Historia Ecclesiastica
Eusebius of Caesarea
Eusebius. Eusebii Caesariensis Opera, Volume 4. Dindorf, Luwdig, editor. Leipzig: Teubner, 1871.
[Nic. H. E. III, 15] Ἐπὶ τούτῳ δῆτα καἲ ἡ λεγομένη τῶν Νικολαϊτῶν αἵρεσις ἐπὶ σμικρότατον συνέστη χρόνον, ἧς δὴ καὶ ἡ τοῦ Ἰωάννου Ἀποκάλυψις μνημονεύει. οὗτοι Νικόλαον ἔνα τῶν ἀμφὶ τὸν Στέφανον διακόνων πρὸς τῶν ἀποστόλων ἐπὶ τῇ τῶν [*](13 Iren. I, 26. p. 105. 16 Ibid. III, 3. p. 177.)
“ὡραίαν, φασὶ, γυ- “ναῖκα ἔχων οὗτος μετὰ τὴν ἀνάληψιν τὴν τοῦ σωτῆ- “ρος πρὸς τῶν ἀποστόλων ὀνειδισθεὶς ζηλοτυπίαν εἰς “μέσον ἀγαγὼν τὴν γυναῖκα γῆμαι τῷ βουλομένῳ ἐπέ- “τρεψεν. ἀκόλουθον γὰρ εἶναί φασι τὴν πρᾶξιν ταύ- “την ἐκείνῃ τῇ φωνῇ, τῇ ὅτι παραχρᾶσθαι τῇ σαρκὶ “δεῖ. καὶ δὴ κατακολουθήσαντες τῷ γεγενημένῳ τῷ “τε εἰρημένῳ ἁπλῶς καὶ ἀβασανίστως ἀναίδην ἐκ- “πορνεύουσιν οἱ τὴν αἵρεσιν αὐτοῦ μετιόντες.
“πυνθάνομαι δ᾿ ἐγὼ τὸν Νικόλαον μηδεμιᾷ ἑτέρᾳ “παρ᾿ ἣν ἔγημε κεχρῆσθαι γυναικὶ, τῶν τε ἐκείνου “τέκνων τὰς μὲν θηλείας καταγηράσαι παρθένους, “ἄφθορον δὲ διαμεῖναι τὸν υἱόν. ὧν οὕτως ἐχόντων “ἀποβολὴ πάθους ἦν ἡ εἰς μέσον τῶν ἀποστόλων τῆς “ζηλοτυπουμένης ἐγκύκλησις γυναικὸς, καὶ ἡ ἐγκρά- “τεια τῶν περισπουδάστων ἡδονῶν τὸ “παραχρᾶσθαι “τῇ σαρκὶ” ἐδίδασκεν. οὐ γὰρ οἶμαι ἐβούλετο κατὰ “τὴν τοῦ σωτῆρος ἐντολὴν δυσὶ κυρίοις δουλεύειν, “ἡσονῇ καὶ κυρίῳ.
λέγουσι δ᾿ οὖν καὶ τὸν Ματ- “θίαν οὕτω διδάξαι, σαρκὶ μὲν μάχεσθαι καὶ παρα- “χρᾶσθαι, μηδὲν αὐτῇ πρὸς ἡδονὴν ἐνδιδόντα, ψυ- “χὴν δ᾿ αὔξειν διὰ πίστεως καὶ γνώσεως.” ταῦτα μὲν οὖν περὶ τῶν κατὰ τοὺς δηλουμένους χρόνους παραβραβεῦσαι τὴν ἀλήθειαν ἐγκεχειρηκότων, λόγου γε μὴν θᾶττον εἰς τὸ παντελὲς ἀπεσβηκότων, εἰρήσθω.
[Nic. H. E. II, 44]. Ὁ μέντοι Κλήμης, οὗ τὰς φωνὰς ἀρτίως ἀνέγνωμεν, τοῖς προειρημένοις ἑξῆς [*](2 Clemens Strom. 3, 4. p. 522.)
ἐπεὶ δὲ τούτων ἐμνήσθημεν, οὐ λυπεῖ καὶ ἄλλην ἀξιοδιήγητον ἱστορίαν τοῦ αὐτοῦ παραθέσθαι, ἣν ἐν τῷ ἑβδόμῳ στρωματεῖ τοῦτον ἱστορῶν ἀνέγραψε τὸν τρόπον “ φασὶ γοῦν τὸν μακάριον Πέ- “τρον, θεασάμενον τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἀπαγομένην τὴν ἐπὶ θανάτῳ, ἡσθῆναι μὲν τῆς κλήσεως χάριν “καὶ καὶ τῆς ἐπ’ οἶκον ἀνακομιδῆς, ἐπιφωνῆσαι δὲ εὖ “μάλα προτρεπτικῶς καὶ παρακλητικῶς ἐξ ὀνόματος προσειπόντα ῾μέμνησο, ὦ αὕτη, τοῦ κυρίου.᾿ “τος ἦν ὁ τῶν μακαρίων γάμος καὶ ᾑ τῶν φιλτάτων “τελεία διάθεσις.” καὶ ταῦτα δ’ οἰκεῖα ὄντα τῇ μετὰ χεῖρας ὑποθέσει ἐνταῦθά μοι κατὰ καιρὸν κείσθω.