Declamatio 10

Libanius

Libanius, Declamatio 10, Libanii Opera, Vol V, Declamationes I-XII, Teubner, Foerster, 1909

Ὁρᾶτε δέ. παῖς ἐγενόμην ἐγὼ τούτῳ παρ’ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες δικασταί. καὶ ἴσως μὲν εὐθὺς ἠχθέσθη πρὸς τὸν τόκον ὡς ἂν ἐκ βελτιόνων παιδοποιεῖσθαι δυνά- μένος. τοῦτο μὲν οὖν οὐκ ἐγκαλῶ, μεγάλων γὰρ αὑτὸν ἀξιῶν οὐκ ἠδίκει, ἐκεῖνο δέ, ὅτι γνώμης οὕτως ἔχων μή τινος αἰσχύνης νῆς τῷ πράγματι προσούσης οὐκ ἐξέ- θηκεν οὐδ’ ἔρριψεν ἑτέροις ἀνελέσθαι καὶ τρέφειν, οἱ τῆς ἐμῆς ἴσως ἂν ἠνέσχοντο κακίας, ἀλλ’ εἶχεν αὐτὸς καὶ ἔτρεφεν ἐπὶ δεινοτέροις τοῖς μέλλουσι.

τὰ μὲν [*](15 cf. p. 461, 18 sq. | cf. p. t. I 202, 7) [*](2 καὶ ante τοῦτον C 4 διαταῦτά B 5 θαρρεῖ νεοκλῆς ILau 6 αὐτὸς om Re 8 τούτων τῶν] τοιούτων C τῶν τοιούτων B 9 γε post νῦν B, τὲ I 11 τε post αὐτός C | κρείττονας CBILau at κρεῖττον Cr 13 διήγησις in marg rubr I 14 εὐθὺς om ILau 15 ἐκ βελτιόνων I sed γρ οὐκ ἐκ βελτιόνων suprascr m 2 | παιδοποιῆσαι C | voce δυνάμενος des fol 42 r Cr 16 αὐτὸν scripsi αὐτὸν libri ’ in ’ corr edd) [*](17 ἐκεῖνο scripsi e CBLLau, ut coni Re ἐκεῖνος I edd 18 μή scripsi καὶ libri edd | τίνος C „sententia postulat οὐδε- μιᾶς“ Re | ἐξέθηκας οὐκ ἔρριψα C 19 τρέφεσθαι I 20 ἠνείχοντο CB 21 χειροτέροις I)

488
οὖν πρῶτα καὶ τὰ παρ’ αὐτὸν τοῦ γάλακτος τὸν χρό- νον οὐκ ἂν εἰδέναι φαίην, ἀλλ’ ἐπειδὴ πρὸς μαθήσεων ἡλικίαν ἧκον, ἔπεμπέ με πρὸς τοὺς διδασκάλους, ὁμο- λογῶ, ἤρεσκε δ’ αὐτῷ τῶν ἐμῶν οὐδὲν οὐδ’ ὅσα παρὰ τῶν ἄλλων ἐπῃνεῖτο. τῆς φύσεως δὲ δοκούσης τι πλέον τῶν ἄλλων ἔχειν καὶ παρὰ τοῖς συμφοιτηταῖς ὄντος τούτου τοῦ λόγου καὶ κατὰ τὴν ἄλλην πόλιν, ὧς εὐφυέστατος ἄρ ἐγώ, καὶ τοῦ διδασκάλου τοῦτο βοῶν- τος καὶ προστιθέντος γε μεγάλων ἔσεσθαί με δημιουρ- γὸν ἢ χρηστῶν ἢ τῶν ἑτέρων, οὐ γὰρ ἀρνοῦμαι, δέ- RIV 391 δειγμαι γὰρ | ἴσως κακοῦ μὲν μὲν οὐδενός, ἀγαθῶν δὲ μεγάλων, τοῦ δὲ φιλοτιμεῖσθαι πρὸς τοὺς ἄλλους πατέρας ἢ χάριν εἰδέναι τοῖς θεοῖς τῆς κατὰ τὴν φύσιν τύχης ὧς πλεῖστον ἀπεῖχε.

παρετήρει δὲ νύκτα καὶ ἡμέραν, εἴ που δοίην αὐτῷ πρὸς ὀργὴν ἡν- τινοῦν ἀφορμὴν καὶ λαβών με πεπονθότα τι τῶν συμβαινόντων νέοις οὐκ αἰτιασάμενος, οὐ μεμψάμενος, οὐχ ὅσοις ἐχρῆν εἰς τὸ μεταστῆσαι χρησάμενος πολλά τε τῶν δικαστηρίων ἐμέμνητο καὶ μίαν ἀπαλλαγὴν ἔφασκεν ὁρᾶν τὴν ἀποκήρυξιν πολλὰ μὲν ἐμοῦ λέγον- [*](8 cf. p. 462, 10 16 cf. p. 463, 7) [*](3 ἔπεμπέν edd | πρὸς τοὺς διδασκάλους scripsi e BLau coll p. 462,4 et 10 πρὸς τοὐ διδασκάλου I edd ὡς τοῦ δι- δασκάλου C εἰς διδασκάλου L sed εἰς in ras 5 litt m 2, εἰς τοῦ διδασκάλου aut πρὸς τὸν διδάσκαλον Gasda 6 ἔχειν τῶν ἄλλων I | τῶν ἄλλων] ἑτέρων CB 7 ἄλλην om I 9 με post ἔσεσθαί inserui e libris (μοι B), ut post γε inserendum coni Re, cum γε commutandum Gasda om edd 10 τῶν ante χρηστῶν edd delevi 11 γὰρ om C | κακοῦ reposui e libris, ut coni Gasda καλοῦ edd | αἴτιος κακοῦ μὲν B 12 δὲ(2) inserui e CBILau om L edd 14 πλεῖστα C | ἀπεῖχεν B 16 ἀφορμὴν ἧντ’ ἰνοῦν I | με scripsi νέον libri edd 17 τοῖς ante νέοις B 18 ἐξῆν C | πολλά τε τῶν scripsi πολλὰ δὲ τοῦ τῶν CBILau om (in ras 12 litt) L edd)

489
τος καὶ ὑπισχνουμένου, πολλὰ δὲ τῶν οἰκείων καὶ φίλων ποῖ φέρῃ, Νεόκλεις; τί τῷ πνεύματι τῆς ὀργῆς ἐνδίδως; τί τὰ τῶν νέων πάσχεις τηλι- κοῦτος ὤν; νῦν μὲν ὑπὸ θυμοῦ τὸ παραστὰν ἡγῇ βέλτιστον, ὕστερον δὲ γνώσῃ σαυτῷ πε- πολεμηνώς. ἀποστερεῖς τὸν οἶκον οὕτω γεν- ναίας φύσεως καὶ θησαυρὸν τοσοῦτον ἐκβάλ- λων σωφρονεῖν δοκεῖς; οὐκ ἐπισχήσεις; οὐκ ἐν σαυτῷ γενήσῃ;

πολλὰ τοιαῦτα ἐλέγετο μάτην, ὦ ἄνδρες δικασταί. ληρεῖν γὰρ ἡγεῖτο τοὺς κατέχοντας καὶ μόνος αὐτὸς εὖ φρονεῖν καὶ δεῖν ἐλευθερῶσαι τὴν οἰκίαν τοῦ νοσήματος. αἰσθομένης δὲ τῆς μητρὸς καὶ ἐκπλαγείσης καὶ πρὸς τὰ γόνατα αὐτῷ προσπεσού- σὴς καὶ ἱκετευούσης ἢ μὴ ταῦτα ποιεῖν ἢ καὶ αὐτὴν προσεκβάλλειν, μᾶλλον δὲ ἀποκτεῖναι γυναικὸς ἴφη ταῦτα εἷναι φλυαρούσης, τῷ δὲ οἴκῳ λυσιτελεῖν ἕτερα. καὶ καλῶς ἔλεγεν. οὐ γὰρ ἄν τι μεῖζον ὠφέλησεν αὐτὸν ἢ παιδὸς ἀπαλλαττόμενος πονηροῦ.

ἧκεν ἐπὶ τούτοις εἰς τὸ δικαστήριον, εἷπέ με κακῶς ὅσα ἠθέλησεν. ἐσίγων ἐγὼ λόγον ἔχων μέν, ἀντειπεῖν δὲ οὐ βουλόμενος, αὐτῷ τούτῳ πρώτῳ δεικνὺς ὡς εἰπεῖν κακός. καὶ ἄμα ἐνεθυμούμην ὡς, εἰ καὶ τὸ [*](2 Aesch. Prom. 884) [*](2 ποῦ ILau πῆ C | φέρῃ L sed ῃ in ras m 2 φέρεις I ῃ φέρεις Lau 4 τοῦ ante θυμοῦ B 9 σεαυτοῦ Cobet Misc 146 at cf. t. IV p. 662, 19 R | ἐγένετο C 10 λέγοντας I 12 αἰσθανομένης C 13 αὐτοῦ I 14 τοιαῦτα B 15 ἔφη ταῦτα εἷναι scripsi e CBI εἷναι ταῦτα ἔφη LLau edd 16 ἑτέρα L sed in ἕτερα corr m 2 18 αὐτὸν libri sed ’ in ’ corr L 2 I 2 corr Mor 19 εἷπε I sed ε(2) in ras m 2 | με om I | ὁπόσα C 21 πρῶτον |)

490
παρὸν διαφύγοιμι, πάλιν ἐπ’ ἄλλοις τισὶν ἥξει φέρων ἀποκήρυξιν. ῥᾴδιον γὰρ εἶναι μισοῦντι πατρὶ συνθεῖ- ναι κατὰ παιδὸς αἰτίας. ἄμεινον οὖν εἶναι μεταστάντα [*](R IV 392) ζῆν ὅπως ἂν συμβαίνῃ | ἢ πράγματα ἔχειν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καὶ ἀπειλῶν ἀκούειν καὶ συζῆν ἀπο- κηρύξεως φόβῳ οἴκοθεν.

τοῦ δὲ μὲν πολλὰ εἰ- πόντος, ἐμοῦ δὲ οὐ φθεγγομένου τὸ εἰκὸς ἐγίνετο παρὰ τῶν δικαζόντων καὶ κατεψηφίσαντο. εἶθ’ οὗτος μὲν ἀπῄει φαιδρός τε καὶ γεγηθώς, ὥσπερ οἱ τὰ τρό- παια ἱστάντες, ἐγὼ δὲ μετρίως φέρων τὴν τύχην. καὶ οὐκ ἂν φαίην ὡς ἠπόρουν τῶν ὑποδεχομένων οὐδ’ ὡς ἤλεγξεν ὁ καιρὸς τοὺς φάσκοντας εἶναι φίλους, ἦσαν γὰρ ὡς ἀληθῶς κἀν ταῖς συμφοραῖς. καὶ τοσοῦτον ἀπέσχε τοῦ δυνηθῆναι πεῖσαι φυγεῖν τὰς μετ’ ἐμοῦ διατριβὰς τοὺς ἡλικιώτας ὥσθ’ οἱ πολλοὶ τῶν γένει λαμπρῶν ἐρρῶσθαι τοῖς αὑτῶν φράσαντες γυμνασίοις εἰς Κυνόσαργες ἔτρεχον. ἐφ’ οὓς ὅπως οὐ παρώξυνε τοὺς πατέρας οὑτοσὶ Νεοκλῆς οὐδὲ ἔπεισεν ἀποκηρύξαι λέγων ὅτι διαφθερῶ τοὺς υἱεῖς αὐτοῖς καὶ ἐμαυτῷ ποιήσω παραπλησίους τεθαύμακα.

ἐγὼ μὲν οὖν [*](17 Plut. Them. 1. cf. Dem. Or οῖ XXIII § 213 1 ἐν τούτῳ ante διαφύγοιμι C et in ras 2 litt L 2 edd delevi τοῦτον (Neoclem) coni Re 2 ante ἀποκήρυξιν ras 2 litt L 4 συμβαίνοι C | καθ’ ἑκάστην L sed ’ ’ add m 2 6 τοῦ δὲ μὲν πολλὰ εἰπόντος scripsi e B τοῦδε (sed ’ supra ἑ Lau 2) μὲν (μὴν C) πολλοῦ πολοῦ Ι) ῥηθέντος CILau πολλῶν μὲν οὖν παρὰ τοῦδε ῥηθέντων L sed πολλῶν μὲν οὖν παρὰ τοῦδε in ras m 2, edd 7 ἐγίγνετο BLau 8 οὕτως Lau 11 ὑπο- δεξομένων Cobet Coll 261 coll t. IV 686, 5 R 13 ὡς om C 15 ὥστ’ edd I γένει om I 16 αὑτῶν scripsi e CI αὐτῶν BLLau edd 17 οὐκ ἔσθ’ ante ὅπως I 19 δια- φθείρω C I τοῖς υἱοῖς Lau | αὐτῶν I 20 τεθαύμακα om I)

491
ἐπεμελούμην ἐμαυτοῦ τό τε σῶμα καὶ τὴν ψυχὴν γυ- μνάζων, οὗτος δὲ ὧς ἥδιστα διῆγεν. ἡ δὲ μήτηρ ἠσθέ- νει, τῶν δὲ ἰατρῶν λεγόντων ὡς λύπῃ τῇ κατ’ ἐμὲ κάμνοι καὶ οὐκ ἂν διαφύγοι, τούτων οὕτως ἐχόν- των σιγήσας οὗτος ἀφῆκε τὴν μητέρα τῇ νόσῳ καὶ δυοῖν ἀπήλλακτο κακοῖν, ἐμοῦ τε κἀκείνης. χρόνος μετὰ ταῦτα πολὺς καὶ γράμματα μυρία καὶ Νεοκλῆς ὁ αὐτός.

13. Ἀλλὰ νῦν μεταβάλλεται καὶ καλεῖ με πρὸς αὑτὸν καὶ ἀγαπᾶν φησι καὶ ἔχειν βούλεται. τί ταῦτα; γέρων ἀνὴρ οὐκ ἐπὶ τῶν αὐτῶν μένει; οὐδ’ ἃ καλῶς ἔκρινεν ἔχειν τηρεῖ; οὐ δείκνυσι βεβαιότητα τρόπων; οὐ δέδοικε μή τις αὐτὸν Εὔριπον ἐν σκώμματι καλέσῃ; ἀλλ’ εἰ μὲν τῶν νεωτέρων τις τοῦτ’ ἐπεπόνθει, κάκι- στος ἂν ἦν καὶ κατηγόρεις εὐθὺς καὶ ἀπεκήρυττες· αὐτὸς δὲ τοῖς δευτέροις τὰ πρότερα διαβάλλων οὐκ αἰσχύνῃ; ἔα γνῶσιν καλὴν καὶ προσήκουσάν σοι μένειν καὶ μὴ τὴν εὐδοξίαν ἣν ἐκτήσω διὰ τῆς ἀποκηρύξεως ἀνέλῃς.

14. Χάριν δὲ ἣν δίδως οὐ δέχομαι. ἧς γὰρ οὐδὲν 20 δέομαι, ταύτην οὐχ ὁρῶ διότι δεῖ λαμβάνειν. | RIV 393 [*](3 cf. ad p. 504, 19 4 Thuc. II 49, 4 13 cf. ad t. JI 566,13; t. IV 191, 29 R) [*](1 ἑαυτοῦ I 2 οὑτοσὶ C 4 κάμνει C 6 ἀπήλλακτο scripsi cum Gasda ἀπήλλακται libri edd 7 μεταταῦτα BL Mor | ὁ om CBLau 10 αὐτὸν libri edd | verbis τί ταῦτα incipit Cr fol 12 v sed pleraque abrasa sunt 12 τηρεῖν Cr | οὐ δείκνυσι] ὁ δείλαιος Cr 13 ἐν σκώμμασιν σκώμματι C ) εὔριπον CrC | καλέσῃ scripsi e CI, ut coni Re καλέσαι BLau καλέσει L edd et tuetur lacobs Lect 118 Ach Tat 973 14 τοῦτ’ ἐπε- πόνθει scripsi e CBILau ἐπεπόνθει τοῦτο L edd 15 καὶ (1)] καίτοι C 16 πρότερα scripsi e BILau τρόπαια C πρῶτα L edd 18 ante τὴν ras 2 litt I 19 ἀνέλῃς om C ἀνέλοις I 21 λαβεῖν C)

492
οἶμαι δέ, οὐδὲ χάρις τοῦτό γέ ἐστιν ὅπερ ἄκοντα δεῖ λαβεῖν. ᾧ γὰρ λύπη συνέζευκται, πολὺ τοῦτο τῇ φύσει τῆς χάριτος ἀποστατεῖ. οἷον εἴ τις ἐξ ἀριστείας ἥκων αἰτοίη τιμῆς τυχεῖν τινος, ὁ δῆμος δὲ τοῦτο μὴ διδοίη, πλέθρα δὲ γῆς ἤ τι τοιοῦτον, ἆρ’ οὐκ ἄν σοι δοκεῖ φυγεῖν τὸ τὴν γῆν λαβεῖν, εἰ δ’ αὖ ἀναγκάζοιτο, δι- χόθεν ἀλγήσειν, ἔκ τε τοῦ μὴ τυχεῖν ὧν ἐβούλετο καὶ λαβεῖν ὑπ’ ἀνάγκης οὗ μηδὲν ἔχρῃζε; σαφῶς γὰρ τοῦτο τιμωρία τίς ἐστιν ὃ μὴ κατὰ νοῦν τῳ γίγνεται.

Εἰ μὲν οὖν ἐγκαλεῖ μοί τι καὶ νῦν Νεοκλῆς καὶ δίκην ἀπαιτεῖν ἐθέλει, τί τοῦτο ἔστιν εἰπάτω· εἰ δ’ οὐδὲν αἰτιᾶσθαι δύναιτ’ ἄν, μή με κολαζέτω τῷ τοῦ δοκεῖν χαρίζεσθαι σχήματι. χωρὶς δὲ τούτων, τὸ μὲν οἴκαδέ με καλεῖν τούτου, τὸ δ’ ὑπακούειν ἢ μὴ 15 τουτὶ τοῦ καλουμένου. δράσας τοίνυν ὅπερ ἦν αὐτοῦ καὶ τῆς ἐμῆς εἰς τὸ μὴ πείθεσθαι τοῖς καλοῦσιν ἐξου- σίας ἀνεχέσθω καὶ μὴ τὸ μὴ πείθεσθαί με νομιζέτω θαυμαστόν, ἀλλ’ εἰ τῆς ὕβρεως ἐκείνης οὐκ] ἐπιλελη- σμένος εἱπόμην.

16. Ἡμάρτανες σ γάρ φησι καὶ τοῦτ’ τὴν ἀποκήρυξιν. μόνος, w Νεόκλεις, ἐγώ, τῶν δ’ [*](1 οἶμαι — 2 λαβεῖν om C | γ’ L | ὅπερ scripsi ἢν libri ὃ vel ὅ τι Gasda 2 λαμβάνειν Cr in quo inde ab hac voce iam nihil legi potest 3 οἶον in marg L 2 4 τιμῆς inserui e C coll p. 552, 11 om reliqui libri edd | τινὸς omC | διδοίη scripsi διδοῖ C διδῴη αμ δᾴη X edd 6 δὲ om Lau | δοκεῖ scripsi e Lau cum Gasda δοκῆ CBIL edd 8 ἔχρηζε BLLau edd 9 τοῦτο scripsi οὑτωσὶ libri edd | κατανοῦν Lau | τῷ ILau 1 γίνεται I 10 οὖν om B | μοι καὶ νῦν τὶ 1 | νῦν om B II ἐθέλοι B 12 δύναιτ’ reposui e libris sed αἴτ’ in ras L 2 δύναιτο edd | ἄν delendum censet lacobs Lect 118 at cf. p. 447, 9 15 τουτίδε C | αὐτοῦ L sed οὐ in ras m 2 αὐτῶ B Lau 16 καὶ in ras L 2 | πεύθεσθαι L sed σθαι in ras m 2 17 μὴ(2) inser om CBILau | τοῖς καλοῦσι ante νομιζέτω edd delevi 18 οὐκ cancellavi cum Sinteni 20 ἡμάρτανες re- posui e CLILau ἡμάρτανε B edd)

493
ἄλλων νέων οὐδείς; οὐ ταῦτ’ ἔστι τῆς νεότητος ἐπιει- κῶς ἐκφέρεσθαι τῶν προσηκόντων ἀγνοῆσαί <τέ> f τῶν πρεπόντων; οὐ τούτοις ἡ συγγνώμη παρὰ πάντων ἕτοιμος, οὐ μόνον τῶν πατέρων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων, καὶ] τῶν πολιτῶν καὶ ξένων; ὧν οὐκ ὀλίγοι πολλὰς πολλάκις προπετείας ἤνεγκαν εἰς ἐν μόνον βλέψαντες, τὴν ἡλικίαν.

καὶ οὐ μόνον τοῖς ἐλευθέροις, ἀλλὰ καὶ δούλοις ἤδη που τοῦτο τὸ δίκαιον συγγνώμην ἐνήνοχε. καί τις, οἶμαι, δεσπότης πρᾴως ἔχων ὤφθη πρὸς ἁμαρτίαν οἰκέτου νέου. ἔοικε γὰρ ἡ μὲν νεότης θαλάττῃ κεκινημένῃ, τὸ γῆρας δὲ γαλήνης ἡσυχίᾳ. καὶ τοῦτο οὐ παρὰ μὲν ἡμῖν οὕτω νενόμισται, συγγνώμης δὲ ἀπεστέρηται παρὰ τοῖς βαρβάροις, ἀλλ’ ὅπουπερ ἀνθρώπων γένος, ἐκεῖ καὶ παραίτησις τοῖς νεωτέροις ὁ χρόνος.