) F) [*](1 ὁ νέος ἥξω λοιπὸν] ἵζω λοιπὸν ὁ νέος V2 ι 2 πλάνην B δάφνην Bc S συνανῆλθε δὲ] συνῆλθέ τε F ι 4 συνέπεσθαι BV2rF Synax. ἕπεσθαι y sequi Casp. ι 5 νεωκόρω γὰρ ἤστην V2ny νεωκόροι γὰρ ἤστην s νεωκόροι γὰρ ἤσαν BF Synax. ι 6 περιραίνοντεσ BP ι 7 εἰώθεσαν BV2y Cass. εἰώθασιν rF 9 διαράνασ BsF ι 10 πόλιν BP Synax. Cass. > V2nGSyF, s. 180, 24 ι 11 ἔφη = Syuax. Cass.] ὡς ἔφην ι 13 δὴ οὖν] δὲ Y ι 14 ὁ δὲ—15 προσέταξεν am Rand Ae ι 16 τὸ > BV2 ι 1 7 περιείη BA ι πανταχόσε B πάντοθεν Synax. ι 19 εἶχεν ὁ θεῖος ~ rF Synax. ι 22 αἰτῶ BV2yCass. > rF ι παμπόλλασ BV2L παμπόλλουσ ΑΡ πολλὰς nGSF multis Cass. ι ὀβελοὺς BV2y obolos Cass. ὀβελίσκους rFAcSynax. ι 25 ἀνῆλθε = Synax.] ἀπῆλθεν V2P ι ἀνδρὸς πρεσβύτου ἤδη γεγονότοσ V2nGSyF Cass. Synax. ἀνδρδσ τούτου πρεσβύτου γεγονότος ἤδη BP)

192
εἴδωλα, ἐκωμῴδει δὲ αὐτῶν τὴν ἀσθένειαν· ὕστερον δὲ εἰς νοῦν λαβὼν ὅπερ ἔδρασεν, ἔδεισε τε τοῦ πατρὸς τὴν παρουσίαν καὶ τὸν δεσπότην Χριστὸν ἠντιβόλησε νεῦσαι καὶ συντρῖψαι τὰ κλεῖθρα καὶ τὰς θύρας ἀναπετάσαι· »σοῦ γὰρ δὴ ἕνεκα« , ἔφη, »ταῦτα πέπονθά τε καὶ δέδρακα ταῦτά μου« , ἔφη »λέγοντος, ἐξέπεσε μὲν τὰ κλεῖθρα,

ἀνεῴχθησαν δὲ αἱ θύραι· ἐγὼ δὲ πάλιν πρὸς τὴν διδάσκαλον ἔδραμον. ἡ δὲ σχῆμά μοι γυναικὸς περιθεῖσα καὶ σὺν αὐτῇ γε εἰς τὴν καμάραν καθίσασα τῷ θείῳ με πάλιν Μελετίῳ προσήγαγεν. ὁ δὲ τῷ τῶν ῾ιεροσολύμων με παρέδωκεν ἐπισκόπῳ (Κύριλλος δὲ καὶ οὕτω νύκτωρ εἰς τὴν Παλαιστίνην ὡρμήσαμεν«.

μετὰ δὲ τὴν Ἰουλιανοῦ τελευτὴν καὶ τὸν πατέρα οὗτος πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἐποδήγησε · καὶ τοῦτο γὰρ ἡμᾶς μετὰ τῶν ἄλλων ἐδίδαξε. τοῦτον μὲν δὴ τὸν τρόπον οὗτοι πρὸς θεογνωσίαν ποδηγηθέντες τῆς σωτηρίας μετέλαχον.