Historia Ecclesiastica

λοιπὸν ἔσται τῆς ὑμετέρας ὁσιότητος ἔργον >ὁμογνώμονι κρίσει, μήτε πρὸς ἀπέχθειαν μήτε πρὸς χάριν, ἀκολού- >θως δὲ τῷ ἐκκλησιαστικῷ καὶ ἀποστολικῷ κανόνι, τοῖς πλημμελη- >θεῖσιν εἴτ᾿οὖν κατὰ σφάλμα συμβεβηκόσι τὴν ἁρμόττουσαν θεραπείαν [*](B Α HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z Τ) [*](1 τοῦτο] καὶ τοῦτο T | ἀρεστόν = Gel. Eas.] ἄριστον A | 2 nach ἡμῖν + διὰ ausradiert A | γε = Gel. Eus. > T | 3 ἀνακαλέσησθε = Gel. Eus. ἐπικαλέσησθε n |ἄξιον Π Gel. αἴτιον Eus. | πάντας = Gel. Eus.] ἅπαντασ Α | 5 ἐντεῦθεν ἤδη = Gel. Eus.] ἤδη ἐντεῦθεν n | τὰ] τἀσ T | ἐπιθεῖναι Ansz Gel.Eus. ἐπιτεῖναι B ἐπιθέσθαι T | 6 δηλαδὴ = Gel. Eus. > Τ |7 συνελ- θόντες = Gel. Eus.]συνανελθόντεσ B | ἑκαστα B | 8 παρ᾿ ἡμῶν· οὐδὲν δὲ nT παρ᾿ὑμῶν. οὐδὲν δὲ Eus. παρ᾿ ἡμῶν δὲ οὐδὲν Bsz und in A der Punkt vor παρ᾿ἡμῶν übergeschrieben und δὲ οὐδὲν auf Rasur A c | 9 τὴν > T | 10 ἀπέστειλα BnST Gel. Eus. Cod. V in ἐπέστειλα corr. A c ἐπέστειλα Gz Eus. Cod. J | ἠβουλήθητε T Gel. | 11 παραγενόμενοι Α | 12 τὸν auf Rasur A c | 15 οἴομαι BATEus. in οἶ///μαι corr. A c οἶμαι nsz | 16 βουληθείη L | 17 ὃσ BADL Gel. Eus. ὁ nsvT | αὐτὸν nach ἐκβάλλων ~ T |ἐκβάλλων AvT ἐκβαλὼν BnsDL Gel. Eus. |18 ὑπὲρ BnsDT Gel. Eus. περὶ Lv und auf Rasur A c | 19 ἀντιτείνειν BnsTGel. Eus. μὴ ἀντιτείνειν zA c | μὴ ἀντιτείνειν — 20 ἀπέχθειαν am Rand A c | διδάξει > ns | ἔσται == Gel. Eus.] ἔστω A | 20 μή////τε2 A 21 δὲ BAT Gel. Eus. τε nsz |καὶ ἀποστολικῷ = Gel. > TEus. Cod. V)

οὕτω δὴ τῶν ἐπισκόπων εἰς τὴν Τυρὸν υναλισθέντων, ἀφίκοντο μὲν καὶ ἄλλοι τινὲς δογμάτων διαφθορὰν ἐγκαλούμενοι, ὣν εἷς ἦν καὶ Ἀσκληπᾶς ὁ Γαζαῖος· ἀφίκετο δὲ καὶ ὁ θαυμάσιος Ἀθανάσιος. βούλομαι δὲ πρῶτον τὴν τῆς κατηγορίας διηγήσασθαι τραγῳδία,. εἶθ’ οὕτως συγγράψαι τὰ κατὰ τὸ πολυθρύλητον δικαστηριον.

Ἀρσένιός τις τῶν Μελιτίου κοινωνικῶν ἐπίσκοπος ἦν. τοῦτον οἱ τῆς ἐκείνου συμμορίας κατακρύψαντες λαθεῖν ἐπὶ πλεῖστον ἠξίωσαν. εἶτα χεῖρα δεξιὰν ἀπό τινος σώματος ἐκτεμόντες νεκροῦ καὶ ταύτην ἐν λάρνακι ξυλίνῃ τεταριχευμένην ἐνθέντες, πάντοσε περιέφερον, κατατετμῆσθαι λέγοντες τὸν Ἀρσένιον καὶ μιαιφόνον ἀποκαλοῦντες τὸν Ἀθανάσιον. ἀλλ’ ὁ πάντα ἐφορῶ, ὀφθαλμὸς οὐκ εἴασεν ἐπὶ πλεῖστον λαθεῖν τὸν Ἀρσένιον.

ἀλλὰ πρῶτον μὲν ἐν Αἰγύπτῳ καὶ Θηβαΐδι δῆλος γέγονεν ὅτι ζῇ, ἔπειτα δὲ αὐτὸν εἰς τὴν Τυρὸν ἤγαγεν ἔνθα ἡ τραγῳδουμένη χεὶρ ἐπὶ τῶν κριτῶν προεφέρετο. τοῦτον οἱ Ἀθανασίου θηρεύσαντες σύνοικοι ἤγαγόν τε καὶ ἐν τῇ καταγωγῇ τέως λαθεῖν ἠνάγκασαν· αὐτὸς δὲ ὁ μέγας Ἀθανάσιος ὑπὸ τὴν ἕω κατέ- λαβε τὸ συνέδριον.

καὶ Πρῶτον μὲν γύναιον εἰσήγαγον ἀκολασίᾳ [*](11 — 22 vgl. Rufin. H. E. X 17—18, 983, 3—16. Socrat. I 27 Π23. Athanas. Apol. c. Arian. 63, 65, 67 — 22 — S. 87, 13 vgl. Rufin. H. Ε X 18, 984, —985 14. Vit. Athanas. 13—14 PG 25 CXCVl f. Photius (258) 6—7 CCXVI A f. Symeon. Vit. Athanas. 7—8. Sozomen. II 25, 814. Corpus Script. Chr. Orient, cur. Chabot. Scriptores Syri. Series tertia, t. IV, S. 50 u. 149) [*](* 5—10 Gelas. Cyzic. III 17, 151b, 18 — — S. 88, 9 ebd. 151 b, 38 — 22—S. S. 86, 20 Polydeukes 300, 20) [*](B A HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z T [bis 4 ἀγαπητο]) [*](1 ἐπινοῆσθαι Τ ι 2 ἐμὰς = Gel. Eus.] ἐμαυτοῦ L ι 3 ἀποδόντες = Gel. Eus.] ἀποδιδόντες B ι 4 προξενίσητε Α ι ὁ θεὸς ὑμᾶς διαφυλάττοι > T 5 X am Rand HSS ι συναλισθέντων HsLv übergeschrieben Ae συναυλισθέντων BND συναθροισθέντων A ι 7 ἀσκληπάσ BA ι 9 συγγράψασθαι n ι 11 μέλε· τίου nsF ι κανονικῶν A ι 12 πλεῖον B ι 13 χεῖραν A ι σώματος > B ι 14 ἐν übergeschrieben Ac ι 16 πάντας A ι 20 τε übergeschrieben Ae ι 20/21 λαθεῖν τέως ~ A)

Τῶν δὲ δικαστῶν ἀπολογήσασθαι πρὸς τὴν γραφὴν προστεταχότων τὸν Ἀθανάσιον, ὁ μὲν ἐσίγησεν, ὡς δῆθεν οὐκ ὤν Ἀθανάσιος. ὁ δὲ Τιμόθεος ἔφη πρὸς τὴν γυναῖκα. »ἐμώ σοι, ὦ γύναι, συνέτυχον πώποτε, εἰς δὲ τὴν σὴν εἰσελήλυθα οἰκίαν;« ἡ δὲ ἀναιδέστερον ἐβόα, τῷ Τιμοθέῳ διαμαχομένη καὶ τὴν χεῖρα ἐξάγουσα καὶ τῷ δακτύλῳ δεικνῦσα καὶ λέγουσα· »σύ μου τὴν παρθενίαν ἀφείλου, σύ με τῆς σωφροσύνης ἐγύμνωνσας« καὶ τἄλλα ὅσα λέγειν εἰώθασιν αἱ δι᾿ ἀκολασίας ὑπερβολὴν οὐκ ἔχουσαι τὴν αἰδῶ.

οὕτω δὴ τῶν τὸ δρᾶμα συντεθεικότων καταισχυνθέντων, ἐρυθριασάντων δὲ καὶ τῶν δικαστῶν ὅσοι συνίστορες ἦσαν, ἐξήγετο ἡ γυνή. τότε δὴ ὁ μέγας Ἀθανάσιος ἔλεγε μὴ χρῆναι ἀφεθῆναι τὸ γύναιον, ἀλλ’ἐξετάσαι καὶ μαθεῖν τὸν ταῦτα συντεθεικότα. οἱ δὲ ἐβόων ἕτερα εἶναι κατηγορήματα [*](6) χαλεπώτερα, οὐδαμῶς τέχνῃ τινὶ καὶ δεινότητι διαλυθῆναι δυνάμενα. ὄψις γάρ, οὐκ ἀκοή, δικάσει τοῖς δεικνυμένοις. ταῦτα εἰπόντες τὴν πολυθρύλητον ἐκείνην ὑπέδειξαν λάρνακα καὶ τὴν τεταριχευμένην ἐγύμνωσαν χεῖρα.

τῶν δὲ θεασαμένων ἕκαστος ἀνεβόησεν, οἱ μὲν ἀληθὲς εἶναι τὸ μύσος ὑπειληφότες, οἱ δὲ τὸ μὲν ψεῦδος εἰδότες, κεκρύφθαι δὲ τὸν Ἀρσένιον ἔτι νομίζοντες. μόλις δὲ βραχείας γενομένης σιγῆς, ἤρετο τοὺς δικάζοντας ὁ κατηγορούμενος εἴ τις ἐν αὐτοῖς εἴη τὸν Ἀρσένιον ἐπιστάμενος.

πολλῶν δὲ εἰρηκότων ἀκριβῶς εἰδέναι τὸν ἄνδρα, ἐκέλευσε τοῦτον ἀχθῆναι. καὶ πάλιν ἤρετο εἰ οὖτος ἐκεῖνος εἴη Ἀρσένιος, ὁ παρ᾿ ἐμοῦ μὲν ἀνῃρημένος, παρὰ δὲ τούτων ἐπιζητούμενος, μετὰ σφαγὴν δὲ ὑβρισμένος καὶ τῆς δεξιᾶς [*](19—S. 87, 4 vgl. Socrat. I 29, 5–9) [*](B A HN(n) GS(s) DL + FV(v) =z) [*](1 ἀναίδη v B ἀνέδην HS | ἐπαγγέλλεσθαι Α in ἐπηγγέλθαι über der Zeile corr. A c ἐπαγγέλεσθαι Gel. | 3 μὲν > ns | 8 εἰσελήλυθα ΒΑ Gel. ἐλήλυθα naz | 9 καὶ τῷ—10 λέγουσα am Rand A c | 10 δεικνύουσα Β |11 ἐγύμνωσας = Gel.] ἀπεγύμνωσασ Β |13 συντεθηκότων BG | 16 οἱ δὲ ναὶ ἐβόων Β |18 δικάσει = Gel.] δικάσαι Α |19 ὑπέδειξαν—20 τεταριχευμένην > s | 22 ψεῦδος = Gel.] ψευδέσ Β | μόλισ nsz Gel. und (λισ auf Rasur Ac) A μόγεισ Β |23 βραχέας ΑG |24 εἴη—εἰρηκότων] εἶ εἰδὼσ τὸν ἀρσένιον τῶν δὲ S εἰηρηκότων G | 27 τούτων ἐπιξητούμενος μετά σφαγὴν δὲ Α τούτων μετὰ σφαγὴν Bnsz Gel.)

»ἄλλην δέ«, ἔφη, ζητείτω μηδείς δύο γὰρ ἀνθρώπων ἕκαστος παρὰ τοῦ ποιητοῦ τῶν ὅλων ἐδέξατο χεῖρας«. ἀλλὰ καὶ τούτων οὕτω δειχθέντων, καταδύεσθαι δέον τοὺς κατηγοροῦντας καὶ τῶν δικαζόντων τοὺς συνειδότας καὶ εὔχεσθαι χῆναι σφίσι τὴν γῆν, θορύβου καὶ στάσεως ἐνέπλησαν τὸ συνέδριον, γόητα καλοῦντες τὸν Ἀθανάσιον καί τισι μαγγανείαις ἐξαπατᾶν αὐτὸν λέγοντες τῶν ἀνθρώπων τὰς ὄψεις.

καὶ διασπᾶν ἐπεχείρουν καὶ κατασφάττειν οἱ τῷ μιαιφονίας πρὸ βραχέος κατηγοροῦντες ἀλλ’ οἱ παρὰ βασιλέως τὴν τῆς εὐταξίας πρόνοιαν πιστευθέντες τὸν φόνον ἐκώλυσαν.

ἐξαρπάσαντες γὰρ τὸν νικηφόρον καὶ σκάφους ἐπιβῆναι παρασκευάσαντες, τὴν σωτηρίαν προὐξένησαν.

Καὶ οὕτος μὲν τὸν βασιλέα καταλαβὼν πᾶσαν τὴν τολμηθεῖσαν ἐδίδαξε τραγῳδίαν· ἐκεῖνοι δὲ εἰς τὸν Μαρεώτην τῶν ὁμογνωμόνων τινὰς ἐπισκόπους ἀπέστειλαν· Θεογόνιόν φημι τὸν Νικαίας καὶ θεόδωρον τὸν Περίνθιον καὶ Μάριν τὸν Χαλκηδόνιον καὶ τὸν Κίλικα Νάρκισσον καὶ τοὺς τούτων ὁμόφρονας.

ὁ δὲ Μαρεώτης χώρα τίς ἐστιν Ἀλεξανδρείας, τῆς λίμνης Μάριας ἐπώνυμος. ἐν ταύτῃ τὸ ψεῦδος ὑφήναντες καί τινα ὑπομνήματα διαπλάσαντες καὶ τὰς γυμνω- θείσας συκοφαντίας ὡς ἀληθεῖς συνθέντες κατηγορίας, ἀπέστειλαν βασιλεῖ.

Αὐτοὶ δὲ εἰς τὴν Αἰλίαν παρεγένοντο· τὴν γὰρ δὴ σύνοδον [*](15—22 vgl. Socrat. I 31, οἷο. Sozomen. II 25, 19. Athanas. Apol. c. Arian. — 18/19 vgl.Athanas. ebd. 63PG25, — 5. Socrat. 127, 13 — — 22 vgl. Rufin. H. E. X 18, 985, 16—17. Sozomen. II 25, 16 — 23—S. 88, 13 Const. IV 43—46. vgl. Sozomen. II 26, 1—.) [*](* 14—S. 88, 9 Cass. III 5 — 18/19 Nicetas Thesaur. VI 2 PG 140, 9 C — 23—S. 88, 9 Alexander Mon. De Inventione S. Crucis PG 87, 4065 D = 304, 2) [*](B A HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z) [*](1 αὐτὸν] αὐτῶν τοῦτον n ι ἐφεστρίδος = (lel.] ἐφηστρίδοσ BF ἐφιστρίσοσ δοσ G ι 6 χῆναι BDv χῆναι Gel, χάναι AnsL ι 7 nach θορύβου + δὲ n ι αἶσ’ αἵ τῆ μιαιφονία A ι βραχέως AsD ι 12 γὰρ übergeschrieben Ae ι IS ἐπισκόπους τινὰς τινὰς Β ι ἀπέστειλαν = Gel.] ἐξαπέστειλαν H miserunt Cass. ἀποστείλαντεσ B 1 θεόγνιον LGel. θεόγ///νιον Α Theognium Cass. Cod. L θέογνιν Y ι 17 μάρην BY Marin Cass. ι κιλικείασ Chilicem Csiss. ι 19 μαρείασ GL Cod. Nicet. I 21 ἐπέστειλαν B ι 22 τῶ βασιλεῖ n ι 23 λα am Rand HSS ι τὴν Αἰλίαν = Gel. Cass.] τύρον B ι γὰρ δὴ] γὰρ s δὲ u)

συνελθεῖν δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ἅπαντας πανταχόθεν ἐκέλευσε καὶ τοὺς ὐπ’ αὐτοῦ δομηθέντας καθιερῶσαι νεώς. συναπέστειλε δὲ καὶ τῶν εὐνουστέρων ἀρχόντων τινὰς εὐσεβείᾳ καὶ πίστει λαμπρυνομένους, φιλοτίμως ἅπασι πάντα χορηγηθῆναι κελεύσας, οὐ μόνον ἀρχιερεῦσι καὶ ἱερεῦσιν καὶ τοῖς τούτοις συνεπομένοις, ἀλλὰ καὶ τοῖς δεομένοις ἅπασιν οἳ πανταχόθεν συνέτρεχον.