Oratio 64

Libanius

Libanius, Oratio 64, Libanii Opera, Vol IV, Orationes LI-LXIV, Teubner, Foerster, 1908

420
[*](R III 345)

οἶδα μὲν ὅτι καὶ τῶν φίλων τοῖς σεμνο- τέροις καὶ πᾶσιν ὅσοι πρὸς ἡμᾶς οὐχ ἡδέως ἔχουσι 5 τοῖς μὲν εὐθυμεῖσθαι, τοῖς δὲ αἰσχύνεσθαι δώσομεν, [*](Μο = codex Monacensis gr. 101) [*](Ρ = Palatinus gr. 282) [*](Pa a = Patmius) [*](U = Urbinas gr. 126) [*](Μ = Marcianus gr. 437) [*](Ma a = Matritensis 4679) [*](Cl = Berolinensis Phillippsianus 1598 olim Claromontanus) [*](Β = Barberinus II 41) [*](V = Vindobonensis phil. gr. XCIII) [*](Va = Vaticanus gr. 90) [*](Bal = Parisinus gr. 583 olim Baluzianus) [*](1 Λιβανίου ante πρὸς V, τοῦ αὐτοῦ MaCl πρὸς ἀριστεί- δην ἀντιλογία ὑπὲρ τῶν ὀρχηστῶν Ρα ἀντιλογία πρὸς ἀρι- στείδην ὑπὲρ ὀρχηστῶν Μ ὑπὲρ ὀρχηστῶν πρὸς ἀριστείδην U ὑπὲρ] περὶ Va Macar fol. 92 v (cf. p. 421, 14) | τῶν om MaCl λόγος τριακοστὸς ἔνατος post ὀρχηστῶν V sed μ infrascr r, Λόγος ΙΕ' Ρα, κδ' in marg Μο sed δ in ε corr m 2 τοῦτον ἐν ἄλλω Λιβανίου μᾶλλον εὗρον ἐπιγεγραμμένον, ἐμὲ δὲ τὸ τῶν ἐπιχειρημάτων ἀταλαίπωρον καὶ τὸ τοῦ λόγου γοργόν τε καὶ πι- θανὸν ἔτι δὲ καὶ τὸ τῆς συνθήκης λεῖον καὶ μάλιστα τά δι' ἱστορίας μαρτύρια καὶ τὸ μὴ πάμπολυ ποιητικῆς ἀπῳκίσθαι τὸν λουκιανὸν πατέρα τοῦ λόγου διδάσκει in marg Va 2 (Alexander Nicaeae episcopus cf. supra p. 416)) [*](3 οἶδα μὲν Ρ sed ἴδα μὲν in ras m 2 οἴδαμεν Mor 4 ἔχου- σιν Va 5 εὐθυμεῖσθαι reposui e libris sed εῖσθαι in ras P 2 ἐνθυμεῖσθαι Re εὐθυμεῖν Μορ | τοῖς in ras P 2 | „post δώ- σομεν videtur ἀφορμὴν deesse“ Re)

421
εἰ πράγματι χείρω δόξαν οὐκ οἶδ’ ὅπως λαβόντι συν- αγορεύειν ὑποσταίημεν· ἀλλ’ εἰ μὲν μὴ πολλά πολλά- κις ἐν τῷ βίῳ καὶ . τῶν ἀμεινόνων καὶ τῶν οὐ τοι- ούτων τῆς οὐ προσηκούσης τυχόντα φήμης τά μὲν ἐνομίσθη φαῦλα τῆς κρείττονος ὄντα μερίδος, τά δὲ καταφρονούμενα ἂν δικαίως πρὸς τὸ τιμᾶσθαι μετέστη, καλῶς ἂν εἶχεν ἐπιτιμᾶν τοῖς ᾑρημένοις ἀμύνειν ὧν κατηγορεῖν ἔδει· ἐπεὶ δὲ οὐ πανταχοῦ τὴν ὀρθὴν κρί- σιν ὁρῶμεν νενικηκυῖαν, οὐδὲν δεινὸν λόγῳ βοηθεῖν τοῖς οὐκ ἐν δίκῃ ψεγομένοις.

αὐτοῖς | μὲν [*](R III 346) οὖν τούτοις καὶ μάλιστα ἂν προσήκοι βοηθεῖν ὥσπερ τῶν κρινομένων τοῖς συκοφαντουμένοις, ὁ δὲ διότι φαῦλον ἐνομίσθη φεύγων τὸ συνειπεῖν τὴν ἀνάγκην τοῦ λέγειν αἴτιον ποιεῖται τῆς σιωπῆς. τὰ μὲν γὰρ θαυμαζόμενα τῶν ἔργων οὐδὲν ἂν δέοιτο συμμάχων εὐτυχοῦντα κατά τὴν δόξαν, τοῖς δὲ ἐναντίοις ἐπι- κουρεῖν ἀνάγκη καθάπερ τῶν γνωρίμων τοῖς πενεστέ- [*](1 πράγματι Ρ sed τι in ras m 2 | χείρω δόξαν οὐκ οἷδ’ ὅπως scripsi e MMaClVa οὐκ οἷδ’ ὅπως χείρω δόξαν reliqui libri add | οἶδα Va 2 μὴ cancellavit Mor | πολλά καὶ πολλάκις Μ 3 οὐ ante τῶν (2) Ma sed del m 2 | οὐ om Μο 4 et 5 τὰ Μ 5 δὲ om Mor 6 καταφρονούμενα Μα sed οὐ et ενα in ras m 2, Cl sed ούμενα ex ήματα corr m 2 | αὖ Iacobs Lectt 209 7 εἶχες Va sed ς in v corr m 4 | εἰρημένοις Μο 8 δ’ Re 9 ὀρῶ Mor | νενικηκυῖαν Ρ sed ηκυῖαν suprascr m 2 μεμενηκυῖαν Pa sed νενικηκυῖαν in marg, Va | οὐδέ δεῖ Μοι) [*](10 τοῖς — 11 βοηθεῖν in marg Cl 2 et praemisso κείμενον Μα 2 11 τούτοις om Ma 2 ἂν inserui e PaMMa 2Cl 2 VVa om reliqui libri edd | προσήκει PUMor „quod restituendum, nisi ἂν ad προσήκοι addendum “ Iacobs | ὥσπερ — 12 συ- κοφαντουμένοις in ras P 2 13 ἐνομίσθη φεύγων τὸ Ρ sed η φεύγων τὸ in ras 5 litt m 5 14 τά μέν — 422, 3 ὅλως prae- missis verbis Τοῦ πρὸς ἀριστείδην περὶ τῶν ὀρχηστῶν λόγ. λῆ citat Macar fol. 92 v | γὰρ om Macar 15 οὐκ Β 16 κατὰ om Macar | δ’ Macar 17 ἀνάγκη inser Ma 2 Cl 2)

422
ροις. εἰ δὲ ὧν προσήκει τὴν ἀδοξίαν ἀνελεῖν, τούτοις ὀκνήσομεν συνειπεῖν, ἐπειδὴ κατηγόρηται, τὸ συνηγο- ρεῖν ἀναιρήσομεν ὅλως τῶν μὲν εὐδοκιμούντων οὐ δε- ομένων βοηθείας, τῶν δὲ ἐν χρείᾳ ταύτης ἀποστερου- μένων φόβῳ τοῦ δοκεῖν τοῖς οὐ καλοῖς βοηθεῖν.

τῶν μὲν οὖν ἐχθρῶς ἡμῖν ἐχόντων οὐ πολὺς λόγος, καὶ γὰρ εἰ μὴ ταύτην εἶχον τὴν πρόφασιν, ἑτέρας ἂν ηὐπόρουν, ὧς οὐδέν γε ἑ ῥᾷον τοῦ κακῶς ἀγορεύειν, ἐάν τις ὀλιγωρῇ τοῦ δοκεῖν εἶναι κακός· τῶν δ’ ἐπι- τηδείων ἡμῖν τοῖς τεταραγμένοις ἐκεῖνο λέγω· μικρὸν χρόνον ἀποστήσαντες ὑμᾶς αὐτοὺς ἧς νῦν ἔχετε δόξης περὶ τῶν ὀρχουμένων καὶ δεξάμενοι μεθ’ ἡσυχίας τὸν λόγον, ἂν μέν τι φαίνωμαι λέγων καὶ περιγένωνται τῶν κατηγοριῶν οἱ λογισμοί, παύσασθε πονηρὸν νομί- ζοντες ὃ μὴ τοιοῦτόν ἐστιν· ἂν δὲ μηδὲν τῶν νῦν [*](R III 347) δοκούντων | ὁ λόγος μεταστῆσαι δυνηθῇ, μένη δὲ ἐν ταῖς ψυχαῖς καὶ μετὰ τὴν ἀκρόασιν ἡ πρὸ τῶν λόγων ψῆφος, τότ’ ἤδη με φάσκειν οὐ καλῶς βεβου- λεῦσθαι δόντα τοῖς αἰσχίστοις ἐμαυτὸν συνήγορον.

[*](18 φάσκειν] ἀντὶ τοῦ φάσκε V 2 cf. ad t. II 553, 1)[*](1 δὲ] καὶ Mor | προσήκοι Va 2 ἐπειδὰν Iacobs Lectt 209 | κατηγόρηνται PaCl sed in hoc ν inser m 2, VVa 3 ὅλως Va sed λ e μ corr m 4 5 συνειπεῖν Ρα 7 ἂν om Va 8 εὐ- πόρουν PaMa Mor | οὐδέν — 9 κακός citat Macar fol. 93 | ῥᾷον P sed v in ras m 2 9 δοκεῖν Ρ sed δ et κ in ras m 2 | κακός Ρ sed κ (2) in λ corr | δὲ V 10 ὑμῖν Β | πεπραγμένοις Μα sed πεπ m 2 et τεταραγμένοις suprascr m 2 et 3 τε m 2, ταραγ- μένοις m 3) | ἐπιτιμώντων post πεπραγμένοις in marg inser Ma 2 μικρὸν χρόνον scripsi e ΜοΡ sed in hoc ὸν et ον ex ῶ et ω corr m 2, MaCIVVa μικρῷ χρόνῳ reliqui libri sed ῷ et ῳ in ο ras corr U, edd 13 λέγειν coni Re 15 μηδὲν τῶν Μα sed δὲν τῶν in ras m 2 16 δυνηθῇ scripsi e PaV sed in hoc ῆ ex είη corr m rec, Va cum Iacobsio Lectt 209 δυνηθείη reliqui libri edd | μένει Va sed ει in η corr m 3 18 οὐ] μὴ Μα)
423

4. μὲν μὲν οὑν ἐμὸν εἰς Ἀριστείδην ἔρωτα καὶ ὡς αἱρέσεως μοι δοθείσης ἢ νικῆσαι πλούτῳ τὸν Μίδαν ἢ καὶ κατὰ μικρὸν ἐγγὺς ἐλθεῖν τῆς τοῦδε τέχνης εὐθὺς ἂν ἐγενόμην τοῦ δευτέρου, παντί που δῆλον. οὐ γὰρ ἐξ ὧν ἀκηκόασί μου φάσκοντος ἐρᾶν, ὃ κἂν ψεῦδος ἣν ἴσως, τοῦτο συνίσασιν, ἀλλ’ ἐκ τοῦ πολλῷ μείζονος εἰς πίστιν, ἐκ τῶν ἔργων αὐτῶν ἐπίστανται, πόσον τι τὸ φίλτρον τοῦ ῥήτορος ἐν ἐμοί· τὸ γάρ, ἡνίκα ἂν ποιῶ λόγους, τῶν ἰχνῶν ἔχεσθαι τῶν Ἀρι- στείδου καὶ πειρᾶσθαι τοὺς ἐμοὺς ἀφομοιοῦν εἰς ὅσον οἷόν τε τοῖς ἐκείνου καὶ κέρδος ποιεῖσθαι τοῦ βίου τό τινα τῶν καθημένων εἰπεῖν ὡς ἐοίκαμεν, σημεῖον, οἶμαι, παμμέγεθες τοῦ τῶν ἄκρων ἡγεῖσθαι τὸν ῥήτορα.

ἔστι δὲ καὶ τοῦτ’ αὐτὸ τιμῶντος τὸν Ἀριστείδην τὸ τοῖς ὑπ’ ἐκείνου ῥηθεῖσιν ἀντιλέγειν, εἴπερ τὸ τοῖς ὑπ’ ἐκείνου τεθεῖσι νόμοις ἀκολουθεῖν ἔχει τινὰ τῷ θέντι τιμήν ὁ γὰρ δὴ μάλιστα τοῖς ὑπὸ τῶν προ- τέρων γεγραμμένοις ἐναντία διεξελθὼν καὶ ταύτῃ πλέον ἢ τοῖς ἄλλοις εὐδοκιμηκὼς καὶ μὴ τὸν χρόνον ἀξιῶν [*](14 sq. βίαιον in marg P 2) [*](1 μὲν om Mor | ἐς PMMaClB Mor | ὡς inser Cl 2 3 καὶ om MaB | κάτα Ρ sed eras, ΜΜα | καταμικρὸν ΜοV | ἐκείνου Ρα 4 παντὶ δήπου ClVa 5 ἀκηκόασιν Va | καὶ olim scripsi 6 ᾗ Iacobs | ἴσως om PaMaBV Mor 8 ποῖον Va ποσόν τι ΡΜ | ἴσως ante ἐν Mor 9 ποιῶ Va sed m 3 et ras 1 litt post ω | ἰχνῶν Ρ sed et ν in ras m 2 | τῶν scripsi e MaClVVa τοῦ reliqui libri edd 10 εἰσόσον U 12 τινας Μα 14 τοῦτ’ scripsi e Ra VVa τοῦτο reliqui libri edd | τὸ γάρ τοῖς Va 15 ἐκείνω Ρα | ῥηθεῖσι Va | ἀντιλέγειν — 16 νόμοις om Va 17 τιθέντι Pa | προτέρων Μα sed προ in ras 4—5 litt m 2 19 εὐδοκιμῶν Va)

424
πλέον φέρεσθαι τῆς ἀληθείας οὗτός ἐστιν. ὥσθ’ ὁ μέν ἀντιλέγειν τοῖς τοῦδε κατοκνῶν ἐπιλαμβάνεται τῆς γνώμης καθ’ ἢν ἠξίου τοῖς προτέροις ἀντιλέγειν | [*](R III 348) ἐκεῖνος, ὁ δὲ τοῦτο πρὸς Ἀριστείδην ποιῶν ὃ παρά τοῦδε πρὸς τοὺς ἔμπροσθεν γεγένηται, τῷ τοῖς παρα- δείγμασιν ἀκολουθεῖν ἔπαινον τῶν ἔργων τῶν ἐκείνου παρέχεται τὸν ζῆλον.

6. Εἰ μὲν οὖν πείθων Λακεδαιμονίους τοὺς ὀρχη- στὰς ἐλαύνειν τούτους δὴ τοὺς νῦν ἐν τῇ τῶν νόμων ἀναγνώσει τὸν λόγον ἵστη λέγων ὧς οὐ δέχεται ταῦτα ὁ Λυκοῦργος οὐδ’ ἔστιν ἐν οἷς ἐκεῖνος ἔγραψεν οὐδὲ πάτριον αὐτοῖς οὐδὲ ἔννομον, ἴσως μὲν καὶ τότ’ ἂν εἶχον ἀντιθεῖναι λόγον· τί φής; μεταπεπτωκότων τῶν καιρῶν καὶ τοσαύτης ἐπὶ πάντα καινό- τητος ἐλθούσης καὶ τῶν ἐθῶν τῶν μὲν ἐκκε- χωρηκότων, τῶν δὲ ἀντεισηγμένων καὶ τῆς Σπάρτης ἀντὶ τοῦ κὰτ ἄμφω τῶν Ἑλλήνων ἄρχειν μετὰ τῶν ἄλλων ὑπακουούσης οἷς βέλ- τιον τῶν παλαιῶν αὐτός τε μέμνησαι συλλαβῶν [*](18 οἶς βέλτιον] Ῥωμαίοις suprascr et τοῖς Ῥωμαίοις καὶ τῇ τούτων ἀρχὴ in marg Va 2) [*](1 cf. t. III 89, 3) [*](1 πλείονα Va | ὥσθ' ὁ Μα sed θ’ ὁ inser m 2 2 τοῖς τοῦδε κατομηνῶν uncis inclusit Mor 4 „malim ταὐτὸ“ Re) [*](5 ἔμπροσθεν Μα sed γρ παραδείγμασιν in marg m 2, Cl | τὸ MoPMB Mor 7 παρέχεταί Ma sed γρ παραδέχεται in marg m 2 9 τῶν νόμων in ras P 2 τούτων Mor 12 τότε Ma 13 λέγων Μα sed ε ex ο corr, Cl | φῆς Mo Va 14 ταῦτα Va 15 ἐθνῶν Μ sed ν (1) eras ἐθνον Va sed ν eras et ῶν supra ον m 3 | των (1) Ρ 17 κατάμφω Μο 18 κρατεῖν Μα Cl | ἑλλήνων Va | ὑπακουούσης Ρ sed οὔσης in ras m 5 19 αὐ- τός τε inser P 5 | τε om B Mor | συλλαβὼν Μα sed in corr m 2, Cl)

425
καὶ τοὺς ὑποτελεῖς φόρου κελεύεις ἐν οἷς ἡνίκα ἐκράτουν | ἔζων, ταῦτα μελετᾶν ἐν ᾧ τὴν [*](R III 349) τοῦ κρατεῖσθαι μετειλήφασι τάξιν;

<καὶ> μυρία ἂν ἦν λέγειν πειρωμένῳ δεικνύειν ὡς οὐ καιρὸς ἔχεσθαι τοῦ Λυκούργου. πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον ἀσπίδος μὲν οὐκ οὔσης Λακεδαιμονίοις μήτ’ ἀγανακτεῖν μήτ᾿ ἐπιτιμᾶν, εἰ δέ τι τῶν παρόντων ἀπολαύουσι καιρῶν, ἐπεισάγειν τῇ τέρψει τὸν Λυκοῦργον;

οὐ μὴν ἀλλ’ εἰ μέν, ὅπερ ἔφην, τοῖς νόμοις ἐκεῖνος ἰσχυρίζετο μόνοις κατὰ τῶν ὀρχουμένων, ἤνεγκα ἂν οὔπω τοῦτο νομίζων κατη- γορίαν τοῦ πράγματος. πολλὰ γάρ τῶν διαφανῶς πὰρ ἄλλοις τιμωμένων ἐκβέβληται τῆς Σπάρτης ὑπὸ τῶν νόμων, οἷον αἶ τῶν ξένων ὑποδοχαὶ πανταχοῦ καλόν, ἀλλ’ οὐκ ἐκείνοις. τείχει πιστεύειν [*](1 Thuc. Ι 19 13 Thuc. Ι 144, 2. Plut. Lyc. 27) [*](1 φόρου scripsi e PaMMaClBV coll. p. 286, 6 et Thuc. 1. 1. (Mus. Rhen. XXXII 95) cum Cobeto Coll 267 φόρον MoP Re φόρους UVa Mor φόρους κελεύεις ἐκλέγειν, ἡνίκα coni Re Anim, φόρους κελεύεις φέρειν (aut ἀποφέρειν), ἐν οἶς ἐκράτουν ἐξὸν in ed | καὶ ante ἐν Va | ἐν οἶς in ἐνεὶς corr P 5 ἐν o σ cum ras 1 litt post ο U 2 ἔζων scripsi auctore Cobeto Mnem II 409 (Coll 267) ἐξῆν V ἐξὸν reliqui libri sed ξ ex ζ corr Ma 2, edd | τὴν inser Ma 2 om Cl 3 μετειλήφασιν Va | signum interro- gationis posui, comma MoB, Colon Mor, punctum reliqui libri Re | καὶ inserui 5 τοῦ om VVa 8 εἰ μέν, ὅπερ ἔφην scripsi e PaMMaClVVa ὅπερ ἔφην, εἰ reliqui libri sed ἔφη ad εἰ in Mo, Re ὅπερ ἔφην, ἐν Mor 9 ἐκεῖνος Re ἐκείνοις libri Mor | ἰσχυρίζετο Ρ sed το in ras m 5 | μόνοις om Va 10 κατηγορεῖν Va 11 ἂν post γάρ MoPa edd de- levi cum Iacobsio Lectt 209 12 ἐκβέβληται scripsi, ut scri- bendum coni Re, nisi συμβέβηκεν post νόμων excidisse statuatur ἐκβεβλῆσθαι libri edd 13 οἶδα post νόμων inserendum cen- suit Iacobs 14 καλὸν πανταχοῦ Μα | τείχει Mor sed γρ τύχῃ in marg τείχη UVa sed in hoc η in ει corr m 3 τύχη PB sed in hoc τείχει suprascr)

426
ἀσφαλές, τοῖς δ’ εἶναι γυμνοῖς ἔννομον. αἱ δὲ] περι- ουσίαι πολλὰς ηὔξησαν πόλεις καὶ πολλὴ σπουδὴ περὶ τὸ πλουτεῖν Ἕλλησιν ὁμοῦ καὶ βαρβάροις, Λακεδαι- [*](R III 350) μονιοὺς δὲ | ἐπεπείκεσαν οἱ νόμοι τὴν πενίαν ἰσχυροτέραν εἶναι τῶν χρημάτων.

μετά τούτων ἡγουμένῳ καὶ τοὺς ὀρχηστάς κωλύεσθαι τῆς Σπάρτης ἐπιβαίνειν οὐκ ἂν εἶχον χαλεπῶς· ἐπεὶ δὲ ὅλως τὸ πρᾶγμα κακίζει καὶ νόσον ὀνομάζει καὶ φθοράν τῶν θεωμένων καὶ προστίθησι τῇ βλασφημίᾳ Σύρους, ἔδοξέ μοι προδοσία τις εἶναι Σύρον ὄντα καὶ αὐτὸν καὶ λέγειν ἴσως δυνάμενον σιγῆσαι καὶ μὴ τοῖς ὑπέρ τοῦ πράγματος λόγοις ἐξελέσθαι καὶ τὸ πᾶν ἔθνος αἰτίας.

10. Ὅθεν δὲ τὸ πᾶσι παραινεῖν ἀφεὶς Σπαρτιάταις διείλεκται μόνοις, ἴσως οὐ χεῖρον ἐξετάσαι. δοκεῖ τοίνυν μοι τοῖς κατὰ τοῦ πράγματος λόγοις οὐχ ὁρῶν ἐνοῦσαν ἀφθονίαν ἐπὶ τὴν Σπάρτην καταφεύγειν καὶ τὰ πάτρια τῆς Λακεδαίμονος, ἵνα τὴν ἐκείνων σπάνιν τοῖς τῶν ἀκουόντων ἐπαίνοις ἀποκρύψῃ καὶ τὸν λόγον ἀπὸ τῆς ἐκεῖ στενοχωρίας εἰς πεδίον ἐξαγάγῃ Βρασίδας [*](1 cf. t. IV p. 423, 3 R. Plut. apophth. Lac. p. 210 Ε. 4 Tyrt. fr. 3. Zenob. II 24 13 cf. p. 471, 15 19 cf. t. II 359, 13) [*](1 πᾶσιν ante ἀσφαλές inserendum? ; post ἀσφαλές Ma 2 | δ’ reposui e MMaClVVa μέν MoPPaBMor ras 3 litt U δέ Re | αἱ inser Ma 2 | δὲ eras U abest a MMaClVVa cancellavi) [*](2 πολλῇ σπουδὴ Β 4 δ’ Re 5 ἰσχυρότερον Va quod olim scripsi 6 ἡγουμένω scripsi ἡγούμενος libri edd 8 κὰκ εῖ Va cum ras 3 litt quas in ίζ corr m 3 9 προστί- θησιν Va 10 εἶναι σύρον ὄντα Ρ sed ἑ et vai et σύρον ὄν in ras m 2 12 ἐξελέγχεσθαι Mor sed γρ ἐξελέσθαι in marg) [*](13 πᾶσιν Va 17 πόλιν Μα 18 ἐπαίνοις Ρ sed ἐπαί in ras m 2 | ἀποκρύψῃ Ρ sed η in ras m 5 19 εἰς] ἐπὶ τὴν ἐκεῖ MaCl | πεδίον Va Re πε δί ον Μ sed ε et ιο in ras πεδιὰν Μα sed γρ παιδείαν in marg m 2 Cl παιδίαν Μο παιδείαν reliqui libri Mor πεδεινὴν Iacobs Lectt 210; Anth. Pal. III 33 | ἐξαγάγοι MMaCiVa sed in hoc ἀγ suprascr m2)

427
καὶ Λεωνίδας καὶ Λυκούργους καὶ Ἡρακλέας καὶ Διοσ- κούρους ἄνω καὶ κάτω στρέφων, ἐπεὶ καὶ τὸ τοὺς μίμους συνάψαι τοῖς ὀρχησταῖς οὐ μάλα θαρροῦντός ἐστι τῷ κατά τῶν ὀρχηστῶν λόγῳ. τί γὰρ ἔδει τοὺς κεχωρισμένους τοῖς πράγμασιν εἰς μίαν ἄγειν ὑπό- θέσιν ἐξὸν χωρὶς ἑκατέρῳ προσελθόντα χρήσασθαι πρὸς ἐπίδειξιν τῇ τομῆ;

ἀλλ᾿, οἶμαι, τὸ τοῦ βελτίονος σχήματος ἤλπισε χεῖρον ἀποφανεῖν ἀπὸ τῶν μετιόντων ὃ χεῖρον εἶναι δοκεῖ καὶ τὴν τῶν μίμων δόξαν ἕλξειν ἐπὶ τὴν ὄρχησιν. | ἐγὼ δὲ εἰ μέν τι [*](R III 361) καὶ τὸ τούτων μέρος ἐπανορθοῖ τὸν βίον, ἐν ὑστέρῳ ζητεῖν οἰήσομαι δεῖν· ὅτι δὲ οὐκ ἔλαθέ με τεχνάζων Ἀριστείδης ἐν τῇ μίξει τῶν ἐπιτηδευμάτων, τοῦτ ἐβουλήθην ἐνδείξασθαι καὶ ἅμα παραινέσαι τοῖς ἀκού- ουσι τῶν ἐκείνου φυλάττεσθαι τὰς ἐπιβουλάς.

12. Καὶ πρῶτόν γε ἐκεῖνο θαυμάζειν ἄξιον, εἰ ταῖς ἄλλαις τέχναις μαρτύριον ἀρετῆς συγχωροῦν- τες εἶναι τὸν χρόνον τὴν ὄρχησιν αὐτῷ τούτῳ κο- σμουμένην οὐκ ἀνεξόμεθα. ὡς μὲν οὖν συνεισῆλθε [*](1 cf. t. II 366, 10 2 Plat. Ion. p. 541 Ε; Lach. p. 196 Β 7 Plat. Leg. XII p. 944 Β 11 cf. t. III 127, 18 17 Pind. Ol. 1 34) [*](1 λυκούγρους Va sed ούργους ex οῦργος corr m 2 4 ἐστιν Va | τῶι e τῶν ras corr Va | γὰρ Ma sed γ in ras m 2 6 προσελθόντα inser Ma 2 om οἱ 7 πομπῆι Va | τὸ] τῶ Β) [*](8 σχήματος Va sed τος del m 2 | ἀποφανεῖν scripsi e Va ἀποφαίνειν reliqui libri edd ἀπὸ τῶν μετιόντων ἀποφαίνειν PaV 9 μίμων Mor sed γρ νομίμων in marg 10 τοι MMa sed in hoc ι add m 2 11 μῖμος Mor sed γρ μέρος in marg) [*](12 δὲ om Μο | ἔλαθεν Va 13 ἐν — 14 ἐβουλήθην inser in marg Ma 2 om Cl 13 μίξει Μο sed γρ μείζονι in marg) [*](14 ἀκούουσιν Va 18 ἀτιμάζοντες aut καταφρονοῦντες aut ἐκφαυλίζοντες aut simile quid post κοσμουμένην inserendum coni Re 19 ἀνεξόμεθα scripsi αἰσχυνούμεθα PaVVa αἰσχυνό- μεθα reliqui libri edd | συνῆλθε Mo sed συνεισῆλθε in marg, PMB)

428
τῷδε τῷ παντὶ καὶ ὧς ἐξ ὅσουπερ οὐρανός, ἐκ τόσου καὶ τοῦτο καὶ ὡς ἡ τῶν ἀστέρων πορεία φυλάττουσα δρόμον ἁρμονίᾳ τινὶ καὶ νόμῳ θείῳ χωροῦντα πάλαι παρὰ τῶν σοφωτάτων ὄρχησις προσείρηται, ταῦτα μὲν [*](R III 352) αὐτοῖς ἀφίημι τοῖς τὰ μετέωρα φροντισταῖς· | ἀλλ’ ἐκεῖνό γε τίς οὐκ οἶδε τῶν καὶ ὁπωσοῦν εἰς Ἕλληνας τελούντων, ὅτι φησὶν Ἡσίοδος τἀς Μούσας ἐν Ἑλι- κῶνι τὰ ᾄσματα πλαττούσας οὐκ ἀμελεῖν ὀρχήσεως; καί τε πε.ρὶ κρήνην ἰοειδέα πόσσ’ ἁπαλοῖσιν ὀρχεῦνται τιμῶσαι διά τῆς ὀρχήσεως, οἶμαι, τὴν κρή- νην ἢν ἠξίωσαν αὑταῖς εἶναι λουτρόν.

ὁ δ’ αὖ τοῦ Διονύσου χορὸς οὐδ’ ἄλλοθέν μοι δοκεῖ τέρπειν [*](1 Plat. Tim. p. 28 C 2 [Luc.] salt. 7 3 [Plat.] Epin. p. 983 Ε 5 Plat. Apol. p. 18 Β 9 Hes. theog. 3 sq. [Luc.] de salt. 24) [*](1 τῷδε scripsi e MVVa cum Coleto Coll 268 coll. Plat. 1. 1. τόδε reliqui libri edd | ἐξότουπερ Β 2 τούτου ΜΜα | πόρια Va sed ι in ει corr m 3 χορεία ne quis e [Luc.] salt. 7 ἡ χρεία τῶν ἀστέρων coniciat, [Platonis] Epin. 1. 1. πορείαν καὶ χορείαν τῶν ἀστέρων affero 3 νόμῳ θείῳ scripsi e MaClVa, ut θείῳ νόμω coni Iacobsius Lectt 210 δρόμῳ θείῳ PaUMBV θείῳ δρόμῳ ΜοΡ edd sed εἱρμῷ aut ῥυθμῷ pro δρόμῳ scri- bendum coni Re χωροῦντι Μο Mor 4 προσείρηται Μα sed γρ προσηγόρευται in marg m 2 προείρηται U sed εἰ eras προσ- ηγόρευται ΜΒ | ταῦτα — 5 φροντισταῖς citavit Plan fol. 104 v ταυτὶ Va τῶ Μα sed in ταῦτα corr m 2, Cl 5 αὐτοῖς om Plan | παρίημι ΜΜα sed in hoc πὰρ in ras m 2 | τῶν μετεώρων PaV εἰς vel περὶ τὰ μετέωρα Re Anim μετεωροφροντισταῖς Cobet Mnem. II 409 at secutus est Libanius Platonem Apol. p. 18 Β cf. Mus. Rhen. XXXII 95 6 οἶδεν Va 8 πλαττού- σας Ρ sed πλ in ras m 2 | ὀρχήσεων Va 9 τε περὶ scripsi e MMaClVVa coll. p. 429, 9 et [Luc.] salt. 24, ut ex He- siodo scribendum coni Re Anim cf. Mus. Rhen. XXXIII 89 τ’ ἐπὶ reliqui libri edd | ποσσὶν ἁπαλοῖς MVa ποσὶν ἁπαλοῖς MaCl 10 ὀρχοῦνται Va sed ἐὺν suprascr m 2 11 ἣν inser Ma 2 om Cl | αὐταῖς MoMMaClBV ἀυταῖς U | δὲ Mor | αὖ τοῦ scripsi e PaMMaBV αὐτοῦ reliqui libri edd 12 οὐδ’ scripsi e Va οὐκ MMaCl οὐδὲ reliqui libri edd)

429
τὸν θεὸν ἢ διὰ τῶν ὀρχημάτων, καὶ τὸ τῶν Σατύρων ἔργον τοῦτο καὶ τὸ τῶν Πανῶν οὐχ ἕτερον ἀλλὰ σύριγγι χρήσασθαι καὶ ὀρχήσασθαι. τὰς Βάκχας δὲ κἂν ἐγὼ σιωπήσω, προσθήσετε. τοσαύτη δὲ ἄρα κοι- νωνία λόγων τε καὶ ὀρχήσεως, ὥστ’ ἐποίει μὲν ὁ Πίνδαρος, ὠρχεῖτο δὲ ὁ Πάν τὸ ᾆσμα, καὶ τὸν αὐτὸν εὕροιμεν ἂν λόγων τε προστάτην καὶ τεχνίτην ὀρχήσεως.

ἆρ’ οὑν ἢ ταῖς Μούσαις ἂν ἐπῆλθεν ὀρχεῖσθαι περὶ τὴν κρήνην, εἰ τῶν αἰσχρῶν ἔν τι τοῦτο ἣν, ἢ τὸν αὐτοῦ θίασον ὁ Διόνυσος κατὰ νοῦν αὐτῷ ζῆν ἡγεῖτο ζῶντα ἐν ὀρχήσει ἢ τὴν ὄρχησιν ναυτικὴν κατεδέχετο, εἰ πονηρόν τι ἐνεώρα; τὸν Δία δὲ ἡμῖν μέλλοντα τά αὐτὰ πείσεσθαι τοῖς ἀδελφοῖς οὐχ αὕτη τῶν χειρῶν ἐξήρπασε τοῦ πατρός, ὅτε δὴ περὶ αὐτὸν οἱ Κορύβαντες ὀρχούμενοι τὴν αἴσθησιν ἀφῃ- [*](1 sq. [Luc.] de salt. 22 5 Aristid. Asclep. t. Ι p. 69, 3 Dind. (= t. II p. 338, 1 Κ); IV vir. t. II p. 231, 1 c. schol. t. III p. 564, 4 sq. Dind. cf. Boeckh Pind. II 2, 691 7 cf. t. I 156, 5 10 [Luc.] salt. 10) [*](12 Hyg. Astr. poet. II 17. [Luc.] salt. 22 14 [Luc.] salt. 8) [*](1 θεὸν Μα sed ὁ in ras paulo maiore m 2 4 προσθή- σετε Ρ sed ε (2) in ras m 2 | τοσαύτηι Va | κοινωνία Ρ sed ἁ in ras m 2 κοινωνίαι Va 5 ὥστ’ scripsi e PPaUMMaClB ὥστε VVa ὡς Μο edd | ποιεῖ Va 6 δ’ ΜΜα | πᾶν Va sed in corr m 3 | ἀλλὰ ante καὶ olim inserui 7 num <Ἑρμῆν> εὕροιμεν scribendum coll. Aristid. t. II p. 708, 32 D? | εὕροιμεν P sed ροιμεν in ras m 2 εὕρομεν Β Re | ἂν in ras P 2 ἢ om PaV | ἂν inserui e MMaClVa, ut post ἐπῆλθεν Iacobsius Lectt 210, post οὖν Cobetus Coll 268 om reliqui libri edd 10 τοῦτο scripsi e MMaClVVa τοῦτ’ reliqui libri edd | αὐτοῦ MoPMMa sed in hoc οῦ in ras m 2, ClBVa Mor | θείασον Va | νῦν Μο et γρ in marg Mor 11 αὐτῶ ζῆν scripsi αὐτῷ ζῆν ΡαΜΜα ClVVa ξῆν αὐτῷ MoPUB Mor ζῆν αὐτῷ Re | ἢ om Va 12 ναυτικὴν inserui e Μα sed ν (1) eras, Cl om reliqui libri edd | κατεδέχετο om Va ἀπεδέχετο Cobet Coll 268 | τί ἐυε- ώρα scripsi ἐώρα Ρα ἐώρα reliqui libri edd 13 πείσεσθαι Va sed εἰ ex η corr m 3 14 οὐκ αὐτὴ Va | ὅτι ΜΜα)

430
ροῦντο τὸν Κρόνον;

Ὅμηρος δέ τήν τε Ἀχιλλέως ἀσπίδα φησὶν ὑπὸ ὀρχουμένων κοσμεῖσθαι καὶ πάλιν καταλέξας ὕπνον καὶ φιλότητα καὶ μολπὴν καὶ ὀρχηθμὸν ἀμύμονα τὸν ὀρχηθμὸν ὠνόμασεν, ὂν σὺ βιάζῃ ποιῆσαι τῶν αἰσχρῶν. τούς δὲ Φαίακας ὁρῶμεν παρ’ αὐτῷ καὶ ὀρχηστὰς καὶ φιλοξένους. καίτοι εἰ τὸ μὲν φιλαν- θρώπως ἔχειν τοῖς ξένοις τοὺς θεούς ἐστιν αἰδου- μένων, τὸ δ’ ἀρέσκειν πειρᾶσθαι τοῖς θεοῖς δικαιο- [*](R III 368) συνῆν | ἠσκηκότων, οὐκ ἔστι δὲ ὁμοῦ καὶ δικαίους εἶναι καὶ διεφθάρθαι τοὺς τρόπους, οὐ πάντως οἷς ὀρχήσεως μέλει κακῶς διάκεινται τοὺς τρόπους, ἀλλ’ ἔστιν ὁμοῦ καὶ βελτίστους εἶναι κἀκεῖνο μὴ φεύγειν.

16. Ἀλλ’, εἰ δοκεῖ, τοὺς μύθους ἀφέντες καὶ τοὺς ποιητὰς ἐπὶ τὰς εὐνομεῖσθαι δοξάσας Γῶν πόλεων ἔλθωμεν. οὐκοῦν ὁμολογεῖται Κρῆτάς τε νόμοις ὅτι καλλίστοις κεχρῆσθαι καὶ Λακεδαιμονίους εἴτε παρ’ ἐκείνων λαβόντας εἴτε καὶ ἐκ Δελφῶν παρά τοῦ Πυθίου, καθάπερ Κρῆτες παρὰ τοῦ Δῖός διὰ τοῦ Μίνωος. [*](1 ΙΙ. σ 590 sq. [Luc.] salt. 13 3 II. ν 636 sq. [Luc.] salt. 23 5 Od θ 262 sq. [Luc.] salt. 13 15 Plat. Min. p. 318 Dsq. 320 Α; Luc. Anach. 39 17 Her. Ι 65, 2. Choric. Spart. 23 (Arch. Jahrb. IX 179, 3) 18 Luc. Anach. 39) [*](3 καὶ et καὶ μολπὴν inser Ma 2 | μολπὴν Ρ sed π in ras m 2 4 βιάζει Va sed εἰ in ηι corr m 3 6 τὸ μὲν scripsi e Ρ sed in ras m 5, Pa VVa om in ras 5 litt U μὲν τὸ re- liqui libri edd 7 ἔχειν Cl 9 καὶ om Pa V 12 καὶ om Re | βελτίους Pa V βελτίστοις Re 13 ἀφέντες Va sed ε (2) ex α corr m 2 15 ὁμολογεῖται Va sed in ὡμολόγηται corr m 2 | Κρῆτας δὴ Va | νόμοις Μα sed ις in ras m 2 16 καλλίστοις Μα sed οι in ras m 2 καλοῖς Β | κεχρῆσθαι scripsi e Β χρήσασθαι Va χρῆσθαι reliqui libri edd | λακε- ες δαιμονίους Μα sed ου in ras m 2 17 λαβόντ(??) Μα | καὶ om Va 18 καθάκερ καὶ κρῆτες V | μίνωνος P sed v (2) eras)

431
μᾶλλον δέ, εἴτε ὄντως θεοὶ τοὺς νόμους καὶ τούτοις κἀκείνοις ἔδωκαν εἴθ' ἡ τῶν νόμων ἀρετὴ τὴν τῶν θεῶν ἐπεσπάσατο φήμην, καθ’ ἑκάτερον δεῖ κεκρίσθαι τοὺς νόμους ἀρίστους εἶναι.

φαίνεται τοίνυν παρ’ ἀμφοῖν ἐν πολλῇ τῇ σπουδῇ τὸ ὀρχεῖσθαι καὶ οὐχ ὅσον μὴ κεκωλῦσθαι δεδομένον τοῖς βουλομένοις, ἀλλὰ καὶ ὑπ’ ἀνάγκης τῆς ἐκ τοῦ νόμου γιγνόμενον, ὥστ’ ἴσον ἣν τῷ τὴν τάξιν λιπεῖν τὸ τὴν ὄρχησιν ἐκλιπεῖν. τὸ δὲ μέγιστον, ἐν Λακεδαίμονι γὰρ αἰ μὲν ἄλλαι πράξεις ταῖς ἡλικίαις διῄρηντο, τὸ δὲ ὀρχεῖσθαι διὰ πάντων ἤρχετο καὶ τοῦτο περιειλήφει γέροντάς τε ὁμοῦ καὶ παῖδας καὶ τοὺς ἐν μέσῳ.

ὁ δὲ δὴ πόλεων ὅλων ἀξιώτερος εἰς μαρτυρίαν Σωκράτης ὁ σοφώτατος ἀνδρῶν ἀπάντων τῇ ψήφῳ τοῦ θεοῦ καὶ οὗτος μέρος ἡγεῖτο τῶν προσηκόντων αὑτῷ τὴν ὄρχησιν καὶ νῦν μὲν διελέγετο, νῦν δὲ ἐκεῖνο ποιῶν ἐφαίνετο. εἶτα] ἆρ’ οὖν πρᾶγμα ἀρχαῖον καὶ παρὰ τοῖς οὕτω γενναίοις [*](5 [Luc.] salt. 8 et 10 11 cf. [Luc.] salt. 10 13 t. III 34, 13 sq. R 16 [Luc.] salt. 25. Xen. Symp. 7; 2, 16 sq.) [*](1 εἴτ’ Re | οὕτως Μο sed ὄντως in marg | καὶ om Μ 3 δεῖ inser Ma 2 om Cl | κεκρίσθαι Mor sed γρ κεχρῆσθαι in marg 5 τῇ inserui e MMaCl om reliqui libri edd 6 κε- κωλῦσθαι ΜΜα sed in hoc in corr, fortasse recte at cf. ad p. 12, 6 | δεδομένου Μο 7 τῆς om PMB Re | τῶν νόμων Va | ὡς Va 8 ἶσον Μο ὅσον Va | τῷ scripsi e Ρ sed in ras m 5, PaMaCl τὸ reliqui libri sed ο ex ῶ corr M 5, edd | τὸ scripsi e Ρ sed ὁ ex ῶ in ras corr m 5, Μ sed ὸ in ῷ corr m 5, MaClVa το U sed ο ex ω ras corr τῷ reliqui libri edd) [*](9 γὰρ inser Ma 2 om Cl 10 διῄρηνται Μ sed το supra τᾶι m 5, MaCl 13 ὅλων om Ρα 15 αὐτῶ scripsi ἀυτῶ U αὐτῷ reliqui libri edd 16 δέ scripsi e MMaClVVa δ’ re- liqui libri edd | εἶτα om Va cancellavi 17 ἆρ' οὑν om Μ MaClBV „fortasse οὕτω. aut alias leg. εἶεν ἀρ’ οὖν“ Re Anim | ἄρα Va | πρᾶγμα scripsi e PaMMaClBVVa πρᾶγμ' reliqui libri edd)

432
οὕτω γενναῖον καὶ καλὸν εἶναι δοκοῦν εἰκῆ καὶ ῥᾳδίως ἡμεῖς τῶν φαύλων εἶναι πιστεύσομεν;

19. Ἑτέρα γάρ, φησίν, ἥδε πὰρ ἐκείνην ἡ ὄρχησις καὶ οὐκ ἔμεινεν ἐφ’ ὧνπερ πρότερον. [*](R III 854) τί δέ; τἄλλα, πρὸς θεῶν, ἔμεινεν | ἐφ’ ὧνπερ πρό- τερον, αἰ οἰκίαι, τά ὅπλα, αἰ νῆες, χαλκευτική, ζωγρα- φία, ῥητορική, μουσική, ποίησις ἀγαλμάτων, τά περὶ ναυτιλίαν; οὐχ αἱ μὲν πρῶται τῶν οἰκιῶν οὐ διέφερον καλύβης οὐδ’ ὅπερ ἐλέγοντο ἤσαν; τῆς δὲ ἀσπίδος οὐκ ἣν λαβέσθαι τῇ χειρὶ καὶ μετενεγκεῖν πρὸς τὴν χρείαν; θάλαττα δὲ τά πρῶτα μὲν οὐκ ἐπλεῖτο, πλεομένη δὲ οὐκ εὐθὺς τριήρεις ἐδέξατο, δεξαμένη δὲ μακρῶν ναυ- τιλιῶν εἶχεν ἀπείρους τοὺς πλέοντας, ὥσθ’ ὑπερενεχθῆ- ναι Δήλου φοβερὸν εἶναι τοῖς Ἕλλησι;

τί δέ [*](10 cf. II. β 389; η 219 sq. 13 Zenob. II 37) [*](1 εἰκῆ Μ sed μάτην suprascr m 5, Μα sed κῆ ῆ ex corr) in ras m 2, εἰ μὴ Cl 2 ἡμῖν PaMaClV ὑμῖν Va | εἷναι λεγόντων Va | πιστεύομεν UVa sed in hoc σ ante ο inser m 2) [*](3 ἡ ὄρχησις ἐκείνην Μ ἡ ὄρχησις παρ’ ἐκείνην Μα ἐκεί- νην reposui e libris ἐκείνων edd sed ἤπερ ἐκείνων coni Re ἥγε παρ’ ἐκείνων ὄρχησις Iacobs Lectt 210 4 καὶ οὐκ del Ma | ἔμειναν Μ ἐνέμεινεν Β | ἔμεινεν — 5 θεῶν in marg Ma 2 | ἔμειναν Ma 2 4 ὧν Β | καὶ πρότερον MMa 2 6 τί — πρό- τερον om Va | τά ἄλλα Μ τἄλλα V | ὧν Β | „ad πρότερον seu ante seu post addendum videtur ἦν“ Re 6 ζωογραφία Re 7 μουσική om V 8 ναυτιλλιαν Va sed λ alterum del | οὐ διέφερον καλύβης om Μο sed praemisso γρ in marg, UMa Cl | οὐ] μικρὸν Va sed ὸν ex οῦ corr m 4 μικροῦ δεῖν V | διέ- φερον in ras 4 litt Va 4 9 καλύβης in lac 3 litt Va 4 | οὐδ’ ὅπερ ἐλέγοντο ἦσαν scripsi e ΜΜα sed in hoc γρ μικροῦ δεῖν διέφερον καλύβης suprascr m 2, Cl om V μικροῦ δεῖν οὐδέ ὀνο- μάζονται reliqui libri et γρ in marg Μ, edd 1 1 ταπρῶτα BV | οὐκ ἐπλεῖτο scripsi e MMa a sed in hoc κ in ras 2 litt m 2 ἐπλεῖτο CIVVa et ego olim scripsi οὐδ’ ἐπλεῖτο Cobet Coll 268 οὐ διεπλεῖτο reliqui libri edd 13 ὡς Va | παρενεχθῆναι Va sed ὕπερ suprascr m 3 ὑπεραναχθῆναι Cobet I. I. εἶχε Β | ; posui 6 MBV punctum reliqui libri edd | δὲ, δε; Re)

433
ἡ Γλαύκου τοῦ Χίου τέχνη κατ’ ἀρχάς ἣν; τί δὲ ἡ Ζεύξιδος οὐ χρόνοις ὕστερον; πότε δὲ ἔδεισαν ἄν- θρωποι περὶ τῶν ἀγαλμάτων μὴ τοῖν ποδοῖν χρώμενα φύγῃ; τῶν Δαιδάλου χειρῶν οὗτος ὁ φόβος ἔργον. ὂν ἐκάλυψεν ἐπιγενόμενος Φειδίας μᾶλλον ἢ Δαίδαλος τοὺς πρὸ τοῦ. καὶ μὴν τήν γε μουσικὴν ἀκούομεν μέχρι μὲν Ἀρχιλόχου καὶ τῶν χρόνων ἐκείνων ἀπλῆν τινα καὶ φαύλην εἶναι, χωροῦντος δὲ τοῦ χρόνου πρὸς ἐπίδοσιν ἐλθεῖν.

εἶεν. περὶ δὲ τῆς ῥητορικῆς πῶς σε φῶμεν φρονεῖν; ἆρ’ ἴσον εἰς λόγους Ἀντιφῶν καὶ Μενεσθεὺς ἐκεῖνος ὁ τὸν Θησέα διώκων; ἤ πάλιν αὐτὸς οὗτος Ἀντιφῶν καὶ Δημοσθένης; καὶ μὴν εἰ τὸ πρε- σβύτερον ἄμεινον, φαυλότερος μὲν Δημοσθένης Ἀντι- φῶντος, φαυλότερος δὲ Μενεσθέως ἐκεῖνος. ἀλλ' οὐκ ἂν ὁ Ῥαμνούσιος οὔτε μὴ βελτίων ἐκείνου νομίζεσθαι συγχωρήσειε τούτου τἑ νομίζεσθαι βελτίων οὐκ ἂν ἀξιώσειεν. | οἶδε γάρ τοῦ μὲν κρατῶν καὶ πολύ, [*](R III 365) [*](1 Her. Ι 25. Paus. Χ 16, 1 4 Plat. Men p. 97 D. [Dio Chrys.] or. 37 p. 105 R 5 Aristid. de rhet. t. II p: 38, 10 sq. ed. Dind. 7 Plut. de mus. p. 1140 F sq. 10 cf. t. III 13, 21) [*](11 Plut. Thes. 32. Proleg. stat. rhet. gr VII p. 5, 26 ed. W.) [*](1 γλαύκου Μ sed κ e γ vel τ corr m 5 | καταρχάς MoU MaBVMor | δὲ, Mor δέ; Re 2 ; post Ζεύξιδος Μα | πολλοῖς ante ὕστερον inser coni Mor at cf. p. 475, 5 | πότε Mor sed γρ τότε in marg, quod reponendum coni Re 3 χρώματα Μο 4 φύγοι? | ὃν Μα 2 in ὦ corr Cl 6 πρὸ τοῦ Β sed eras προτοῦ MoUMMaClV πρὸ αὐτοῦ Re | καὶ μὴν — 14 ἐκεῖνος citat Plan 9 ἐπίγνωσιν MMaCl | εἷεν om Plan | τῆς om Re 10 ἂρ’ Va | ἶσον MoMaCl Plan Mor ἴσος Μ | λόγους Μα sed ον supra οὑς m 2 λόγον Μ | ἀν- τιφὼν Va 11 ἐκεῖνος — 12 Ἀντιφῶν om Plan 12 οὗτος αὐτὸς V | εἰ in ras Ma 2 13 καὶ ante δημοσθένης Ma a α in ras m 2 15 μὴ Μα sed in μὴν corr m 2, Va sed ν suprascr m 2 | ἐκείνου βελτίων MMaCl 16 συγχωρήσειεν Va 1 7 οὐδέ Mor)

434
τοῦ δὲ ἡττώμενος οὐ μικρῷ.

καὶ μὴν αὐτός γέ που λέγεις οὐ μικροῖς τισιν οὐδ’ ὀλίγοις αὐξῆσαι τὴν τῶν λόγων τέχνην καὶ οὐ φθονῶ γε, μὰ τοὺς θεούς, οὐδ’ ἀλαζονείαν τὸ πρᾶγμα καλῶ, Ἀλλ᾿ ἐκεῖνό γε οὐχὶ δί- καῖον εἷναί φημι τὰς μὲν παρ’ αὐτοῦ προσθήκας φάσκειν λυσιτελῆσαι τοῖς λόγοις καὶ μὴ τὰ πρότερα θαυμάζειν, εἰ δὲ καὶ τὴν ὄρχησιν τοῦτ' αὐτὸ βελτίω κατέστησε, προσθήκη, τὸ μὴ τά πρότερα τετηρῆσθαι δεῖγμα ποιεῖσθαι φαυλότητος.

23. Ἑτέρως, φής, ὠρχοῦντο οἶ πρότερον. καὶ γὰρ ἐναυμάχουν οὐ παραπλησίως οἶ πρότεροι τοῖς δευτέροις, οἷον Μίνως πρὸς Κᾶρας, Πάρις πρὸς Σιδο- νίους, Ἀχιλλεὺς πρὸς Λεσβίους, Κορίνθιοι πρὸς Κερκυραίους, εἴτε δὴ τὴν παλαιτάτην βούλει ναυμα- Χίαν εἴθ’ ἢν ἠγωνίσαντο περὶ τῆς Ἐπιδάμνου. πῶς οὖν εἶχον ἐκεῖναι; τῶν μὲν νεῶν οὐ πολὺ τὸ ἔργον ἣν, τοῖς δὲ ἐπὶ τοῦ καταστρώματος ὁπλίταις οἶ ἀγῶνες [*](12 Thuc. I 8 13 II. ι 129 14 Thuc. I 13, 3 15 Thuc. Ι 49, 1 16 Thuc. Ι 49, 2) [*](1 γέ scripsi auctore Re Anim τέ MoMB Mor τε reliqui libri Re | ποῦ Va 3 με Cl I μὰ δία καὶ τούς θεούς Ρα) [*](4 ἀλαζονείαν Va sed ει ex ι corr m 3 | γε om V 5 παρ’ αὐτοῦ scripsi παρά του Va σαυτοῦ V αὐτοῦ U αὐτοῦ reli- qui libri edd 6 φασηλυσιτελῆσαι Μο φασὶ Mor sed γρ φά- σκειν in marg 7 βελτίω om PaU et γρ in marg Mor 8 κατάμουεν Μα sed ν add m 3 κατέστησεν ἡ προσθήκη ΜΒ | καὶ ante τὸ MoPMBV edd delevi 10 φὴ (??) Ma a sed σ ras m 2 φησὶν MCI 11 οὐ del Ma 2 12 πρὸς (1)] καὶ Mor sed πρὸς coni | Σιδονίους scripsi coll. II. ζ 290 c. scholl. et Cypr. arg. in Procl. chrest. p. 18, 1 ed. Kinkel Διοσκούρους libri edd 14 δὴ om Re | πάλαι ταύτην V παλαιοτάτην γρ in marg Mor et Re 15 πῶς δ' οὖν Ρα 16 ἐκεῖνοι U 17 δὲ scripsi e MMaClVVa δ’ reliqui libri edd)

435
ἐκρίνοντο καὶ θάλαττα μὲν ὑπέκειτο, τά δὲ πραττό- μενα τῶν ἐν τῇ γῇ δρωμένων οὐδὲν ἀπεστάτει. πάν- τως δὲ ἀκούεις Θουκυδίδου λέγοντος τῷ παλαιῷ τρόπῳ ἀπειρότερον ἔτι παρεσκευασμένοι καὶ ὡς ἡ ναυμαχία καρτερὰ | τῇ μὲν τέχνῃ οὐχ [*](R III 356) ὁμοίως, πεζομαχίᾳ δὲ τὸ πλέον προσφερὴς οὖσα.

ἀλλ’ οὐχ ἡ Ναύπακτος ὕστερον τοιαύτην ἀπειρίαν ναυμαχιῶν ἐδέξατο, ὅτε Πελοποννησίων κύκλῳ ταξαμένων Ἀθηναῖοι περιέπλεον κατά μίαν τεταγμένοι καὶ συνῆγον εἰς βραχὺ ψαύοντες ὀλίγου τῶν πολεμίων, ἐμβολῆς δὲ ἐλπίδα μὲν ἀεὶ παρεῖχον, τὸ δὲ ἔργον ἀν- εβάλλοντο τὴν τοῦ πνεύματος περιμένοντες συμμαχίαν. τοιγαροῦν τὸ μὲν κατῄει, οἶ δὲ ἐταράττοντο, τοῖς δὲ ὡραῖον ἣν προσπεσεῖν. καὶ οὕτως εἴκοσι νῆες Ἀθη- ναίων ἑπτά καὶ τετταράκοντα Λακεδαιμονίων ἐνίκων τῆς ἐπιστήμης ἐλεγχούσης τὸ πλῆθος.

ἐν τοίνυν [*](3 Thuc. Ι 49, 1 8 Thuc. II 83, 4 et 84, 1 13 Thuc. II 84, 2 14 Thuc. II 83, 2) [*](2 ἐν om libri Mor inser Re „frustra “ Iacobsius Lectt 210 | τῇ delendum? | ἀπεστάτει Μα sed τει m 2 ἀπε- στάλει Cl 3 δ’ Re | ἀκούειν U 4 ὧς <ἧν> a ἡ? post ἡ MoPMMa edd delevi | μέντοι coni Re | τύχη Μο sed τέχνη in marg 6 τοπλέον MoV 7 οὐχ ἡ scripsi e MMaCl οὐχὶ reliqui libri edd | ante τοιαύτην ras 3 litt Va 8 ὅτι Μα οἱ Va sed in ὅτε corr m 2 | πελοπονησίων MoPMaCl | κύκλον Va et olim ego (cf. Mus. Rhen. XXXII 93) coll. Thuc. II 83, 4 οἱ μὲν Πελοποννήσιοι ἐτάξαντο κύκλον τῶν νεῶν ὡς μέγιστον οἶοι τ’ ἦσαν at cf. eundem II 84, 1 οἱ δ’ Ἀθηναῖοι κατά μίαν ναῦν τεταγμένοι περιέπλεον αὐτούς κύκλω καὶ ξυνῆγον ἐς ὀλίγον 9 καταμίαν Μο 10 ὀλίγον MoPPa Mor 11 δ’ bis Re 13 κατήι εἰ Va sed I (1) in ras 2 litt 14 ὣρα Cobet Coll 268 num εὔκαιρον coll. Thuc. I. I. τότε δὴ κατὰ τὸν και- ρὸν τοῦτον? | προσπεσεῖν Va sed εσ eras 15 ἑπτὰ] ὀκτώ Β | τετταράκοντα scripsi e ClBVVa τεσσαράκοντα reliqui libri edd ἐνίκων — 16 τοίνυν in marg Mo 2)

436
τῇ δευτέρᾳ ναυμαχίᾳ πολλὰ μὲν τούτων, πολλὰ δὲ ἐκείνων ἔστιν ἐπαινέσαι, μέγιστον δὲ Ἀθηναίων, ὅτι διωκομένη ναῦς Ἀττικὴ Λευκαδίαν διώκουσαν κατέδυσε. χρησαμένη γὰρ ἀντὶ νύσσης ὁλκάδι κατὰ τύχην ἐπ᾽ ἀγκύρας ἡσυχαζούσῃ τὴν μὲν περιέπλευσεν, αὐτὴδ᾽ ἔσχεν ἐμπεσεῖν τῷ τοίχῳ τῆς διωκούσης.

εἰ δή τις τότε τοῦ Φορμίωνος λαβόμενος "τί καινοτομεῖς;" ἔφασκε, "τί ζητεῖς εὐρυχωρίαν; τί σοι βούλεται ταυτὶ τὰ ὀνόματα, διέκπλοι καὶ ἀναστροφαὶ καὶ ἐμβολαί; τί τὸ τῶν ἡνιόχων πολύτροπον εἰσάγεις εἰς τὴν θάλατταν;" οὐκ ἂν εἰπεῖν σοι δοκεῖ; "τοῦτο γάρ ἐστι ναυμαχεῖν, ὅταν αἱ νῆες τὴν νίκην διδῶσιν, ἀλλ᾽ οὐ τοξόται βάλλοντες ἀπὸ τῶν νεῶν. σὺ δ᾽ ἀντὶ τοῦ συνάχθεσθαι τοῖς ἔμπροσθεν ὅτι μὴ ταύτῃ κατὰ θάλατταν ἐμάχοντο, τοῖς τελείαν παρεχομένοις τὴν ἐπιστήμην ἐγκαλεῖς." ὁ αὐτὸς τοίνυν ἔστι μοι λόγος καὶ περὶ τοῦ παρόντος. οὐκ ἔστι χείρω τὴν νῦν

437
ὄρχησιν εἶναι τῆς ἔμπροσθεν, εἴ τι παρὰ ταύτην πλέον ἐγένετο, ἀλλ᾽ οὐ ψέγω μὲν ἐκείνην, ὁρῶ δὲ ταύτην ἐπὶ πᾶν τοῦ πράγματος ἥκουσαν.

διέστηκε, φησίν, ἥδε ἐκείνης. καλῶς. πότερον τῷ τῶν ὄντων ἀφελεῖν ἢ τῷ τοῖς οὖσιν ἐπιθεῖναι; εἰ μὲν γὰρ περικόψασα κατήγαγεν εἰς φαῦλον, ἀδικεῖ καὶ εἰκότως ἂν ἐξ ἁπάσης ἐκπίπτοι τῆς γῆς, οὐ μόνον τῆς Λακεδαίμονος· εἰ δὲ πάσῃ σπουδῇ κατεκόσμησε καὶ προὐβίβασεν, ὥσθ᾽ ἥδιστον θεαμάτων γενέσθαι, πόθεν ἁλίσκεται;