Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

29. Μάθετε οὖν, ἀνόητοι, ὅτι Ἰησοῦς 6 παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, 6 κατασκηνώσας ἐν ἡμῖν, οὗτος αὐτός ἐστιν 6 Λόγος τοῦ θεοῦ. εἰ μὲν γὰρ ἄλλος τις τῶι Αἰώνων ὑπὲρ τῆς ἡμῶν αὐτῶν σωτηρίας σὰρξ ἐγένετο, εἰκὸς ἦν περὶ ἄλλου εἰρηκέναι τὸν ἀπόστολον· εἰ δὲ 6 Λόγος [ὁ] τοῦ Πατρὸς ὁ καταβὰς αὐτός ἐστιν † καὶ 6 ἀναβάς, ὁ τοῦ μόνου θεοῦ μονογενὴς υἱός, κατὰ τὴν τοῦ Πατὸς εὐδοκίαν σαρκωθεὶς ὑπὲρ ἀνθρώπων, οὐ περὶ ἄλλου τινὸς οὐδὲ περὶ Ὀγδοάδος <ὁ Ἰωάννης> τὸν λόγον πεποίηται, ἀλλ᾿ τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

οὐδὲ γὰρ ὁ Λόγος κατ’ αὐτοὺς προηγουμένως σὰρξ γέγονεν. λέγουσι γὰρ τὸν Σωτῆρα ἐνδύσχσασθαι σῶμα ψυχικὸν ἐκ τῆς οἰκονομίας κατεσκευασμένον ἀρρήτῳ προνοίᾳ πρὸς τὸ ὁρατὸν γενέσθαι καὶ ψηλαφητόν.

σὰρξ δέ ἐστιν ἡ ἀρχαία ἐκ τοῦ χοῦ κατὰ τὸν Ἀδὰμ ἡ] γεγονυῖα πλάσις ὑπὸ τοῦ θεοῦ, ἥν ἀληθῶς γεγονέναι τὸν Λόγον τοῦ θεοῦ ἐμήνυσεν 6 Ἰωάννης.

καὶ λέλυται αὐτῶν ἡ πρώτη καὶ ἀρχέγονος Ὀγδοάς. ἑνὸς γὰρ καὶ τοῦ αὐτοῦ δεικνυμένου Λόγου καὶ Μονογενοῦς καὶ Ζωῆς καὶ Φωτὸς καὶ Σωτῆρος καὶ Χριστοῦ καὶ υἱοῦ θεοῦ, καὶ τούτου αὐτοῦ σαρκωθέντος ὑπὲρ ἡμῶν, λέλυται ἡ τῆς Ὀγδοάδος <αὐτῶν> [*](7 Joh. 1, 14 — 14f vgl. Ephes. 4, 10 V Μ lat.) [*](4 δὲ οὐ] οὐδὲ Μ | συ///ζυγιῶν, ν ausradiert V 5 lies wohl Χριστοῦ Ἰησοῦ * | οἶδεν + esse lat. 7 ἄνω < lat. | ἐν oben drüber V corr < M 9 γε] ὥστε M 9f ὁ ἐκ πάντων γεγονὼς καὶ *, vgl. S. 419, 9] ὁ ἐκ τῆς οἰκονομίας VM qui ex oninibus factus est et lat. 13 ἠμῶν αὐτῶν] nostra lat. 14 [ὁ] 15 † καὶ ὁ VM et qui latt; alter Fehler für ὁ καὶ * | ὁ τοῦ μόνου] ab 17 <ὁ Ἰωάννης> *] Johmmes lat. (auch durch die syr. Übersetzung bestätigt) ἐμπέποιηται V 18 lies wohl Χριστοῦ Ἰησοῦ * 19 γὰρ *] δὲ VM enim lat. 22 ἡ] * 23 ὁ oben drüber Vcorr < M 25 καὶ5 < lat. 26 <αὐτῶν> illorum lat. | σκηνοπηγία (auch durch die syr. Übersetzung bestätigt)] conipago)

430
ταύτης δὲ λελυμένης διαπέπτωκεν αὐτῶν πᾶσα ἡ ὑπόθεσις, ἥν ψευδῶς ὀνειρώττοντες κατατρέχουσι τῶν γραφῶν, ἱδίαν ὑπόθεσιν ἀναπλασάμενοι.

Ἔπειτα λέξεις καὶ ὀνόματα σποράδην κείμενα συλλέγοντες μεταφέρουσι καθὼς προειρήκαμεν ἐκ τοῦ κατὰ φύσιν εἰς τὸ παρὰ φύσιν, ὅμοια ποιοῦντες τοῖς ὑποθέσεις τὰς τυχούσας αὑτοῖς προβαλλομένοις, ἔπειτα περωμένοις ἐκ τῶν Ὁμήρου ποιημάτων μελετᾶν αὐτάς,

ὥστε τοὺς ἀπειροτέρους δοκεῖν ἐπ᾿ ἐκείνης τῆς ἐξ ὑπογύου μεμελετημένης ὑποθέσεως Ὅμηρον τὰ ἔπη πεποιηκέναι καὶ πολλοὺς συναρπάζεσθαι διὰ τῆς ἐπῶν συνθέτου ἀκολουθίας, μὴ ἄρα ταῦθ᾿ οὕτως Ὅμηρος εἴη πεποιηκώς·

ὡς ὁ τὸν Ἡρακλέα ὑπὸ Εὐρυσθέως ἐπὶ τὸν ἐν τῷ Ἅιδῃ κύνα πεμπόμενον διὰ τῶν Ὁμηρικῶν στίχων γράφων οὕτως (οὐδὲν γὰρ παραδείγματος χάριν ἐπιμνησθῆνα καὶ τούτων, ὁμοίας καὶ τῆς αὐτῆς οὔσης <τῆς> ἐπιχειρήσεως τοῖς ἀμφοτέροις) ·

  • ὥς εἰπὼν ἀπέπεμπε δόμων βαρέα στενάχοντα
  • φῶθ᾿ Ἡρακλῆα, μεγάλων ἐπιίστορα ἔργων,
  • Εὐρυσθεύς, Σθενέλοιο πάις Περσηιάδαο
  • ἐξ Ἐρέβευς ἄξοντα κύνα στυγεροῦ Ἀίδαο.
  • βῆ ῥ᾿ ἴμεν, ὥς τε λέων ὀρεσίτροφος ἀλκὶ πεποιθώς,
  • καρπαλίμως ἀνὰ ἄστυ, φίλοι δ᾿ ἅμα πάντες ἕποντο,
  • νύμφαι τ᾿ ἠίθεοί τε πολύτλητοί τε γέροντες,
  • οἴκτρ᾿ ὀλοφυρόμενοι, ὡς εἰ θανατὀνδε κιόντα.
  • Ἑρμείας δ᾿ ἀπέπεμπεν ἰδὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη·
  • ᾔδεε γὰρ κατὰ θυμὸν ἀδελφεὸν ὡς ἐπονεῖτο.
  • τίς οὐκ ἄν τῶν ἀπανούργων συναρπαγείη ὑπὸ τῶν ἐπῶν τούτων καὶ νομίσειεν οὕτως αὐτὰ Ὅμηρον ἐπὶ ταύτης τῆς ὐποθέσεως πεποιηκέναι;

    ὁ δ᾿ ἔμπειρος τῆς Ὁμηρικῆς ὑποθέσεως <ἐπιγνώσεται ἐπιγνώσεται> μὲν τὰ [*](14—23 κ 76 φ 26 Τ 123 Θ 368 ζ 130 Ω 327 λ 38 Ω 328 λ 626 Β 409 V M lat.) [*](1 ἡ oben hinein Tcorr | ἥν + πᾶς M | ψευδῶς] ἀψευδῶς M falso nomine (ψευδωνύμως) lat. 2 ἀναπλασάμενοι] ad . . . confingendam lat. 6 ἐκ] et | ποιημάτων] versibus lat. 6f ἀπειρο///τέρους, ο aus ω V 7 ἐπ’] ex lat. | ἐξ ὑπογύου μεμελετημένης] temporali declamata lat. 10 ὡς ὁ < M | Ἡρακλέα πε + τὸν M 13 <τῆς> * 14 ἀπεμπε, πε oben drüber Vcorr 15 18 λέω M 19 ἅμα] ἀνὰ V 22 δ’ ἀπεπέμπεν] διαπέμπεν Μ | ἰδὲ] με V 25 αὐτὰ + εἰπεῖν M 25f πεποιηκέναι — ὑποθέσεως am Rande nachgetragen V corr < M 26f <ἐπιγνώσεται μὲν τὰ — ὑπόθεσιν οὐκ> Ausgg.] cognoscet quidem versus, argumentum autem non lat.)

    431
    ὑπόθεσιν οὐκ> ἐπιγνώσεται, εἰδὼς ὅτι τὸ μέν τι αὐτῶν ἐστι περὶ Ὀδυσσέως εἰρημένον, τὸ δὲ περὶ αὐτοῦ τοῦ Ἡρακλέος, τὸ δὲ περὶ τοῦ Πριάμου, τὸ δὲ περὶ Μενελάου καὶ Ἀγαμέμνονος· ἄρας δὲ αὐτὰ καὶ ἕν ἕκαστον ἀποδοὺς τῇ ἰδίᾳ <βίβλῳ> ἐκποδὼν ποιήσει τὴν <παροῦσαν> ὑπόθεσιν.

    Τε καὶ ὁ τὸν κανόνα τῆς ἀληθείας ἀκλινῆ ἐν ἑαυτῷ κατέχων, ὅν διὰ τοῦ βαπτίσματος εἴληφεν, τὰ μὲν ἐκ τῶν γραφῶν ὀνόματα καὶ τὰς λέξεις καὶ τὰς παραβολὰς ἐπιγνώσεται, τὴν δὲ βλάσφημον ὑπόθεσιν ταύτην οὐκ καὶ γὰρ εἰ τὰς ψηφῖδας γνωρίσει,

    ἀλλὰ τὴν ἀλώπεκα ἀντὶ τῆς βασιλικῆς εἰκόνος οὐ παραδέξεται· ἕν ἕκαστον δὲ τῶν εἰρημένων ἀποδοὺς τῇ ἰδίᾳ τάξει καὶ προσαρμόσας τῷ τῆς ἀληθείας σωματίῳ γυμνώσει καὶ ἀνυπόστατον ἐπιδείξει τὸ πλάσμα αὐτῶν.