Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Σελήνην δὲ ἐν ὀρόφῳ φαίνεσθαι δεικνύουσι καὶ ἀστέρας τοῦτον τὸν τρόπον· ἐν μέσῳ τῆς ὀροφῆς μέρει προσαρμόσας κάτοπτρον, τιθεὶς λεκάνην ὕδατος μεστὴν ἐν τῷ μέσῳ τῆς γῆς κατ’ ἴσον, λύχνον δὲ μέσον φαίνοντα ἀμαυρὸν μετεωρότερον τῆς λεκάνης θείς, οὕτως ἐκ τῆς ἀντανακλάσεως ἀποτελεῖ σελήνην φαίνεσθαι διὰ τοῦ κατόπτρου.

ἀλλὰ καὶ τύμπανον πολλάκις ἐφ’ ὑφηλοῦ πόρρω Μὲν [*](1—8 behandelt von Κ. Dilthey, Rh. Μ. XXVII 388ff.; Bergk PL4 III Ga. S. 65ff, — Ahnliche Beschwörungen der Hekate Theokrit II; magicua III in Abels Orphica S. 289 (Reitzenstein, Inedita poetarum fr. III Rostock 1892 S. 18 ff); Pariser Pap. her. von Wessely 2520ff (= Wünsch, Kleine Texte S. 10); Lucian Philopseudes C. 42) [*](1 ῥόμβῳ Bergk, hymn. mag. V. 2 Βαυβώ Βομβώ Dilthey, doch s. Reitzenstein S. 24). Näher als Βαυβώ (Miller) äge Βριμώ (Kuster, De papyri Paris, magicae, Regimontii 1911, p. 101) 2 τριοδῖτι Miller: τριοδείη Ρ νυκεροφοίτη Ρ, verb. Meinee, Ζ. für Altertumswiss. X 375 3 ἐΜ] θ übergeschr. Ρ ἑτέρη, αι über έ Ρ 5 ἀν νέκυας Meineke (vgl. Theokrit V. ἀνέλκυσι, darüber ἐννέκυσι Ρ στοίχουσα Ρ 7 μνήμη Ρ Μήνη ποικιλόμορφε Wilamovritz, Commentariolum gramm. III 29 13 Μιν Ρ 19 περὶ τῆς ἐν οἴκω φαντασίας a. R. Ρ δεικνύουσι ö.: δεικνύναι Ρ, δεικνύασι Miller 21 κατ’ ἴσον (nicht κτίσον) Ρ 22 φαίνων Ρ 24 ὑφ’ ὑψηλοῦ πόρρωθεν ὄρθριον Ρ, verb. Miller)

καὶ τῆς † ἐτυμολογικῆς δὲ λαγήνου περικόψας τὸν τράχηλον καὶ τὸν πυθμένα, Μεὶς λύχνον καὶ περιθείς τι τῶν ἐπιτηδείων πρὸς τὸ διαυγεῖν σχῆμα, στὰς ἐφ’ ὑφηλοῦ κρύβδην ὑπό τινα σκέπην τις τῶν συμπαικτῶν, μετὰ τὸ λαβεῖν τὸ σύνθημα ἐκ μετεώρου καταχεῖ τὰ μηχανήματα, ὥστε δοκεῖν ἐξ οὐρανοῦ κατιέναι τὴν σελήνην.

τὸ δὲ ὅμοιον καὶ διὰ χύτρας γίνεται ἐν ὑλώδεσι τόποις. διὰ δὲ τῆς χύτρας καὶ τὰ κατ’ οἶκον παίζεται. βωμοῦ γὰρ κειμένου κατόπιν κεῖται ἡ χύτρα ἔχουσα λύχνον φαίνοντα· ὄντων δὲ πλειόνων λύχνων οὐδὲν τοιοῦτον δείκνυται. ἐπὰν οὖν ἐπικαλέσηται ὁ ἐπαοιδὸς τὴν σελήνην, πάντας κελεύει τοὺς λύχνους σβέννυσθαι, ἕνα δὲ ἀμαυρὸν καταλιπεῖν, καὶ τότε ἀντανακλᾷ τὸ φῶς τὸ ἐκ τῆς χύτρας εἰς τὸν ὄροφον καὶ παρέχει φαντασίαν σελήνης καὶ] τοῖς παροῦσιν, ἐπισκεπασθέντος τοῦ στόματος τῆς χύτρας πρὸς ὃ ἀπαιτεῖν ὁ καιρὸς δοκεῖ, ὡς μηνοειδῆ δείκνυσθαι ἐν τῷ ὀρόφῳ τὴν φαντασίαν.