Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Ξενοφάνης δὲ ὁ Κολοφώνιος Ὀρθομένους υἱός. οὑτος ἒως Κύρου διέμεινεν. οὖτος ἔφη πρῶτος ἀκαταληψίαν εἶναι πάντων, εἰπὼν οὕτως·

λέγει δὲ ὄτι οὐδὲν γίνεται οὐδὲ φθείρεται ούδὲ κινεῖται καὶ ὄτι ἒν τὸ πᾶν ἐστιν ἔξω μεταβολῆς. φξσὶ δὲ κοὶ τὸν θεὸν εἶναι ἀίδιον καὶ ἒνα καὶ ὂμοιον πάντῃ καὶ πεπερασμένον καὶ σφαιροειδῆ καὶ πᾶσι τοῖς μορίοις αἰσθητικόν.

τὸν δὲ ἥλιον ἐκ μικρῶν πυριδίων ἀροιζομένων γίνεσθαι καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, τὴν δὲ γῆν ἄπειρον εἶναι καὶ μήτε ὑπ' ἀέρος μήτε ὑπὸ τοῦ οὐρανοῦ περιέχεσθαι. καὶ ἀπείρους ἡλίους εἶναι καὶ σελήνας, τὰ δὲ πάντα εἶναι ἐκ γῆς.

οὑτος τὴν θάάσσαν ἁλμυρὰν ἔφη διὰ τὸ πολλὰ μίγματα συρρέειν ἐν αὐτῇ· ὁ δὲ Μητρόδωρος διὰ τὸ ἐν τῇ γῇ διηθεῖσθαι, τούτου χάριν γίνεσθαι ἁλμυράν·

ὁ δὲ Ξενοφάνης μἶνοφάνης τῆς γῆς πρὸς τὴν θάλασσαν γίνεσθαι δοκεῖ καὶ τῷ χρόνω ὑπὸ τοῦ ὑγροῦ λύεσθαι, φάσκων τοιαύτας ἔχειν ἀποδείξεις, ὂτι ἐν μέσῃ γῇ καὶ ὄρεσιν εύρίσκονται κόγχαι, καὶ έν Συρακούσαις δὲ ἐν ταῖς λατομίαις λέγει εὑρῆσθαι τύπον ἰχθύος καὶ φωκῶν, έν δὲ Πάρω τύπον ἀφύης ἐν τῷ βάθει τοῦ λίθου, ἐν δὲ Μελίτῃ πλάκας [*](13 πρῶτος] dagegen C. 23 (Dos. ρ. 148). — 15. 16 Xenophanes Fr. 34 3. 4 Diels) [*](1 τισὶ2] τι Ο 2 μείζους Eoeper πλείους Roeper 5 ἐκλείπειν Ritter: λείπειν HSS 11 + ὄντων? We περὶ ξενοφάνους Ο 18 δὲ τοῦτο εἰναι θεὸν Karsten 21 εἶναι <κάτω> Diels vgl. Fr. 28 24 σύρειν ἐν ἐαυτῇ Roeper 25 τὸ διὰ τῆς γῆς (Dox. 495, 7)? Diels τῇ > Ο 26 γίνεσθαι] + ἁλμυρὰν, Ο γενέσθαι δοξάζει Cruize, γενέσθαι λέγει Roeper 27 ἀπὸ Grouov ἀποδείξει Ο 28 μέσω Β κόφχα Β συρρακούσας LO 29 φυκῶν Th. Gomperz 30 ἀφύης Gronov: δάφνης HSS μελέτω LB, μηλίτω Ο, verb, Karsten)

ταῦτα δέ φησι γενέσθαι, ὂτε πάντα ἐπηλώθησαν πάλαι, τὸν δὲ τύπον ἐν τῷ πηλῷ ξηρανθῆναι, ἀναιρεῖσθαι δὲ τοὺς ἀνθρώπους πάντας. ὅταν ἡ γῆ κατενεχθεῖσα εἰς τὴν θάλασσαν πηλὸς γένηται, εἶτα πάλιν ἄρχεσθαι τῆς γενέσεως, καὶ ταύτην πᾶσι κόσμοις κόσμοις γίνεσθαι μεταβολήν.

Ἔκφαντός τις Συρακούσιος ἴφη μὴ εἶναι ἀληθινὴν τῶν ὄντων λαβεῖν γνῶσιν. ὁρίζει δὲ ὡς νομίζει τὰ μὲν πρώτα ἀδιαίρετα εἶναι σώματα καὶ παραλλαγὰς αὐτῶν τρεῖς ὑπάρχειν, μέγεθος σχῆμα δύναμιν, ἐξ ὦν τὰ αἰσθητὰ γίνεσθαι. εἶναι δὲ τὸ πλῆθος αὐτῶν ὡρισμένον καὶ τοῦτο ἄπειρον. κινεῖσθαι δὲ τὰ σώματα μήτε ὑπὸ βάρους μήτε πληγῆς. ἀλλ' ὑπὸ θείας δυνάμεως, ἢν νοῦν καὶ ψυχὴν Προσαγορεύει. τούτου μὲν οὖν τὸν κόσμον εἶναι ἐδέαν, δι' ὂ καὶ σφαιροειδῆ ὑπὸ θείας δυνάμεως γεγονέναι. τὴν δὲ γῆν μέσον κόσμου κινεῖσθαι περὶ τὸ αὑτῆς κέντρον ὡς πρὸς ἀνατολήν.

Ἲππων δὲ <ὁ> Ῥηγῖνος ἀρχὰς ἔφη ψυχ·ρὸν τὸ ὒδωρ καὶ θερμὸν τὸ πῦρ. γενόμενον δὲ τὸ πῦρ ὑπὸ ὒδατος κατανικῆσαι τὴν τοῦ γεννήσαντος δύναμιν συστῆσαί τε τὸν κόσμον. τὴν δὲ ψυχὴν ποτὲ μὲν ἐγκέφαλον λέγει, ποτὲ δὲ ὕδωρ· καὶ γὰρ τὸ σπέρμα εἶναι τὸ φαινόμενον ἡμῖν ἐξ ὑγροῦ, ἐξ οὗ φησι ψυχὴν γίνεσθαι.

Ταῦτα μὲν οὖν ἱκανῶς δοκοῦμεν παρατεθεικέναι. διὸ δοκεῖ λοιπὸν αύτάρκως διαδραμόντων ἡμῶν τὰ τοῖς φυσικοῖς δόξαντα, ἀναδραμεῖν ἐπὶ Σωκράτην καὶ Πλάτωνα, οἳ τὸ ἠθικὸν μάλιστα προετίμησαν.

Ὁ μὲν οὐν Σωκράτης γίνεται Ἀρχελάου τοῦ φυσικοῦ ἀκροατής· ὂς τὸ γνῶθι σαυτὸν προτιμήσας καὶ μεγάλην σχολὴν συστήσας ἔσχε πάντων τῶν μαθητῶν ἱκανώτερον τὸν Πλάτωνα, αὐτὸς μὲν [*](lOff S. Bertennann ο. S. S) S. 27 — 24. 26 Cedrenus Ι 278, 23—279 2) [*](1 τῶν > Wolf 2 ἐπηλώθησαν LBT: ἀππλάθησαν Ο πυλῶ Β 4 Ο 5 ταύτην Diele: τοῦτο HSS, οὔτω Karsten μεταβολήν Diels (vgl. Aristot. Meteorol. Ι 14 ρ. 352 a 17): καταβάλλειν RSS, καταβολὴν Roeper 7 ὁρίζειν und νομίζειν Diels Vorsokr. ὁρίζειν δὲ ὡς νομίζεται Dox,) 10 τοῦτο) οὐκ Roeper ὡρισμένων κατὰ τοῦτο, ἄπειρον? ö. 12 τοῦ μὲν οὐν τὸν κόσμον εἰδέναι ίδεῖν HSS, verb. Roeper 13 θείας ö. μιᾶς HSS 14 αὐτῆς HSS ὡς] + ἀπὸ δύσεως Zellor 15 περὶ ἲππωνος Ο + ὁ Delarue ῥηγεῖνος Β 16 γενόμενον — πῦρ > Ο γεννώμενον LB, verb. Roeper κατανικῆσαι κατανικῆσαν LBO 17 νικήσαντος, über γεννή L0 τε] δὲ Β 18 λέγει Zeller: ἔχειν HSS, ἔφη εἶναι Roeper γὰρ Bakhuizen van den Brink, Var. lect. ex bist, philos. ant. p. 47. 52: παρὰ HSS <κατὰ> τὸ φαιν. Diels Dox., doch Vorsokr. 19 γίνεσθαι aus γενέσθαι verb. Β 20 παρατεθηκέναι Β 24 περὶ σωκράτους Ο 26 μαθημάτων Β μὲν) δὲ Β)

ὁ δὲ Πλάτων τὴν πᾶσαν αὐτοῦ σοφίαν ἀπομαξάμενος συνέστησε τὸ διδασκαλεῖον μίξας ὁμοῦ φυσικὴν ἠθικὴν διαλεκτικήν. ἄ δὲ ὁ Πλάτων ὁρίζει, ἐστὶ ταῦτα.

Πλάτων ἀρχὰς εἶναι τοῦ παντὸς θεὸν καὶ ὕλην καὶ παράδειφμα· θεὸν μὲν τὸν ποιητὴν καὶ διακοσμήσαντα τόδε τὸ πᾶν κοὶ προνοούμενον αὐτοῦ· ὒλην δὲ τὴν πᾶσιν ὑποκειμένην, ἢν καὶ δεξαμενὴν καὶ Μήνην καλεῖ, ἐξ ἡς διακοσμηθείσης γενέσθαι τὰ τέσσαρα στοιχεῖα, ἐξ ὡν συνέστηκεν ὁ κόσμος, πυρὸς ἀέρος γῆς ὕδατος, ἐξ ὡς καὶ τὰ ἄλλα πάντα συγκρίματα καλούμενα, ζῷά τε καὶ φυτά, συνεστηκέναι·

τὸ δὲ παράδειγμα τὴν τὴν τοῦ θεοῦ εἶναι, ὂ καὶ ἰδέαν καλεῖ οἶον είκόνισμά τι ᾠ προσέχων ἐν τῇ ψυχῇ ὁ θεὸς τὰ πάντα ἐδημιούργει.