Declamatio 46

ἔδει δὲ ἄρα καὶ τελευτῆσαν τὸ γύναιον λύσασθαί μέ τινα τρόπον. πνεῦμα καὶ ῥοῦς ἐπιγενόμενος ἐκφέρει τὸ σΦω μὰ πρὸς τὴν ἠιόνα καὶ τὸν χῶρον ἐκεῖνον οὗ δου- λεύων ἐτύγχανον. ὧς δὲ κατεῖδον νεκρὸν ὑπὸ θαλάτ- της ἐκβεβλημένον, προσιὼν κατὰ μικρὸν γνωρίζω μὲν τῆς μορφῆς τὸν τύπον, ἐνθυμοῦμαι δὲ τῆς συμφορᾶς τὴν αἰτίαν. ἔξω δ’ ἐμαυτοῦ γενόμενος ὑπὸ τοῦ κακοῦ περιχυθεὶς ἐκείμην καὶ τὸ κῦμα ἐπεξιὸν ἀμφοτέρους [*](4 cf. ad t. III 131, 1 et supra p. 59, 6 10 cf. t. VI 529, 13. Dem. Phil. III p. 128, 25) [*](4 ἑλικτήρια] ἐνωτίων εἶδος suprascr Ma 2 10 ἐπιφώνημα M mMa2 C) [*](1 με τὸ πένθος La 2 δ’ inserui e LiLaMaCl om HV MAthBVa edd 3 co δικασταί in marg Ath om Va Ι ἄνδρες La Ι ὦ δικασταί post ἱμάτια Η, ras 9 — 10 fere litt V 4 ἑλικτῆρες LiLa edd Ι ἀμφιδέρραια LaAth ἀμφιδέρρεα Li cf. supra p. 59, 6 7 αὐτῇ libri edd 8 βουλεύει in ras V 2 βούλει H I σκηπτὸς Li 9 ἐξ om HV Ι ζάλη La sed η in ras q θαλάσσης La 11 τρόπον τινὰ MaCl | τίνα HLi 12 ἐπι- γινόμενος Va 13 ᾐόνα Va 15 καταμικρὸν LiB 17 δὲ MAthMaClBVa edd 18 ἐπεξιὼν Β sed o supra ω m 2, Va ὑπεξιὸν MaCl)

ἐκεῖνο τὸ πάθος καὶ λῃστῶν ἐδάκρυσε φατρία καὶ κατηνέχθησαν εἰς οἰμωγὰς πρὸς τὴν ὄψιν τοῦ δράματος. καὶ τὸν οἶκτον ἔδειξαν ἔργοις αὐτοῖς. ἃ γὰρ περιοῦσαν ἐκείνην εὕρισκον βουλομένην, ταῦτα ἔδωκαν καὶ κειμένῃ. καὶ πρὸς ἐμὲ ἀνίστω, φασίν, ὦ κακόδαιμον. ἐπείγου παρὰ τοὺς οἰκείους. οὐδέν σοι δεῖ χρημάτων. λύεταί σε τῆς γυναικὸς ἡ τύχη.

τοιούτων ῥηθέντων λόγων ὥρμησα μὲν ἐμαυτὸν ἐπικατασφάξαι τῷ σώματι καὶ τὴν ἀμοιβὴν ἀποδοῦναι πρέπουσαν, ἐννοήσας δὲ τὸν πατέρα καὶ τὴν ἡλικίαν ἥκω τοῦτον μὲν γηροτροφήσων, αὐτὸς δὲ βιωσόμενος ἐν δάκρυσιν. ὁ δὲ ἀντὶ τούτων οὐκ ἐσκέ- ψατο παραμυθίαν, οὐκ ἐν τῷ τὸ γύναιον συνεπαινέσαι τῆς λύπης ἀφεῖλεν, ἀλλ’ ἄρτι καταπεπλευκὼς σπαράτ- [*](RIV 646) τομαὶ | καὶ φανεὶς ἀπροσδόκητος κρίνομαι. καὶ διεδέξατο δουλείαν καὶ στέρησιν γυναικὸς δικαστηρίου φόβος.

22. Ναί φησι, νόμος γὰρ ἔστι μοι διδοὺς τὴν ἀποκήρυξιν. ἐγὼ δὲ οὐκ ἐρῶ τὸ προχειρότατον, ὧς ὁ νόμος οὗτος ἀπειλὴν μὲν ἔχει ψιλήν, τὸ δὲ ἔργον οὐ προστίθησιν οὐδ’ ὧς ὁ θεὶς αὐτὸν ἀνασείει μὲν τοῖς νέοις τὴν τιμωρίαν προαναστέλλων τὴν θρασύτητα τῷ δέει, τὴν δὲ φύσιν οὐκ ἀνέχεται πρὸς αὑτὴν ἐκπολε- μοῦν. τοῦτο γὰρ ἂν ἦν οὐκ ἀνδρὸς ὁμονοίᾳ τὴν πόλιν συνέχοντος, ἀλλ’ ἐχθροῦ κοινοῦ διασπᾶν τὰ γένη πει- ρωμένου.

ἀλλ’ ἔστω, δεδόσθω, τοῖς γράμμασι προσ- έχωμεν μόνοις, μηδὲν ἐξεταζέσθω πλέον. τί οὖν; ἐν τῷ δοῦναι τὴν τῆς ἀποκηρύξεως ἐξουσίαν καὶ πάντας εὐθὺς ἀποκηρύττειν δέδωκεν; οὐκ ἔστιν. ἀλλ’ ὧν μὲν κατέγνωκε, τούτους μισεῖ, οἷς δὲ οὐδὲν ἐγκαλεῖ, τού- τοις οὐδὲ διείλεκται, ἐπεὶ καὶ τὸν ἀνδροφόνον κρίνειν ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐ τόν γε τὴν χεῖρα καθαρὸν ἄξιον.

24. οὕτω δὴ καὶ περὶ τούτων. οὐχ ἡ τῆς ἀποκηρύξεως ἐξουσία βλάπτει τοὺς ἐπιεικεῖς τῶν νέων, ἀλλ’ οἱ [*](1 Dem. Boeot. I p. 1006, 19 sq. Plat. leg. ΧΙ p. 928 D. Luc. abdic. § 8. cf. Meier-Schoemann-Lipsius, Att. Process p. 635 sq.) [*](4 Dem. Aristog. I p. 784, 22 5 cf. t. Y 356, 11; 389, 11) [*](11 Luc. l. l. § 8 et 20) [*](1 ἡ προβολὴ προσβολὴ Ath) κατὰ ἔνστασιν (om C Wolf) AthC Wolf 2 λύσις Β ἡ λύσις κατὰ ἔνστασιν WoJf 9 ἀντιπαρά- στασις Ath C Wolf ἀντίθεσις Β 10 τὸ ἐπιχείρημα ἀπὸ τοῦ πράγματος Ath C Wolf 16 ἐργασία ἀπὸ τῶν ὁμοίων Ath C Wolf) [*](2 προχειρότερον Va sed τατὸν suprascr m 2 | ὁ om Ma 5 τῷ δέει τὸ πολὺ τῆς θρασύτητος Li 6 τὴν φύσιν δ’ HV Li Ι αὐτὴν HVLaMaClVa Ferr Mor 7 ἂν om Li Ι ὁμονοίᾳ scripsi ex HVLiLa ὁμονοοῦσαν MAthMaClBVa edd 8 (??)- έχοντος Ath ἀνέχοντος Va 9 προσέχομεν MaClBVa 10 μηδὲ La 12 ἔδωκεν Va 14 διήλεγκται Ferr Mor 15 καθαρὰν La Ι ἄξιον delendum censet Cobetus Misc 163 at cf. p. 537, 3 sq. et 592, 22 sq. et 600,1 16 τούτου Li Ι οὐχὶ τῆς ἀποκηρύξεως ἡ ἐξουσία HV)

εἶεν. ἀλλ’ ἔναγχος καταθάψας γυναῖκα χρηστὴν ἀναξίως ἀπολω- λυῖαν ἐπείγομαι πρὸς δεύτερον γάμον καὶ τοῦτο ἐγκα- λῶν ἀπελαύνεις; μὴ σύ γε, μὴ μόνον ἀπέλαυνε. δημίου δεῖται τὸ πονήρευμα. ταῦτα οἴου παρὰ τοῦ νόμου νῦν [*](2 Luc. 1. 1. § 21 3 Dem. Phaen. p. 1046, 28 4 Aeschin. fals. leg. ’ξ 154 p. 49, 3) [*](1 ἐπιχείρημα ἕτερον ἕτερον ἐπιχείρημα Wolf) ἀπὸ τοῦ πράγ- ματος καὶ τῆς αἰτίας Ath C Wolf 13 μόριον τοῦ δικαίου ἤτοι τὸ παραγραφικόν Ath C Wolf) [*](1 παίδων reposui e libris νέων edd sed γρ παίδων in marg Mor 2 πλημελήματα MMa 3 τί HLiMAthMaCl 4 σαυ- τόν scripsi σεαυτὸν LiMAthMa edd σὲ αὐτὸν HVCl ἑαυτὸν BVa σὲ La | τί HLiLa | πεπαρῴνηκα scripsi e VLiLa πεπαρῳνηκότα HMAthMa sed in hoc γρ πεπαρῴνηκα suprascr, ClBVa edd respexisse videtur auctor excerpt. Darmstad. cbd. 2773 fol. 162 v ἐπαρῴνησε, ὧς παρὰ Λιβανίῳ πεπαρῴνηκε 8 μικρὰν Cl sed αν ex ος corr m 3 9 προσήνεγκα La Ι τὰ om V 12 λῃστὰς HLiAthCl Ferr Ι ἐγὼ scripsi ex HVLiLaMAth BVa et γρ in marg Mor ἔγωγε MaCl edd Ι γε om MaCl | ἐλάλησα HV 13 ἔλεγχε Η 15 μόνον scripsi ex HV sed in hoc ν in σ corr m 2, LiLaMa sed in hoc ν m σ corr m 2, Cl μόνος MAthBVa edd 16 τὰ πονηρεύματα LaB Ι παρὰ La sed αρὰ in ras p περὶ Li)

26. Διὰ τοῦτο γάρ φησι καθίζω δικαστήριον ὑφορώμενος τὴν τῶν πατέρων ὀργὴν ἔξω πολ- λακὶς τοῦ δικαίου φερομένην. ἐπειδὴ τοίνυν τι- μωρία τὸ γινόμενόν ἐστι, δειχθήτω πρὸ τῆς ζημίας τὰ κακουργήματα. οὐ γὰρ ἐθέλεις, φησί, γαμεῖν. καὶ τίς τοῦτο νόμος εὐθύνει; τίς οὐ γαμῶν ἀδικεῖ; τίς εἰσήχθη πώποτε; τίς ἔδωκε δίκην τοῦ τοιούτου βίου ἢ νῦν ἢ πρότερον ἢ παρ’ ἡμῖν ἢ παρὰ τοῖς προσχώ- ροις ἢ τὸ κοινὸν δὴ τοῦτο παρ’ Ἕλλησιν;

ἐγὼ μόνος, εἰπέ μοι, ταύτην ᾕρημαι τὴν ὁδόν, παραδείγματα δὲ οὐκ ἂν ἔχοιμι λέγειν καὶ παλαιὰ καὶ νέα; πῶς οὖν οὐκ ἄτοπον τὰ μὲν αὐτὰ πολλοὺς ἐπιτηδεύειν, μόνον δὲ ἐξ ἀπάντων ἐμὲ κινδυνεύειν καὶ τῶν ἔργων ἔχοντα [*](6 τὰ ἀπ’ ἀρχῆς ἀπαρχῆς cod) ἄχρι τέλους Ath λύσις τῶν ἀπ’ ἀρχῆς ἀπαρχῆς codd) ἄχρι τέλους καθ’ ὑποδιαίρεσιν δι’ ἐπι- χειρημάτων κατασκευαζομένη ἀπὸ τοῦ προσώπου καὶ ἀπὸ τῆς αἰ- τίας καὶ τοῦ πράγματος C Wolf 11 πρόσχωρος λέγε ἢ πλη- σιόχωρος Β 2 cf. Thom. M. p. 302,15 πρόσχωρος λέγε, οὐ πλη- σιόχωρος 13 ἐργασία ἀπὸ τῶν ὁμοίων Ath C Wolf 14 ἐνθύ- μημα Ath C Wolf) [*](1 ἠδίκησα scripsi ex HVLiLaAthMaClBVa ἠδίκησαι Μ edd 2 δ’ Li Ι παῦσαι La sed αι in ras q 4 διατοῦτο HLi AthMaClB 6 ἐπεὶ HVLi 7 γιγνόμενον MAthClBVa edd) [*](9 τίς(1) om Mor sed „scribuntur in castigatiore Reg. Cod. τίς τοῦτο νόμος εὐθύνει· τίς οὐ γαμῶν ἀδικεῖ· τίς εἰσήχθη πώποτε. quae vides me sequutum in tralatione“ Not Ι τοῦτον Mor | εἰσήχθη Ferr Mor „ἀδικεῖν τὶς εἰσήχθη Wolf. unde efficio aut haec τίς οὐ γαμῶν ἀδικεῖ; τίς εἰσήχθη aut istaec potius τίς οὐ γαμῶν ἀδικεῖν ἐδόκει; τίς εἰσήχθη;“ Re 10 τοῦ om HVLi MMaCl 11 πέρι La sed παρὰ suprascr p 13 παράδειγμα La sed in παραδείγματα corr n 16 δ’ LiB δέ μ’ AthVa δὲ ἐμὲ Ma sed ἐμὲ inser m 2 | ἐμὲ om HVLiLaAthMaClVa)

28. ἀλλ’ οὔτ’ ἐκείνοις | οὐδεὶς ἂν ἐγκαλέσειεν ὑγιαίνων, οἶμαι, ἐγώ τε τοῖς αὐτοῖς δικαίοις ἀφεῖμαι. ἀμφοτέρων γὰρ δήπου κύριοι καθεστήκαμεν, καὶ τοῦ γαμεῖν, ὁπότε κρεῖττον, καὶ τοῦ μὴ τοῦτο ποιεῖν, ὁπότε ἄμεινον. ὥσπερ οὖν τοῖς ἐκεῖνο τιμῶσιν οὐκ ἔχει κίν- δυνον ἡ προαίρεσις, οὕτω καὶ τοῖς τοῦτο προαιρουμέ- νοις ἀθῷον εἶναι δεῖ τὴν γνώμην. ὅλως δὲ τά τε ἀδι- κήματα καὶ τὰ μὴ τῷ τὰ μὲν κεκωλῦσθαι, τὰ δὲ μὴ δοκιμάζεται.

πρὸς ἐκεῖνο τοίνυν ἀναφέροντες κρί- νωμεν. οὐ γὰρ νομοθετήσοντες εἰσήλθομεν, ὦ πάτερ, τήμερον, ἀλλὰ τοῖς κειμένοις ἑψόμενοι. ἀπόκριναι δή μοι· διὰ τί τὸ κλέπτειν ἀδικεῖν νομίζομεν; ὅτι, φαίης ἄν, γέγραπται μὴ δεῖν ὑφαιρεῖσθαι. καὶ περὶ τῶν προδοτῶν τοίνυν ὁ αὐτὸς λόγος καὶ τῶν ὑβριστῶν καὶ τῶν ἀνδροφόνων καὶ τῶν μοιχῶν καὶ τῶν ἐπὶ καταλύσει τοῦ δήμου συνιόντων.