Panarion (Adversus Haereses)
Epiphanius
Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.
καὶ ὁ Σολομῶν ἐν παροιμίαις ὼσαύτως εἰς τὴν ἐκεῖσε ἑτοιμασίαν τὰ πάντα τῆς ἐλπίδος παρασκευάζων προύτρεπε φάκων »ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδον τὰ ἔργα σου. ἔξοδον λέγων τὴν ἀπ’ ἐντεῦθεν ἀπαλλαγήν) καὶ ἑτοιμάζου« φησίν εἰς τὸν ἀγρόν«, ὁμοῦ πᾶσι τὴν νουθεσίαν ἐπεκτεινόμενος κατὰ κατὰ ἀγρόν τε καὶ κατὰ ἄστυ, λογίοις τε καὶ τοῖς τὰς βαναύσους τέχνας ἐπιχειροῦσιν, οἶς ούδεμία ἐργασία κατὰ ἀγρὸν ἐπιζητουμένη·
πόθεν γὰρ λινουργοῖς καὶ ἀργυροχόοις, ποιηταῖς τε καὶ λογογράφοις ἡ κατὰ τὴν ἄρουραν ἑτοιμασία; συλλήβδην γὰρ ὁμοῦ ἡ φωνὴ ἀδιακρίτως τοὺς πάντας κέκληκεν ἐπειποῦσα »ἐτοιμάζου εἰς τὸν ἀγρόν«, <τί> ἀλλ’ τοῦτο αἰνιττομένη, ὃτι παντὶ ἀνθρώπῳ πολίτῃ τε καὶ ἀγροίκῳ ἀπόθεσις τοῦ σώματος ἀγρός, τὸ διὰ τὴν ταφὴν τέλος;
εἶτα μετέπειτα πειτα τὴν αὐτὴν τῆς ἄναστάσεως σημαίνων ἐλπίδα φάσκει φάσκει καὶ ἀνοικοδομήσεις τὸν οἶκόν σου.. οὐκ εἶπεν »οἰκοδομήσεις τὸν οἶκον«· ἃπαξ γὰρ ᾠκοδομήθη ὲν τῇ πλάσει τῇ κατὰ τὴν γαστέρα, ὃτε μητέρες ἐκύϊσκον ἓκαστον ἡμῶν ἐν τῇ πλάσει· ἀπὸ ἀπὸ τῆς γῆς ¨η ἀνάστασις ἢ ἀπὸ ἀγροῦ, οὐκέτι οίκοδομουμένῃ ἀλλὰ ἀνοικοδομουμένῃ, διὰ τὴν ἐπενεχθεῖσαν αὐτῇ καθαίρεσιν ἐν τῷ τῆς ταφῆς πτώ- ματι·
ὡς καὶ ὁ σωτὴρ ἴφη »λύδατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγείρω αὐτόν« ἢ οἰκοδομῶ αὐτόν, σοφία ὢν καὶ ἐν τοιαύτῃ »φρονήσει« *, ἡς οὐκ ἔστιν« ὑπὸ ἀνθρώπων ἐξεύρεσις‘, ἐν ᾗ ἐξ ἀπόρων τόπων διαχυθέντων ἡμῶν τῶν σωμάτων, τῶν μὲν τέφραν τῶν δὲ ἐν θαλάσσῃ τῶν δὲ ὑπὸ σαρκοβόρων οἰωνῶν τῶν δὲ ὑπὸ θηρίων τῶν δὲ ὑπὸ σκωλήκων φθαρέντων, * φέρει.
[*](1 Psal. 29, 2 — 3 Prov. 24, 42 — 13 Prov. 24, 42 — 19 Job. 2, 19 — 21f vgl. Jes. 40, 28)[*](M U 1 ὁ < U | Σαλομῶν U 2 εἰς τὴν] ἕκτην M | ἐκεῖσε] ἐν Σιὼν M 4 ἔξοδον λέγων — ἀπαλλαγήν hinter ἀγρόν M | φησίν < M 6 vor + τὸν U | τε 1 < M | ἄστυ, λογίοις] ἄστειο λόγοις M 7 κατ᾿ ἀγρὸν M 9 vor ἀδιακρίτως + Μ 10 ἐπειποῦσα κέκληκεν U | τί) * 11 αἰνιττομένη *] αἰνίττεται MU 12 τὸ διὰ — τέλος] διὰ τὴν ταφὴν καὶ τὸ τέλος U | διὰ τῆς ταφῆς ül. 13 σημαίνων Μ 14 ἀνοικοδομήσω M | οὐκ — τὸν οἶκον U 15 οἰκοδομήθη M 16 < M 17 ἢ ἀπὸ ἀπὸ < M (vgl. Ζ. 18) 17 f οἰκοδομουμένῃ . . . ἀνοικοδομουμένῃ (sc. πλάσει) *] οἰκοδομουμένη . . . ἀνοικοδομουμένη MU | ἀλλὰ ἀνοικοδομουμένη U | ἀνοικοδομουμένη + ή ἀπὸ ἀγροῦ οὐκέτι οἰκοδομουμένη M 18 ὑπηνεχθεῖσαν M 20 ἐγερῶ U 21 τοιαύτῃ] τῇ αὐτοῦ U | ♦ etwa > * 23 τῶν δὲ2] τῆς δὲ U 24 θήρων U | etwa τὰ λείψανα συνάγει καὶ ὁλοσχερεῖς ἡμᾶς εἰς παλιγγενεσίαν> * vgl. S. 520, 7f)Εἰ γὰρ τὰ <ὄντα> ἐξ οὐκ ὄντων ἐποίησεν εἰς τὸ εἶναι, πόσῳ δὴ μᾶλλον τὸ ὄν εἰς τὴν ἰδίαν κατάστασιν εὐχερῶς ἀποκαταστήσει; ἴνα δικαίαν ὁρίσῃ κρίσιν, ἴνα μὴ ἓτερον ἀνθ᾿ ἑτέρου κρίνῃ, ἵνα μὴ ἀπο- στερήσῃ τὸ καμόν.
εἰ γὰρ ψυχῆς ἡ ἀπόλαυσις καὶ οὐρανῶν βασιλείας κληρονομία, μετασχέτω τὸ σῶμα ὡν βούλεται· τρυφάτωσαν οἱ περὶ τὸν Γεδεὼν καὶ μὴ κακουχείσθωσαν ἐν μηλωταῖς καὶ αἰγείοις δέρμασι«, μὴ μάτην καμνέτω Ἰωάννης ἐκ καμήλων ἔχων τὸ ἔνδυμα, μὴ ἐν ἀναχωρήσει τὴν σάρκα ὑπωπιάσωμεν, μὴ τὰ σώματα ἡμῶν δαμάσωμεν ἐν ἁγνείᾳ.
εἰ δὲ ἄρα κοινωνεῖ σῶμα ψυχῇ ἐν πολιτείαις ἐν ἁγνείᾳ ἐν νηστείᾳ καὶ ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς, »οὐκ ἄδικος ὁ θεὸς. ἀποστερεῖν τὸν κάματον τοῦ κεκμηκότος καὶ μὴ ἀποτῖσαι τὴν μισθαποδοσίαν τῷ ἃμα τῇ ψυχῇ κεκμηκότι σώματι.
εὐθὺς γὰρ εὑρεθήσεται ἀργὴ ἡ κρίσις· εἰ γὰρ ἡ ψυχὴ μονωτάτη εὑρεθήσεται, ἀντιλέξειεν κρινομένη ὃτι οὐκ ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ αἴτιον τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ ἀπ᾿ ἐκείνου τοῦ φθαρτοῦ καὶ γηίνου σώματος τὸ πορνεύειν τὸ μοιχεύειν τὸ ἀσελγαίνειν· ἐξότε γὰρ ἀπ᾿ ἐμοῦ ἀπέστη, οὐδέν μοι τού- των πέπρακται, καὶ ἔσται εὐαπολόγητος καὶ παραλύουσα τὴν τοῦ θεοῦ κρίσιν.
εἰ δὲ καὶ τὸ σῶμα καθ᾿ ἑαυτὸ ἀγάγοι ὁ θεός — δύναται γάρ, ὡς καὶ ἄνω μοι διὰ τοῦ Ιεζεκιὴλ δεδήλωται· εἰ καὶ διὰ παραβολῆς τὸ ἔργον γεγένηται, ἀλλὰ τὸ εἶδος εἰς ἀλληγορίαν τῆς τότε παραβολευθείσης ἀληθείας ἐτελειώθη, ὡς συνήχθη ὀστέον πρὸς ὀστέον καὶ ἁρμονία πρὸς ἁρμονίαν, καὶ ξηρῶν ὄντων τῶν ὀστέων καὶ οὺδέπω ψυχῆς οὐδὲ πνεύματος τοῦ κινοῦντος ἐν αὐτοῖς ὄντος, καὶ] εὐθὺς τὰ σώματα συνήχθη καὶ κατὰ τὸν τοῦ προφήτου λόγον ἐστερεώθη.
ρεώθη. καὶ εἰ θέλει ὁ θεός, δυνατός ἐστι τοῦτο ποιῆσαι ἄνευ ψυχῆς παρεῖναί τε καὶ κινεῖσθαι, ὡς καὶ τὸ τοῦ Ἄβελ αἱμα σῶμα ὃν [*](6f vgl. Hebr. 11, 37 — 7 vgl. Matth. 3, 4 — 10 vgl. Hebr. 6, 10 — 12ff vgl. Ancoratus c. 87, 3ff; I 108, 4ff Panarion haer. 42, 5, 7; II 101, 4ff — 19ff vgl. Ezech. 4ff; dazu Ancoratus c. 88, 1ff; 108, 20ff c. 99, 5; 1 120, 11|ff — 25 ff vgl. Gen. 4, 10; dazu Ancoratus c. 94, 4; 1 115, 20 Panarion haer. 9, 3, 1; I 199, 15) [*](M U 1 <ὄντα> * | δὴ] γε U 2 ἀποκαταστήσειεν U 3 κρίνοι M 4 ψυχῆς + <μόνον>? * 4f βασιλείας οὐρανῶν U 5 ὧν *] ὃ MU 6f καὶ μὴ — μασι < U 8 ὑποπιάσωμεν M 9 ἐν1] τῆ U | δ’ U | ψυχῇ < U 9f πολι- τεία M 10 vor ἐν άγνειᾳ + ἤ M 11 vor ἀποστερεῖν + <τοῦ>? 12 ψυχὴν M 13 εὑρίσκεται M 18 ό < M 19 f διὰ παραβολὴν U 20 f τῆς τότε — ἀληθείας] τοῖς γε παραβουλευθεῖσι τῆς ἀληθείας M 21 παραβολευθείσης] lies προφητευθείσης? * 23 ὄντος < Μ | καὶ] * 25 ό < U | τοῦτο] τοῦ U)
ἀλλ’ οὐ δυνήσεται σῶμα ἄνευ ψυχῆς κριθῆναι. άντιλέξειε γὰρ καὶ αὐτό, λέγον ὃτι οὐκ ἐγὼ ἣμαρτον, ἀλλὰ ἡ ψυχή· μή, ἐξότε ἀπεκρίθη ἀπ᾿ ἐμοῦ, μὴ ἐμοίχευσα, μὴ ἐπόρνευσα, μὴ εἰδωλολάτρησα; καὶ ἔσται ἀντιλέγον τὸ σῶμα τῇ τοῦ θεοῦ δικαιοκρισίᾳ καὶ εὐλόγως ἀντιλέγον.