Symposium Sive Convivium Decem Virginum

Καὶ τί χρὴ παραδείγμασι τοσούτοις καταχρωμένην μηκύνειν [*](19 Plato Pollt. 227 D. Menex. 244 D 13 f Theophan. Xer. hom. 45, PGr 133, 841 B — 19 S. 24, 1 SS. S. 199f Holl) [*](1 τοιο)ῦτο γ)ί(νεσθαι) unleserl. O | τοιοῦτο C τοιοῦτον Cr): τοιῶσδε P: τοιουτῶδες Μ Al Jh | μὲν] οὖν C r | γὰρ < C 2 πλαττόμενον Ο | ἀπ. βη | αἰσ(χρῶς) undeutl. 3 ἠδίκησεν Cc | (γεωρ)γικῆς χάριν undeutl. Ο | γεωργῶν AI: γεοργικῆς B 4 αὐτὸν θήξαντες BAI αὐτ. θήξ. αὐτόν Μ, ab. Punkte u. d. l. αὐτ.) | χρ(υσὸς) unleserl. Ο 5 ἃπασα P Jh 6 σφετέρων Cr | δημιουρηὸν] es endet C 6f προτρέπεσθαι Ο P, παρατρέπεσθαι Cb 7 πηλικωμένα P | βρέφη P | 8 nach ἔρια Rasur in P 9 . ημιουργεῖ Ο 10 Jh 11 α . τιόν Ο 12 κοσμη(τέον) unleserl. Ο | φορᾶ P 13 τ. δηλήμ. — βίου Ζ. 14] οἱ γάμ(ον ἀλλοτρίων δηλήμονες κ. διαρρῆκται τῆς ἁρμστίας τοῦ βἰου Theopban. | δηλήμονας undeutl. Ο | τῶν < Ο | γά(μων) unleserl. Ο νόμων MAI 14 τ. β., τ. χορδῶν φλ. Interpunktion Wd's | φλεγμα . . οντας Ο | οἲστρω undeutlich Ο 15 κ. τιμωρ)ητέο(ν) undeutl. Ο 16 λυμαίνοτας B κλ(έπτο)ντες unleserl. 17 κἀκεῖ] καὶ P | ορ m. καὶ unleserl. Ο 18 ψυχωτέον Ρ, ψυχοτέον B 19 Καὶ — ἰδέας S. 23, 13 in C nachK (Vat. 1553) 24 vf, bzw. O AL c , Lemma in K τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐκ τῶν περὶ ἀγνείας συμποσίων; in Ο A Lc τοῦ ἁγίου Μεθοδίου περὶ ἀναστάσεως, π. ἀν. ächl. zum Folgenden örend | χρὴ] δεῖ AlJh 1 καταχ·ρώμενον C: κεχρημένην Cb | μηκύνειν — ἂν S. 23,1 unleserl. O)

τὸν λόγον; ούδὲ γὰρ ἂν οὕτως ἐν ὀλόγῳ χρόνῳ τοσοῦτον ἄνευ κομιδῆς ἒργον ἐξήνυσε φύσις. τίς γὰρ ὀστέων ἔπηξεν ἄπηκτον τίς δὲ ξυνέδησεν ἐπιτείνεσθαι νεύροις καὶ ἀνίεσθαι περὶ τὰς ἁρμογὰς καμπτόμενα τὰ μέλη; ἢ τίς θεὸς ἐζύμωσε χυμὸν δεύσας αἳματι καὶ μαλθακὴν ἐκ χοὸς σάρκα ἢ μόνος ὁ ἀριστοτςεχνας, τὴν λογικωτάτην εἰκόνα καὶ ἔμψυχον τὸν ἄνθρωπον, ἡμᾶς, ἑαυτοῦ τεκταινόμενος καὶ κηροπλαστῶν ἐξ ὑγρῶν καὶ βραχυτάτων σπερμάτων ἐν μήτρᾳ; τίς γάρ ἐστιν ὁ προμηθούμενος μὴ συμπνίγεσθαι τῷ ὑγρῷ καὶ τῇ συνοχῇ τῶν ἀγγείων ἐπικλυζόμενον ἔσω τὸ ἔμβρουν; ἢ τός ὁ μετὰ τὸ καὶ εἰς φῶς ἀνελθεῖν εἰς μέγεθος καὶ λάλλος καὶ ῥώμην ἐξ ἀσθενοῦς καὶ βραχέος μεταβάλλων, εἰ μὴ αὐτὸς οὑτος ὁ ἀριστοτέχνας, ὡς ἔφην, θεός, τῇ ποιητικῇ δυνάμει τῷ Χριστῷ μετασχηματίζων καὶ μεταζωγραφῶν τὰς ἰδέας;κλ ὅθεν δὴ καὶ τημελούχοις ἀγγέλοις, κἂν ἐκ μοιχείας ὦσι, τὰ ἀποτικτόμενα παραδίδοσθαι παρειλήφαμεν ἐν θεοπνεύστοις γράμμασιν. εἰ γὰρ παρὰ τὴν γνώμην ἐγίνοντο καὶ τὸν θεσμὸν τῆς μακαρίας ἐκείνης φύσεως τοῦ θεοῦ, πῶς ἀγγέλοις ταῦτα [*](1 De res. E, 20, 6 — 13 Apok. Petri in Klem. AI, Eklog. 48) [*](1 οὐ γὰρ C | τοσοῦτον < C | ἄνευ θείας] εὐθείας P (in V ἀν B: ἒξω θείας Po Cb Jh 2 κομηδῆς C | ἒγρον ἐξ. φύ)σις unleserl. O | ἐξένυνσεν C | ἒπηξεν ἄπηκτον PB: ἂπηκτον ἒπηξεν Ο: ἐξῆπτεν ἄτηκτον C: ἂτηκτον ἒπηξεν Jh | 3 δὲ < P | συνέδησεν C | ἐπιτ. — ἀνίεσθαι unleserl. Ο | ἐπιτ. M Al Jh | ἀνίεσθαι] ζευγνυνύεσθαι M (2. Hd.) AI 4 (καμπ)τόμενα — αἳματι unleserl. Ο | ἢ τίς — σάρκα Ζ. 5] τίς δ’ ὑπονόμους κατεσκεύασε τῷ αἵματι καὶ μαλακὴν ἀρτηρίαν τῷ πνεύματι Μ (ab. τίς δ’ — τῷ u. ἀρτ. τ. πνεύμ. ν. 2. Hd.) AI : vor ἢ τίς — σάρκα schalten dies ein Cb Jh | ἢ 003C; C | θεὸς] dg C : ἄλλος Cb | ἐζύμωσεν C | ἒχυμον C : χυμοὺς Jh | αἳμ. δεύσας C 5 μαλακην Ο: μαλθ. ἡμῖν C | ἐ(κ χ)οὸς σάρκα unleserl. Ο | ἢ μόνος Ο 43 | ἢ < | ὁ ἀρι(στοτ)έχνας unleserl. O | ἀριστοτ|τέχνας P 160 v; AlJh 5 f λογ. εἰκόνα καὶ unleserl. Ο 5 λογικοτάτην B 6 ἑαυτῶ Ρ 8 τὸ ὑγρὸν B 8 f καὶ τῇ συνοχ(ῇ τῶν ἀ)γγείων ἐ unleserl. Ο 8 καὶ] ἐν M AlJh | συνοχεῖ M 9 ὁ μετὰ τὸ λοχευ unleserl. Ο | ὁ + C M AI Jh 10 ῥώμην ἐ unleserl. Ο 11 ἀριστοτέχνης AlJh: unleserl. 12 τῷ χρηστῷ C, τοῦ χριστοῦ P | καὶ unleserl. Ο 13 ζωγραφῶν MAI (nicht Ο) | ἰδέας] es endet C; ab. sofort wieder bis ῥᾳστώνης S. 24, 1 Holl S. 199f aus C Bl. 63 r (Cc) und R Bl. 61 v (Cr). Lemma in Cc τοῦ ἁγίου Μεθοδίου ἐκ τοῦ(?) περὶ ἁγνείας συμποσίων , in Cr Μεθοδίου ἐκ τοῦ περὶ ἀγνείας συμποσίου | ἀ . . ἐλοις Ο | κἂν — ἀποτικτ. Ζ. 14 < C 14 (παρειλήφ)αμεν unleserl. Ο 15 ἐγένοντο Ο, ἐγίνετο C (ἐγένετο Cr) 16 θ)εσμὸν unleserl. O) παρεδίδοτο τραφγσίνεβα μετὰ πολλῆς ἀναπαύσεως καὶ πῶς δὲ καὶ κτηγορήσοντα σφῶν αὐτῶν τοὺς γονεῖς εὐπαρρησιάσατως εἰς τὸ δικαστήριον ἐκίκλησκον τοῦ Χριστοῦ, »σὺ οὐκ ἐφθόνησας ἡμῖν, ὡ κύριε, τὸ κοινόν‘ λέγοντα »τοῦτο φῶς· οὗτοι δὲ εἰς θάνατον ἡμᾶς ἐξέθεντο, καταφρονήσαντες ἧς σῆς ἐντολῆς;« »ἐκ« γάρ ἀνόμων. φησίν »ὕπνων τέκνα γεννώμενα μάρτυρές εἰςι πονηρίας κατὰ γονέων έν ἐξετασμῷ«.

Καὶ τάχα μὲν οὐν δὴ χώραν ἓξει πιθανολογῶν τις ἐν οὐ κριτικοῖς καὶ φρονίμοις ἀνδράσι, τὸν χιτῶνα τῆς ψυχῆς τὸν σάρκινον τοῦτον ὑπὸ ἀνθρώπων φυτευόμενον ἀυτοματὶ μορφοῦσθαι παρὰ τὴν ἀπόφασιν τοῦ θεοῦ· οὐ μὴν ἢδη καὶ τῆς ψυχῆς τὴν οὐσίαν μετὰ τοῦ θνητοῦ σπείρεσθαι διδάσκων πιστευθήσεται σώματος. τὸ γὰρ ἀθάνατον καὶ ἀγήρων μόνος ὁ παντοκράτωρ ἐμφυσᾷ, ᾐ καὶ μόνος τῶν ἀοράτων ἐστὶ καὶ ἀνωλέθρων ποιητής. »ἐνεφύσησε« γάρ εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο« φησίν »ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν.« ἀμέλει τοὺς χειροτέχνας τούτους αἰτιώμενος ὁ λόγος, ἐπὶ λύμῃ τῶν ἀνθρώπων τὰ ἀνδροείκελα κατασκευάζοντας ἀγάλματα, οὐχ αἰσθανομένους τὸν ἒδιον ποιητήν , ἐν τῇ παναρέτῳ Σοφίᾳ φησί· »σποδὸς ἡ καρδία αὐτῶν, καὶ γῆς εὐτελεστέρα ἡ ἐλπὶς αὐτῶν, πηλοῦ τε ἀτιμότερος ὁ βίος αὐτῶν, ὅτι ἡγνόησαν τὸν πλάσαντα αὐτοῦς καὶ τὸν ἐμπνεύσαντα αὐτοῖς ψυχὴν ἐνεργοῦσαν καὶ ἐμφυσήσαντα αὐτοῖς πνεῦμα ζωτικόν.« οὕτως ἐστὶ πάντων ἀνθρώπων ποιητὴς ὁ θεός. [*](5 Weish. Sal. 4, 6 — 14 Gen. 2, 7 — 19 Weish. Sal, 15, 10.11) [*](1 παραδίδοται C : (παρεδίδο)το unleserl. Ο, παρεδίδος M AI | ῥαστ.] endet C 2 πῶς] ὡς mit Rasur vor ω P | δὲ < P | κατηγορήσοντας ς üb. Easur in P) 3 ἐκίκλησκον < P 4 ἡμᾶς elg θάν. P 5 τῆς < (wohl auch P) 7 nach ἐζ. + πιθανῶν λόγοιν OJh: + αὐτῶν LXX 8 δὴ < | χώραν P 161 | πιθανολόγων P, πειθανῶν λόγων B f οὐκ ἐν κριτικ. Al; im Text auch Μ, ab. corr. a. Rd. 10 ὐπ᾿ B | μορφ)οῦσθαι unleserl. Ο II ἢδη < Ρ | ἀθάνατον vor οὐσίαν + Jh 12 θνητοῦ] ἐνθανάτου P | P (nicht B) 13 ἀγήρω Ο | ᾐ] ἡμῖν P | τῶν unleserl. O 14 ἀορά)των unleserl. Ο 14 f εἰς τὸ πρόσωΠον unleserl. Ο 15 πνοὴν unleserl. Ο 15 f ψυχ)ὴν ζῶ(σαν) unleserl. 16 χειρο)τέχνας unleserl. Ο | αἰτιώμενοι B | ὁ λόγος < P 17 τῶν — ἀνδροεί(κελα) undeutl. Ο 18 αἰσθ)αν. — τῇ O | αἰσθόμενα P: δὲ + MAlJh 19 σποδὸς ἡ — ἡ (außer γῆς unleserl. Ο | πηλ)οῦ — ἠγνόσαν Ζ. 20 unleserl. Ο | πήλου εὐτελέστερον εὐτελεστέρα Μ) ἠ ζωὴ αἰτῶν M AI 20 ὅτι] ἒτι Μ | πλάσαντα] ποιήσαντα P κακὶ τὸν MAI | τὸν Ο 44 21 ἐμφτεύσαντα P | αὐτοῖς Ο 22 οὕτως corrig. aus οὗτος (so Jh) od. umgek. Ο, ὁὕτω B | ἐστὶ < P | ὀ θεός ἐστι ποιητὴς P)

διὸ καὶ »πάντας ἀνθρώπους« κατὰ τὸν ἀπόστολον »σῴζεσθαια βούλεται καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν«. — καὶ ἐπειδὴ τοῦτο μόλις ἴσχε τέλος, λοιπὸν δὴ τὰ μετὰ ταῦτα λεκτέον. ὁπόταν γάρ τις τὴν θεωρίαν τῶν κατὰ τὸν ἄνθρωπον συμβαινότων κατὰ φύσιν ἐκμάθῃ, εἴσεται μὴ βδελύσσεσθαι παιδοποιίαν, ἐπαινεῖν δὲ καὶ προτιμᾶν ἀγνείαν. οὐδὲ γάρ, ἐπειδὴ τῶν ἄλλων ἐστὶν ἡδύτερον καὶ τὸ μέλι, τὰ λοιπὰ δὴ ταύτῃ προσῆκε νομίζεσθαι πικρά, ὁπόσα δὴ τῇ ἐμφύτῳ γλυκασίᾳ κεέρασται τῶν ἀκροδρύων. καὶ τούτων μὲν ἐχέγγυον μάρτυρα παρέξομαι τὸν Παῦλον ὥστε καὶ ὁ γαμίζων« λέγοτα »τὴν ἑαυτοῦ παρθένον καλῶς ποιεῖ, καὶ ὁ μὴ γεμίζων κρεῖσσον ποιεῖ«. οὐ γὰρ δὴ τῇ τοῦ κρείττονος καὶ γλυκυτέρου παραθέσει τὸ ἕτερον ἀτερον ἀπαγορεύσας ὁ λόγος, ἑκάστῳ τὸ οἰκεῖον καὶ λυσιτελὲς ἀπονέμων διαθεσμοθετεῖ. τοῖς μὲν γὰρ οὐδέπω συνεχώρησε παρθενίας τυχεῖν, τοὺς δὲ καὶ οὐκέτι βούλεται χραίνεσθαι φοινισσομένους ἐρεθισμοῖς, ἀλλὰ μελετᾶν ἀπεντεῦθεν ἤδη καὶ φαντάζεσθαι τὴν ἰσάγγελον μεταστοιχείωσιν τῶν σωμάτων, ἔνθα »οὔτε γαμοῦσιν οὔτε γαμίσκονται«, κατὰ τοὺς ἀψευδεῖς χρησμούς· ἐπεὶ μηδὲ πᾶσιν ὁ ἀμόλυντος καὶ παρεκτικὸς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν εὐνουχισμὸς ἐμπιστεύεται, ἀλλὰ μόνοις ἐκείνοις δηλονότι τοῖς καὶ δυναμένοις τὸ ἀειθαλὲς ἂνθος καὶ ἄχραντον τῆς παρθενίας τηρῆσαι. ἀνθηροτάτῳ γὰρ ἀπεικάζεσθαι καὶ ποικιλωτάτῳ λειμῶνι λόγος ἔχει προφητικὸς τὴν ἐκκλησίαν, οὐ μόνον [*](1 I Tim. 2, 4 — 2 Symp. S. 33, 19. 42, 3 u. 182 AI — 8 Symp. 2, 3. 3, 5 — 9 I Kor. 7, 38 — 16 Mt. 22, 30 — 19 Mt. 19, 11 f) [*](6 f Phot. Bibl. 237 S. 308a, 19 f) [*](2 ἐπίγνωσιν undeutl. O 3 τέλος ἴσχεν (ἔσχε B) B) P 4 τῶν] mit Punkt unt. α? Ο | τὸν < P | ἂνθρωπον συ unleserl. Ο | φύσιν?: < Ο | κατὰ P 161 v 5 βδελ. μὲν P | (π)αιδο(ποιίαν) unleserl. 6 ἐπειδὴ — πικρά Ζ. 7 Ph S. 308a, 1 ff Ι ἡδύτερόν ἐστιν Jh 6 f γλυκύτερον τὸ μέλι καὶ ἡδύτερον Ph 7 δὴ — πικρά] πικρὰ καὶ ἀνήδονα νομιστέον Ph | προσήκει Jh | νομ. προσῆκε B 8 τῆς ἐμφυτοῖς γλυκασίας P, τοῖς ἐν φυτοῖς λγυκασίας B | ἀ(κροδ.) unleserl. Ο 9 ἐχ.] βέβαιον + P 10 λέγοντα < P | παρθένον ἑαυτοῦ Ο 11 δὴ < Ο | τῇ < BJh 14 συνεχώρηκε Ο | καὶ < B Jh 16 . σάγγελον Ο 17 unleserl. Ο 18 ἐπὶ B | μὴ πᾶσιν P | ὁ < Ο | ἀμόλυντος Ο: viell. richtig P 19 βασιλείας wohl auch Ο 19 f . κείνοις Ο 20 ἄνθος < P 20f ἂχραντο)ν τῆς unleserl. Ο 21 παρ . . νίας Ο 21 f καὶ ποικιλ. λειμῶνι ἀπεικάζεσθαι B 22 λόγ. ἒχει unleserl. Ο | προφ. P 162 22 f τοῖς τῆς <P) τῆς ἀγνείας πεποικιλμένην καὶ κατεστεμμένην ἂνθεσιν, ἀλλὰ καὶ τοῖς τῆς τεκνογονίας καὶ τοῖς τῆς ἐγκρατείας. »ἐν κροσσωτοῖς« γάρ »χρυσοῖς πεποικιλμένη« »ἐκ δεξιῶν ἡ βασίλισσα« παρίσταται τοῦ νυμφίου.

Ταῦτά σοι κατὰ δύναμιν κἀγὼ τὴν ἐμαυτῆς, ὧ Ἀρετή, εἰς τὸν

ὑπὲρ τῆς ἀγνείας συμβάλλομαι λόγον.

Εἰπούσης δὲ ταῦτα τῆς Θεοφίλας θόρυβον ἡδὺν ἐκ πασῶν ἡ Θεοπάτρα ἴφη γεγονέναι τῶν παρθένων ἐπαινουσῶν τὸν λόγον, ὡς δὲ ἡσύχασαν, σιωπῆς ἐπὶ πολὺ γεγενημένης ἀναστῆναι τὴν θάλειαν· ταύτῃ γὰρ ἐκ τρίτου ἐπετέτραπτο μετὰ τὴν Θεοφίλαν ἀγωνίζεσθαι.

Ὑπολαβοῦσα οὐν ἐντεῦθεν. ὡς οἶμαι, ἤδη καὶ αὐτή, Σύ μοι δοκεῖς, ὡ Θεοφίλα, ἒφη, καὶ τῇ πράξει καὶ τῷ λόγῳ πασῶν κρατιστεύειν στεύειν καὶ σοφίας τὰ δεύτερα φέρεσθαι οὐδενός. οὐ γὰρ ἔστιν αἰτιάσεται σου τὸν λόγον, οὐδ᾿ εἰ παντάπασι φιλόνεικος εἲη καὶ ἀντιλογικός. πλὴν ἐκεῖνό με μόνον τῶν ἄλλων ὀρθῶς εἰρημίνων, ὡ [*](2 Psal. 44, 14. 10 — 4 Plato Symp. 185 C — 6 Plato Symp. 198 A — 12 Plato Symp. 176 D — 15 Plato Gorg. 515 B) [*](1 ἀποποικιλμένην P (nicht B) | κα)ὶ κατεστε(μμένην unleserl. Ο : < P 2 τῆς vor τεκν. < Ο | τεκνογονείας B 2 f (κροσσωτ)οῖς γὰρ ἐκ unleserl. Ο 2 γὰρ] καὶ MAI 3 πεποικιλμένοις P: πεποικιλμένην B ἐκ] ἀπὸ M AlJh 4 f PI ταῦτά σοι, . . ὡ Φ., . . συμβάλλομαι 4 Ταῦτα . . κατὰ unleserl. Ο | τὴν] τὸν P | εἰς τὸν < B 5 περὶ Jh | ἁγνείας (συμβάλλο)μαι unleserl. Ο | ἁγνείας Kl: ἀληθείας P M Ausgg. | M 6 PI εἰπόντος δὲ τοῦ Ἀγ. πάντας ἴφη . . ἀναθορυβῆσαι τοὺς παρόντας | (Εἰ)πούσης δὲ ταῦτα unleserl. Ο | θεοφίλης Ο | θόρυβον — Z. 7 unleserl. Ο | ἠδὺν] γένεσθαι M (2. Hd.) AI Jh 7 ἴφη — παρθένων] ἐκ πασῶν, ἔφη ἡ Θεοπάτρα τῶν παρθένων συμβέβηκε MAI: ἔφη ἡ Θ. ἐκ παρθένων Jh ἐπαιν.] παραπεμπουσῶν MAlJh | ὡς Ο 44v 8 ἡσυχάσασαν Ο, ἡσύχασεν B | γενομένης P Jh 1) τριῶν Ο: τρίτων PI Gorg. 500 A 10 f Θαλεία. Λόγος Γος P nach αὐτή; in Ο eine Lücke nach αὐτή 12 PI φάναι Φ. | . παλαβοῦσα Ο | ἢδη a. Ed. in B, im Text Zeichen des Fehlens | Σύ μοι] Ἐμοὶ P, Ε in Rasur in P 13 ἔφη < B 15 αἰτιάσαιτό Ο | εἶ 15 f (ἀντιλο)γικός unleserl. Ο | ἀντιλεκτικὸς M AI: PI Theaet. 197 εἰ. ἦ ἀντιλογικός 16 f με . . ταρ. τε κ. ἀνιᾶν] vgl. PI Phaed. 103 C. Gorg. 485B)

μακαρία. δοκεῖ ταράττειν τε καὶ ἀνιᾶν, ἀναλογιζομένην ὡς οὐκ ἂν ὁ πνευματικώτατος καὶ σοφὸς ἀνήρ, τὸν Παῦλον λέγω, ματαίως ἀνέφερεν »εἰς Χριστὸν καὶ τὴν ἐκκλησίαν‘ τὴν σύνερξιν τοῦ πρωτοπλάστου καὶ τῆς γυναικός, εἰ μηδὲν ὑψηλότερον ἐφαντάζετο τῶν ῥητῶν καὶ τῆς ἱστορίας ἡ γραφή. εἰ γὰρ ὃλως εἰς τὸν περὶ συνελεύσεως ἀνδρός τε καὶ γυναικὸς δεὶ παραλαμβάνεσθαι τύπον φιλῶς τὴν γραφήν, τίνος δὴ χάριν ὁ ἀπόστολος τούτων ἐπιμνησθεὶς καὶ εἰς τὴν τοῦ πνεύματος ἡμᾶς, ὡς οἶμαι, χειρσγωγῶν ὁδόν, »εἰς Χριστὸν καὶ τὴν ἐκκλησίαν‘ ἀναφέρων ἀλληγορεῖ τὰ κατὰ τὴν Εὒαν καὶ τὸν Ἀδάμ; ἡ μὲν γὰρ λέξις τῆς Γενέσεως οὕτω φησί· »καὶ εἶπεν ὁ Ἀδάμ· τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὁστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὓτη κληθήσεται γυνή, ὃτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη. ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν καὶ προσκολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο σάρκα μίαν«. ὁ δὲ ἀπόστολος εἰς αὐτὴν δὴ ταύτην ἐπισκεπτόμενος τὴν περικοπὴν οὐκέτι κατὰ τὸ κείμενον αὐτήν, ὡς ἔφην, ἐπὶ συνέρξεως βούλεται παραλαμβάνεσθαι γυναικός τε καὶ ἀνδρός, ὥσπερ δὴ καὶ σύ. σὺ γὰρ φυσικώτερον ἐπεργαζομένη τὸν λόγον [*](3 Ephes. 5, 32 — 10 Gen. 2, 23. 24 — 16 vgl. S. 18, 16) [*](8 Phot. Bibl. 237 S. 308 a, 37 ff) [*](3 σύνερξιν PJh wieZ.17, vgl.PlTim.18D εἰς τὴν τῶν γάμων σίiερζιν: σύζευξιν Ο 4 μὴ δὲ B | ὑψηλ)ότερον unleserl. 5 εἰ P 162v 6 τύπον AI: τόπον OP 8 ὡς + Ο | εἰς Χρ. — εἰς τ. ἐκκλησίαν S. 28, 11 f auszugsw. bei Ph ὅτι τὰ ἐν τῇ Γενέσει φερόμενα, οἷον τὸ τοῦτο οὗν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστῶν μου καὶ σὰρξ ἐκ τῶν σαρκῶν μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη· ἕνεκεν τούτου λαταέόψεο ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ προσκιλληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἒσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν«, ταῦτα οὖν οὐ κατὰ τὸ γράμμα φησὶ δεῖν μόνον νοεῖσθαι, ἀλλὰ καὶ πνευματικῶς εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν. καί φησιν ὅτι καὶ ὁ θεῖος Παῦλος μετὰ τὴν τῶν ῥητῶν τούτων ἐκθεσιν λέγει, » τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστί, λέγω δὲ ἐγὼ εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν(. ἀλλὰ καὶ τὸ »αὐξάνσεθε usw. (s. u. zu S. 38, 15) 9 τὴν ἐκκλ.] εἰς ἐκκλ. Jh | (ἀνα)φέρων undeutl. Ο 10 οὕτως φησίν P 11 νῦν] οὐν Ph s. Ο. | ὀστῶν OB 12 αὐ)τῆς unleserl. Ο (undeutl. Μ) 13 αὑτοῦ . . αὑτοῦ PhJh 14 αὐτοῦ nach μητέρα + P: < Ο Ph LXX | γυν. αὐτοῦ] ἰδία Ο 15 ὁ δὲ öscht O 16 κατὰ τὸ öscht O 17 γυν. τε καὶ ἀνδρό < P 18 ἐπεξερηαζομένη MAlJh, vgl. S. 29, 5; ἐπεφ)εργα unleserl. O) λήψεων πέρι καὶ τοκετῶν ἒδωκας άποφαίνεσθαι μόνον τὴν γραφήν· ἳνα γὰρ τὸ ἀπὸ τῶν ὀστέων ὀστοῦν ἂνθρωπος ἓτερος ληφθὲν γεννηθῇ ταύτῃ συνεῖναι τὰ ζῷα σπαργῶντα καὶ ὠδίνοντα δένδρων ἂίκην ἐν ὥρᾳ τοῦ κυεῖν. ἐκεῖνος δὲ πνευματικώτερον εἰς τὸν Χριστὸν ἀναλαμβάνεσθαι τὸν λόγον διδάσκων οὕτως ἴφη· »ὁ ἀγαπῶν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἑαυτὸν ἀγαπᾷ. οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ᾿ ἐκτρέφει καὶ θάλπει αὐτήν, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς τὴν ἐκκλησίαν, ὃτι μέλη μέλη ἐσμὲν τοῦ σώματος αὐτοῦ. ἀντὶ τούτου καταλείψει ἂνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ προσκολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἒσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν. τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν· ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ τὴν ἐκκλησίαν.«

Μὴ κινείτω δέ σε, εἰ περὶ ἑτέρων διαλεγόμενος εἰς ἓτερα μεταπηδᾷ, ὣστε νομίζειν ἀνμιγνύναι καὶ παρεμβάλλειν αὐτὸν ἀνόμοια τοῖς προκειμένοις, παρεκβαίνοντα τοῦ σκἐμματος, ωοσλερ ὴ καὶ νῦν. τὸν περὶ τῆς ἁrνείας γὰρ ἐθελήσος, ὡς εἰκός, μεμsλημένως αὐτῷ κρατυνθῆναι λόγον, προδιορθοῦται πρότερον τὴν ἐπιχείρησιν, τῷ λειοτέρῳ τῆς φράσεως ἀρχόμενος τύπῳ ὁ γάρ τοι χαρακτὴρ αὐτῷ τῶν λόγων, ποικιλώτατος ὢν καὶ κατὰ παραύξησιν ἐξειργασμένος, ἄρχεται μὲν ἐπιπολαιότερον, προχεῖται δὲ εἰς τὸ ὑφηλότερον καὶ μεrαλοπρεπἐς· εἶτ᾿ αὖθις εἰς βαθύτητα μεταβάλλων ὁτὲ μὲν εἰς τὸ ἁπλούστερον καὶ ἀφελές, ὁτὲ δὲ εἰς τὸ δεινότερον καταλήγει καὶ λεπτόν, οὐδὲν ἀλλότριον ἐπεισάγων τῶν κεφαλαίων ταῖς ἐξαλλαγαῖς, ἀλλὰ πάντα κατά τινα θαυμαστὴν οἰκειότητα συμχεριγράφων εἰς ἕν [*](3 Plato Symp. 206 D — 5 Ephes. 5, 28—32) [*](1 τόκων P (wie S. 18, 16) | ἔδωκας undeutl. Ο | μόνον ἀποφ. P Jh | ἀποφ(αίνεσθαι) unleserl. O 2 ἀνθρώπου M Al: undeutl. O | ἕτερος (ληφ)θὲν unleserl. O 3 Pl τῷ κυοῦντί τε κ. ἤδη σπαργῶντι | σπάργοντα P | καὶ ὠδίνοντα undeutl. Ο: < Al Jh | δέ(νδρων) unleserl. Ο: ρῶν P: δρυῶν Cb | Pl Tim. 91 C οἷον ἀπὸ δένδρων 4 ἐν ὥ(ρᾳ) unleserl. Ο | κυεῖν] ποιεῖν P | δὲ unleserl. Ο | τὸν + P 5 (ἀνα)λαμβάν. unleserl. Ο: ἀναπέμψας M Αl Jh | διδάσκων < P 6 ἑα(υτοῦ) — ἀγαπᾷ unleserl. O | γυναῖκα P 163 | οὐδεὶς Ο 45 7 αὐτήν + Ο 9 τ. πατ. κ. τ. μητέρα αὐτοῦ P 10 τῇ < O | αὐτοῦ < Ο 11f εἰς τὴν ἐκκλ. B Jh 13 Μὴ] st. M leerer Raum in P 14 ἀπεπήδα P | (ἀναμιγν)ύναι unleserl. Ο 14f ἑαυτὸν ἀνόμοιον P 16 τὸν < P | μεμελημένοις ἔχει Pl nur Prot. Μ vgl. unt. S. 80, 13; über den Gebrauch dieser Adv. bei Meth. vgl. Jahn Meth. piaton. Nota 136 18 τῷ < O 19f ἐξεργασἀμενος P 23 κεφαλαἰων undeutl. O 24 σνμπεριγράφων | P 163V)

τὸ προκείμενον αὐτῷ σκέμμα τῆς ὑποθέσεως ἀπεργάζεται. ἀνδρειότερον γὰρ ἀνακαλύψαι τὸν νοῦν τῶν κατὰ τὸν ἀπόστολον ἐπιχειρημάτων, οὐδὲν τῶν ἒμπροστθεν ἐιρημένων ἀποκρουομένην. ἱκανῶς γὰρ κἀκεῖνά μοι διεξεληλυθέναι καὶ λαμπρῶς δοκεῖς, ἀκινδυνότερον, ὦ Θεοφίλα, τὰ ῥήματα τῆς γραφῆς, ὡς εἶχεν, ἐπεξεργασαμένη. σφαλερὸν γὰρ πάντῃ καταφρονεῖν τῶν κειμένων, ὡς εἲρηται, μάλιστα τῆς Γενέσεως ἒνθα ἀποφάσεις ἀπαράλλακτοι φέρονται τοῦ θεοῦ εἰς τὴν σύστασιν τοῦ παντός, αἷς ἡρμοσμένως εἰσέτι καὶ νῦν κάλλιστα κατὰ μέτρον τέλειον ἀπευθύνεται τελείως ὁ κόσμος, ἒστ᾿ ἂν αὐτὸν πάλιν αὐτὸς ὁ διακοσμήσας κοσμήσας ἀναστοιχειῶσαι ἀναστοιχειῶσαι βουληθεῖς ἑτέρῳ διατάγματι τοὺς πρώτους τῆς φύσεως ἀναλύσῃ θεσμούς. ἀλλ ἐπειδὴ οὐ χρὴ ἀνεξέλεγκτον καὶ ὣσπερ ἐξ ἡμισείας χωλὴν τὴν ἀπόδειξιν τοῦ λόγου καταλεῖψαι, φέρε δὴ καὶ τὴν κατ᾿ ἀναγωγὴν αὐτῷ συζυγίαν ἀποδῶμεν ἡμεῖς βαθύτερον ἐπισκεψάμεναι τὴν γραφήν. οὐ γὰρ <τοῦ Παύλου> καταφροντέον τοῦ ὑπεραναβαίνοντος τὸ ῥητὸν καὶ εἰς τὸν Χριστὸν αὐτὸ συντείνειν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν ἀποφηναμενου.

Καὶ πρῶτον ἐξεταστέον — εἰκὸς γὰρ ἀντιπροσθεῖναί τινας ἄλλοτε ἂλλως — , πῶς ὁ Ἀδὰμ ἀπεικάζεσθαι δύναται τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, ἐν τῷ παραπτώματι τῆς παραβάσεως εὑρεθεὶς καὶ ἀκούσας τό »γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ‘. πῶς δὲ καὶ »πρωτότοκος πάσης τῆς κτίσεως‘ νομισθήσεται ὁ μετὰ τὴν γῆν καὶ τὸ στερέωμα πηλοπλαστούμενος; πῶς δὲ καὶ τὸ »ξύλον τῆς ζωῆς« αὐτὸς εἶναι συγχωρηθήσεται ὁ ἐκβαλλόμενος διὰ τὴν παράβασιν, »ἳνα μὴ πάλιν ἐκτείνας τὴν [*](10 vgl. Plato Phaedr. 246 E — 12 vgl. S. 57, 1 — 21 Gen. 3, 19 — Kol. 1, 15 - 23 Apok. Job. 2, 7 — 24 Gen. 3, 22) [*](1 ἀποθέσεως Jh If ἀνδριέστερον γὰρ P, ἀνδρειέστερον γὰρ B: χρὴ οὖν με ἀκριβέστερον Po Cb Jh 3 ἀνακρουομένην Cb Jh 4 κἀκεῖνο viell. richtig Ο | δοκεῖν P | ἀκινδυνώτερον P (nicht B) 5 ἀπεργασαμένη 0, vgl. Ζ. 1 7 ἒνθα verbessert? P 8 σύ . . . σιν Ο | ἡρμοσμένος P | κάλλ(ιστα) unleserl. Ο 9 μέτρον MAlJh: μέρος OP | τέλεον PJh | ἀπευ . ύνεται Ο 10 αὐτὸς (ὁ) διακ(οσμή)σας νο(μο)θέτ(ης) unleserl. Ο 11 διδάγματι Ο | τοὺ(ς) πρώτο(υς) unleserl. Ο | φύσεως nndeutl. Ο | θεσμούς unleserl. Ο: δεσμούς MAI 12 ἐπεὶ PJh I ὥσ)περ ἐξ ἠμι(σείας) unleserl. 13 κατ’ ἀναγω(γὴν) unleserl. Ο: κατὰ ἀν. M Al | αὐτῇ B Jh 14 (ἐπισκε)ψάμεναι — καταφρονητέον Ζ. 15 unleserl. Ο | ἐπισκεψάμενοι AI | τὴν γραφήν < MAI 15 + τοῦ Παύλου Μ Ausgg. | τὸ ῥητὸν Ο 45v 16 αὐτὸν B | εἰς vor τὴν + Ο 18 εἰκὸς — ἂλλως Ζ. 19 < Jh | εἰκὸς P 164 | γὰρ + Ο 19 τῶς + Ο: εἰ Po Cb Jh | ὁ < Jh 21 τῆς < P 22 νομ.] εὑρεθήσεται viell. richtig P | καὶ nach γῆν undeutl. Ο 23 (αὐτ)ὸς unleserl. Ο 24 ὁ < P)

Χεῖρα καὶ φαγὼν ἀπ᾿ αὐτοῦ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνας«; τὸ γὰρ ἀπεικαζόμενον ἐκείνῳ οὗ ἐστιν ἀπεικασία ὁμοιιοῦσθαι [αὐτῷ] καὶ κατὰ πολλὰ χρή. ἀλλὰ μὴ ἐκ τῶν ἐναντίων καὶ ἀνοικείων τὴν σύστασιν ἒχειν. οὐ γὰρ ἂν τὸ ἄνισον τῷ ἀρτίῳ ἢ τὴν ἁρμονίαν τῇ ἀναρμοστίᾳ τις ἐξισάσαι τολμῶν ὡς ἔμφρων ἀποδεχθήσεται, ἀλλὰ ἴσον τῷ φύσει ἴσῳ, κἂν ἐξ ὀλίγου ἲσον ᾐ, καὶ τὸ λευκὸν τῷ λευκῷ, κἂν αὐτὸ βραχύτατον καὶ με τρίως φαντάζοιτο τὴν λευκότητα ἐκείνου, δι᾿ ἣν δὴ καὶ αὐτὸ λέγεται λευκόν. ἲσον δὲ καὶ καὶ λαμπρὸν τὸ ἀναμάρτητον εἶναι καὶ ἀδιάφθορον ἀνενδοίάστως παντί που σαφὲς τὴν σοφίαν, ἀνάρτιον δὲ καὶ ἀναρμόνιον τὸ θνητὸν καὶ ἁμαρτωλὸν καὶ διὰ κατάγνωσιν ἐκβληθὲν καὶ ὑπὸ καταδίκην ἐληλυθός.