Panarion (Adversus Haereses)
Epiphanius
Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.
20. Εἰσὶ γάρ, εἰσὶν οἵ λόγων τραγικῶς κεκοσμημένων προσβολαῖς, [*](MUS (bis Z. 4 τῶν διδασκάλων; das Folgende bis S. 434, 13 αὐτὴν αὖθις ausgefallen)) [*](1 δόξαι] δεῖξαι U | τοῖς παροῦσι] den örenden S | τοὺς λόγους σοφοὺς U 1f τοῖς πολλοῖς < S 2 ἔσθ᾿ ὅτε < S 4 τῶν διδασκάλων] xum οὐ] οὔτε U | βέλτιστον U C αἱροῦνται *] αἴρονται Μ ἐροῦνται U | τὴν σοφίνα *] τῆς σοφίας M U | ἐπαίνοις < M | μὲν οὖν] μέντοι M 9 ἐτράπη ἐξεῖναι]? * | καὶ] * 10 μὲν hinter πάντες Μ 13 οἱ]? * | * etwa <φιλοτιμηθέντες > * 14 ὡς] ὧν U 15 vor πιστεύειν + τὸ U | καινὰς 16 μὴ] οὐ M 17 <ἐπ᾿ > * | δι’ ἧς *] δι᾿ ὧν MU | δειῖ σώζεσθαι U | δεῖν M 18 ἵν’ < Μ | σύμφωνος *] συμφώνως MU 19 εἴη] ἐπὶ Μ 20f lies wohl ἀλήθειαν <τὴν σοφίαν> ἀγωνίζεσθαι δεῖ τὸ δίκαιον ἀσκοῦντα * 21 τὸ δοκεῖν M. 22 ἐπιβαίνοντας M 22f ἁμιλλώμενον aus ἁμιλλωμένων U 23f ὑποδυσάμενος U 25 προβολαῖς Pet. Bonwetsch)
ὅθεν εὐλαβητέον πρὸ τοῦ καταμαθεῖν ἀσφαλῶς εἰς τὴν δαρδίαν εἰσδέξασθαι τὸν τοιοῦτον λόγον· καὶ γὰρ φθάνουσιν οἱ ἐξαπατῶντες πολλάκις τοὺς διστάζοντας, καθάπερ δὴ καὶ αἱ Σειρῆνες τοὺς φεύγοντας αὐτάς, μακρόθεν τὸ μισάνθρωπον τῇ καλλιφωνίᾳ.
ἢ πῶς, ὦ Αὐξέντιε, ἔφην ἐγώ, <δοκεῖ > σοὶ ταῦτα τίθεσθαι;
καὶ ὃς ἀπεκρίνατο· Οὕτως καθάπερ καὶ σοί.
Οὐκοῦν πάντως τῶν ἑτεροδόξων τοὺς σοφιστὰς μιμητὰς εἰδώλων ἀληθείας εἶναι λέγωμεν, ἀλήθειαν μὴ γινώσκοντας, καθάπερ ζωγράφους; καὶ γὰρ οὗτοι μιμεῖσθαι μὲ ναυπηγοὺς καὶ πλοῖα καὶ κυβερνήτας ἐπιειροῦσι, ναυπηγεῖν καὶ κυβερνᾶν οὐ γινώσκοντες.
οὐκοῦν ἀποξένοτες <εἱ > θέλεις τὰ χρώματα πείθωμεν αὐτῶν τὰ θαυμάζοντα τὰς τοιαύτας γραφὰς παιδία, ὅτι οὔτε τὸ πλοῖον τοῦτο πλοῖόν ἐστιν οὔτε ὁ κυβερνήτης κυβερνήτης, ἀλλὰ τοῖχος ἔξωθεν πρὸς τέρψιν χρώμασι κα γραφαῖς κεκοσμημένος καὶ ὅτι μιμηταὶ μὲν εἰδώλου πλοίου καὶ κυβερνήτου οἱ δημιουργήσαντές εἰσιν ἀπὸ τῶν χρωμάτων ταῦτα, καὶ οὐ πλοίου;
Μακρὸν τῷ ἀκοῦσαι ποθοῦντι τὸ προοίμιον.
Ἀλλ’ ὠφέλιμον. ἔφην, ὦ ἄριστε. τὰ γὰρ ἀπὸ τῶν θεοπνεύστωνν γραμμάτων ῥήματα, οἷς ἐπιχρωματίζοντες ποικίλλουσιν ἑαυτῶν πρὸς ἀπάτην οὗτοι τὴν δόξαν, δικαιοσύνην αὐθαδῶς καὶ ἀλήθειαν ὀνομάζοντες, οὐ γινώσκοντες ὅλως δικαιοσύνην, εἴ τις ἀφέλοιτο, πόσον οἴει γυμνωθέντας αὐτοὺς τῶν τοιούτων ὀνομάτων χλευασθήσεσθαι;
Πάνυ πολύ, ἔφη.
Πότερον οὖν, ὦ Αὐξέντιε, ἦν δὲ ἐγώ, σὺ βούλει ταύτης ἡγεμονεύειν Δίκαιος, ἔφη, σὺ ἡγεῖσθαι· σὺ γὰρ καὶ κτάρχεις τοῦ λόγου.
[*](M U 9– 15 = Sacra Parallela Binichst. 413 Holl (= Pa))[*](1 vor ἔξωθεν + at U Ι * etwa ἐξαπατῶσι τοὺς ἁπλουστέρους > * 2 αὐτοῖς Jahn] αὐταῖς M U Ι νεοτέρων U 4 τὸν < M 5 διστάζοντας *] MU Ι δὴ < U 6 κρύπτουσαι *] κρύπτουσι MU 7 <δοκεῖ > *, vgl. S. 433, 28; σὺ ταῦτα τίθεσαι Gataker 8 ἀπεκρίνετο M Ι σοί *] σύ MU 9 πάντας M Pa 10 λέγομεν U Pa Ι λέγομεν εἶναι Pa 12 οὐ] μὴ U 1 γινώσκοντες] λεγόμενοι λεγόμενοι Ι <εἰ > * Ι θέλεις] ὅσα εἰς Μ < Pa 13 αὐτῶν αὐτοὺς Pa Ι τὰ θαυμάζοντα] θαυμάζοντας Pa 14 τοῦτο < U 15 U 16 καὶ] ἢ Pa 17 — 19 καὶ οὐ — ἄριστε < Pa 18 τῷ] τὸ 19 ἀλλὰ U Ι ἔφη MU 19 f γραφῶν U 21 ἀλήθειαν] ἀληθινῶς Pa. 26 ἡγήσωμαι *] ἤγομαι M ἡγήσομαι 2 7 δίκαιον U)21. Οὐκοῦν ἐλέγετο — φέρε γὰρ πρὸς μέρος ἐξ ἀρχῆς ἀκολούθως τὸν Ἀγλαοφῶντος ἐξετάσωμεν νοῦν — ἡ Μὴ τὸ σῶμα διὰ τὴν παράβασιν ὃ περικείμεθα τοῦτο ἀνειληφέναι, χρόνοις τοῖς ἄνω χωρὶς αὐτοῦ μακαρίως διάξασα.
τοὺς γὰρ δερματνους εἶναι χιτῶνας σώματα <ἔφη > εἰς ἃ ἐνεῖρχθαι συνέβη τὰς δυχάς, δικην ὅπως ὧν ἔδρασαν νεκροφοροῦσαι παρασχωσιν ἢ οὐ ταῦτα πρῶτον ἦν ἐν ἀρχῇ τὰ λεχθέντα ὑπὸ σοῦ ἰατρέ; ἀλλ’ ἴθι, ὑπόμνησον, ἐάν τί σοι μὴ φαίνωμαι μεμνημένος.
Οὐδὲν νῦν ὑπομνήσεως εἰς τοῦτο δέῃ· αὐτὰ ταῦτα γὰρ ἦν ἐν πρώτοις ημιν τὰ ειρημενα.
Τί δέ; οὐχὶ καὶ τοῦτο ἐν τοῖς ἑξῆς ἐλέγετο πολλαχῶς ὑπὸ σοῦ ὡς ἐμποδών πρὸς τὴν κατάληψιν ἡμῖν τὸ σῶμα τῶν ὅντως ὅντων καὶ γνῶσιν διὰ τὰς πρὸς τὸ κοσμεῖν ἀσχολίας αὐτὸ καὶ θεραπεύειν γίγνεται κα τὰς ἄλλας τὰς περὶ τὴν ἐιθυμίαν τῆς γαστρὸς προσβολίας, ἔτι τε βαλσφημιῶν καὶ παντοίων αἴτιον ἁμαρτημάτων διὰ τὸ μὴ δύνασθαι καθ’ ἑαυτὴν δίχα ]5 σώμυτος ὅλως ἁμαρτῆσαι ψυχήν·
καὶ διὰ τοῦτο, μετὰ τὴν ἐντεῦθεν ἀποδημίαν ἐκτὸς ἁμαρτήματος ὅπως ἔσοιτο καὶ παρακοῆς ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἔνθα καὶ τὰς διατριβὰς ἔζει μετὰ τῶν ἀγγέλων, ἐλευθέραν αὐτὴν καὶ γυμνὴν χρῆναι δαμεῖσα σώματος, ἐπειδήπερ τὸ σῶμα τοῦ χραίνεσθαι τοῦτο καὶ ἁμαρτάνειν παραίτιον αὐτῇ καὶ συνεργὸν γέγνεται;
ἄνευ γὰρ δώματος ἀμήχανον ἁμαρτῆσαι Ψυχήν. ὅθεν ἵνα τὸν ἄπειρον ἀναμάρτητος αἰῶνα τηρηθῇ, οὐκέτι τὸ ταλανττεῦον αὐτὴν εἰς τὴν φθορὰν κάτω καὶ τὴν ἀνικίαν σῶμα λήψεσθαι.
Ἀλλ’ ἐλέχθη κα τοῦτο.
Τί δέ; καὶ κ(??)λῶς σοι τοῦτο καὶ ὀρθῶς, ἔφην, ἥγησαι λελέχθαι;
Καὶ τί σοι, ἔφη, τοῦτο διαφέρει; ἀλλὰ οὐκ ἐξελέγχεις τὸν λόγον.
Οὐδέν, ἦν δὲ εγώ, ἀλλὰ δι’ ἃ εἴρηκας ὅπως ἐξετάζηται ὁ λόγος.
Καλῶς καὶ ὀρθῶς, ἔφη.
Καλῶς δὲ σοι δοκεῖ τίθεσθαι καὶ ὀρθῶς ὁ ἑαυτῷ τἀναντία λέγων καὶ ἀσύμφωνα;
Οὐδ’ ὁπωστιοῦν.
[*](M U)[*](4 <ἔφη > * 5 ὅΠως ὡν] ὁπόσων M 5f παράσχουσιν M 7 ἴθι, ὑπόμνησον] εἰς ὑΠόμνησιν U Ι τις U Ι φαίνομαι (!) τὴ 8 οὐδὲ M. 11 ἔμποκον M. ἐμπόδιον Dind. Bonwetsch 12 γίγνεται] γίνεται MU 13 ἔτι τε] εἴτε M 14 διὰ τὸ μὴ] οὐ οὐ M 15 vor ψυχὴν + τὴν U 16 ἁμαρτημάτων U Ι σέσοτιτο M 18 vor ἐπειδήπερ + ἵνα M γίνεται U 23 ἀλλ’ < ὸ διαφέρειν M Ι ἐλέγξεις U 26 οὐδέν, ἦν] οὐδὲ ψυχικὴν U 28 ὁ] ὃς U | τὰ ἐναντία U Epiphanius II. 28)Ἀμούσως γὰρ οὗτός σοι φαίνεται τὴν ἀλήθειαν ὑποκρίνεσθαι;
Πάντων μάλιστα, ἔφη.
Οὐκ ἄρα ἀποδέχῃ τὸν τὰς ἁρμονίας ἐντείνοντα πρὸς τὸ ψευδὲς μέλος τῶν λόγων;
Οὐδ᾿ ὁπωστιοῦν.
Οὐκοῦν οὐδὲ σεαυτοῦ λέγοντος ἀμούσως οὐδ᾿ ὁτιοῦν ἀποδέξῃ. δοὺς γὰρ ἀσωμάτως ἡμαρτηκέναι τὰς ψυχὰς ἀποσφαλείσας τῆς ἐντολῆς καὶ φράσας διὰ τὴν ἀνομίαν τοὺς χιτῶνας αὐταῖς ὕστερον τοὺς δερματίνους δεδωκέναι τὸν θεόν, ἵνα δίκην νεκροφοροῦσαι παράσχωσι, χιτῶνας τὰ σώματα φράσας, προϊόντος τοῦ λόγου ἐπιλαθόμενος ἃ τὸ πρῶτον ὑπέθου μὴ δύνασθαι καθ᾿ ἑαυτὴν τὴν ψυχὴν ἁμαρτῆσαι λέγεις.
οὐ πεφυκέναι γὰρ ὅλως πρὸς τοῦτο, ἀλλὰ παραίτιον αὐτῇ παντοίων κακῶν τὸ σῶμα γεγονέναι. ὅθεν πρὸς τὸ μὴ παρορμηθῆναι πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν αὖθις, καθάπερ συνέβη καὶ πρόσθεν ὑπὸ τοῦ σώματος, οὕτως εἰς τοὺς αἰῶνας αὐτὴν ἔσεσθαι χωρὶς αὐτοῦ,