Enchridion de Metris

(1) Βραχεῖά ἐστι συλλαβὴ ἡ ἔχουσα βραχὺ φωνῆεν ἢ βραχυνόμενον μὴ ἐπὶ τέλους λέξεως, οὕτως ὡς μὴ εἶναι μεταξὺ τούτου τοῦ φωνήεντος καὶ τοῦ ἐν τῇ ἑξῆς συλλαβῇ σύμφωνα πλείονα ἑνὸς ἁπλοῦ, ἀλλ’ ἤτοι ἓν ἢ μηδὲ ἕν.

(2) Μακρά ἐστι συλλαβὴ ἡ ἔχουσα μακρὸν φωνῆεν ἢ μηκυνόμενον ἢ μίαν τῶν καλουμένων διφθόγγων, οὕτως ὡς ἑξῆς εἶναι σύμφωνον ἤτοι τελικὸν αὐτῆς τῆς συλλαβῆς ἢ τῆς ἑξῆς ἀρκτικόν [οἷον θ̅η̅ς θ̅ω̅ς ̅κ̅α̅ὶ ̅ν̅α̅ῦ̅ς].

(3) Θέσει μακραὶ γίνονται, ὅταν βραχέος ὄντος ἢ βραχυνομένου φωνήεντος σύμφωνα πίπτῃ μεταξὺ αὐτοῦ καὶ τοῦ τῆς ἑξῆς συλλαβῆς φωνήεντος πλείονα ἑνὸς ἁπλοῦ. γίνεται δὲ τοῦτο κατὰ πέντε τρόπους.

ἤτοι γὰρ λήξει εἰς δύο σύμφωνα οἷον

Τίρυνς οὐδέ τι τεῖχος ἐπήρκεσε (adesp.), καὶ κεῖνος ἐν σάλεσσι 〈πολλοῖς〉 ἥμενος μάκαρς ἀνήρ (Alcm. 10),

ᾧ ξυμβουλεύειν χὲρς ἄπο, νοῦς δὲ πάρα,

ἃλς ἐπάγη ῥιπῇσιν ἐωσμένος ἠελίοιο.

ἢ ἐν τῇ ἑξῆς ἐστι ταῦτα συλλαβῇ οἷον Ἕ–κτωρ ἢ τῇ ἑξῆς ἐστι ταῦτα συλλαβῇ οἷον Ἕ–κτωρ [δ’ ἐν κλισίῃσιν]. ἔνθα καὶ δεῖ παρατηρεῖν, μὴ τὸ μὲν πρότερον ἄφωνον ᾖ, τὸ δὲ δεύτερον ὑγρόν· αἱ γὰρ τοιαῦται κοιναί, ὡς ἑξῆς εἰρήσεται.

ἢ λήγει μὲν εἷς ἕν, ἔχει δὲ καὶ τὴν ἑξῆς ἀρχομένην ἀπὸ ἑτέρου οἷον ἄλ-λος,

(4) Κοινὴ γίνεται συλλαβὴ κατὰ τρόπους τρεῖς· ἤτοι ὅταν μακρῷ φωνήεντι ἢ μηκυνομένῳ ἢ διφθόγγῳ ἐπιφέρηται φωνῆεν οἷον

Ἄνδρα μοι ἔννεπε μοῦσα (α 1),

πλάγχθη ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον (α 2),

τοῦ κέρα ἐκ κεφαλῆς ἑκκαιδεκάδωρα (Δ 109).

Ἴστρος τοιαύτας παρθένους [λοχεύεται].

τίνα τῶν παλαιῶν ἱστοριῶν θέλετ’ ἐσακοῦσαι·

ἥ κου νῦν ἐπὶ Ληθαίου·

(5) ἐν δὲ τοῖς ἔπεσι σπανιώτερον, οὕτως ὥστε τὸ τοῦ

Ἀρχέλεως· ἦν γὰρ σύμμετρον ὧδε λέγειν·

ἀμυσχρὸν οὔνομ’ ἔσσετ’ Ἀρχελαΐδος.

Πηνελέοιο ἄνακτος (Ξ 489)

ὅ σε Διόνυσος αὐτὸς ἐξώλη θείη

Ἱππώνακτος τὸ μέτρον· οὐδέν μοι μέλει.

(6) ὅμως μέντοι καὶ ἐν ἔπεσιν εὑρίσκεται, ὡς παρὰ Θεοκρίτῳ (11, 18).

ὑψηλᾶς ἐς πόντον ὁρῶν ἄειδε τοιαῦτα,

οἶδ’ ἀρετὴν οἷός ἐσσι· τί σε χρὴ ταῦτα λέγεσθαι;

οὐδέ τί τοι πρὸς θυμόν, ὅμως γε μὲν ὡς ἀδοιάστως·

σοὶ ναίουσ’ ὑποφῆται ἀνιπτόποδες χαμαιεῦναι

ἔδμεναι, οἷα σύες χαμαιευνάδες αἰὲν ἔδουσιν

Ἕκτορ υἱὲ Πριάμοιο (Η 47, Λ 200, Ο 244).

(7) Δεύτερος δέ ἐστι τρόπος, ὅταν βραχεῖ ἢ βρα νομένῳ φωνήεντι ἐπιφέρηται ἐν τῇ ἑξῆς συλλαβῇ σύμφωνα δύο, ὧν τὸ μὲν πρῶτον ἄφωνόν ἐστι, τὸ δὲ δεύτερον ὑγρόν, οἷον ὅ‐πλον, ἄ‐κρον,

Πάτροκλέ μοι δειλῇ (Τ 287).

(8) Ἤδη μέντοι ἡ διὰ τοῦ μ͞ν σύνταξις ἐποίησέ που καὶ βραχεῖαν, ὡς παρὰ Κρατίνῳ ἐν Πανόπταις (154)

ἀλλοτριογνώμοις ἐπιλήσμοσι μνημονικοῖσι

εὔυμνος καὶ μουσικὰν ἔχουσα πᾶσαν φιλόλυρος

τὼς μὲν ὁ Μνησάρχειος ἔφη ξένος.

ἔκ μ’ ἐλάσας ἀλγέων. [ἐκ ῥ’ ἀσαμίνθου βάντες]

(9) φησὶ δὲ ὁ Ἡλιόδωρος τὸ ͞μ ἐπιφερόμενον ἀφώνῳ ἧττον τῶν ἄλλων ὑγρῶν κοινὰς ποιεῖν ἐν τοῖς ἔπεσι 〈τὰς〉 συλλαβάς· διὰ τοῦτο καὶ Κρατῖνος ἐν τοῖς Χείρωσι πεποίηκε (235)

σκῆψιν μὲν Χείρωνες ἐλήλυμεν ὡς ὑποθήκας

ἔστιν ἄκμων καὶ σφῦρα νεανίᾳ εὔτριχι πώλῳ

κρανία δισσὰ φορεῖν, ὀφθαλμοὶ δ’ οὐκ ἀριθματοί

οὐδὲ πρὸς εἶδος ἄρ’ ἦν οὐδὲν προσιδόντι τεκμαρτόν·

Κύκνου δὲ πρῶτα πρὸς δόμους ἐλήλυμεν,

τοιοῦδε φωτὸς πρὸς δόμους ἐλήλυτε.

(10) Τρίτος δέ ἐστι τρόπος, ὅταν βραχεῖα συλλαβὴ τελικὴ λέξεως ᾖ, μὴ ἐπιφερομένων τῶν τῆς μακρᾶς ποιητικῶν συμφώνων, ἀλλ’ ἤτοι ἑνὸς ἢ μηδενός, ὡς ἐν τῷ

οἱ δὲ μέγα ἰάχοντες ἐπέδραμον (Ξ 421),

αὐτὰρ ἐπεὶ Δαναῶν γένετο ἰαχή τε

Νέστορα δ’ οὐκ ἔλαθεν ἰαχὴ πίνοντά περ ἔμπης (Ξ 1),

ἀλλὰ τά γ’ ἄσπαρτα καὶ ἀνήροτα πάντα φύονται (ι 109),

καὶ μέν οἱ Λύκιοι τέμενος τάμον (Ζ 194).