Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
ἀλλ’ οἱ ἐπίσκοποι, θεωρή- >σαντες τὴν κακουργίαν ἐκείνων καὶ τὴν τῆς ἀσεβείας κακοτεχνίαν, >λευκότερον εἰρήκασι τὸ ἐκ τοῦ θεοῦ καὶ ἔγραψαν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ >θεοῦ εἶναι τὸν υἱόν, ἵνα τὰ μὲν κτίσματα, διὰ τὸ μὴ ἀφ’ ἑαυτῶν >χωρὶς αἰτίου εἶναι ἀλλ’ ἀρχὴν ἔχειν τοῦ γίνεσθαι, λέγηται ἐκ τοῦ >θεοῦ, ὁ δὲ υἱὸς μόνος ἴδιος ἐκ τῆς τοῦ πατρὸς οὐσίας.
τοῦτο γὰρ >ἴδιον μονογενοῦς καὶ ἀληθινοῦ λόγου τοῦ πατρός. καὶ περὶ μὲν τοῦ γεγράφθαι ἐκ τῆς οὐσίας ἡ πρόφασις αὕτη.
[*](3—8. 37, 14 Athanas. Epist. ad Afros —6 — 8 vgl. I Kor. 1, 24 — Job. 17,3 — 9/10 Hebr. 1,3 — 12 13 I Kor. 8, 6 — 13/14 II Kor. 5, —18 — —17 Hermas, Mand. —22 öm. 8, 32)[*](A HN(n) GS(s) DL + FV (v) = z T W)[*](1 οἶς] ὃς Nsv ι 3 ἀθανασίου Am ι 5 καὶ ποίημα = Cass. Athan. > Lv ι τὸ2 > AAthan. ι (J τἀς δὲ = Athan.] τάς τε A ι ι 9 ὁ1 > ns ι 10 τοῦ πατρὸς = Athan. > TCass. ι 12 ὁ θεὸς s ι 13/14 τὰ πάντα καινά ADVWAthan. Cod. Bas. Kor. καινὰ τὰ πάντα nsLF καινά TAthan. Cod. Par. ι 15 εῖ, ι Cass. > T ι 16 καὶ καταρτίσας = Athan. Herrn. > A ι 21 χωρὶς αἰτίου εἶναι] χωρήσαι τὸ εἶναι s ι χωρὶς = Athan.] ἧ χωρὶς n ι γίνεσθαι AuGTW γενέσθαι SzAthan. ι λέγεται T ι 22 ἴδιος nGT Athan. ἰδίως (vielleicht aus ἴδιος A) corr. Ac proprius Cass. ἰδίως SDv ἀίδιος W > L i ἐκ AnszCass. > TWAthan. 23 λόγου = Cass.] γόνου Τ ι τοῦ πρݲσݲ A πρݲσݲ nszTW πρὸς πατίρα Athan.)>Πáλιν δὲ τῶν ἐπισκόπων ἐρωτώντων τοὺς δοκοῦντας ὀλίγους εἰ >λέγοιεν τὸν υἱὸν οὐ κτίσμα, ἀλλὰ δύναμιν σοφίαν τε μόνην τοῦ >πατρὸς καὶ εἰκόνα ἀίδιόν τε καὶ ἀπαράλλακτον κατὰ πάντα τοῦ >πατροὸς καὶ θεὸν ἀληθινόν, κατελήφθησαν οἱ περὶ Εὐσέβιον δια- >νεύοντες ἀλλήλοις ὅτι· καὶ ταῦτα φθάνει καὶ εἰς ἡμᾶς· καὶ γὰρ καὶ >ἡμεῖς »εἰκὼν καὶ δόξα θεοῦ« λεγόμεθα. καὶ περὶ ἡμῶν εἴρηται >»ἀεὶ γὰρ ἡμεῖς οἱ ζῶντες«·
καὶ δυνάμεις πολλαί εἰσιν, καὶ >»ἐξῆλθε μὲν πᾶσα ἡ δύναμις τοῦ θεοῦ ἐκ γῆς Αἰγύπτου, >»ἡ δὲ κάμπη καὶ ἡ ἀκρὶς λέγεται »δύναμις μεγάλη, καὶ >»κύριος τῶν δυνάμεων μεθ’ ἡμῶν, ἀντιλήπτωρ ἡμῶν ὁ θεὸς Ἰακώβ«. ἀλλὰ καὶ τὸ ἰδίους ἡμᾶς εἶναι τοῦ θεοῦ ἔχομεν οὐχ
>ἁπλῶς, ἀλλ’ ὅτι καὶ ἀδελφοὺς ἡμᾶς ἐκάλεσεν. εἰ δὲ καὶ θεὸν >ἀληθινὸν λέγουσι τὸν υἱόν, οὐ λυπεῖ ἡμᾶς· γενόμενος γὰρ ἀληθινός εστιν«.
>Αὕτη τῶν Ἀρειανῶν ἡ διεφθαρμένη διάνοια. ἀλλὰ καὶ ἐν- >ταῦθα οἱ ἐπίσκοποι, θεωρήσαντες ἐκείνων τὸ δόλιον, συνήγαγον >ἐκ τῶν γραφῶν τὸ ἀπαύγασμα τήν τε πηγὴν καὶ ποταμὸν καὶ >χαρακτῆρα πρὸς τὴν ὑπόστασιν , καὶ τὸ »ἐν τῷ φωτί σου >ὀψόμεθα φῶς«, καὶ τὸ ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν«.
καὶ ευκό- >τερον λοιπὸν χαἰ συντόμως ἔγραψαν ὁμοούσιον τῷ πατρὶ τὸν υἱόν.
>Kτὰ γὰρ προειρημένα πάντα ταύτην ἔχει τὴν σημασίαν.
Καὶ ὁ γογγυσμὸς δὲ αὐτῶν, ὅτι ἄγραφοί εἰσιν αἱ λέξεις, ἐλέγχεται παῤ αὐτῶν μάταιος· ἐξ ἀγράφων γὰρ ἀσεβήσαντες ἄγραφα δὲ τὸ [*](2/3 ι Kor. 1, 24. II Kor. 4, 4 — 4 Job. 17, 3 — 6 I Kor. 11, 7 — 7 ιι Kor. 4, 11 — 8 Exod. 12, 41 — 9 Joel 2, 25 — 10/11 Psal. 45, —12 Matth. 12, 50. Mark. 3, 35 —17 —18 Hebr. 1, 3. Psal. 35, 10. 45, 5. 64, 10 — 18/19 Psal. 35, 10 — 19 Job. 10, 30) [*](A HN(n) GSis) DL + FVfv) = z T W) [*](1 nacb ὀλίγους + Ἀρειανοὺς Stepb., wobl nacb Cass.: qui Ariani esse putabantur ι 2 τὸν υἱὸν — δύναμιν = Cass. Atban.] τὸν υἱὸν σοφίαν καὶ δύναμιν καὶ οὐ κτίσμα n ι τε] καὶ (vor σοφίαν) T et Cass. > n Atban. ι 3 τε καὶ A καὶ T Cass. > nszW Atban. ι 7 καὶ δυνάμεισ AnsTWAthan. δυνάμεις δὲ z 7/8 ἐξῆλθε μὲν Az Cass. Atban. καὶ ἐξῆλθεν TW ἐξῆλθε γάρ φησι ns ι 10 ἀντιλήπτωρ — 11 Ἰακώβ = Atban. > TCass. ι 13 ἀληθινός AzTCass.WAthan. ἀληθινὸς ἀληθινός HS ι 15 ἦι τῶ; Ἀρειανῶν ~ zW ι διεφθαρμένη An Atban. Cod. Par. ἐφθαρμένη szTW Atban. Cod. Bas. ι 16 ἐκείνων τὸ δόλιον AHsTCass. Atban. ἐκεῖνο τὸ δόλιον NW ἐκεῖνο τὸ λόγιον z ι 18 πρὸς τὴν] ob πατρὸς (πρݲσݲ) καὶ? Jülicher ι 19 ὀψώμεθα AGDFT, videbimiis Cass. ι 22 ι 23 μάταιοσ nszTCass. Atban. ματαίως AW ι δὲ = Atban.] γὰρ Τ)
ἐπίσκοποι γὰρ ἀρχαῖοι, πρὸ ἐτῶν >ἐγγύς που ἑκατὸν τριάκοντα , τῆς τε μεγάλης Ῥώμης καὶ τῆς >ἡμετέρας πόλεως, ᾐτιάσαντο τοὺς ποίημα λέγοντας τὸν υἱὸν κα μὴ >ὁμοούσιον τῷ πατρί. καὶ τοῦτο ἐγίνωσκεν Εὐσέβιος ὁ γενόμενος >Ἐπίσκοπος τῆς Καισαρείας, πρότερον μὲν συντρέχων τῇ Ἀρειανῇ
>αἱρέσει, ὕστερον δὲ ὑπογράψας τῇ ἐν Νικαίᾳ συνόδῳ · ἔγραψε καὶ τοῖς ἰδίοις διαβεβαιούμενος ὅτι καὶ τῶν παλαιῶν τινας λογίους καὶ ἐπιφανεῖς ἐπισκόπους καὶ συγγραφέας ἔγνωμεν ἐπὶ τῆς τοῦ παρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ θεότητος τῷ τοῦ ὁμοουσίου χρησαμένους ὀνό- ματι.«
Οὗτοι μὲν οὖν κατακρύψαντες τὴν νόσον ἔδεισαν γὰρ τῶν ἐπισκόπων τὸ πλῆθος) τοῖς ἐκτεθεῖσι συνέθεντο, τὴν προφητικὴν κατηγορίαν ἐπισπασάμενοι. βοᾷ γὰρ καὶ πρὸς αὐτοὺς ὁ τῶν ὅλων θεός· »ὀ λαὸς οὗτος τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ’ ἐμοῦ«.
Θεωνᾶς δὲ καὶ Σεκοῦνδος, τοῦτο δρᾶσαι μὴ βουληθέντες, παρὰ πάντων συμφώνως ἀπεκηρύχθησαν, ὡς τὴν [*](3 Joh. 3, 31. vgl. Jes. 8, 19. Luk. 14, 35 —5 —8 Athanas. De synodis 43—44. De sent. Dionysii 18 —11 —14 s. S. 52, 19 — 18/19 Matth. 15, 8. Jes. 29, 13) [*](* 15— S. 38, 3 Cass. II) [*](A HN (n) GS (s) DL + FV (v) = z Τ [bis 14] W 1 αἰτιῶνται = Cass. Athan. > z ι διότι AT ὅτι Athan. διότι τοῦτο S διὰ τοῦτο HGzW διὰ τοῦ N propterea Cass. ι 2 ἀγράφων = Cass. Athan.] ἐγγράφων n ι νοουμένων = Athan.] ἐννοουμένων ns ι 3 εὑρόντες AnsDTWLm reperientes Cass. Codd. LP ὄντες Lv Athan. ι 4 εὑρόντες = Athan.] εὑρηκότες Τ adinvenientes Cass. ι τὰς λέξεις = Cass. Athan. > s ι 5 ἀρχαῖοι szTCass.W Athan. ἦσαν ἀρχαῖοι An ι πρὸ ἐτῶν ATW Athan. πρὸ αὐτῶν nsz ante eos Cass. 5/6 σῆμ’. ὅτι καὶ πρὸ τοῦ γενέσθαι τὴν ἐν νικαία σύνοδον, ὁ μονογενὴς υݲσݲ λόγος τοῦ θεοῦ ὁμοούσιοσ τῶ πρݲιݲ παρὰ τοῖσ’ ἀρχαιοτέροις ἐπισκόποις am Rand A ι 6 τε ATW > nsz Cass. Athan. ι 7 πόλεως szTCass.W Athan. Cod. Bas. πόλεως οἱ An πόλεως γράφοντες Athan. Cod. Par. ι 9 Ἀρειανῇ = Athan.] ἀρειανικῆ z ι 10 τῆ AnT = Cass. ἐν αὐτὴ τῆ szW Ατηαν. ι καὶ Α δὲ καὶ ΤCass. δὲ L > nsDvW Athan. ι 11 ἰδίοις ASTW Athan. οἰκείοις nGz ι 12 συγγραφεῖσ Τ ι ἔγνωμεν szW Αthan. agnouisset Cass. εὕρομεν AnT, s. S, 52, 20 ι 13 τοῦ1 As > sz Athan. ι 18 ἧ δὲ καρδία αὐτῶν A Cass. Matth. Jes τῆ δὲ καρδία nszW)
Ἐπειδὴ δὲ καὶ Μελίτιος τῆς ἐπισκοπικῆς χειροτονίας ἠξιωμένος οὐ πρὸ πολλοῦ τῆς Ἀρείου μανίας, εἶτα ἐπί τισι παρανομίαις διελεγχθεὶς ὑπὸ τοῦ θειοτάτου Πέτρου τοῦ τῆς Ἀλεξανδρέων ἐπισκόπου ὃς καὶ τοῦ μαρτυρίου τὸν στέφανον ἀνεδήσατο, καθῃρέθη μέν οὐκ ἔστερξε δὲ τὴν τῆς καθαιρέσεως ψῆφον τήν τε Θηβαΐδα καὶ τὴν πελάζουσαν Αἴγυπτον θορύβου καὶ ζάλης ἐνεπίμπλα, τυραννίδι κατὰ τῆς Ἀλεξάνδρου χρώμενος προεδρίας, ἔγραψαν πρὸς τὴν Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίαν ἃ περὶ τῆς τούτου νεωτεροποιίας ἐνομοθέτησαν. ἔστι δὲ ταύτα·
»Συνοδικὴ ἐπιοτολή. τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ, χάριτι τοῦ θεοῦ, Ἀλε- >ξανδρέων ἐκκλησίᾳ καὶ τοῖς κατὰ τὴν Αἴγυπτον καὶ Λιβύην καὶ >Πεντάπολιν ἀγαπητοῖς ἀδελφοῖς, οἱ ἐν Νικαίᾳ συναχθέντες καὶ τὴν >μεγάλην καὶ ἁγίαν σύνοδον συγκροτήσαντες ἐπίσκοποι ἐν κυρίῳ χαάρειν.