Historia Ecclesiastica

καὶ δῆτα πεισθεὶς ὁ βασιλεὺς άπέστειλέ τινα τοὺς κατὰ τὴν πορείαν ἐναλλαττομένους ἵπποις ἐλαύνειν εἰωθότα καὶ τἀς ἀποκρίσεις ὡς τάχιστα φέροντα. ἐπειδὴ δὲ ἀφίκετο καὶ τὰ παρὰ βασιλέως ἀπήγγειλεν, »οὐκ ἀνέχομαι«, ἔφη Εὐσέβιος ὁ θαυμάσιος, [*](9 Gen. 19, 17 — 11—15 Matth. 5, 29. vgl. 18, 8 — 17 oben S. 171, 12) [*](* 17—S. S. 174, 14 Cass. V 49 — — S. 174, 12 Polydeukes 854, 19) [*](B A HN (n) + GS (s) = r L + FVR (v) = z Τ) [*](1 ἡθροίζετο BT conveniebat Cass. ἠθροίζοντο die übr. HSS ι nach ἠθροίζετο + καὶ αὐτὸ δὲ εἰσ δύο μεμέριστο. οἱ γὰρ εὐσταθιανοὶ εἰ καὶ ἓν ἐφρόνουν μετὰ τῶν κατὰ μελέτιον ἀλλ’ οὐκ ἐκοινώνουν αὐτοῖσ’· ἐπεὶ ὁ μέγας μέγασ ὡς ἀρειανὸσ σχεδὸν ὑπ’ αὐτῶν προβέβλητο Τ* ι 2 γε > B ι 3 ἀν////εχίνεβιθ A ι 4 εἰδον, ὂν auf Rasur A ι 5 αὐξομένην n αὐξουμένην G ι 6 πολεμωμένουσ T ι 12 τὰυτὰ n τὰ αὐτὰ Sv idem Cass. ταῦτα BAGLT ι 15 ἡ μὲν: λγ am Rand HSS ι 17 ὁ2 As ι 19 ἐγχειρισμένην A ι ἔγγραπτον RA ἐγ auf Rasur Ac) ἔγγραφον V ἄγραπτον F ι 21 καὶ δῆτα] εἶτα Τ ι δῆτα] δι’ ty ι ὁ > A ι τινα] τινας Τ τινα τῶν εἰωθότων V ι 22 ἐλαύνειν] ἐλᾶν AL ι εἰωθότας F ασ aus α corr. Ac > V ι 23 φέροντας F σ übergeschrieben Ac φέρεν V, den Singular bezeugt Cass. ι ἐπειδὴ] ἐπεὶ B ι nach παρὰ + τοῦ B ι Α ἀπήγγειλεν BnGvT nuntiasset Cass. ἀπήγγελλεν SL ἀπέγγελλεν A)

ταῦτα ὁ μὲν ἀπήγγειλε τῷ πεπομφότι· ὁ δὲ τῷ θυμῷ ξέσας ἐπέστειλεν αὐτῷ πάλιν ἀποδοῦναι παρεγγυῶν, καὶ προστέθεικεν ὡς προσέταξεν ἐκτμηθῆναι αὐτοῦ τὴν χεῖρα τὴν δεξιάν εἰ μὴ δοίη τὸ ψήφισμα. ταῦτα μέντοι δεδιττόμενος ἔγραψε· τῶ, γὰρ κομίζοντι τὴν ἐπιστολὴν ἀπηγόρευσεν ἅπερ ἠπείλησε δρᾶσαι.

ἐπειδὴ δὲ τὴν ἐπιστολὴν ἀναπτύξας ὁ θεῖος ἐκεῖνος ἀνὴρ εἶδεν ἐν τοῖς γράμμασιν ἣν ὁ βασιλεὺς ἠπείλησε κόλασιν, μετὰ τῆς δεξιᾶς καὶ τὴν εὐώνυμον προύθηκεν, ἄμφω τεμεῖν τὼ χεῖρε παρεγγυῶν τὸ γὰρ ψηφισμα«, ἔφη, »οὐ δώσω, τῆς Ἀρειανικῆς μοχθηρίας ἔλεγχον ὄντα σαφῆ«.

ταύτην αὐτοῦ τὴν ἀνδρείαν μαθὼν ὁ Κωνστάντιος καὶ τότε ἠγάσθη καὶ διετέλει θαυμάζων. θαυμάζουσι γὰρ καὶ δυσμενεῖς τὰ τῶν ἀντιπάλων πλεονεκτήματα , ὑπὸ τοῦ μεγέθους τῶν πραττομένων ἀναγκαζόμενοι.

Κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον ὁ Κωνστάντιος πυθόμενος ὡς Ἰουλιανός, ὃν τῆς Εὐρώπης ἀπέφηνε Καίσαρα, μειζόνων πραγμάτων ἐφίεται καὶ κατὰ τοῦ τετιμηκότος στρατιὰν συναγείρει ἀπὸ μὲν τῆς Συρίας ἀπῆρεν, ἐν δὲ τῇ Κιλικίᾳ τὸν βίον κατέλυσεν. οὐ γὰρ εἶχεν ἐπίκουρον ὃν ὁ πατὴρ αὐτῷ καταλέλοιπε, τῆς πατρῴας εὐσεβείας ἄσυλον οὐ φυλάξας τὸν κλῆρον. οὗ δὴ εἵνεκα πικρῶς ὠλοφύρετο τῆς πίστεως τὴν μετάθεσιν.

Κωνστάντιος μὲν δὴ στένων καὶ ὀδυρόμενος ὑπεξῆλθε τὸν βίον ὅτι τῆς πατρῴας πίστεως παρετράπη· Ἰουλιανὸς δὲ ἀπὸ τῆς Εὐρώπης εἰς τὴν Ἀσίαν διαβαίνων ἐπύθετο τοῦ Κωνσταντίου τὴν τελευτὴν καὶ θαρρήσας, ὡς οὐδένα ἀντίπαλον ἔχων, τὴν βασιλείαν παρέλαβεν.

Οὐτος δέ, νέαν μὲν ἄγων τὴν ἡλικίαν σὺν Γάλλῳ τῷ ἀδελφῷ καὶ ἄνηβος ὢν ἔτι, τὴν τῆς εὐσεβοῦς διδασκαλίας εἷλκε θηλήν, καὶ μὲν δὴ καὶ γενόμενος γενόμενος καὶ ἔφηβος τῆς αὐτῆς μετελάγχανε· δείσας δὲ τὸν Κωνστάντιον (τοὺς γὰρ γένει προσήκοντας δειμαίνων τὰς τυραννίδας) τοῦ τῶν ἀναγνωστῶν ἠξιώθη χοροῦ καὶ τὰς ἱερὰς βίβλοις ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς συλλογοις συλλόγοις ὑπανεγίνωσκε τῷ λαῷ. καὶ σηκὸν μαρτύρων ἐδομήσατο μέν, οὐ προσεδέξαντο δὲ οἱ μάρτυρες τὴν εἰς ἀσέβειαν αὐτοῦ παρατροπὴν προθεώμενοι· τῶν γὰρ δὴ θεμελίων τὸ τῆς ἐκείνου γνώμης μιμησαμένων ἀβέβαιον, πρὶν ἱερωθῆναι κατέπεσε. τὰ μὲν δὴ τῆς πρώτης ἡλικίας αὐτοῦ καὶ τῆς δευτέρας τοιαῦτα ἢν.