Panarion (Adversus Haereses)

σμενύνονται δὲ δῆθεν ἀκτημοσύνην, σχίζουσι δὲ μάτην οὗτοι καὶ βλάπτουσι τῆν ἁγίαν θεοῦ ἐκκλησίαν, διὰ τοῦ ἐθελοθρῃσκεύειν ἐκπεσόντες τῆς τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίας.

οὔτε γὰρ <παρ᾿> αὐτοῖς παραπεπτωκότος τινὸς εἴσδεξις ἔτι γίνεται, τὰ ὅμοια δὲ τοῖς ἀνωτέρω λελεγμένοις φρονοῦσι περί τε τοῦ γάμου καὶ τῶν ἄλλων [*](11ff der Name Ἀποστολικοὶ nur bei Epiph.; zu Ἀποτακικοὶ vgl. Macarius Magnes III 43; S. 151 Blondel Ἐγκρατηταὶ καὶ Ἀποτακτντιαι καὶ Ἐρημῖται Basilius ep. 188 can. 1; Migne 32, 668 B Καθαροὺς καὶ Ἐγκρατίτας καὶ Ὑδροπαραστάτας καἰ Ἀποτακτιτας ep. 199 can. 47; Migne 32, 729 C Ἐγκρατῖτα καὶ Σακκοφόροι καὶ Ἀποτακτῖται cod. Theod. XVI 5, 7 Encratitas Apotachtitas Hydropara(??)tat(??)s vel Saccophoros XVI 5, 9 Encratitae . . . cum Saccophoris sive Hydroparastatis XVI 5, 11 Encratitae Apotactitae Saccophori Hytdroparastatae XVI 5, 66 Hydroparastatae Amphilochius bei Ficker 44, 10 vgl. 43, 23 44, 22 (dagegen nennt die Aetheria die Möche aputactitae) — 15 über das Abendmahl mit Wasser vgl. zu haer. 30, 16, 1; I 353, 11. Darauf bezieht sich der Name Ὑδροπαραστάτα; vgl. oben zu hear. 46, 2, 3; S. 205, 9 Theodoret haeret. fab. I 20 und Amphilochius bei Ficker, Amphilochiana I 29, 4 ff 55, 8) [*](M U) [*](3 ταύτης < U | ὠνόματι Μ 4 δὴ Öh.] δὲ MU 6 ἐπιδείξαντες Μ 7 τοῖς] τὸν Μ 9 πορίσασθαι Μ | Unterschrift κατὰ ἀγγελικῶν U 10 Überschrift κατὰ ἀποστολικῶν μݲαݲ ἢ καὶ ξݲαݲ MU 11 δὲ < Μ 12 γὰρ *] δὲ Μ U 13 οὗτοι] οἱ αὐτοὶ U 14 καταρῶν + δογμάτων Μ 15 γάμον] νόμον U | παρήλλακται δὲ + καὶ Μ 18 <παρ᾿>* 20 ἀνωτάτω λεγομένοις U)

καὶ οἱ μὲν Καθαροὶ ταῖς ῥηταῖς μόνον γραφαῖς κέχρηνται, οὗτοι δὲ ταὶς λεγομέναις Πράξεσιν Ἀνδρέου τε καὶ Θωμᾶ τὸ πλεῖστον ἐπερενδονται, παντάπασιν ἀλλότριοι τοῦ κανόνος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὑπάρχοντες.

Εἰ γὰρ βδελυρός ἐστιν ὁ γάμος, ἄρα ὅλοι ἀκάθαρτοι ὑπάρχουσι <οἱ> διὰ γάμου γεγεννημένοι.καὶ εἰ μόνον τυγχάνει ἡ ἁγία θεοῦ ἐκκλησία τῶν τῷ γάμῳ ἀποταξαμένων, οὐκέτι ὁ γάμος ἐκ θεοῦ ὑπάρχει.

καὶ εἰ οὐχ ὑπάρχει, ἡ πᾶσα παιδοποιουμένη ὑπόθεσις ἀλλοτρία ὑπάρχει θεοῦ, καὶ εἰ ἀλλοτρία ὑπάρχει θεοῦ ἡ παιδοποιουμένη ὑπόθεσις. ἄρα καὶ αὐτοὶ ἀλλότριοι θεοῦ ὑπάρχουσιν ἀπὸ τοιούτων γεγεννημένοι.

ποῦ τοίνυν τὸ εἰρημένον ὅτι »ἃ ὁ θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω;« |τὸ μὲν γὰρ ἐπάναγκες † χωρίζειν [ἀπὸ] D 565 ἀνθρώπου ὑπάρχει, τὸ δὲ μετὰ προαιρέσεως ἐγκρατεύεσθαι οὐκ ἀνθρώπου ἔδειξεν, ἀλλὰ θεοῦ τὸ ἔργον.

καὶ ἔχει μὲν ἡ κατὰ φύσιν ἀνάγκη πολλάκις μέμψιν, ὅτι οὐ μετὰ εὐλογίας τὸ ἐπάναγκες ἐπιτελεῖται, ἀλλὰ ἐκτὸς τοῦ κανόνος βέβηκεν· οὐ γὰρ ἐπάναγκες ἡ θεοσέβεια, ἀλλὰ ἐκ προσιρέσεως ἡ δικαιοσύνη.

τὰ δὲ φύσει εἰς θεοσέβειαν ἐπάναγκες * φανερά ἐστιν, ἅ τῇ φύσει ἐπιμεμέτρηται, οἷον τὸ μή πορνεύειν τὸ μὴ μοιχεύειν τὸ μὴ ἀσελγαίνειν τὸ μὴ ἐν ταὐτῷ δευτερογαμεῖν τὸ μὴ ἁρπάζειν τὸ μὴ ἀδικεῖν τὸ μὴ μεθύσειν τὸ μὴ ἀδηφαγεῖν τὸ μὴ εἰδωλολατρεῖν τὸ μὴ φονεύειν τὸ μὴ μεθμακεύειν τὸ μὴ καταρᾶσθαι τὸ μὴ λοιδορεῖν τὸ μὴ ὀμνύναι, ἀγανακετεὶν τε καὶ ταχὺ καταπραΰνεσθαι, ὀργίζεσθαι καὶ μὴ ἁμαρτάνειν, μὴ ἐπιδύνειν ἥλιον ἐπὶ τῷ παροργισμῷ·

τὸ δὲ γάμῳ συναφθῆναι μετὰ εὐνομίας * ἡ φύσις δηλώσει ἐκ θεοῦ κεκτισμένη καὶ ἐπιτραπεῖσα [*](2 vgl. zu haer. 47, 1, 5; II 216, 5 ff — 5ff vgl. haer. 46, 3, 17; II 206, 15ff — 10 vgl. Cyrillus Hieros. cat. 4,25; Migne 33, 488 A καὶ σὺ ὁ τὴν ἁγνείαν ἔχων, ἆρα οὐκ ἐκ τῶν γεγαυμκότων ἐγεννήθεης; — 11 Matth. 19, 6 — 13 vgl. Matth. 10, 12 — 23 f vgl. Eph. 3. 26) [*](M U) [*](6 <οἱ> * | γεγενημένοι U | μόνη Μ 7 ἐκκλησία + καὶ ἐκκλησία Μ | τῷ < U 8 καὶ εἰ οὐχ ὑπάρχει < U | ἡ < Μ 8f ἀλλοιρία ὑπάρχει—ὑπόθεσις < U 11 ὅτι < U | ἃ] ὅ Μ 12 ἐπ᾿ ἀνάγκαις Μ ἀπ᾿ ἀνάγκης U | † χωρίζειν] lies wohl τῆς φύσεως ἐπιτελεῖν * | [ἀπὸ] * 15 εὐλογιστίας U 18 [ἐπάναγκες]?* | * etwa <συντελοῦντα> * |ἐπιμετρῆται Μ 21 τὸ μὴ φαρμακεύειν hinter ἀδηφαγεῖν U 23 πραΰνεσθαι U 23f ἐπιδύειν Μ 24 τὸ δὲ Dind., Öh.] τῷ δὲ MU 25 * etwa <ὅτι κατὰ θεὸν γίνεται>* | κεκτημένη Μ)

2. Ἀλλ᾿ ὡς περὶ τούτων εἰπεῖν προειλήφαμεν, ἐν ὀλίγῳ χώρῳ οὗτοι ὑπάρχουσι, περὶ τὴν Φρυγίαν τε καὶ Κιλικίαν καὶ Παμφυλίαν.

τί οὖν; ἆρα ἐκκόπτεται ἡ ἐκκλησία ἡ ἀπὸ γῆς περάτων ἄρχι γῆς περάτων; καὶ οὐκέτι <στήσεται ὅτι> »εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν«; οὐδὲ οὐκέτι τὸ παρὰ τοῦ σωτῆρος εἰρημένον στήσεται τό »ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἄχρι ἐσχάτου τῆς γῆς;«