Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)
Hippolytus
Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.
ὑποκάτω γάρ ἐστι τῆς ὀγδοάδος, ὅπου ἐστὶν ἡ Σοφία ἡ μεμορφωμένη καὶ ὁ κοινὸς τοῦ πληρώματος Καρπός, ὐπεράνω δὲ τῆς ὕλης, ἧς ἐστι δημιουργός. ἐὰν <οὐν> ἐξομιωθῇ τοῖς ἄνω, τῇ ὀγδοάδι, | ἀθάνατος ἐγένετο καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ὀγδοάδα. f. 74v ἤτις έστίν, φησίν, »Ἱερουσαλὴμ ἐπουράνιος‘· ἐὰν ἐὰν δὲ έξομοιωθῇ τῇ ὕλῃ, τουτέστι τοῖς πάθεσι τοῖς ὑλικοῖς, φθαρτὴ ἔσται καὶ ἀπώλετο.
[*](2 δεξιά] vgl. Iren. Ι 5, 1. 6, 1 S. 42. 51 Η., oben zu S. 109, 21 — 3 Psal. 110, 10; Proverb. 1, 7. 9, 10, vgl. VII 26, 2 — 4f vgl. Iren. I 2, 3 S. 16 f — 5-8 Clem. Exe. 37. 38 S. 118, 26 ff St. — 7 Daniel 7, 9. 13. 22; Bousset, Kyrios Christos S. 15 9—12 Clemens Ecl. proph. 26 S. 144, 10ff St. citiert Stelle und unterscheidet διπλῆ τε ἠ δύναμις τοῦ πυρός, ἠ μὲν πρὸς δημιουργίαν καὶ πέπανσιν καρπῶν . . . . . ἠ δὲ πρὸς ἀνάλωσιν — 9f Deut. 4, 24; Exod. 24, 17, vgl. S. 136, 10 — 11f vgl. S. 136, 24f — 13 Gen. 2, 2 κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ὲβδόμῃ — 13 — 16 vgl. Iren. I 5, — 18 Hebr. 12, 22 (vgl. S. 158, 12))[*](1 ἄνοδον Gö.: ὀδὸν Ρ ὁδόν ἐπὶ μετάνοιαν Bunsen 2 δεξιὰ ἢ δημ. der καὶ δύναμιν — φόβου zusammenfaßt 6 < > Gö (vgl. Ζ. 13 und Epiph. Iren. I 5, 3 τὸν τῆς μεσότητος τόπον 4 εἰς τὸν ὑπερουράνιον τόπον, τουτέστιν ἐν τῇ μεσότητι, aber von der Achamoth): + ύπερουράνιος Cruice, ὐπουράνιος Μöller, Kosmol. S. 441 (Iren. I 5, 4) 7 ἐκτομὰς Ρ 7f τούτου] τοῦ θεοῦ Bunsen 8 φασιν Gö. 12 Lücke Gö. (vgl. Clemens), falsch Möller S. 441 13 f εὑδομὰς Ρ Scott (vgl. S. 159, 20tf): ἡμέρα μορφωμένη Ρ, ἡμέρα ἠ μεμ. Cruice 16 ἦς Gö.: ἥ P + οὖν 19 ἐστι Bunsen Roeper 19f ἐστι καὶ Brooke, Texts and Studies Ι 4 S. 40)“Ωσπερ οὖν τῆς ψυχικῆς οὐσίας ἡ πρώτη καὶ μεγίστη δύναμις γέγονεν * * * εἰκὼν διάβολος, ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου· τῆς δὲ τῶν δαιμόνων οὐσίας, ἥτις ἐοτὶν ἐκ τῆς ἀπορίας, ὁ Βεελξεβου᾿λ * * * ἡ Σοφiα ἄνωθεν ἄπὸ τῆς ὀγδοάδος ένεργοῦσα ἴως τῆς ἑβδομάδος. οὐδἒν οἶδεν, λέγουδιν, ὁ δημιουργὸς ὅλως, ἀλλ᾿ ἔστιν ἄνους καὶ μωρὸς κατ᾿ αὐτοὐς, καὶ τί πράσεις ἢ ἐργάξεται, οὐκ οῖδεν. ἀγνοοῦντι δὲ αὐτῷ, ὅ τι δὴ ποιεῖ, ἡ Σοφία ἐνήργησε πάντα καὶ ἐνίσχυσε, καὶ ἐκείνης ἐνεργούσης αὐτὸς ὤ̣ετο ἀφ᾿ ἑαυτοῦ ποιεῖν τὴν κτίσιν τοῦ κόσμου· ὅθεν ἤρξατο λέγειν· »'ελὼ ὁ θεός, καὶ πλὴν ἐμοῦ ἄλλος οὐκ ἔστιν«.
Ἔστιν οὖν ἡ κατὰ Οὐαλεντῖνον τετρακτὺς »πηγὴ τῆς ἀενάου φύσεως ῥιζώματα ἔχουσα« καὶ ἡ Σοφία. ἀθ᾿ ἧς ἡ κτίσις ἡ ψυχικὴ καὶ ὑλικὴ αυνέστηξκε νῦν. καλεῖται δἐ ἡ μὲν Σοφία πνεῦμα, ὁ δὲ δημιουργὸς ψυχή, ὁ διάβολος δὲ ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου, Βεελξεβοὺς <δ᾿< ὁ τῶν δαιμόνων.
ταῦτά ἐστιν ὅ λέγουσιν· ἔτι <δὲ> ἀριθμητικὴν ποιούμενοι τὴν πᾶσαν αὑτῶν διδασκαλίαν, ὡς πρόειπον, (τοὺς)ς ἐντὸς πληρώματος αἰῶνας τριάκοντα πάλιν έπιπροβεβληκέναι αὑτοῖς κατὰ ἀναλογίαν αἰῶνας αίῶνας ἴν ᾖ τὸ πλήρωμα ἐν ἀριθμῷ τελείῳ συνηθροισμένον.
ὡς γὰρ οἱ Πυθαγορικοὶ διεῖλον εὶς δώδεκα καὶ τριάκοντα καὶ ἑξήκονα καὶ λεπτὰ λεπτῶν εἰσιν ἐκείνοις, <ὡς> οὕτως οὗτοι τὰ ἐντὸς πληρώματος ὑκοδιαλροῦσιν. ὑποδιῄρηται δέ καὶ τὰ ἐν τῇ ογδοάδι, καὶ προβεβλήκασιν [*](2 ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου] Job. 12, 31. 14, 30 — 5 — 9 vgl. Iren. Ι 5, 3 S. Η.; Clem. Exe. 49, 1 S. 123, 3 St. — 9 Jes. 45, 5 ἐξὼ κύριος ὁ θεός, καὶ οὐκ ἔστιν ἔτι π[λὴν ἐμοῦ θεός 6 (vgl. Deut. 4, 35. 32, 39); Iren. Ι 5, 4 αὐτὸν νενομικέναι μόνον εἶναι θεὸν καὶ διὰ τῶν προφητῶν εἰρκχέναι· ἐγὼ θεός, πλὴν έμοῦ οὐδείς — 10 Pyth. Vers, s. zu S. 6, 10. 150, 13. Iren. I 1, 1 S. 9 Η. — Ifi προεῖπον) C. 21—29 (S. 150, 21 ἀριθμητικὴν τὴν διδασκαλίαν τὴν ὲαrτῶν κατεβάλοντο) 20 δεδήλωται] s. VI 28, 3. 4 — ὑποδιαιροῦσιν vgl. Tert. Adv. hacr. 4 S. 221, 15 Kr.) [*](2 úcke Miller: γέγονεν, εἰκὼν <πατρός, δημιουργός, οὕτως τῆς ὑλικῆς δύναμις, δημιουργοῦ εἰκών>, διάβολος Bernays vgl. Excerpta ex Theodoto δημιουργός, οὕτως έκ ὑλικῆς> Hilgenfeld S. 468, γέγονεν εἰκὼν <τοῦ υἰοῦ, οὕτω τῆς ύλικῆς οὐσίας δύναμις> Cruice nach Iren. Ι 5, 1 Ε Cruice <ἔστι δ> ἠ Cruice, <ὧν ἦν> Bunsen; Ζ. 12—14 bestätigt die Annahme einer Lücke 4 εὑδομάδος Ρ 5 οὐδὲν οὐδεν <γὰρ> 7 δὲ Ρ 10 > ö. τῆς Ρ: τις ö. 11 ῥίζωμα τὲ ῥίξωμα Ρ 14 + Roeper + δὲ Miller 15 αὐτῶν Ρ 16 τοὺς stand in Ρ, ς noch kenntlich 16f έπιπροβεβηκέναι Ρ, verb. Gö. 17 αὐτοὺς so Ρ 19 καὶ λεπτὰ — 20 < > Gö. 20 + ὡς Gö. 21 καὶ2])
αὕτη γάρ ἐστιν Ἱερουσαλὴμ ὴ ἔξς Σοφία, καὶ ὁ νυμφίος αὐτῆς ό κοινὸς τοῦ πληρώματος Καρπός. προέβαλε καὶ ὁ δημιουργὸς ψυχάς· αὔτη γὰρ οὐσία ψυχῶν· οὑτός ἐστι κατ’ αὐτοὺς Ἀβοραὰμ καὶ ταῦτα Ἁβραὰμ τὰ τέκνα. ἐκ τῆς ὑλικῆς οὐσίας οὖν καὶ διαβολικῆς ἔποίησεν ὁ δημιουργὸς τοῖς ψυχαῖς τὰ σώματα.
τοῦτό ἐστι τὸ εἰρημένον· καὶ ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς λαβών, ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς· καὶ ἐγένετο ό ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ξῶσαν«. οὗτός ἐστι κατ' αὑτοὺς ὁ ἔσω ἄνθρωπος, ὁ ψυχικός, ἐν τῶ σώματι κατοικῶν τῷ ὐλικῷ, ὅ ἐστιν ὑλικός, φθαρτός, τέλειος ἐκ τῆς διαβολικῆς οὐσίας πεπλασμένος.
ἔστι δἐ οὗτος ὁ ὑλικὸς ἄνθρωπος οἱονεὶ κατ΄ αὐτοὺς πανδοχεῖον ἢ κατοικητήριον ποτὲ μὲν ψυχῆς μόνης, ποτὲ δὲ ψυχῆς καὶ δαιμόνων, ποτὲ δὲ ψυχῆς καὶ λόγων, οἵτινές εἰσι λόγοι ἄνωθεν κατεσπαρμένοι ἀπὸ τοῦ κοινοῦ τοῦ πληρώματος Καρποῦ καὶ τῆς Σοφίας εἰς τοῦτον τὸν κόσμον, κατοικοῦντες ἐν (σώμα)τι χοϊκῷ μετὰ ψυχῆς, ὅταν δαίμονες μὴ συνοικῶσι τῇ ψυχῆ.