Ancoratus

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915.

ὁ ὑετὸς δύνδρεσι καὶ φυτοῖς συμφυσιούμενος σῶμα ἀπεργάζεται καὶ τῶν καρπῶν καθ' ὁμοιότητα ἕκαστον, καὶ ἐν μὲν τῇ ἐλαίᾳ ἔλαιον πῖον γίνεται προσλαμβανόμενος ἐξ αὐτῆς τὸ οὐσιῶδες, ἐν δὲ ἀμπέλῳ οἶνος ἡδὺς χροΐζεται, ἐν δὲ συκῇ σῦκον γλυκαίνεται καὶ ἐν ἑκάστῳ τῶν σπερμάτων πρὸς τὸ εἶδος αὐτοῦ αὔξει φυήν.

οὕτως οἶμαι ὁ Λόγος τοῦ θεοῦ ἐν Μαρίᾳ σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐν σπέρματι Ἀβραὰμ ἄνθρωπος εὑρίσκετο κατὰ τὴν ἐπαγγελίαν. »εὑρήκαμεν γὰρ Μεσσίαν, ὃν ἔγραψε Μωυσῆς«. ὡς δὲ Μωυσῆς ἔφη [*](1f vgl. Joh. 1, 5 — 5 Kol. 1, 26 — –8 Phil. 3, 21 — 9 Kol. 2, 9 — 11 f II Kor. 5, 18 f — 15 I Tim. 2, 5 — 15 f I Petr. 2, 5 — –19 Job. 1, 14 — 26 Job. 1, 41. 45 L J pan.) [*](1 ἁμαρτίας L J | δέ x003C; pan. 4 f ἐν οὐρανῷ καὶ γῆς J 6 διωρσμένοις pan. 11 μεσιτεύων καὶ καταλλάσσων pan. | τῷ (vor θεῷ) x003C; pan. 12 ἀμαρτίαν pan. | μυστηρίου L 13 τῆς x003C; J 16 ἁγίου x003C; pan. 17 ὅτι] καὶ pan. 18 καὶ (vor εἴδομεν) x003C; L J | δόξαν 2 x003C; LJ 20 τὸν καρπὸν L τὸν καθ’ ὁμοιότητα καρπόν pan. 21 προσλαβόμενον LJ | ἐξ] πρὸς pan. 23 καὶ ἐν] ἐν δὲ Pan. ἐν x003C; J | τῶν x003C; L J 23 f αὐτοῦ αὔξει φυήν vgl. S. 80, 3] αὔξεται αὐτοῦ καὶ φύει L J 24 σὰρξ x003C; pan. 26 μεσίαν L | ὡς δὲ Μωυσῆς x003C; L J)

80
»καταβήτω ὡς ὑετὸς τὸ ἀπόφθεγμά μου« καὶ ὁ Δαυίδ καταβήτω ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον καὶ ὡς σταγόνες στάζουσαι ἐπὶ τὴν « ἔριον τοίνυν δεχόμενον τὴν δρόσον αὔξει πόκου γονήν,

γῆ δὲ δεχομένη τὸν ὑετὸν αυξει καρπὸν ἐλπίδος γεωργῶν τῷ δέχεσθαι προστάγματι τοῦ δεσπότου ποσδιδοῦσα τὴν φύσιν προθύμως τῷ τε λαμβάνειν παρ' αὐτοῦ πλέον ἔχει<ν> σπουδήν),

οὕτω δὴ καὶ ἡ παρθένος Μαρία κατὰ τί γνώσομαι« ὅτε φησίν »ὅτι ἔσται μοι τοῦτο«, ηκουσε πνεῦμα κυρίου ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἐκ σοῦ ἅγιον ἔσται καὶ υἱὸς ὑψίστου κληθήσεται«.

Χριστὸς ἐν ἀγγέλῳ λαλεῖ, ἀναπλάττει δὲ ἑαυτὸν ἐν τῇ ἑαυτοῦ πλάσει ὁ δεσπότης μορφὴν δούλου λαβών«, καὶ Μαρία μὲν ἀνιμπαται τὸν Λόγον εἰς σύλληψιν, ὡς ὑετὸν ἡ γῆ, ἑαυτὸν δὲ καρπὸν ἅγιον ἀποδείκνυσιν ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος, προσλαμβανόμενος θνητοῦ φύσιν.

οὗτος ἠν ἐξ αὐτῆς ἀνιμώσης ὡς γῆ καὶ πόκος, ὁ τῆς ἀληθοῦς ἐλπίδος καρπός, ἁγίοις ἐν προσδοκίᾳ· καθὼς Ἐλισάβετ ἔλεγεν »εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου«, ὃν προσελάβετο ἐξ ἀνθρωπότητος παθὼν ἀπαθὴς ὣν ὁ Λόγος·

οὗτος ὁ ἄρτος ὁ ζῶν. ὁ καταβὰς ἐξ οὐρανοῦ‘ καὶ ζωὴν διδούς· οὗτος ὁ τῆς ἀληθοῦς ἐλαίας καρπός, τὸ ἔλαιον τῆς χρίσεως καὶ τῆς συνθέσεως, ὃ προετύπωσε Μωυσῆς· οὗτος ἡ ἀληθινὴ ἄμπελος‘, ἣν γεωργεῖ μόνος ὁ πατήρ, βότρυν χαρᾶς γεννήσας ἡμῖν·

οὗτος τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν, <ὁ> διφῶν ἄνθρωπος λαβὼν οὐ διψήσει πάλιν, ἐστὶν ἐν τῇ κοιλίᾳ αὐτοῦ ἁλλόμενον εἰς ζωὴν αἰώνιον‘. ἐκ τούτου λαβόντες μετέδωκαν οἱ νέοι γεωργοὶ εἰς τὸν κόσμον, παλαιοὶ δὲ [*](1 Deut. 32, 2 — 1 f Psal. 71, 6 — 7 vgl. Luk. 1, 18. 34 — 8 Luk. 1, 35 — 11 Phil. 2, 7 — 16 Luk. 1, 42 — 18 Job. G, 51 — 19 f vgl. Exod. 30, ff — 20 Job. 15, 1 — –23 Job. 4, 10. 13. 14 L J pan.) [*](1 καὶ ὁ Δαυίδ] ἢ pan. 2 ὑετὸς] δρόσος pan. | καὶ ὡς — γῆν hinter ἀπόφεγμά μου Ζ. 1) L J pan. | ἡ σταγὼν ἡ στάζουσα L J | ἐπὶ τῆς γῆς pan. 3 ἔριν J 4 ἐλπίδος γεωργῶν hinter καρπὸν Wilamowitz vgl. Ζ. 14 f ] ἐλπίδος γεωργὸν vor τὸν ὑετὸν pan. x003C; L J | τῷ δέχεσθαι x003C; L J 5 τοῦ (vor δεσπότου) x003C; pan. | τῷ] τὸ L J | τε *] δὲ L J pan. 6 > *] ἔχει L J pan. 7 ὅτε *] zovzo LJpan. | τοῦτο x003C; pan. 10 δὲ] καὶ L 12 ἀνιμᾶτο L 13 ὑποδείκνυσιν LJ | ὁ τοῦ θεοῦ Λόγος x003C; L | προσλαβόμενος L J 14 οὖτος ἦν] οὕτως ἀυν L J | ποκὰς pan. 15 ἁγίοις ἐν προσδοκίᾳ pan.] ἡ τῶν ἁγίων προδοκία LJ 11 ὃν L] ἓν 3 d pan. 18 ὁ (vor ἄρτος) x003C;L J 20 ὃ *] ὃν LJpan. 21 vor χαρᾶς + τῆς L 22 <ὁ>*)

81
γεωργοὶ ἐξήραναν καὶ ἔξθειραν διὰ ἀπιστίαν.

αἵματι μὲν ἑαυτοῦ ἁγιάζει τὰ ἔθνη, πνεύματι δὲ αὐτοῦ ἰδίῳ ἀνάγει τοὺς κλητοὺς εἰς οὐρανούς. »οσοι γοῦν πνεύματι αὐτοῦ ἄγονται, οὑτοι« ζῶσι θεῷ· ὅσοι δὲ μή, ἔτι θανάτῳ λελογισμένοι εἰσί, ψυχικοὶ ἤτοι σαρκικοὶ καλοῦνται. καλοῦνται.

τοίνυν ἀθετεῖν τὰ ἔργα τῆς σαρκός, ὀχυρώματα ὄντα τῆς ἁμαρτίας, νεκροῦν δὲ τὰ μέλη τοῦ θανάτου διὰ τῆς χάριτος αὐτοῦ λαβεῖν τε πνεῦμα ἀγειον ὃ οὐκ εἴχομεν προστάσσει, τὸ ζωοποιοῦν ἐμὲ τὸν πάλαι τεθνηκότα, ὅπερ μὴ λαβὼν τεθνήξομαι·

δίχα γὰρ πνεύματος αὐτοῦ πᾶς νεκρός. »εἰ τοίνυν τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐν ἡμῖν, ὁ ἐγείρας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν ζωοποιήσει τὰ θνητὰ σώματα ἡμῶν διὰ τοῦ ἐνοικοῦντος αὐτοῦ πνεύματος έν ἡμῖν( ἀλλ', οἶμαι, ἀμφότερα κατοικεῖ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τῷ δικαίῳ, ὁ Χριστὸς καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ.

67. Εἰ δὲ Χριστὸς ἐκ τοῦ πατρὸς πιστεύεται θεὸς ἐκ θεοῦ καὶ τὸ πνεῦμα ἐκ τοῦ Χριστοῦ ἢ παρ' ἀμφοτέρων ὥς φησιν ὁ Χριστός, »ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται« καί »οὗτος ἐκ τοῦ ἐμοῦ λήψεται«), ὁ δὲ Χριστὸς ἐκ πνεύματος ἁγίου »τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ« φησίν »ἐκ πνεύματος « ἀγγέλου φωνή), συνίω τὸ λυτρούμενόν με μυστήριον Πίστει ἀκοῇ μόνῃ φιλίᾳ τῇ πρὸς τὸν ἐλθόντα πρὸς ἐμέ.

ἑαυτὸν γὰρ ὁ θεὸς γινώσκει, ἑαυτὸν Χριστὸς κηρύσσει, ἑαυτὸ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον δηλοῖ τοῖς ἁγίοις· ἐν γραφαῖς δὲ ἁγίαις τριὰς ἡμῖν καταγγέλλεται καὶ πιστεύεται ἀπεριέργως ἀφιλονείκως <ἐκ>

ἀκοῆς. ἐκ πίστεως δὲ ταύτης ἡ σωτηρία τῆς χάριτος, »ἐκ πίστεως ἡ δικαιοσύνη χωρὶς ἔργων νόμου«· γέγραπται <γὰρ> ἐξ ἀκοῆς τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ δίθοσθαι τοῖς σῳζομένοις.

πίστις δὲ ἡ [*](3 Rom. S, 14 — 5 vgl. Gal. 5, 19 — 6 vgl. Kol. 3, 5 — –11 Rom. 8, 11 — 16 Joh. 15, 26 — Joh. 16, 14 — 17 Matth. 1, 20 — 23 f Rom. 3, 28 — 24 f vgl. Gal. 3, 2 L J pan. –16 Concil. Florent. Hardouin IX 360 D Jos. Bryennios I 275 Bul- garis 19 — S. 82, 8 Siegel des Glaubens S. 30 f Karapet (= arm.)) [*](1 ἐξῆραν pan. | ἑαυτοῦ] αὐτοῦ L J 2 ἁγιάζεται L J | αὐτοῦ ἰδίῳ] ἀιδίῳ pan. | ἄγει pan. 3 οὖν LJ x003C; L J 5 ἀθετεῖ pan. | ὀχύρωμα οὔσης pan. 6 νεκροῖ pan. 7 τε] δὲ pan. 9 εἰ τοινυν] ἤτοι L J 11 αὐτοῦ τοῦ x003C; J, hinter πνεύματος pan. 12 τῷ ἀνθρώπῳ x003C; L pan. 15 ὡς x003C; L | ἔφη L 17 f τὸ γὰρ ἐν — πνεύματος ἁγίου x003C; L J 18 συνιῶν τῷ λυτρουμένῳ με μυστηρίῳ L J 19 ἀκοῇ μόνῃ = aufs ße ören hin | τῇ x003C; L J | με L J 20 γινώσκει ὁ θεός L | ἑαυτὸ] ἑαυτὸν L 21 δὲ hinter ἐν J 22 ἀπερίεργος ἀφιλόνεικος pan. | <ἐκ> * 23 ἀκοαῖς pan. δὲ pan. x003C; L J | ταύτης] αὐτῆς pan. 24 ἔργων x003C; L J | > * 25 πίστις pan. arm.] πιστὴ L J)

82
Μόλ·οι κηρυκων φο.ναῖς αυτη σημαίνεται, ὡς ἔγωγε οἶμαι κατηχούμενος ἐκ γραφῶν· τρία ἄγια τρία συνάγια, τρία ὑπαρκτὰ τρία συνύπαρκτα, τρία ἔμμορφα τρία σύμμορφα, τρία ἐνεργὰ τρία συνεργά, τρία ἐνυπόστατα τρία συνυπόστατα ἀλλήλοις συνόντα· τριὰς αὕτη ἀγία καλεῖται, τρία οντα μία συμφωνία μία θεότης τῆς αὐτῆς οἰέας τῆς αὐτῆς θεότητος τῆς αὐτῆς ὑποστάσεως, ὁμοία ἐξ ὁμοίου, ἰσότητα χάριτος ἐργαζομένη πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος.

τὸ δὲ χῶς αὐτοῖς ἀπολείπεται διδάσκειν. οὐδεὶς γὰρ οἶδε τὸν πατέρα εἰ μὴ ὁ υἱός, οὐδὲ τὸν υἱὸν εἰ μὴ ὁ πατὴρ καὶ ᾧ ἐὰν ὁ υἱὸς ἀποκαλύψῃ«· ἀπλικαλύπτει διὰ διὰ πνεύματος ἁγίου.

οὐκοῦν ταῦτα τρία ὄντα ἣ ἐξ αὐτοῦ ἢ παρ' αὐτοῦ ἢ πρὸς αὐτόν, ἑκάστῳ ἀξίως νοούμενα καθὼς ἑαυτὰ ἀποκαλύπτει, φῶς πῦρ πνεῦμα καὶ ἄλλαις οἶμαι ὁράσεων ὁμοιώσεσι, καθὼς ἄξιος ὁ διακονούμενος ἄνθρωπος.

αὐτὸς τοίνυν ὁ θεὸς ὁ ἐν ἀρχῇ εἰπών »γενηθήτω φῶς, καὶ ἐγένετο φῶς« τὸ ὁρώμενον, αὐτὸς ὁ φωτίσας ἡμᾶς τὸ φῶς« ἰδεῖν τὸ ἀληθινὸν τὸ ξωτίζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον‘, ἐξαπόστειλον τὸ φῶς σου καὶ τὴν ἀλήθειάν σου« ὁ Δαυίδ φησιν) αὐτός ἐστιν ὁ κύριος ὁ εἰπών «ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα καὶ προφητεύσουσιν οἱ υἱοὶ αὐτῶν καὶ αἱ θυγατέρες αὐτῶν καὶ οἱ νεανίσκοι αὐτῶν ὁράσεις ὄψονται«, τρία πρόσωπα ἀγίας λειτουργίας δεικνὺς ἡμῖν ἐξ ὑποστάσεως οὔσης τριττῆς.