Declamatio 3

Libanius

Libanius, Declamatio 3, Libanii Opera, Vol V, Declamationes I-XII, Teubner, Foerster, 1909

1. Εἰ μὲν ἐβούλετο Ἀλέξανδρος, ὦ Τρῶες, [*](RIV 3) καὶ κατὰ μικρὸν εἶναι δίκαιος, οὔτ’ ἐκκλησίας ἔδει νῦν οὔθ’ ὅπλων οὔτε πρεσβείας, ἀλλ’ ἡμεῖς τ’ ἂν οἴκοι διετρίβομεν ἐν πᾶσιν ἀγαθοῖς ὑμῖν τ’ ἂν ἔξω φόβων καθειστήκει τὰ πράγματα· ἐπειδὴ δὲ τὴν τοῦ δικαίου τάξιν δευτέραν πεποίηται τῆς ἡδονῆς, ἥκομεν, ὦ Τρῶες, ἀδικήσοντες μὲν οὐδένα, τὰ δὲ ἡμέτερα αὐτῶν κομιού- μενοι, ἐάνπερ ἄρα ἐξῇ.

τὸ μὲν οὖν στρατόπεδον τῶν Ἀχαιῶν ἀπὸ τῶν τειχῶν ὁρᾶτε δήπου καὶ τὸ πλῆ- θος ὅσον καὶ τῆς παρασκευῆς τὸ μέγεθος, ἡμεῖς δὲ τοσαύτῃ προνοίᾳ κεχρήμεθα τοῦ μηδὲν ἀνεπιεικὲς ποι- εῖν, ὥστε τὰ ὅπλα παραστήσαντες προτέροις χρώμεθα [*](12 Thuc. ΙΙΙ 66, 1) [*](1 Ἡ μελέτη] Ὁ λόγος Pa om reliqui libri 2 μὲν in ras Cf δὲ καὶ HV sed in hoc del et μὲν suprascr m 2 | ὁ ἀλέξανδρος V 3 καὶ scripsi e La Va κἂν reliqui libri sed inser My Ma 3, edd | κατὰ inser Pa 2 μετὰ Er et γρ in marg Mor | οὐτ’ ἐκκλη- σἰας ex οὔτε ἐκκλησίας corr Ma 3 οὔτ’· ἂν ἐκκλησίας Pa οὐτ’ — 4 ὅπλων] οὔθ’ ὅπλων ἔδει νῦν οὔτ’ ἐκκλησίας Vi et γρ suprascr Pa 2 οὐθ’ ὅπλων οὔτ’ ἐκκλησίας ἔδει νῦν Μ | ἔδει νῦν reposui e HVCBPaMViMaCL νῦν ἔδει La Va edd 4 τὲ MaCl et suprascr γρ Pa 2 5 ἐν inser οἱ et in marg La s om HVVa Er | τὲ HLaMVi et suprascr Pa 2 τε V | φόβου C Mor sed in hoc γρ φόβων in marg 6 ἐπεὶ BLaMViMaCl et suprascr Pa 2 8 δ᾿ BPa sed in hoc δὲ suprascr m 2 | δίκαια MaCl 9 ἐάνπερ] ἂν MaCl et suprascr Pa 2 et γρ in marg Mor | ἐξῆ Pa sed βούλησθε suprascr m 2 βούλοισθε Β sed γρ ἐξῆ suprascr, MuCl γρ βούλησθε in marg Mor 10 ἐλλήνων Pa sed ἀχαιῶν suprascr m 2, et γρ in marg Mor | ὁρᾶται Pa 11 τε LaVi 12 χρώμεθα in marg Vi 2 et suprascr γρ Pa 2 et Er Mor sed in hoc γρ κεχρήμεθα in marg 12 ἂν ἀπεικὸς ΒΜ et γρ in marg Ma 2 et suprascr Pa 2 γρ ἀπεικὸς in marg Mor | πράττειν MaCl 13 καὶ ante τὰ edd delevi)

202
τοῖς λόγοις, ἔν’ εἰ μὲν ἐκ πρεσβείας τῶν δικαίων τύχοι- μεν, εὐθὺς ἀπίωμεν, εἰ δὲ μή, τά γε δεύτερα πράττω- μεν. οὔτε γὰρ εἰς ἔργον παραχρῆμα καθίστασθαι τῶν ἡμετέρων τρόπων ἀπράκτου τε τῆς πρεσβείας ἀπελ- θούσης ἡσυχάζειν οὐκ ἔνεστιν. ἔστι τοίνυν ἐφ’ ὑμῖν ἢ περὶ πλείονος ποιήσασθαι τὴν ἡδονὴν Ἀλεξάνδρου τῆς [*](R IV 4) ὑμετέρας αὐτῶν | ἀσφαλείας ἢ μετὰ τῆς Ἑλένης ἀπηλλάχθαι καὶ τοῦ πολέμου.

3. Μέχρι μὲν οὖν τῆς παρούσης ἡμέρας Ἀλεξάνδρῳ μόνῳ τὴν ἁρπαγὴν λογιζόμεθα καὶ τῶν εἰς ἡμᾶς ἠσελ- γημένων οὐδὲν ὑπὸ τοῦ κοινοῦ τῶν Τρώων πεποιῆσθαι νομίζομεν, τὸ δὲ τῆς νῦν ἐκκλησίας τέλος ἤ βεβαιώσει ταύτην τὴν δόξαν ἢ τὸ μὲν ἔργον ἐκείνου, τὸ δὲ βού- λευμα κοινὸν ἀπάντων ἀποδείξει. ἐν μὲν γὰρ τῷ τὴν Ἀλεξάνδρου θεραπεύειν χάριν κοινωνεῖν ἐστι τῶν πε- πραγμένων, ἐν δὲ τῷ καὶ παρὰ τὴν ἐκείνου γνώμην μέτριόν τι ποιεῖν ἐθέλειν ἐν ἐκείνῳ τὴν μέμψιν ὁρί- ζειν.

ἀεὶ μὲν οὖν ἔμοιγε σύνηθες μὴ μακροὺς [*](1 ἐκ reposui e HVCPaLaMViMaCl ἀπὸ Β edd om Va τῆς ante πρεσβείας CB edd om Va delevi | πρεσβείας om Va τύχοιμεν reposui e B PaMViMaClVa τύχωμεν reliqui libri edd 2 πράττομεν Pa sed ὢ supra ὁ m 2 3 καθίστασθαι παραχρῆμα παρὰ χρῆμα Cl) MaCl 4 ὅπλων Μ sed γρ τρό- πων in marg | τε reposui e VPaLaMViMaClVa δὲ reliqui libri edd 5 οὐκ ἔστιν ἡσυχάζειν MaCl 6 ποιήσασθαι Pa sed suprascr γρ θεῖναι ποιήσεσθαι Cl 7 αὐτῶν om HVC 8 καὶ inser V om HCPa sed in hoc inser m 2, LaMaCl 9 ἄχρι BMa sed in hoc γρ μέχρι in marg m 2 χρι cum ras 2 litt ante χ Pa 11 ὑπὸ scripsi ἀπὸ libri edd 13 ταύτην om MaCl 14 ἀποδείξει γα sed ἡ supra ει m 2 15 χάριν θεραπεύειν Μ | ἐστι ora La in marg add Vi 2 16 καὶ om HVC | περὶ Vi 17 θέλειν La | ἐν om HVC | ὁρίζειν scripsi e PaVi ὁρμίζειν reliqui libri edd 18 ἀεὶ scripsi e VCBPa MViMaVa αἰεὶ reliqui libri edd | τοῦτο σύνηθες e Marc 445 Bast (cf. p. 185) | μὴ — 203, 2 ποιεῖν in marg add Pa3)

203
ἀποτείνειν ὑπὲρ τῶν πραγμάτων τοὺς λόγους, καὶ τοῦτ’ εἰκότως οὕτω μοι δοκῶ ποιεῖν, ὑπὲρ μὲν γὰρ τῶν ἀδίκων οὐδ’ ἂν εἴποιμι τὴν ἀρχήν, τὰ δὲ δίκαια βραχείας ἡγοῦμαι δεῖσθαι ῥήσεως· οἶμαι δέ, εἰ καὶ μακρολογεῖν εἰώθειν, τό γε παρὸν πρᾶγμα συστεῖλαι ἂν ὡς εἰς ἐλάχιστον τοὺς λόγους. τουτὶ γὰρ μόνον τῶν ἁπάντων οὐδὲν ἀπαιτεῖ ποικίλον οὐδὲ σοφόν, ἀλλ’ ἀπὸ ψιλῆς τῆς ἐρωτήσεως ἑλεῖν ἔστι τὸν ἀνθ- ιστάμενον.

5. Καί μοι ἀπόκριναι, πρὸς Δῖός ξενίου, Ἀλέξανδρε. ἔλαβές τι τῶν οὐ σοὶ προσηκόντων; οὐκοῦν ἀπόδος. ἔλαβες ἀδίκως; οὐκοῦν προσοφείλεις δίκην. δεῖ γὰρ δήπου δυοῖν θάτερον, ἢ τὸ μηδὲν εἰληφέναι δεικνύναι ἀδίκως ἢ τοῦθ’ ὁμολογοῦντα μηδὲν ἀντιτείνειν ἔτι.

[*](1 Plat. Prot. p. 361 A; Gorg. p. 465 E 4 Eur. Phoen. 494 sq.)[*](1 ἀποτείνειν ὑπὲρ τῶν πραγμάτων scripsi e BLaMViMa ClVa ὑπὲρ τῶν πραγμάτων ἀποτείνειν reliqui libri edd | ὑπὲρ in ras Ma 2 περὶ Vi sed ὑπὲρ in marg m 2, Va ἀπὸ Cl | τῶν om Β | τοὺς om BPaLaMViMaClVa | τοῦτ’ scripsi ex HV CLaMViVa τοῦτο reliqui libri edd 2 μὲν om Vi 3 οὐδὲν BPa sed in hoc γρ οὐδ’ suprascr m 2, MaClVa 4 καὶ ante βραχείας HVC Er Mor del Re κἂν lacobs Lect 91 καὶ εἰ Re 5 μακρηγορεῖν BLaViMaClVa | εἰώθει Pa sed v add m 2 | τὸ δὲ Er Mor sed in hoc γρ τό γε in marg | πρᾶγμα om Er γράμμα Ma sed in πρᾶγμα corr m 2, Cl πρᾶγμα γὲ Mor 6 ὡς om BLaMaCl | εἰς om Er | ἐλαχίστους HV sed in hoc ὗς in v corr m 2, C | τοὺς om HC | τοῦτο Pa sed in τουτὶ corr m 2 | μόνον om HVC 7 ἀπαιτεῖται Vi sed ἀπαι- τεῖ in marg m 2 | δύσκολον Er Mor sed in hoc γρ ποικίλον in marg 8 τῆς om HVC Er Mor | ἔνεστι ViMaClVa ἔνεστιν La | τὸ Va 12 δεῖ om Va 13 δυεῖν C | τὸ om Β | μὴ C sed ἡ in ras f | δικαίως ante δεικνύναι Μ sed in ἀδίκως corr y | δεικνύναι reposui e libris δεικνύναι Vi) δεικνύειν edd 14 ἀδίκως scripsi e Ma sed γρ δικαίως in marg m 2,)
204

[*](R IV 5)

Ὡς μὲν οὖν οὐκ ἀφείλου | με τὰ τιμιώτατα πάντων, οὐκ ἀξιώσεις ἀρνεῖσθαι, ἀκούω γάρ σε σε- μνύνεσθαι τοῖς ἀδικήμασι, τούτου δὲ οὕτως ἔχοντος ὁ τοῦ δικαίου λόγος ἀποστῆναί σε τῶν ἡμετέρων ἔσταξεν, ἐφ’ ἃ τῷ κοινῷ μὲν νόμῳ τῶν ξένων εἰσεδέχθης, διέ- θηκας δὲ τῶν πολεμίων πικρότερον. μὴ γὰρ οἴεσθε τὴν ἐπιβουλὴν αὐτὸν ἡμῖν ἐμφανῆ καταστήσαντα τοσ- αῦτα δεδυνῆσθαι μηδὲ οὕτω μήτε τοῦτον εἶναι θαμ’ μαστὸν μήθ’ ἡμᾶς ὑπτίους, ὥστε τὸν μὲν ἐκ προρρή- σεως ταῦτ’ ἂν ποιῆσαι, ἡμᾶς δὲ προειδότας ταῦτ’ ἂν παθεῖν.

7. Ἀλλ᾿ ὅπως ἔσχε τὸ πρᾶγμα, ἀκούσατε. Ἀλέξαν- δρος μὲν γὰρ οὐχ ὡς ἔμελλε τἀληθὲς φυλάξειν, ἀλλ’ ὡς ᾤετο αὑτῷ συνοίσειν, οὕτως ἴσως πρὸς ὑμᾶς ἀπήγ- [*]( Dem. p. 114, 2) [*](Cl δικαίως LaViVa et suprapos V 2 et Μ om HVC edd ἀντιτείνειν. ἔτι ὧς Mor) [*](1 μὲν οὖν inser Pa 3 οὖν om Cl | με om MaCl μου suprascr Vi 2 2 γάρ σε σεμνύνεσθαι scripsi ex HVCPaLaMViCl γὰρ σεμνύνεσθαι BMa sed in hoc ’ in ras et σὲ post γὰρ inser m 2 γὰρ σεμνύνεσθαί σε Va edd 4 λόγος Ma sed γρ νόμος suprascr m 2 „variam lect. dat Aug. νόμος. quod malim" Re 5 εἰσεδείχθης Vi sed ἑ supra εἰ m 2 εἰσεδέχθη Pa 6 πικρο- τέραν Pa sed πικρότερον adscr m 2 πικρότερα Va et „in casti- gatiore Reg. “ Mor | μὴ δὲ Er Mor qui „in castigatiore Reg. “ μὴ γὰρ legi adnotavit 7 αὐτὸν ἡμῖν] ἡμίν αὐτὸν Μ αὐτὸν ὑμῖν Mor ἡμῖν BMacl αὐτὸν LaViVa 8 μήτε τοῦτον in ras 4 — 5 litt Ma 2 μήτε om Cl 9 ὑμᾶς Mor | ὧς τοῦτον Er Mor sed in hoc γρ ὥστε τὸν in marg 10 (1 et 2) ταῦτα MaCl | ποιῆσαι Pa sed σθαι suprascr m 2, Vi sed ποιεῖ- σθαι in marg m 2 πονῆσαι ὢ 13 μὲν γὰρ] οὖν HV (ab- reptum in C) om Er | ἔμελε La 14 ᾤετο reposui e libris ᾤετ’ edd I αὐτῷ scripsi cum Vaticano 82 αὐτῷ reliqui libri edd Ι 15 ἀπέσταλκε Ma sed γρ ἀπήγγελκε in marg)

205
γελκε κλέπτων ψευδολογίᾳ τὴν πονηρίαν. οὐδεὶς γὰρ πώποτε τῶν ἠδικηκότων ὡμολόγηκεν ἃ τετόλμηκεν, ἀλλὰ πάντα τρόπον διαστρέφουσι τἀληθὲς ἐκ μὲν τῶν ἀδικημάτων πλέον ἔχειν, ἐκ δὲ τῆς ἀρνήσεως χρηστοὶ

δοκεῖν εἶναι βουλόμενοι.

8. Τὸ μέντοι πρᾶγμα τοῦτον ἐσκευωρήθη τὸν τρό- πον. κατέπλευσεν εἰς τὴν Λακωνικὴν Ἀλέξανδρος σχῆμά τε περιβεβλημένος οὐ φαῦλον καὶ θεραπείαν ἐπαγό- μενος ἀφ’ ἧς εἰκάζετο οὐ τῶν τυχόντων εἶναι. ἀναβὰς δὲ εἰς τὴν Σπάρτην τά τε ἄλλα πρὸς τοὺς παρατυγ- χανόντας ἐφιλανθρωπεύετο καὶ πρᾳότητα πολλὴν καὶ σωφροσύνην πλαττόμενος ἐδεῖτο ξενίζεσθαι.

ἀκούων δ’ ἐγὼ ταῦτα καὶ πρὸ τῶν ἄλλων ἐμαυτῷ προσήκειν [*](1 cf. p. 214,4. Aesch. Ctes. § 142 p. 73 extr. 10 Plat. Prot. p. 340 E) [*](1 ψευδολογίᾳ Vi sed ψευδῆ λόγω in marg m 2, Ma sed γρ ψευδεῖ λόγω suprascr m 2, Mor sed γρ ψευδεῖ λόγῳ in marg ψευδολόγω Μ ψευδεῖ λόγω Va | οὐδεὶς — 5 βουλόμενοι citant Plan fol 105v et Macar fol 82v | γὰρ om Macar 2 ποτὲ Pa sed γρ πώποτε in marg m 2 | ὡμολόγησεν Macar 6 ἐσκευω- ρήθη Pa sed ἐσκαιωρήθη suprascr m 2, Vi sed ἔω supra εὑ m 2 ἐσκαιωρήθη MMaCl 8 τε scripsi e LaMViMaClVa Par 963 (Boisson. Anecd. V 397) τι HVCB Re om Fa sed τε suprascr m 2, Er Mor | οὐ φαῦλον — ἐπαγόμενος respexit Andr. Lopadiota lex. Vind. s. v. θεραπεύει p. 101, 1 θεραπεία τὸ πλῆθος τῶν θεραπόντων, ὧς καὶ Λιβάνιος· καὶ θεραπείαν ἐπαγόμενος οὐ φαύλην ἀντὶ τοῦ θεράποντας πλείστους et Plan ad Aesopi fab. 34 (ed. Hausrath Byz. Zeitschr. X 100) θεραπεία τὸ τῶν θεραπόντων ἔργον καὶ αὐτοὶ οἱ θεράποντες, ὧς καὶ παρὰ Λιβα- νίῳ· μετὰ θεραπείας οὐκ ἀγεννοῦς 10 εἰς τὴν σπάρτην Pa sed γρ εἰς σπάρτην in marg m- | πρὸς τοὺς in marg inser Ma, Om ἁ | παρατυγχάνοντας scripsi ex HVCBPa ἐντυγχά- νοντας Μ Vi et (in marg inser) Ma Re om ὢ προστυγχάνοντας LaVa προτυγχάνοντας Er Mor sed in hoc γρ παρατυγχάνοντας in marg et προστυγχάνοντας scribendum coni 11 πραότητα Ma I πολλὴν om Μ 12 ἐδέετο Pa sed ἐδεῖτο m 2, Ma sed εῖ supra έε m 2, Cl 13 δὲ VCBPaMaClVa Re Ι προσῆκον Ma)

206
ἡγούμενος τῷ ξένῳ πάντα ὑπηρετεῖν ἀνέῳξά τε τὴν [*](R IV 6) οἰκίαν καὶ εἰσήγαγον | ἀσμένως ἐπὶ παῖδα καὶ γυναῖκα, τὰ τιμιώτατα, οὐδέν, ὦ Τρῶες, ἐννοῶν ὧν ὕστερον ἔπασχον. συναγωγέα γὰρ τοῦ πράγματος ἡγού- μένος εἶναι τὸν Δία τὴν αὐτὴν ᾤμην αἰδῶ σώζεσθαι πρὸς τὸν θεὸν ὑπό τε τοῦ δεξαμένου τὸν ξένον καὶ τοῦ τετυχηκότος φιλανθρωπίας, μᾶλλον δὲ πλείω παρὰ τοῦ ξένου καὶ τοσούτῳ γε ὅσῳπερ ὁ παθὼν εὖ τοῦ πεποιηκότος μεῖζον κεκέρδακεν, ἐπεὶ καὶ νῦν ἡμεῖς, ἐγώ τε καὶ Ὀδυσσεύς, Ἀντήνορα τουτονὶ τὸν βέλτιστον πῶς οἴεσθε θαυμάζομεν καὶ συνευχόμεθα τὰ βέλτιστα καὶ βουλοίμεθ’ ἂν αὐτῷ μηδὲν τοιοῦτον περὶ τὸν [*](2 cf. Chor. Patr. t. IV p. 97, 1 R 10 II. y 205 cf. p. 238, 12. 232, 10.) [*](1 τᾦ ξενίῳ διὶ πάντα BPa sed in hoc γρ τῶ ξένω πάντα in marg m 2, Ma sed διὶ eras et γρ τῶ ξένω πάντα in marg m 2, Cl Mor Re | πάντα om MaCl πάνθ’ Vi | τε om HVC Er Mor 2 οἰκείαν Er Mor | εἰσάγων Er | ἀσμένως reposui ex HVCBLa MViMaClVa ἄσμενος Pa sed ἀσμένως suprascr m 2, edd | εἰς PaMa sed ἐπὶ suprascr Pa 2 Ma 2, Cl | παῖδας Pa sed παῖδα suprascr m 2, Mor | τε ante καὶ Ma sed inser m 2, Re delevi 3 εἰς ante γυναῖκα Pa sed del m 2, Ma sed eras, Cl Mor Re delevi cum Gasda | καὶ ante τὰ PaLaViMa sed in hoc eras, ClVa 4 ἔπασχον ὕστερον Pa | ἐσύστερον Μ εἰς ὕστερον La 5 εἷναι ἡγούμενος τὸν Δία HV εἷναι τὸν δία ἡγούμενος MaCl I τὴν αὐτὴν — 9 κεκέρδακεν citat Plan fol 105v | ᾤμην <ἂν> 1 αἰδῶ lacobs Add 355 Ι „malim σωθήσεσθαι” Re 6 δεξαμένου ex Aug. secundo Re 7 πλεῖον Pa sed ὢ supra ὂν m 2 Ι περὶ Vi sed παρὰ in marg m 2 8 καὶ τοσούτῳ γε om Va Plan Er τοσοῦτον BMaCl τοσοῦτο Pa sed ' ω suprascr m 2 I ὅσον Pa sed ὢ supra ὂν m 2, MaCl Ι μείζω τοῦ πεποιη- κότος BMaCl 9 εὖ post πεποιηκότος Plan | μεῖζον scripsi ex HVCLaViVa Plan μείζω BMMaCl edd μείζονα Pa sed ὢ supra ονα m 2 | κεκέρδηκεν MMaCl Er cf t. III 93, 20 10 ὁ ante Ὀδυσσεύς VC 11 οἴεσθαι Er Mor | γὰρ ante τὰ MaCl I βέλτιστα scripsi e Pa sed βελτίω suprascr m 2, MaCl βελτίω reliqui libri sed τιστα suprascr B, edd sed γρ βέλτιστα in marg Mor 12 βουλοίμεθ’ Μ sed ι inser y βουλόμεθα LaViMaCl Ι)
207
οἶκον συμβῆναι.

οὕτω τοίνυν καλὴν καὶ γενναίαν ἐμοῦ δεξιότητα περὶ τὸν ξένον ἐνδεικνυμένου καὶ τοῦ χρόνου προἰόντος εἰπάτω παρελθὼν Ἀλέξανδρος, εἴ τινος δεηθεὶς ἠτύχησεν, εἰ τῷ πλείονι τῆς διατριβῆς δυσχεραίνοντες ὤφθημεν, εἰ μικρὸν ἢ μεῖζον ἀποστρα- φέντων ᾔσθετο, εἰ μικροψυχίαν ἡμῶν οἶδε καταγνοὺς ἢ πρὸς ἑαυτὸν ἐνιδὼν ἀηδίαν, εἴ τινος ὅλως ἐπιλαμ- βάνεται τῶν περὶ ταῦτα. λεγέτω, δεικνύτω, καὶ πολλο- στὸν ὧν ὀφείλομεν ὁμολογήσομεν πεπονθέναι. ἀλλ’ οὐκ ἂν ἔχοι. διόπερ οὐκ ἀνίσταται.

ὄντων οὖν ἡμῶν ἀφυλάκτων ὧς ἂν πρὸς φίλον καὶ γνώριμον καὶ τῆς πίστεως εἰς ῥᾳθυμίαν ἀγούσης, πῶς ἄν τις χρή- σαιτο τοῖς λόγοις; μετέθηκεν, ὦ Τρῶες, τὸν περὶ | [*](R IV 7) ταῦτα θεσμὸν εἰς πᾶν τοὐναντίον καὶ ἠμείψατο τὴν [*](12 Plat. Hipp. mai. p. 299 B) [*](7 ἀηδίαν] ἢ ἐπιλαμβάνεται κατὰ συνεκδοχὴν ἢ τὸ οἶδε καταγνοὺς ἀπὸ κοινοῦ MMa2) [*](μηδέν τι MaCl | τοιοῦτο LaViVa Er Mor | πρὸς Pa sed περὶ suprascr m2, Mor sed γρ περὶ in marg) [*](1 καὶ γενναίαν om Va Er | γιγνομένην HVC sed in hoc γρ' γενναίαν in marg f, B sed γενναίαν suprascr, LaVi sed εἰ hoc γενναίαν in marg m2, γινομένην Pa sed γενναίαν suprascr m2 4 δεηεὶς in marg Ma om Cl δεηθις La sed ι in εὶ corr f I ἠτύχηκεν HVC | ἢ coni Gasda 5 et 6 εἰ reposui e libris cum Boissonadio Anecd. V 394 ἢ edd 5 μικροῦ Va | ἀπο- ας , στραφέντων Ma ἀποστρεφέντων Cl ἀποστραφέντας PaMViVa Par 963 (Boiss. Anecd. V 403) Mor ἀποστραφέντες Er 7 ἢ scripsi ex HVCPaLaViMaClVa cum Gasda εἰ BM edd | ἀδικίαν Va Er Mor sed in hoc γρ ἀηδίαν in marg | ἢ εἴ Vat. 82 καὶ εἰ coni Gasda 9 ὀφείλομεν Va 10 ἔχοι reposui e libris cum Boissonadio Anecd. II 432 ἔχη edd | οὖν om HV sed in hoc inser m2, C 11 τὸν ante φίλον Er Mor del Re 13 λόγοις scripsi ex HVCPa sed in hoc λοιποῖς suprascr m2, MaCl λοι- ποῖς reliqui libri edd sed γρ λοιποῖς λόγοις in marg Mor)

208
μὲν φιλανθρωπίαν ἀδικίᾳ, τὴν δὲ φιλοξενίαν πονηρίᾳ, τὴν δ’ ὑποδοχὴν ἁρπαγῇ, τὴν δὲ τιμὴν ὕβρει, τὴν δὲ πίστιν ὠμότητι οὐ θεοὺς φοβηθείς, οὐ τοὺς εὖ πεποιη- κότας αἰδεσθείς, οὐχ ὑμᾶς αἰσχυνθείς, οὐ τὸν πατέρα Πρίαμον, ὅν ἀκούομεν περί τε τὸ θεῖον ἐσπουδακέναι καὶ ὅλως ἐν φροντίδι πεποιῆσθαι τὸ μηδὲν δοκεῖν ἐξαμαρτάνειν.

ταῦτα πάντα καὶ ἔτι πλείω τούτων παρὰ φαῦλον θέμενος ἀφείλετο μὲν τὸ γύναιον, προσ- αφείλετο δὲ χρημάτων ὄγκον, οἰκέτας δὲ σιωπῶ καὶ πολλὰ πρὸς τούτοις ἕτερα. τί γὰρ ἄν τις μηκύνοι πρὸς εἰδότας ἀκριβῶς; ἐκ γὰρ ὧν εἰς ὑμᾶς ἧκεν ἄγων ὅσων ἡμᾶς ἀπεστέρησεν ἔδειξε καὶ πλουτεῖ νῦν ἐκ τῶν ἡμε- τέρων κακῶν.

καὶ ὅστις βούλεται τὴν παροινίαν σαφῶς καταμαθεῖν, οὐχ ἑτέρου δεήσεται, ἀλλ’ εἰσελθὼν 15 οἴκαδε ὧς Ἀλέξανδρον ἐρέσθω· τουτὶ τὸ γύναιον, [*](5 II. δ’ 46 sq.) [*](1 ἀηδία LaVi 2 δὲ BMaCl 3 εὖ om La 5 τὸν ante πρόαμον PaMaCl Ι τε inser Pa2 6 φροντίσι Μ | πεποιῆ- σθαι Vi sed πε del m2 7 ἐξαμαρτάνειν reposui ex HVCB PaLaMViMaCl ἐξαμαρτεῖν Va edd | πάντα ταῦτα BPaMa Cl Ι ἔτι om MaCl | τούτων πλείω Μ 8 παραφαῦλον LaM ViMa I τιθέμενος Ma sed γρ' θέμενος in marg m2, Cl Re 9 καὶ ante χρημάτων Mor Re 10 μηκύνοι Vi sed αἰ supra οι m2 μηκύνῃ HV 11 εἰδότας ἀκριβῶς scripsi ex HVCBLa MViMaCl ἀκριβῶς εἰδότας PaVa edd Ι εἰς ὑμᾶς ἧκεν scripsi ex HVCLaVi εἰς ἡμᾶς ἧκεν BPa sed in hoc utrum ἡ an ὒ incertum, Μ ἧκεν εἰς ὑμᾶς MaClVa ἧκεν εἰς ἡμᾶς edd | ὅσον MMa 12 ἀπεστέρησεν scripsi ex HVCBViMaCl ἀπεστέρη- κεν PaLaMVa edd | πλουτεῖν Vi 13 καλῶν? Ι ἡμετέραν ante παροινίαν Μ et in marg Ma2 14 καταμαθεῖν σαφῶς HVC οὐχ — 15 Ἀλέξανδρον in marg Ma2 om Cl 15 τοῦτον ante ἐρέσθω MaCl I τουτὶ scripsi ex HVCLaMViVa ut e codice castigatiore Regio scribendum coni Mor τοῦτο BPaMaCl Mor Re τουτοὶ Er Ι γὰρ ante γύναιον Er Mor qui delendum censuit, ut delevit Re)

209
ὦ τάν, πόθεν ἔχεις λαβὼν καὶ τίνι τρόπῳ; ἀρ’ ὥσπερ ὁ πατήρ σου τῇ μητρὶ τῇ τῇ συνῴκηκεν, οὕτω καὶ αὐτὸς Ἑλένῃ συζῇς νόμου τῆς κοινω- νίας ἡγησαμένου; ἢ γὰρ ψεύσεται τὴν πρᾶξιν αἰσχυ- νόμενος ἢ τἀληθῆ λέγων ὁμολογήσει τὸ κακούργημα.

14. Μηδεὶς δὲ ὑμῶν, εἰ μετὰ παρρησίας οἱ λόγοι γίγνοιντο, τοῦτο ποιείσθω δυσχερές. πρῶτον μὲν γὰρ οὔτ’ ἂν ἡμεῖς τῶν δικαίων τύχοιμεν οὔτ’ ἂν ὑμεῖς ἃ προσήκει γνοίητε, εἰ μὴ τοὺς προσήκοντας λόγους τὰ πράγματα λάβοι. ἔπειτα δ’ ἐντεῦθεν καὶ μάλιστα ἄν τις κατίδοι, πόσην ἔχει τὰ πεπραγμένα τὴν ἀτοπίαν. εἰ γάρ, | ἐάν τις ἃ πέπονθεν ἀποκεκαλυμμένως [*](R IV 8) εἴπῃ, τοῦτο τῶν δεδρακότων ὕβρις, πῶς εἰκὸς τοὺς πεπονθότας ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἔργων διακεῖσθαι; χωρὶς δὲ τούτων οὐκ ἔνι τὴν πρεσβείαν φανῆναι δικαίαν, ἂν μὴ τὸν εἰργασμένον ἀδικοῦντά τις ἐπιδείξῃ.

15. Ὁρᾶτε οὖν ὧς ἁπλᾶ καὶ δίκαια παρέχομαι. δύο γὰρ δήπου τοὺς ἐγκαλουμένους ἀφιέναι τῆς αἰτίας [*](1 τάν scripsi e Vi τἂν Μ τᾶν reliqui libri edd cf p. 75, 1 καὶ τίνι τρόπῳ om Va Er | ἆρα C ἄρα HV 2 ὥσπερ Vi sed ὧς in marg m2 ὡς Ma | σου om Μ | τῇ μητρὶ om Va συνῴκησεν Vi συνῴκισεν MaCl 3 αὐτὸς Mor sed γρ σὺ in marg 6 ὑμῖν Er Mor 7 ποιεῖσθαι Vi 9 προσῆκε BMa ὢ 10 λάβη MaCl | δὲ Μ Er Mor ora Pa 11 πόσην scripsi 6 VCBPaLaViMaClVa ὁπόσην ΗΜ edd 13 εἴπῃ Mor sed γρ ἂν εἴπῃ in marg εἴποι HVCPaLaMViClVa εἰκῶς La 14 διακεῖσθαι Mor sed γρ ἀδικεῖσθαι in marg 15 τούτου Β I ἔνι Vi sed ἔστι in marg m2 16 ἀδι- κοῦντα τίς BMMaCl | ἐπιδείξειεν Pa sed ἡ supra εἶεν m2 ἀποδείξῃ Μ et in marg Vi2 17 Ὁρᾶτε scripsi ex HVCBPa LaMViCl ὁρᾶτ’ MaVa edd | παρέχομαι scripsi ex HVCBLa ViMaClVa παρέχομεν Pa παρεχόμεθα Μ Er Mor sed in hoc γρ παρέχομαι in marg, Re | δύο — 210,2 πεπραγμένα omissa γὰρ particula citat Macar fol 82v 18 δήπου inser Ma2 om Cl I τῆς αἰτίας ἀφιέναι BMaCl LIBANIUS ed. Foerster. V. 14)

210
πέφυκεν, ἢ τὸ μηδ’ ὁτιοῦν πεποιηκέναι τὴν ἀρχὴν ἤ τὸ τῆς δικαίας εἶναι τάξεως τὰ πεπραγμένα. ὅταν οὖν μήτ’ ἀρνεῖσθαι τὴν ἁρπαγὴν οἶός τε ᾖ μήτε ὧς οὐκ ἀδίκως ἐτολμήθη διδάσκειν, δῆλον δήπου τὸ λειπό- μένον.

16. Τίς οὖν ὁ σεμνὸς λόγος; ἔλαβον, φησί, καὶ [*](1 μηδ’ ὁτιοῦν scripsi μὴ δ’ ὁτιοῦν HVBLaMVi Macar μηδοτιοῦν CPaMaClVa edd 2 τῆς om BMaCl | εἷναι τάξεως τὰ πεγραγμένα scripsi e LaMVi τάξεως εἷναι τὰ πεπραγμένα Macar πράξεως εἷναι τὰ πεπραγμένα HVC εἷναι τὰ πεπραγ- μένα τάξεως Va Er εἷναι πράξεως τὰ πράγματα BPa sed in hoc γρ τάξεως suprascr m2, MaCl εἷναι τὰ πεπραγμένα πράξεως Mor Re | οὖν inser Pa2 3 μήτε Pa μήτις Ma μή τι Οἶ’ Ι οἷός τε ᾖ] οἰός τ’ ἦν Μ sed ν eras οἷόν τε ἡ BPaVi οἷός τε Er Mor sed in hoc γρ οἶόν τε ᾖ in marg Ι μήτε scripsi ex HVCLaViMaCl μήθ’ CBPaMVa edd | οὐκ om Μ inser Pa2 6 τί HVCPa sed in hoc τίς suprascr m2, La | λέγειν C) [*](R IV 14) Θεώρημα

1. Χωρίσας δὲ τὴν πρότασιν ἀπὸ τῆς κατασκευῆς ἀντιθέσεις πεποίηκα δύο. κέχρηται δὲ τῷ θεωρήματι καὶ Δημοσθένης· τί δὲ ἂν εἴποις περὶ Δημοσθέ- νοῦς, ὃς τῶν συμπρέσβεων κατηγορεῖ; καὶ χωρὶς ἀπαντήσας πάλιν ἀντέθηκε τὴν τούτου κατασκευήν· ποῦ δ’ ἅλες; ποῦ τράπεζαι; ποῦ σπονδαί; καὶ λύει. 2. ἔστι δὲ καὶ ἄνευ τούτου βαρβάρῳ πρέπων ὁ λόγος καὶ πρός γε Ἀλεξάνδρου. μαρτυρεῖ δὲ καὶ Ὅμη- ρος. ποιεῖ γὰρ ἐν συλλόγῳ τὸν Ἀλέξανδρον λέγοντα [*](4 Dem. fals. leg. § 188 p. 400, 5 7 ib. § 189 ῥ’. 400, 16) [*](10 II. ἡ 362) [*](1 Theorema in margine Parisini 2988 fol. 310 ad. lin. 6 sq. exstat. cf. p. 196 2 κατασκευῆς scripsi παρασκευῆς cod. sed κατὰ in marg, edd)

211
ἔχω καὶ μὴ ἐνόχλει. ἀλλ’ οὐκ ἀρκεῖ λαβεῖν οὐδὲ ἔχειν, Ἀλέξανδρε. ἔστι γὰρ καὶ λαβεῖν ὅθεν οὐκ ἄξιον καὶ ἔχειν τὰ ἀλλότρια. οὐ γὰρ ἐν τῷ λαβεῖν ἐστι τὸ δικαίως κεκτῆσθαι, ἀλλ’ ἐν τῷ δικαίως κτήσασθαι τὸ χωρὶς ἐγκλημάτων ἔχειν. οὔκουν δεῖ τὴν λῆψιν ἀπλῆν σκοπεῖν, ἀλλὰ πολὺ πρὸ ταύτης τὸν τρόπον. ἀπὸ γὰρ τούτου κἀκείνη δοκιμάζεται. ὁρᾶς ὡς οὐδὲ τοῖς ἱερο- σύλοις ἀκίνδυνον τὸ τὰ τῶν θεῶν εἰληφέναι; καίτοι γε, εἰ τὸ ἔχειν ἰσχυρὸν ἦν, ἐχρῆν ὁμολογοῦντας ἔχειν ἀπηλλάχθαι πραγμάτων. ἀλλ’, οἶμαι, τοῦτ’ ἔστι καὶ οὐδὲν ἕτερον ἔγκλημα παρὰ τὸ τὰ μὴ προσήκοντα [*](11 Plat. Phaed. p. 74 A. Dem. cor. p. 274,12) [*](1 ἐνώχλει Β et ex ἐνόχλει corr My Ι οὐδὲ scripsi ex HV CBPaLaMVi οὐδ’ MaClVa edd 3 καὶ in marg Vi2 οὐ — 6 ἔχειν citant Plan fol 105v et Macar fol 82v | οὐ γὰρ supra ἀλλ’ οὐκ Pa2 οὐκ Macar 4 δικαίως] μεῖζον Plan κτίσασθαι Et κτήσασθαι Mor sed γρ κεκτῆσθαι in marg | ἀλλ ἐν] ἀλλὰ Er Mor sed in hoc γρ ἀλλ’ ἐν in marg Ι δικαίως κτή- σασθαι om Er Mor sed in hoc γρ in marg Ι κεκτῆσθαι HVC Ι καὶ ante τὸ Vi τὸ om HVC Er Mor sed in hoc γρ in marg 5 οὔκουν scripsi ex HVCBViMaCl οὐκοῦν οὐ Pa sed οὐ suprascr m2, LaViVa οὐκοῦν edd Ι ἁπλῶς BPa sed in hoc ῆν supra ῶς m2, Μ 7 ὁρᾶς, ὧς οὐδὲ] ὁρᾶς; οὐδὲ PaLaM) [*](8 ἔχειν ante εἰληφέναι LaVi, ἔχειν ἢ MaCl 9 ἦν om MaCl) [*](10 τοῦτ’ Μ sed αὐτὸ ἐκεῖνο in marg m τοῦτό BPa αὐτ’ ἁ 11 οὐδὲν Pa sed v suprascr m2 | ἕτερον ἔγκλημα scripsi ex HVCBPaLaMViVa ἔγκλημα ἕτερον MaCl Re qui οὐδὲν ἔγκλημα ἕτερον δεῖ προφέρειν παρὰ τὸ τὰ μὴ προσήκοντα ἔχειν coni) ἀντικρὺ δ’ ἀπόφημι, γυναῖκα μὲν οὐκ ἀποδώσω.

3. καὶ ψιλῆς πάσης αἰτίας ἡ πρότασις, ὥστ’ εἰ καὶ μὴ προσῆν ἐνταῦθα τὸ τῆς κατασκευῆς, ὑπῆν ἄν τις ἐκ τοῦ προσώπου λόγος.

[*](4)[*](3 ὑπῆν Mor προσῆν cod. )
212

[*](R IV 9) ἔχειν.

οὕτως οὐκ ἀρκεῖ Ι τὸ λαβεῖν, ἀλλὰ καὶ προσεῖναι δεῖ τὸ χωρὶς ἀδικήματος. οὐδὲ γάρ, εἰ τὸν πατέρα τὸν αὑτοῦ παρώσας Ἀλέξανδρος καὶ τὸ σκῆ- πτρον ἁρπάσας αὐτὸς ἀντ’ ἐκείνου τοῖς ὑμετέροις ἐγε- στηκέναι πράγμασιν ἠξίου, μέτριον ἄν τι ποιεῖν ἐνο- μίσθη καὶ ἀνεκτόν, οὐδ’ ἂν ἤνεγκε σιωπῇ οὔτε Πρία- μος ὁ ἠδικημένος οὔτε ὑμεῖς οἶ συνειδότες, ἀλλ’ εὐθὺς ἂν ἄπαντες ᾤεσθε δεῖν καταλεύειν ὧς οὐχ ὅσια ποι- οῦντα. μὴ δὴ τοῦτο λέγε, ὡς ἔλαβες, ἀλλὰ δεῖξον, εἰ μηδεὶς οἷς ἔλαβες ἠδίκηται. τὸ γὰρ δίκαιον, ἄν τ’ ἐπ’ ἐμοῦ τις ἄν τ’ ἐπὶ Πριάμου λογίζηται, τὴν αὐτὴν ἰσχὺν ἔχει.

18. Καὶ μὴν πολέμιοί γε, φησίν, ἡμεῖς τε οἱ ταύτην ἔχοντες τὴν ἤπειρον καὶ ὑμεῖς οἱ τὴν 15 ἑτέραν, τὰ δὲ τῶν δυσμενῶν ἔξεστιν ἄγειν καὶ [*](ἕτερον om Er Mor οὐ δεῖ (vel οὐδὲν δεῖ) ἔγκλημα ἕτερον ὁρᾶν τὸ vel οὐδὲν ἔγκλημα ἕτερον ὁρατέον, τὰ lacobs Lect 91 Ι παρὰ scripsi ἄρα BPa sed in hoc inser m2, LaMViMaClVa edd om HVC) [*](1 καὶ om HVCBFaLaVa Er Mor 2 ἔχειν post ἀδική- ματος Mor del Re Ι εἰ] οὐδὲ HVCPa sed in hoc εἰ suprascr m2 3 αὑτοῦ scripsi e CVa αὐτοῦ reliqui libri edd 4 ἐφεστηκέναι τοῖς ὑμετέροις MaCl 5 πράγμασιν ἐφεστηκέναι Μ 1 ἀξιῶν HVC | βέλτιον πρᾶγμα Pa sed μέτριον ἄν τι suprascr m2 Ι ἂν om Β | ἀντιποιεῖν Er Mor 7 οὔτε ὑμεῖς scripsi ex HVCLaViMaCl οὔθ’ ὑμεῖς MVa Er Mor οὔθ’ ἡμεῖς BPa Re 8 ἂν om HV inser C2My | καταλεύειν Vi sed σεῖν in marg m2 καταλύειν V sed ὒ in εὑ corr m2, Pa sed εὑ supra υ m2 I ποιοῦντος HVC 9 ἀλλὰ — 10 ἔλαβες om La | ἀλλ’ ViVa Er Mor Ι δεῖξον om Vi Ι δεῖξον — 10 ἠδίκηται] ὡς οὐκ ἠδίκηται Va Er Mor sed in hoc γρ εἰ μηδεὶς ἔλαβες ἠδίκηται in marg 10 ἠδίκημαι coni Re 11 τε Er Mor | ἐπὶ om Er Mor sed in hoc γρ in marg | λογίζηται reposui e libris λογίσεται Er λογίσηται Mor Re 13 ὑμεῖς HVC Ι τε om HVCBPaVa 14 voce ἔχοντες inc Cr fol 44v sed verba usque ad 15 ἄγειν parum certo legi possunt Ι ἡμεῖς CrHVC 15 τὰς CrHVC | τῶν om CrHVC)

213
φέρειν καὶ ληίζεσθαι. καλῶς. παρὰ δὲ τοῖς ἐχθροῖς, Ἀλέξανδρε, καταλύειν ἔξεστι καὶ ξενίων τυγχάνειν καὶ φιλανθρωπίας ἀξιοῦσθαι; σὺ τοίνυν ὧν ἐδεήθης τού- των ἔτυχες.

ἐχρῆν δέ σε, ὦ βέλτιστε, τὴν ἀρχὴν ἀποφεύγειν οἰκίαν ἀνδρὸς δυσμενοῦς καὶ μηδαμῶς ἀγαπᾶν τὰς παρὰ τῶν πολεμίων εὐεργεσίας μηδὲ ὁμω- ρόφιον γίγνεσθαι τοῖς ἐκ παλαιῶν χρόνων, ὡς σὺ φῄς, εἰς ἔχθραν διῃρημένοις. ἢ τότε μὲν ὡς ἐπιτηδείοις ἐχρῶ, μικρὸν δὲ ὕστερον ὡς Ι πολεμίους ἐκάκους; [*](R IV 10) καὶ μὴν οὐδὲν ἐν τῷ μεταξὺ παρ’ ἡμῶν εἶς σὲ δυσχε- ρὲς ὑπῆρξεν οὐδ’ ἂν ἔχοις εἰπεῖν.

εἰ μὲν οὖν ἐξ ἀρχῆς πολεμίους ἐνόμιζες, τί οὐκ ἔλεγες; τέ δὲ οὐ σύμφωνον παρείχου τῇ γνώμῃ τὸ σχῆμα. εἰ δὲ ὕστερον [*](1 καλῶς ἀλέξανδρε MaCl Re Ι παρὰ — 2 ἔξεστι citat Andr. Lopadiota lex. Vind. p. 114,17 s. v. καταλύειν καὶ ἀντὶ τοῦ κατασκηνοῦν Λιβάνιος· Ι δὲ inser Ma2 om Cl 2 00 ante ἀλέξανδρε Lopad. Ἀλέξανδρε om MaCl Re Ι ξενίων Mor sed γρ ξενίας in marg 4 χρῆν CrHVCCl Ι δέ] γὰρ V Ι σε om CrH VC γε BLaCl 6 παρὰ parum certum in Cr om C γὰρ Η πρὸς V sed in ras m2 | ἐχθρῶν Pa sed πολεμίων suprascr m2 μὴ δὲ CrHBLaViMaCl μηδ’ Μ | ὁμωρόφιον reposui e Cr HVCPaLaViMaClVa ὁμορόφιον Μ Mor Re ὁμωφόριον Β ὁμοφόριον Er cf ad t. III 261,20; IV 111, 10 7 γίνεσθαι Β MMaCl I φής scripsi coll t. III 223, 1 φῆίς Cr φὴς reliqui libri φῆς edd 8 καὶ Ma sed ἢ antepos m 2 9 μικρὸν reposui e libris sed in Cr parum certo legitur et w supra ὂν Pa 2 μικρῶ Va edd | ὕστερον om Va Ι πολεμίοις sine ἐκάκους Er Mor sed in hoc γρ πολεμίους ἐκάκους in marg | signum in- terrogationis posui punctum libri edd 10 οὐδὲν Μ sed ὲν in ἑ corr y οὐδ’ BPaMaCl et coni Re | δυσχερὲς εἰς σὲ CrHVC) [*](11 voce ὑπῆρξεν des La fol 97, excidit unum folium quo continebantur sequentia usque ad p. 219, 10 ἀποδοῦναι | οὐδὲν ante οὐδ’ Μ sed in ras y, MaCl Re Ι ἐξαρχῆς Μ 12 ἔλειπες Pa sed ἔλεγες suprascr m 2, | δὲ om MaCl Ι οὐ Mor sed γρ μὴ in marg 13 σύμφωνον — σχῆμα citat Plan fol fol 105 v | παρείχου Vi sed χες supra χοῦ m 2 παρεῖχες MMaCl παρείχετο Plan | τὴν γνώμην rco σχήματι ViVa Plan Er Mor sed in hoc γρ τῇ γνώμῃ τὸ σχῆμα, et supra τῇ γνώμη τὸ σχῆμα Pa 2 | δ’ Cr HMaCl)

214
μεταβληθεὶς ᾤου δεῖν λυπεῖν, εἰπέ, πρὸς θεῶν, ἀνθ’ ὅτου. ἀλλ’ οὐκ ἂν ἔχοις. ἀλλὰ πρᾶγμα πάντων ἀνοσι- ώτατον εἰς νοῦν λαβὼν εἰσῆλθες μὲν ὧς ξένος, ἀπῆλ- θες δὲ ὡς δυσμενής. κλέψας δὲ τὴν ἐπιβουλὴν εὔφη- μον ὄνομα τοῖς κακουργήμασι τίθεσαι. ἀλλ’ οὐ δὴ πείσεις οὐδένα ἀνθρώπων. πόθεν; οὐ γὰρ τοῖς ῥήμα- σιν ἕπεται τῶν πραγμάτων ἡ φύσις, τῇ δὲ τῶν πραγμά- των φύσει τὰς προσηγορίας ἀκολουθεῖν ἄξιον.