Vita Constantini

Eusebius of Caesarea

Eusebius. Eusebius Werke, Volume 1. Heikel, Ivar, editor. Leizpig: Hinrichs, 1902.

,,Εὐχῆς μὲν ἐμοὶ τέλος ἦν, ὦ φίλοι, τῆς ὑμετέρας ἀπολαῦσαι χορείας, τούτου δὲ τυχὼν εἰδέναι τῷ βασιλεῖ τῶν ὅλων τὴν χάριν ὁμολογῶ, ὅτι μοι πρὸς τοῖς ἄλλοις ἅπασι καὶ τοῦτο κρεῖττον ἀγαθοῦ παντὸς ἰδεῖν ἐδωρήσατο, φημὶ δὴ τὸ συνηγμένουης ὁμοῦ πάντας ἀπολαβεῖν μίαν τε κοινὴν ἁπάντων ὁμόφρονα γνώμην θεάσασθαι.

μὴ δὴ οὖν βάσκανός τις ἐχθρὸς τοῖς ἦμετέροις λυμαινέσθω καλοῖς, μηδὲ τῆς τῶν τυράννων θεομαχίας ἐκποδὼν ἀρθείσης θεοῦ σωτῆρος δυνάμει ἑτέρως ὁ φιλοπόνηρος δαίμων τὸν θεῖον νόμον βλασφημίαις περιβαλλέτω· ὡς ἔμοιγε παντὸς πολέμου καὶ μάχης δεινῆς καὶ χαλεπωτέρα πωτέρα ἡ τῆς ἐκκλησίας τοῦ θεοῦ ἐμφύλιος νενόμισται στάσις καὶ μᾶλλον ταῦτα τῶν ἐξωθεν λυπηρὰ καταφαίνεται.

ὅτε γοῦν τὰς κατὰ τῶν πολεμίων νίκας νεύματι καὶ συνεργείᾳ τοῦ κρείττονος ἠράμηυν, οὐδέν γε λείπειν ἐνόμιζον ἢ θεῷ μὲν γινώσκειν τὴν χάριν, συνχάιρειν δὲ καὶ τοῖς ὑπ' αὐτοῦ δι' ἡμῶν ἠλευθερωμένοις. ἐπειδὴ δὲ τὴν ὑμετέραν διάστασιν παρ' ἐλπίδα πᾶσαν ἐπυθόμην, οὐκ ἐν δευτέρῳ τὴν ἀκοὴν ἐθέμην, τυχεῖν δὲ καὶ τοῦτο θεραπείας δι' ἐμῆς εὐξάμενος [*](16 ff.: vgl. Sozom. H.E. I, 19 (67).) [*](1 τε ΗSS, δὲ Ηkl |nach ἅπαντας Lücke Hkl | 4 ἀπέμφαινον V | 6 nach μέσος + πρῶτος JMBA | ἐξ + Ηkl, vgl. 94,20 | 8 οἱ < JMBA| βασιλέως V, βαβασιλέα JMBA | 10 τῷ βασιλεῖ JMBA | 12 αὐτὸς ΗSS, οὖτος Ηkl | 13 τοὺς πάντας γαληνῶς V, τοῖς πᾶσι γαληνὸν JMBA| 14 συνάγων V | 16 τῆς ὑμετέρας εὐχῆς ἀπολαπυσαι καὶ V | 19 δὴ JMBA, δὲ V | 20 ὁμόφρονα < Ηkl | 21 μὴ δὴ V, μὴδ' JMBA| λυμανέσθω καλοῖς ~ ΜΒΑ | λυμαίνεσθαι V | κακοῖς Β1 | 22 τῶν < ΜΒΑJ | 24 δεινὴ ΗSS, δεινῆς Diels, καὶ = vel, < Wil. | 27 συνεργία ΗSS | 28 γε Ηein., ἐμοίγε Val., τε ΗSS | γινώσκειν V, νομίζειν JMBA| 29 ὑπ' Ηkl, ὑπὲρ ΗSS | ἐπειδὴ δὲ V, ἐπεὶ δὲ J, ἐπειδὴ ΜΒΑ.)

v.1.p.83.
ὑπηρεσίας τοὺς πάντας ἀμελλήτως μετεστειλάμην.

καὶ χαίρω μὲν ὁρῶν τὴν ὑμετέραν ὁμήγυριν, τότε δὲ μάλιστα κρίνω κατ' εὐχὰς ἐμαυτὸν πράξειν, ἐπειδὰν ταῖς ψυχαῖς ἀνακραθέντας ἴδοιμι τοὺς πάντας μίαν τε κοινὴν βραβεύουσαν τοῖς πᾶσιν εἰρηνικὴν συμφωνίαν, ἣν καὶ ἑτέροις ὑμᾶς πρέπον ἃν εἴη πρεσβεύειν τοὺς τῷ θεῷ καθιερωμένους.

μὴ δὴ οὖν μέλλετε, ὦ φίλοι δὴ λειτουργοὶ θεοῦ καὶ τοῦ κοινοῦ πάντων ἡμῶν δεσπότου τε καὶ σωτῆρος ἀγαθοὶ θεράποντες, τὰ τῆς ἐν ὑμῖν διαστάσεως αἴτια ἐντεῦθεν ἤδη φέρειν εἰς μέσον ἀρξάμενοι πάντα σύνδεσμον ἀμφιλογίας νόμοις εἰρήνης ἐπιλύσασθαι. οὕτω γὰρ καὶ τῷ ὑμετέρῳ συνθεράποντι ὑπερβάλλουσαν δώσετε τὴν χάριν.“