Declamatio 5

Libanius

Libanius, Declamatio 5, Libanii Opera, Vol V, Declamationes I-XII, Teubner, Foerster, 1909

ἐν μὲν γὰρ ἀσφα- λείᾳ καὶ τῶν πραγμάτων εὖ κειμένων κἂν φυλάξαιτό τις ἐπιορκεῖν οὐκ οὔσης ἀνάγκης εἰς τὸ γενέσθαι πο- [*](R IV 72) νηρόν· ὅτῳ δὲ τὰ μὲν ἄλλα | ἀπέγνωσται, εἷς δὲ ὑπολείπεται πόρος ὅν οὐκ ἔστι μὴ ψευσάμενον ἔχειν, ὁ δὴ τοιοῦτος τολμᾷ κίνδυνον ἀνταλλαττόμενος κιν- δύνου τὸν μὲν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφύλακτον εἰδώς, ὑπὲρ [*](11 Il. ’ν 299 | Il. θ 336 17 Dem. p. 358, 13) [*](3 πᾶν HLaMa 4 ἐκείνω La sed ὁ supra ω n 5 παρα- στήσωμεν Η | εἰ ante ὀμεῖται LaViMa sed in hoc inser m 2, Re delevi | ὀμεῖται La sed ´ e ‘ corr n ὀμεῖται V Mor 6 δὲ om Can | ἀληθῆ scripsi ex HVLaViMaBLaur ἀληθῶς Can edd 7 μενεῖ BLaur Ι δὲ(1)οm HVLaVi del Re 8 ὄμνυσι scripsi ex HVLaViMaLaur et γρ in marg Mor ὀμνύει BCan edd cf. t. IV 97, 9 10 δὲ BLaurCan edd 11 Φόβους scripsi φόβους libri edd | δ’ Vi | εἷναι ante τὴν ViLaur edd delevi δ’ Ma I τοῦ τείχους LaurCan 13 μόνον Vi Ι διαλλαγείη Can) [*](14 ὀμεῖται VLaMa Mor 15 κἂν scripsi ex HVLaViMaB Laur om. Can καὶ edd 11 ἀλλ’ Β | ἀπέγνωστο Can 18 λέ- λειπται Can λείπεται Β 19 δὴ om Ma δὲ Can Mor 20 ἀφύ- λακτον reposui e libris ἄφυκτον edd sed γρ ἀφύλακτον in marg Mor)

347
δ’ ἐκείνου πολλοῖς αὑτὸν ἀπατῶν, ὡς καὶ θυσίαι καὶ θεραπεῖαι καὶ εὐχαὶ καὶ ἱερεῖα καὶ κάλλος ἀναθημάτων συγγνώμονας ἂν κατασκευάσαι τοὺς θεούς.

ἔπειτα τοῦ μὲν τὴν δίκην μέλλειν ἡγεῖται, τοῦ δὲ τὸ δεινὸν εὐθὺς ἐφεστάναι, ἐλάττω δὲ τῆς ἐπικειμένης τὴν οὔπω παροῦσαν κρίνει κατ’ αὐτὸν τὸν χρόνον. τὸ γὰρ μὴ νῦν, ἀλλ’ εἰς ὕστερον παθεῖν ἐν τῷ μέλλειν ἔχει τὸ κέρδος, ἄλλως θ’ ὅταν ἄνθρωπος ᾖ πάλαι πεπαιδευ- μένος τῶν θεῶν ὀλιγωρεῖν, οἷος ὁ τοσούτου πολέμου προστάτης, καὶ παρὰ τῶν κρειττόνων αἰτῶν Τροίαν ἑλεῖν.

δοκίμαζε γάρ, Ὀδυσσεῦ, τίς ποτε πρὸς τὸ δαιμόνιον ὁ μεμνημένος ὅρκων, κἂν μὲν εὑρίσκῃς εὐλαβείᾳ παρὰ πάντα τὸν βίον εἰς τὸ θεῖον κεχρημένον, καὶ σὺν ὅρκῳ πιστὸν ἡγοῦ καὶ πρὸ τῶν ὅρκων πολλά- κις· ἂν δ’ ἀσελγῆ καὶ θρασὺν οὐχ ἧττον εἰς ἐκείνους ἢ εἰς ἡμᾶς καὶ μήτε λόγῳ μήτ’ ἔργῳ ὀκνοῦντα δυσσε- βεῖν, κἂν σφάττῃ κάπρον κἂν αἱμάττῃ τὸ ξίφος κἂν [*](1 Plat. Prot. p. 323 A 12 II. ι 132 et 272) [*](1 δὲ BLaurCan Mor | πολλοῖς scripsi ex HVLa sed in hoc πολλάκις in marg y, Ma sed γρ πολλάκις suprascr m 2, Laur πολλάκις reliqui libri edd | αὐτὸν HVLaMa sed in hoc ‘ in ’ corr m2 | ὧς Mor sed γρ δύνασθαι in marg inser Ma3 | θυσίαι καὶ θεραπεῖαι καὶ εὐχαὶ καὶ ἱερεῖα καὶ κάλλος reposui e libris θυσίαις καὶ θεραπείαις καὶ εὐχαῖς καὶ ἱερείοις καὶ κάλλει edd 3 γρ κατασκευάσθαι in marg Mor 4 τοῦτο Can | μὲν om Can Ι μέλλειν Mor sed γρ μέλειν in marg Ι ἥγηται Ma 6 κρι- νεῖν ViMa sed in hoc ν eras | τῶ Β 7 εἰς om BCan | εἰσύ- στερον MaLaur | πάθει Β 8 τε Ma 9 οἷος Ma sed ς add m 2 οἷς HV Ι οὗτος ante ὁ BLaurCan edd sed om γρ Mor Ι τοῦ BLaurCan edd sed γρ τοσούτου in marg Mor 10 αὐτῶν post κρειττόνων Mor 12 μνημονεύων Vi et γρ in marg Mor ὅρκων Mor sed γρ ὅρκου in marg Ι εὑρίσκῃς Ma sed εὑρήσης suprascr m 3 15 δὲ LaVi Ι ἐπ’ Β 16 ἡ εἰς om H Ι εἰς om La Mor Ι μήτ’ ἔργῳ μήτε λόγῳ MaB | μήτε LaurCan Mor 17 ταῦρον Laur)

348
διὰ τῶν τομίων πορεύηται, πάνθ’ ἡγοῦ τὰ φρικώδη λῆρον τῇ τοιαύτῃ κεκρίσθαι ψυχῇ.

τῆς ποίας οὖν μερίδος Ἀγαμέμνων εἶναί σοι φαίνεται; πότερον τῆς οὐδὲν ἀνωτέρω τῶν θεῶν ἀγούσης ἢ τῆς ἐν γέλωτι πεποιημένης τἀκείνων; σὺ μὲν οὐκ ἂν εἴποις ἃ φρο- νεῖς, ἐγὼ δὲ οὐκ ἀποκρύψομαι. οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ [*](R IV 73) Ι πρῶτον μὲν ἐν Αὐλίδι τῆς Ἀρτέμιδος ἀμαθίαν εἰς τοξικὴν καταγνοὺς καὶ φήσας οὐδὲν εἶναι πρὸς ἑαυτὸν ἐκείνην ἐν ἀφέσει βελῶν, ἐξ οὗ δὴ καὶ τὸν στόλον ἐπέσχεν ἡ θεὸς χαλεπήνασα; καίτοι τί τῆς μανίας τὸ κέρδος; ἔτυχες τοῦ θηρίου. τί οὖν ὑπέρ- λαμπρον; οὐ γὰρ Ἀλεξάνδρου τετύχηκας. ἀλλὰ καὶ τοῦτο γενναῖον. οὐκ οὖν ἀρκεῖ βεβληκέναι, ἀλλὰ καὶ σεμνύνεσθαι τῷ βλήματι δεῖ; Τεύκρῳ σαυτὸν ἀντίθες. ἀλλ’ οὐχ ἱκανὸν τοῖς ζῶσ·ιν. Ἴδᾳ τῷ παλαιῷ. σὺ δὲ ἀφεὶς τὴν γῆν τοῖς θεοῖς πολεμεῖς.

πάλιν τοίνυν ἥκοντος ἔναγχος ὑπὲρ τῆς θυγατρὸς τοῦ Χρύσου καὶ πρὸς Ἀπόλλωνος ἱκετεύοντος ὁ καλὸς κἀγαθὸς οὑτοσὶ [*](4 cf. t. IV 251, 21 Ι Luc. hist. conscrib. 32 7 cf. p. 335, 9. Chor. Patr. t.IV p. 91, 4R (p. 254,8 Boiss.) 15cf. ad t. IV 317,1) [*](1 τομίων Ma sed θυμῶν in marg m 3 τομιῶν BCan τι- μίων ViLaur 2 κεχρῆσθαι HVLaViMaB 3 εἷναί inserui ex HVLaMaBLaurCan om Vi edd 6 δ’ Ma | μέν ante ἐστιν LaurCan 7 μὲν om Can 9 αὐτὸν Laur 10 ἔσχεν Can | χαλεπήνασα La sed ἐνοῦσα suprascr ’ν χαλεπαίνουσα Ma 11 ἔτυχε Can Ι γοῦν Laur 13 οὐκοῦν HBLaurCan οὔκουν ViMa 14 σεμνύνασθαι Vi Ι τῷ om HVLa sed in hoc inser n, Ma sed γρ in marg m 2, BLaurCan | ῥήματι Ma sed γρ βλήματι in marg m 2, BLaur et γρ in marg Mor | σαυτὸν scripsi ex HVLaViMaLaur ἑαυτὸν BCan edd 15 Ἴδα om Β ἴδε εἰς Can ἴδ’ ἐς HV Mor Ι τὸ παλαιὸν HVCan Mor τινὶ post παλαιῶ Β | δ’ VMaBCan edd 16 ὀργὴν Mor sed γρ γῆν in marg | γε post πάλιν edd delevi 17 ὑπὲρ Mor sed γρ περὶ in marg 18 κἀγαθὸς scripsi ex HVViMaBLaur καὶ ἀγαθὸς LaCan edd)

349
καὶ τοὺς θεοὺς δεδιὼς ὀλίγου τὸν πρεσβύτην αὐτῷ σκήπτρῳ καὶ στεφάνοις ἐμβαλὼν εἰς τὴν θάλατταν ἀπέπνιξεν ἀσθενεῖ φήσας αὐτὸν συμμάχῳ πεπιστευκέ- ναι τῷ θεῷ. καίτοι τὴν τῶν Γιγάντων ἀπόνοιαν τί χρὴ δοκεῖν ἕτερον ἢ ταῦτα εἶναι; ἃ δὲ Κάλχας ἤκουεν, ἐπειδὴ τἀληθὲς οὐκ ἔκρυψεν, οὐκ εἰς αὐτοὺς ἀνῄει τοὺς θεοὺς παρ’ ὧν εἶχεν ἐκεῖνος τὴν τοῦ πάντ’ ἐπί- στασθαι τέχνην; τοσοῦτόν ἐστι κακὸν ἄνθρωπος ὀνό- ματι μὲν Ἕλλην, φύσει δὲ βάρβαρος.

Ἡμεῖς οὖν ἐκεῖνα εἰδότες ταῦτα πιστεύσομεν, ὥσπερ ἀγνοοῦντες ὅτι πᾶς ὅρκος ἐκ τοῦ πρὸς τοὺς θεοὺς φόβου τὴν ἰσχὺν λαμβάνει, τῇ δ’ εἰς ἐκείνους ὀλιγωρίᾳ πίστις οὐχ ἕπεται; Ἀγαμέμνων τοίνυν, εἰ μὲν ἐδεδοίκει τοὺς θεούς, οὐδ’ ἂν ἐκεῖνα ὕβριζε, κατα- φρονῶν δὲ ὅλως οὐδ’ ἂν τοὺς ὅρκους δείσειεν. ὥσπερ γὰρ ὁ τολμῶν τὸν ἐντυγχάνοντα παίειν κἂν εἴποι τὸν αὐτὸν κακῶς οὐδὲν ὑποστειλάμενος, τῆς γὰρ αὐτῆς ἄμφω θρασύτητος, οὕτως ὁ φαυλίζων τοὺς θεοὺς κἂν [*](3 Il. α 28 4 cf. ad t. I 129, 4; IV 401, 4 5 Il. α 106 sq.) [*](1 ὀλίγω HVLaVi 2 στεφάνῳ Can Ι θάλασσαν Πα 3 αὐτῶ HV 5 δοκεῖν Ma sed δοκ in ras m 3 Ι ταῦτ’ Ma 6 ἀπέκρυψεν Β | ἀνῄει scripsi auctore Iacobsio Add 268 App Pors 308 ἄνεισι ἡ V ἂν ἦν Ma sed ν(2) eras ἂν ἡ HLaVi Laur ἂν εἴη BCan edd sed ἄνεισι coni Re 7 εἶχεν ἐκεῖνος scripsi ex HVLaViMaB ἐκεῖνος εἶχε LaurCan edd | πάντα BCan Mor πάντων Vi 8 τοσοῦτον — 9 βάρβαρος citat Macar fol 95 v I τοσοῦτόν ἐστι] μέγα Macar 10 ἰδόντες LaVi Ι πιστεύ- σωμεν HV 12 φόβου in ras Ma 3 Ι δὲ VB edd 14 οὐδὲ Mor I ἐκείνους Ma sed α supra ονς m 3 | ὕβριζεν Ma 15 οὐκ Can Mor 16 τὸν om Can | εἴποι reposui ex HVLaViBLaur Can εἴπῃ Ma edd 17 ἀποστειλάμενος Can | αὐτῆς γὰρ Vi) [*](18 ἄμφω — 350, 2 αὐτῆς om Can Ι θρασύτητος ἄμφω LaVi)

350
ὀμόσαι ῥᾳδίως τὰ ψευδῆ μέλλων ὀμεῖσθαι, τῆς γὰρ I αὐτῆς ὕβρεως ἀμφότερα.

εἰ μὲν οὖν ἐτίμα τὸν Ἀπόλλω καὶ τὴν ἀδελφὴν τοῖς τ’ ἐν Αὐλίδι καὶ πρῴην ἐνθάδε, μὴ διαβάλλωμεν τὸν ὅρκον· εἰ δ’ ἑκα- τέρου α τοῦ τολμήματος κοινῇ τὴν δίκην ἐτίσαμεν, μὲν ὑπὸ τῶν πνευμάτων ἀνειργόμενοι , νῦν δὲ τῷ λοιμῷ φθειρόμενοι, πῶς ὧν ὑπερεῖδεν ἀεί, τούτους ὀμνὺς οὐ δόξει φενακίζειν;

81. Ἔτι τοίνυν, εἰ μὲν ἡ μίξις ἐποίει τὴν ὕβριν, εἶχεν ἂν λόγον ὑπὲρ τῆς μίξεως τῶν ὅρκων γιγνομέ- νων μηδὲν ὑβριστικὸν πεπρᾶχθαι νομίζειν· ἐπεὶ δ’ ἀρχὴ τῆς ἀσελγείας ἣν τὸ τοὺς κήρυκας ἐλθεῖν ἐπὶ τὴν κόρην καὶ πρὶν ἰδεῖν τὴν ἄνθρωπον ἀποσπῶν ἐλύπει, οὐδὲν ἧττον εἴη ἂν ὑβριστὴς καὶ μὴ συγκαθεύδων τῇ Βρισέως. ὥσθ’ ὁ περὶ τῆς μίξεως ὅρκος οὐ τοῦ παντὸς ἴασις γίγνεται, ἀλλ’ ὑπὲρ μὲν τῶν ἐπὶ τῆς σκηνῆς ὀμεῖ- ται, τῶν δ’ ἐν μέσῳ κακῶν τίς ἔσται λόγος εὐπρεπής;

[*](1 ὀμό(??)σαι Β ὀμόσαι edd Ι ψεύδη HV | μέλλων Ma sed ἑ in ras m 3 μέλλων Β Ι ὀμεῖσθαι VMa ὀμεῖται Can ὀμεῖται La sed σθαι suprascr y, Vi 2 αὐτῆς γὰρ Laur 3 τε HLaVi Ma | καὶ del lacobs Add 268 4 πρῴην scripsi cum Cobeto Coll 279 πρώην HVViMaLaurCan Mor Iacobs πρώτην LaB Re | διαβάλωμεν MaLaur 5 τοῦ inserui ex HVLaViMa Laur om BCan edd | κοινὴ om Laur κοινὴν Can 6 εἰργόμενοι ViB 7 διαφθειρόμενοι Β | οὓς BCan οὖν οὓς Mor 8 οὐ δόξει φενακίζειν ὀμνὺς Vi | ὀμνὺς La 10 συνάξεως Mor sed γρ μίξεως in marg | γινομένων ViMa LaurCan 11 τὸ ante μηδὲν Laur Ι δὲ HLaViMa 14 ἦν ante ἧττον Can edd delevi | εἴη ἂν inserui ex HVLa ViMaLaur ἦν Β om Can edd Ι συγκαθεύδων Ma sed σύγ’ praepos m 2 15 ὥσθ’ reposui ex HVLaViMaLaurCan ὧς θ’ Β ὡς δ’ edd | τῶν ὅρκων Can λόγος Ma sed γρ ὅρκος suprascr m 2 16 γίνεται BLaurCan | μὲν om Vi | τῶν om Can | ἐπὶ om LaurCan | τῆς om VVi 17 ὀμεῖται V Mor | ἐν τῷ μέσῳ Β | εὐπρεπὴς ἔσται λόγος Β | ἔστι Laur)
351

82. Ὅτι, φησί, τοὺς λοιποὺς Ἕλληνας ἄξιον ἐλεεῖν. τί λέγεις; οἷς ἤρεσκε τὰ τότε πραττόμενα; πῶς γάρ, εἴπερ οὐκ ἤρεσκε, πέπρακται; εἰ γὰρ ἐκεῖ- νοι συστραφέντες καὶ τὰ ὅπλα θέμενοι καὶ περιστάν- τες τὴν σκηνὴν Ἀγαμέμνονος καὶ βοῆς ἐμπλήσαν- τες τὸν ναύσταθμον ἐχρήσαντο δικαίοις καὶ συμφέ- ρουσι λόγοις, οὐκ ἂν οὕτω μετεπεπτώκει τὰ πράγματα, ἔλεγον δ’ ἂν ὅτι, ὦ βασιλεῦ τῶν Μυκηνῶν, οὐ καλῶς ὑπὲρ τῶν ὅλων βουλεύῃ. Πριάμῳ στρα- τηγεῖς διὰ τῶν ὑβρισμάτων. ἡμᾶς προδίδως. τοὺς ἐναντίους αἴρεις. εὐχὰς Ἕκτορι πληροῖς. ἄνδρα τῆς συμμαχίας ἀπελαύνεις καὶ ποιεῖς ἐχθρὸν τοῖς πράγμασι δι’ ὃν ἀφίγμεθα, δι’ ὅν ἀπέβημεν, δι’ ὅν εὐποροῦμεν, δι’ ὅν εἴσω πυ- λῶν οἱ Τρῶες, ὃς ἀντὶ τείχους τοῖς Ἀχαιοῖς γεγένηται. ὅρα μὴ νῦν μὲν χαρίσῃ ταῖς ἡδοναῖς, μικρὸν δ’ ὕστερον δακρύσῃς. ἀποδέδωκας | [*](R IV 75) τῷ θεῷ τὴν κόρην, ὁ γὰρ λοιμὸς ἐβιάζετο, ἔα μένειν παρ’ Ἀχιλλεῖ τὸ γέρας. οὐ γὰρ ἀναγκάζῃ λαβεῖν. ποῖ Ταλθύβιον τοῦτον ἐκπέμπεις; μέμψῃ ταύτην τὴν διακονίαν.

εἰ μὲν οὖν κατείχετο [*](1 II. ι 300 sq. 9 II. a α 117 14 Thuc. IV 9, 3 et 12, 15 Thuc. II 3, 2) [*](1 φήσει LaViMa 4 θέμενοι Ma sed γρ περιτιθέμενοι 6 τὸ Laur | καὶ ante δικαίοις HVLaVi 7 οὕτω om Laur | μεταπεπτώκει LaViMa 10 τῶν ὑβρισμά- των reposui e libris τοῦ ὑβρίσματος edd 14 ἐπέβημεν Vi | εὐποροῦμεν Ma sed εὑ in ras m 3 | οὖ Ma sed υ in ν corr m 3 17 δὲ LaVi I δακρύσῃς Ma sed ης corr m 2 δακρύσεις V Mor | ἀποδέδωκας scripsi ex HVLaViMaLaur ἀπέδωκας Β Can edd 18 τὴν om Vi 19 παρὰ Ma | ἀναγκάζῃ Mor sed γρ ἀνάγκη in marg ἀναγκάζειν Can 21 εἰ — 352. 1 λό- γοις post ὕβρις BCan)

352
τοῖς λόγοις, εἶχεν ἂν συγγνώμην ἡ ὕβρις· εἰ δ’ οὐ προσεῖχε τὸν νοῦν, ἄκων ἂν ἐποίει τὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων ὧς ἀληθῶς τοῖς γιγνομένοις ἀχθομένων. τί γὰρ ἂν ἔδρασεν ἐναντιουμένους ὁρῶν; ἐμπεσὼν ἂν εἰς μέσους ἐτρέψατο. πάνυ γε, εἰ τὸν ἀδελφὸν συναγω- γιστὴν εἶχεν. ἀλλ’ ὥπλισεν ἂν τοὺς Μυκηναίους ἐπὶ τοῖς ἄλλοις ἅπασι. καὶ ποῦ νῦν οἱ Μυκηναῖοι; μωρία ταῦτα καὶ γέλως.

ἀλλ’, οἶμαι, τῷ μηδεμίαν ἐπι- στροφὴν πεποιῆσθαι μηδ’ ἐνδείξασθαι τοῦθ’ ὅτι οὐ χαίρων ὑβριεῖ, παρέσχον ἐπ’ ἐξουσίας τολμῆσαι. καὶ μηδεὶς εἴπῃ· βασιλεὺς γὰρ <ὁ> ἄνθρωπος καὶ κύριος τῶν ὅλων. πρῶτον μὲν γὰρ ἅπας βασιλεὺς ἐν τοῖς ὑπηκόοις ἰσχύει καὶ πρὸς τὴν τούτων γνώμην τἀκείνου φέρεται καὶ κρατεῖ καὶ καθῄρηται, καὶ δέ- δοικε καὶ θαρρεῖ καὶ τοῦτο ἔστιν ὅ τι ἂν τοῖς ἀρχο- μένοις δοκῇ. οὐ γὰρ ἑνὶ σώματι καὶ ψυχῇ μιᾷ κρατεῖ τοσοῦτον πλῆθος, ἀλλὰ τῇ τῶν πολλῶν βουλήσει τὸ [*](9 Dem. p. 439, 14 10 Plat. Gorg. p. 510 D) [*](1 τοῖς om Ma Ι εἶχεν — ὕβρις in marg V 2 Lay om Η et Wolf probante Re | δὲ HVLaVi 2 προσεῖχον Can Ι ἄλλων Ma | γε post τῶν edd delevi 3 ὡς inserui ex HVLaVi Ma om LaurCan edd ὡσαληθῶς Β | ἀληθῶς om Laur γινομένοις Laur 4 ἂν(1) inser Ma 3 om Can 5 καὶ ante εἰ Can, post εἰ Vi 6 εἶχε συναγωνιστήν MaLaur | τοὺς Ma sed γρ αὐτοὺς suprascr m 3 αὐτοὺς Vi 8 γέλως] οὐδὲν ὑγιὲς Vi Ι τὸ LaurCan | μὴ δὲ μίαν HLaCan 9 μὴ δ’ HLa ViMa μηδὲ Can Mor 10 χαίρων scripsi auctore Re χαιρόν- των libri edd | ἐπεξουσίας Ma, sed in ἐπ’ ἐξουσίας corr m 3 11 ὁ inserui om libri edd | ἅνθρωπος Sintenis | ἐστι post ἄν- θρωπος inser Lay 15 δέδοικε Ma sed ε(1) in ras m 2 | τοῦτο ἔστιν scripsi τοῦτο ἐστιν Ma sed ` ex ’ et o ex ω corr m 3 τοῦτ’ ἐστὶν Laur τοῦτό ἐστιν reliqui libri edd | ὅ τι scripsi cum Laur ὅτι reliqui libri edd 16 δοκῆ reposui ex HVLaViMaLaurCan δοκεῖB edd | καὶ ante σώματι Vi | μιᾷ ψυχὴ Ma | κρατεῖ om Laur 17 τοσούτων MaBLaur τοσούτου Can Ι τὸ ante πλῆθος La MaB | πλήθους Can | ἄρχει post πλῆθος Laur | γὰρ post ἀλλὰ Laur)

353
σχῆμα λαμβάνει. καὶ τῶν αὐτῶν δήπου δοῦναί τε καὶ πάλιν ἀφελέσθαι καὶ παρασχεῖν καὶ μηκέτ’ ἐᾶν ἔχειν.

τῷ μὲν οὖν δοκεῖν ἐκ τῆς ἐκείνου γνώμης τὰ τῶν ἀρχομένων ἤρτηται, τὸ δὲ ἀληθὲς ἐν τῇ τούτων τἀκεί- νου κεῖται, κἂν τούτοις ἀπειθεῖν παραστῇ, τό γε ἐπι- τάξον οὐκ ἔσται. εἰ γὰρ Μυκηναῖοι σφᾶς αὐτοὺς ἑτέρῳ προσένεμον, οὐκ ἂν ἦν εὐθὺς ἰδιώτης Ἀγαμέμνων; ἢ τὸν μὲν Ἀτρέα μετὰ τὴν Εὐρυσθέως τελευτὴν τύραννον ἐξ ἰδιώτου κατέστησαν, εἰς δὲ τὸν ἐκείνου παῖδα τἀ- ναντία ποιεῖν οὐ τῆς αὐτῆς ἐξουσίας;

ἀλλ’ ἐῶ Μυκηναίους καὶ συγχωρῶ μηκέθ’ αὐτῶν εἶναι κυρίους, οὐ μὴν καὶ κατὰ | πάντων γε τὴν αὐτὴν κέκτηται [*](R IV 76) δυναστείαν, ἀλλὰ τὸ μὲν ἐκείνων ἐστὶ πατρικὴ βασιλεία, τὸ δὲ παρὰ τοῦ κοινοῦ τιμή τις ὑπὸ τοῦ πολέμου δοθεῖσα. ἥκομεν δὲ εἰς Τροίαν οὐ παραδώσοντες ἑτέρῳ τὴν αὑτοῦ βασιλείαν ἕκαστος, ἀλλ’ εἰσὶ μὲν Βοιωτοῖς ἡγεμόνες, εἰσὶ δὲ Φωκεῦσιν, εἰσὶ δὲ Ἀργείοις, εἰσὶ δὲ [*](3 cf. t. II 526, 13 8 Thuc. I 9, 2 16 II. β 494 17 II. β 517 I 559) [*](2 μηκέτι MaLaur μήτ’ Vi | ἂν ViCan 3 τὸ LaViMa) [*](4 δ’ MaBLaurCan 5 ἂν Laur 6 ἐπιτάξαι Ma sed ον suprascr m 2 | ἔστιν Can 7 προσήνεγκον Vi et γρ supra προσένεμον Ma 3 | ἦν εὐθὺς ἰδιώτης Ἀγαμέμνων scripsi ex Η προσένεμον εὐθὺς ἦν ἀγαμέμνων ἰδιώτης BLaur sed in hoc ἦν om, Can edd | καὶ παρ’ αὐτῶν τῆς ἑπομένης post ἰδιώτης Vi (cf. p. 354, 3) 10 πρῶτα ante ποιεῖν Can 11 μηκέτ’ αὐτῶν HVLaVi μηκέτ’ αὐτῶν Laur μηκέτι αὐτῶν Can μὴ καθ’ αὐτοὺς Β 12 κατὰ πάντων scripsi ex HVLaViBLaur καθ’ ἀπάντων Can edd sed γρ μετὰ πάντων in marg Mor πάντων Ma | γε scripsi ex HVLaMaB om ViCan ἂν Laur edd γε κέκτηνται Can 13 ἡ Ma sed τὸ suprascr m 3 14 πολε- μίου Can 15 ἡ μὲν Can 16 αὐτοῦ scripsi cum Laur ἑαυτοῦ LaViMa αὐτοῦ reliqui libri edd Ι εἰ ante ἕκαστος Can | τοῖς ante Βοιωτοῖς Can 17 ἔστι δ’ Ma | δὲ inserui e libris om edd)

354
Λοκροῖς, Εὐβοεῦσιν, Ἀθηναίοις, Σαλαμινίοις, Κεφαλ- λῆσι, Κρησί, Πυλίοις, τῶν ἄλλων ἑκάστοις. εἰς τού- τους οὖν ὁρῶσι, καὶ παρὰ τούτων τοῖς ἑπομένοις τὰ παραγγέλματα, καὶ οὐ σκοποῦσιν Αἰτωλοί, τί δέδοκται τοῖς Ἀτρέως, ἀλλ’ ὁ Θόας αὐτοῖς τοῦ τέ δεῖ ποιεῖν ὁριστής, ἐπεὶ καὶ τὴν στρατιὰν συνήγαγεν οὐχ ὁ φό- βος Ἀγαμέμνονος, ἀλλὰ τὸ δόξης ἐπιθυμεῖν.

μέγα δέ σοι καὶ σαφὲς ἐρῶ τεκμήριον. οἱ τὴν ἡσυχίαν τῆς φιλοτιμίας προθέντες οὐκ ἐπηναγκάσθησαν πλεῖν, οἶον ἐβούλοντο Μεθωναῖοι μετ’ ἀσφαλείας μᾶλλον τῶν ὄντων ἀπολαύειν ἢ κοινωνεῖν ἔργων μεγάλων. καὶ μέ- νουσιν οἴκοι Μεθωναῖοι καὶ Μενέλεως παρακαλῶν ἀπῆλθεν ἄπρακτος. ἤρεσκε τῷ Ταναγραίων ἄρχοντι μήτε λαμπρότητος μήτε κινδύνων μετέχειν καὶ τοὺς Ταναγραίους ὥπλισεν ἐπ’ αὐτὸν τὸν καλοῦντα περιερ- γαζόμενον λαβών, καὶ εἰ μὴ σὺ παρὼν ἔτυχες, ἔκειτο ἂν ὁ τοῦ δεσπότου τῶν Ἑλλήνων ἀδελφός.

Ἀλλ᾿, οὐ γὰρ ἠνάγκασμαι πρὸς σὲ λέγειν ὧν [*](1 Il. β 527 | 536. 546 2 Il. β 557 | 631 | 645 | 591 5 Il. β 638 10 Eustath. ad II. β 716 13 Euphor. fr. 80 Mein. Anal. Alex. p. 115 apud Schol. Ven. A. et Eustath. ad II. β 498) [*](1 καὶ ante εὐβοεῦσιν Ma | σαμίοις, νίοις Laur | κεφαλῆσι Vi Ma 3 παρ’ αὐτῶν VMaLaur παρ’ αὐτοῦ Η 5 ἀλλὰ θόας BCan 6 στρατιὰν Re στρατείαν libri Mor Ι οὐ φόβος HV LaVlMaB Re 9 ἐπηναγκάσθησαν scripsi ex HVLaViMaB Can ἀπηναγκάσθησαν Laur Mor ἠναγκάσθησαν Re 10 οἱ μεθωναῖοι V οἱ μοθωναῖοι Η | μετὰ Ma 11 καὶ om Can ἔμενον LaLaur 12 μοθωναῖοι Η | καὶ — 13 ἄπρακτος citat praemisso Λιβάνιος Lopadiota lex. Vind .p. 148, 12 s. v. παρα- καλῶ ἀντὶ τοῦ καθικετεύω· 13 παναγραίων et 15 παναγραίους La sed τ supra π y, Vi 16 λαβεῖν Ma et e Wolf Re | ἔκειτο scripsi ex HLaViMaLaur ἔκειτ’ VB edd ἔκειτ’ Can 18 Ἀλλ᾿, οὐ scripsi auctore Re ἀλλὰ libri edd)

355
αὐτόπτης γεγένησαι, τὸ δὲ καθ’ ἡμᾶς τοῦτο τίνος σοι φαίνεται σημεῖον; ἀπέστην τοῦ συμμαχεῖν καὶ Μυρμι- δόνες ἀργοῦσιν. ἐξάγει δὲ οὐδεὶς ἄκοντας. ἥκετε δὲ ὑμεῖς ἱκετεύσοντες, οὐκ ἐπιτάξοντες. ὁ δὲ πείρᾳ | [*](R IV 77) πρὸς τοὺς Ἕλληνας χρώμενος καὶ περὶ μὲν φυγῆς ἐν μέσῳ παραινῶν, διὰ δὲ τῶν ἡγεμόνων τῶν κατεσκευ- ασμένων αὐτῷ τὴν ὁρμὴν κωλύων, καὶ φανερῶς μὲν οὐ τολμῶν ἃ φρονεῖ λέγειν, τέχνῃ δὲ χρώμενος πρὸς τὸ πλῆθος μεγάλην γε καὶ γενναίαν τὴν δε- σποτείαν ἐμφαίνει.

ὁρᾷς ὡς οὔτ’ ἐκεῖνος πάντα κελεύειν κύριος τούτοις τε πάνθ’ ὑπηρετεῖν οὐκ ἀνάγκη; βουληθῆναί γε ἔδει καὶ οὐδὲν ἂν ὑβρί- σμην. εἰ γάρ, ἡνίκα τὴν ἀφαίρεσιν ἠπείλει, τὴν ἀπό- στασιν παρὰ τῶν ἐθνῶν ἀντήκουσε, σώφρων ἂν ἐγένετο τῷ φόβῳ. νῦν δ’ ἐγὼ μὲν ἠτιμαζόμην, οἱ δὲ ἐσιώπων. καὶ τὸν μὲν Χρύσην ἐκέλευον αἰδεῖσθαι καλῶς γε ποιοῦντες, ὑπὲρ ἡμῶν δὲ οὐ τὰς αὐτὰς ἀφῆ- καν φωνὰς οὐδ’ εἰ μηδὲν τῶν ἄλλων, αὐτὴν τὴν τῆς [*](5 II. β 140 6 II. β 186 sq. 16 II. α 22 cf. Aristid. p. 589, 20 sq.) [*](4 ἱκετεύοντες Laur Ι πεῖρα Can 6 ἡγουμένων Laur Ι κατα- σκευασμένων Β κατασκευαζομένων Mor μετασκευαζομένων Can ὁρμὴν) [*](7 βουλὴν Β 9 γε scripsi auctore Re τε libri edd 10 ἐμφαίνειν Laur Ι οὐκ Can 11 κελεύει Can Ι τούτοις in ras V τοῖς HMa | δὲ Ma τὸ Vi 12 ἦν ante ἀνάγκη Can | τὲ HVLaViCan | ὑβρίσθην Can 13 ἠπείλει Ma sed ιλ in ras m 3 ἡπόλει Can 14 περὶ La sed ε et ι eras Ι ἐχθρῶν Laur | ἀντήκουσε scripsi ἀντήκουσεν VB edd ἀντήκουσα Can ἀντήκουε ViMa ἀντήκουεν HLaLaur | σωφρονῶν Mor 15 δὲ LaurCan 17 δὲ VLaVi | δὲ om HVLaVi | οὐ scripsi e Laur οὐδὲ reliqui libri edd 18 οὐδὲ Laur | αὐτὴν inserui ex HVLaViMaBLaur om Can edd)

356
ὕβρεως αἰτίαν ᾐσχύνθησαν. ἡ δὲ ἦν τὸ τῶν Ἑλλήνων κήδεσθαι. εἰ δ’, ὥσπερ τῶν ἄλλων ἕκαστος, μηδὲν ἐφρόντιζον, οὐκ ἄν, ὥσπερ οὐδὲ τῶν ἄλλων οὐδείς, ὑβριζόμην οὐδὲ προὐπηλακιζόμην παντάπασιν.

οὐκ- οὑν ὁ μὲν ἠσέλγαινεν, οἱ δὲ ἐπέτρεπον, καὶ ὁ μὲν ἀπεστέρει τοῦ γέρως, οἱ δὲ οὐκ ἐκώλυον. κοινὸν οὖν ἦν τὸ ἀδίκημα τοῦ τε τολμῶντος καὶ τῶν οὐκ ἐπεχόν- των, οὓς ἀξιοῖς ἐλεεῖν. μᾶλλον δ’ εἰς ἐκείνους τὸ πλέον ἔρχεται. ὁ γὰρ τῷ πονηρῷ δοὺς ἀδικεῖν παῦσαι παρὸν μᾶλλον αὐτὸς εἴργασται τὸ πραχθέν. ἂν προδοσίαν αἰσθόμενος μὴ προαναστείλω, δίκην ὀφείλω τοῖς προ- δοθεῖσιν. ἂν φονεὺς ἐμοῦ συγχωροῦντος δράσῃ τὸ ἔργον, οὔκ εἰμι καθαρός. ἂν Ἀγαμέμνων ὑβρίζων μὴ λυπῇ τὸν στρατόν, ὑπ’ ἀμφοτέρων ἠδίκημαι.

νό- ’μὸς δὲ κοινὸς Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων ἀμύνεσθαι τὸν ὑπάρξαντα. ἐτιμώμην πρότερον καὶ παρὼν ὠφέλουν. ὑβριζόμην ὕστερον καὶ μεταστὰς ἀμύνομαι. οὔτ’ ἀμοι- [*](R IV 78) βῶν I ἀποστερῶ καὶ δίκην οἶδα λαμβάνειν. λυπεῖ [*](2 cf. Il. α 56 4 Aristid. p. 607,1. Dem. p. 126, 9; 610,29 16 Od. ω 286) [*](1 ἡ δὲ scripsi ex HLaViMaB ἥδε reliqui libri edd 2 δὲ HLaVi Ι μηδενὸς Mor 3 ἄλλων inser Ma 2 4 οὐδὲ — παντάπασιν inserui coll. Dem. et Aristid. 11. οὐδὲ προπηλα- κιζόμην παντάπασιν in marg Lay οὐδ’ ἐπροπηλακιζόμην παντά- πασιν ViMa sed in hoc πὰν in ras m 3, Laur om reliqui libri edd Ι οὐκ οὖν Ma 5 ἠσέλγαινεν Ma sed ἡ in ras m 3 Ι δ’ LaViMaB 6 δ’ Β 7 ἢν inserui ex HVLaViMaBLaur om Can edd | τε τολμῶντος scripsi ex HVLaViMaLaur τετολμηκότος BCan edd 8 δ’ om Can 9 τῷ πονηρῷ — 10 πραχθέν citat Macar fol. 95 v 10 εἰργάσθαι Η 12 ὁ ante φονεὺς ViBCan edd delevi | συνεργοῦντος V 15 λόγος Can et supra νόμος Ma 3 | ἀμύνασθαι Can 16 ἀπάρξαντα Mor Ι παρὸν Ma sed ὁ corr m 2 18 ἀποστερῶ scripsi ex Η VLaVi ἀποστερῶν reliqui libri edd | εἰδὼς coni Re)

357
τὸν ἄνθρωπον τῶν Ἑλλήνων ὁ φόνος. εἶτ’ ἐμὲ πείθεις παῦσαι τοῦτο δι’ οὗ στένειν ἐκείνῳ πάρεστι; καὶ βου- κόλον μὲν μισῶν οὐκ ἂν τὴν νόσον τῆς ἀγέλης ἀπήλ- λαξα, τούτῳ δὲ ἐγκαλεῖν ἔχων ἐξαιρήσομαι τῶν δεινῶν τὸν στρατόν;

καὶ τίς οὐκ οἶδεν ὡς ὁμοῦ τε τού- τοῖς ἐν καλλίονι τὰ πράγματα κἀκεῖνος ἡδίων ἐμοί τε ὃ μόνον εἰς τιμωρίαν ἀπόλλυται; εἰ μὲν γὰρ ἦν τοὺς μὲν Ἕλληνας σώζειν, ἐκείνῳ δὲ μὴ χαρίζεσθαι , πονη- ροῖς μὲν ἂν καὶ οὕτως ἐβοηθοῦμεν , ἴσως δ’ ἂν ὑπε- μένομεν· εἰ δὲ ἡ τούτων σωτηρία φαιδρὸν ἐκεῖνον ποιεῖ, τίς λόγος ἂν εἴη δυσμενεῖ παρασκευάζειν ἡδονήν;

οὐδὲν δεινόν, Ὀδυσσεῦ, τὸν Ἀπόλλω μιμεῖσθαι, ἐσχάτης μὲν οὖν ἀρετῆς τῶν θεῶν εἶναι ζηλωτήν. ἐκεῖνος ὑπέρ τε αὑτοῦ καὶ τοῦ πρεσβύτου παροξυνθεὶς λοιμὸν ἐμβαλὼν εἰς τὸν στρατὸν τῇ φθορᾷ τῶν Ἀχαιῶν ἐκόλαζε τὸν ὑβρίσαντα καίτοι τῶν Ἑλλήνων πολλὰ καὶ φιλάνθρωπα πεποιηκότων εἰς τὸν Χρύσην. ἀλλ’ ὅμως, ἐπειδὴ τὸ ἐκείνους ἀναλοῦσθαι συμφορὰν ἔχον [*](16 Il. α 22) [*](1 ὁ ante τῶν, non ante φόνος Laur 2 τοῦτο om Ma τοῦτον Can | τοῦτο ante στένειν Ma sed τοῦ del et ’ supra ο(2) m 3 I βουκόλος Ma sed ς corr m 3 3 τῆς νόσου τὴν ἀγέλην MaB | ἀπήλλαξα Ma sed α(3) in ras m 3 ἀπήλασα Vi 4 δ’ Can I τὸν στρατὸν τῶν δεινῶν Laur 5 τούτω Β 6 ἡδίων Mor sed γρ ἥδεται in marg 9 ἂν] γὰρ V | ἴσως — ὑπεμέ- νομεν om Laur Ι ὑπεμένομεν scripsi ὑπέμεινα Β ὑπεμείνα- μεν reliqui libri edd 10 δ’ Β 11 εἴη reposui ex HV LaViMaBLaur ᾖ Can edd 13 τῶν inserui ex HVMa sed in hoc ῶν ex ὸν corr m 3, Laur τὸν Vi om reliqui libri edd I θεῶν Ma sed ῶν in ras m 3 θεὸν Vi 14 αὐτοῦ HV LaViCan Ι πρεσβυτέρου HV 16 ἐκόλαζε reposui e libris ἐκόλασε edd | ὑβρίζοντα HV 18 τὸ κείνους La τὀκείνους Vi Ι ἀναλῶσθαιMa ἀλῶσθαι La sed ἄνα praepos y ἁλῶσθαι Vi I ἔχον La sed εἰ supra ο s ἔχειν Ma sed ων supra ειν m 3)

358
εὕρισκεν Ἀγαμέμνονι, κοινῇ νόσῳ μετῄει τὸν ἄρχοντα. ποτέρου δὲ χρῄζουσι καὶ νῦν, ὦ πρὸς Δῖός; εἰ μὲν γὰρ σωτηρίας, ἔξεστιν αὐτοῖς μετὰ Μυρμιδόνων του- τωνὶ καταφρονεῖν Ἕκτορος· εἰ δὲ ὑπὲρ τῶν Ἀτρειδῶν τρέμουσιν, οὔπω δέονται τῆς ἐμῆς ἐξόδου.

Ἀλλ᾿ αἱρήσω τὸν Ἕκτορα θρασυνόμενον, πρᾶγμα σεμνόν. πῶς, ὦ σοφώτατε, σεμνόν; εἰ γάρ, ὅτι μου φανεῖται χείρων, πάλαι τοῦτο πέφηνεν οὐ ταῖς ἐμαῖς οὐδὲ σαῖς, ἀλλ’ αὐταῖς ταῖς ὁμολογίαις Ἕκτορος. ὁ γὰρ τὰ μὲν πολλὰ τειχήρης, τολμηρὸν δ’ ἡγούμενος παρακύψαι, μένων δ’ ὑπὸ τοῖς πύργοις, ὀρρωδῶν δὲ τὴν πρὸς ἐμὲ μάχην πλέον ἢ γυναῖκες [*](R IV 79) οὐκ ἀμφισβητήσιμόν | μοι τὴν νίκην πεποίηκεν. ἔστι δὲ πολλῷ μεῖζον εἰς δόξαν τοῦ μένοντα τὸν ἀντί- πάλον κτεῖναι τὸ φεύγοντα δεῖξαι. τὸ μὲν γάρ ἐστιν ἀνδρείᾳ χρώμενον τῇ τύχῃ βλαβῆναι, τὸ δὲ μὴ συμμί- ξαι πρόφασιν οὐκ ἔχει πλὴν δειλίας. καὶ κτείνει μὲν πολλάκις τὸν ἀγαθὸν ὁ χείρων, φοβεῖ δὲ μόνος ὁ βελτίων. ὥστε εἰ τῆς τοῦ κρείττων ὑπειλῆφθαι δόξης [*](6 II. ι 304 9 Il. υ 434; χ 136) [*](1 ηὕρισκεν Can 2 χρῄζουσι καὶ νῦν scripsi καὶ χρῄ- ζουσι νῦν HVViMaBLaur καὶ χρῄζουσιν La edd χρῄζουσιν Can Ι ὦ om Laur 3 σωτηρίας om Can Ι τούτων HLaVi 4 δ’ BLaurCan edd 6 ἂν ante αἱρήσω ΜαΒ edd delevi αἱρήσω La sed ἐλλεῖν suprascr y αἱρῆσαι VMa sed in hoc ἑλεῖν ἢ ἐπισχεῖν in marg m 2, Laur ἐρήσω Η 8 φανεῖταί μου MaLaur Ι σοῦ Can | φαίνεται Β | Χείρωνι Can 9 ταῖς ante σαῖς Vi et inser coni Re | ἀλλὰ Laur Mor Ι αὐταῖς om Laur Mor | ταῖς om Ma 10 ὁ scripsi ex HLaViMaLaur Can οὐ VB edd | μὲν ante γὰρ, non ante πολλὰ LaVi | δὲ Ma 11 δὲ LaViB edd 12 γυναῖκα Β 15 τὸν Vi 16 ἀνδρία Ma sed ι in ras 2 litt m 3 Ι μὴ om Vi | συμμίξαι cf. ad t. II 28, 19 et 258, 2 17 καὶ inserui ex HVLaViMaLaur om BCan edd 19 ὁ βελτίων μόνος Can | ὥστε scripsi ex)

359
ἐπιθυμῶ, πάλαι τετύχηκα.

καὶ μὴν οὐδὲ λαβεῖν τὸν ἄνδρα τῶν ῥᾴστων, εἰ καὶ σφόδρα δεῖ τοῦ λαβεῖν ἐπιθυμεῖν. εἰπὲ γάρ μοι· τί κατήγαγεν αὐτὸν ἐπὶ τὰς ναῦς; οὐ τὸ μὴ κοινωνεῖν με τῶν ἔργων; οὐκοῦν, εἰ κοινωνοῦντα γνοίη, φεύξεται. πῶς οὖν εἰς χεῖρας ἀφί- ξαται; ὁ γὰρ τοῦ θαρρῆσαι τὸν καιρὸν εἰδὼς οὐκ ἀγνοήσει τὸν τῆς φυγῆς, ἀλλ’ εἴσεται μὲν κινουμένας τῶν Μυρμιδόνων τὰς τάξεις, ὄψεται δὲ ἀπὸ τοῦ Σιγείου προσιούσας τὰς φάλαγγας, ἐμὲ δὲ ὀξέως μηνύ- σει τὰ ὅπλα τεθέντα, πάλιν δ’ ἐκεῖνος ἐπανήξει πρὸς τὴν δρῦν.