Fragmenta

ὅσων μὲν οὖν ⟨σωμάτων⟩ τῇ γενέσει φθορὰ ἐπακολουθεῖ, τούτοις δύο κινήσεις παρακολουθεῖν ἀνάγκη, τήν τε ⟨γινομένην ὑπὸ τῆς⟩ ψυχῆς, ὑφ᾽ ἧς κινεῖται ⟨τὸ σῶμα κατὰ τόπον⟩, καὶ τὴν [τοῦ σώματος] ⟨ὑπὸ τῆς φύσεως⟩, ὑφ᾽ ἧς αὔξεται καὶ

⟨...⟩ ἡ δὲ ψυχὴ ἀεικίνητος, ὅτι ἀεὶ ⟨ἔν τε⟩ ἑαυτῇ κινεῖται καὶ ἄλλοις κίνησιν ἐνεργεῖ. κατὰ τοῦτον οὖν τὸν λόγον ἐστὶ ψυχὴ πᾶσα ἀθάνατος, καθ⟨ότι⟩ ἀεικίνητος, ⟨ἐν ἑαυτῇ⟩ ἔχουσα [κίνησιν] τὴν αὑτῆς ἐνέργειαν.

ἰδέαι δὲ ψυχῶν, θεία, ἀνθρωπίνη, ἄλογος.

ἡ μὲν οὖν θεία τοῦ θείου σώματος ⟨κινητική,...⟩ αὐτῆς ἐνέργεια· ἐν μὲν γὰρ αὐτῷ κινεῖται, καὶ [ε]αὐτὸ ⟨δὲ⟩ κινεῖ.

[[ἐπὰν γὰρ θνητῶν ζῴων ἀπαλλαγῇ, χωρισθεῖσα τῶν ἀλόγων ἑαυτῆς μερῶν, ἐξελθοῦσα εἰς τὸ θεῖον σῶμα, ὡς ἀεικίνητος ἐν αὐτῷ κινεῖται, συμπεριφερομένη τῷ παντί.]]

ἡ δὲ ἀνθρωπίνη ἔχει μέν ⟨τι⟩ καὶ [τὸ] τοῦ θείου, συνῆπται δὲ αὐτῇ καὶ τὰ ἄλογα ⟨μέρη⟩, ἥ τε ἐπιθυμία καὶ ὁ θυμός· καὶ ⟨γὰρ⟩ αὗται [μὲν ἀθάνατοι καθότι καὶ αὗται αἱ] ἐνέργειαι τυνγχάνουσιν ⟨οὖσ⟩αι, ἐνέργειαι δὲ θνητῶν σωμάτων. διὸ τοῦ [[μὲν]] θείου μέρους τῆς ψυχῆς, οὔσης ⟨⟨μὲν⟩⟩ ἐν τῷ θείῳ σώματι, πόρρω τυγχάνουσιν οὖσαι· ἐπειδὰν δὲ εἰσέλθῃ τοῦτο εἰς θνητὸν σῶμα, κἀκεῖνα ἐπιφΎεται, καὶ τῇ παρουσίᾳ αὐτῶν γίνεται [ἀεὶ] ⟨κακὴ ἡ⟩ ψυχή [ἀνθρωπίνη].

⟨⟨ἐπὰν γὰρ ⟨τοῦ⟩ θνητο῀Υ ϲώΜατοϲ ἀπαλλαγῇ, χωρίΖεται τῶν ἀλόγων ἑαυτῆς μερῶν, εἰϲελθοῦσα ⟨δὲ⟩ εἰς τὸ θεῖον σῶμα, ὡς ἀεικίνητος ⟨οὖσα⟩ ἐν αὐτῷ κινεῖται, συμπεριφερομένη τῷ παντί.⟩⟩

ἡ δὲ τῶν ἀλόγων συνέστηκεν ἐκ θυμοῦ τε καὶ ἐπιθυμίας. διόπερ καὶ ἄλογα ἐκλήθη τὰ ζῷα ταῦτα, στερήσει τοῦ [α]λογ⟨ικ⟩οῦ τῆς ψνχῆς.

τετάρτην δὲ νόει τὴν τῶν ἀψύχων ⟨ἐνέργειαν⟩, ἥτις ἔξωθεν οὖσα τῶν σωμάτων ἐνεργεῖ κινοῦσα. αὕτη δ᾽ ἂν εἴη ἡ ἐν τῷ θείῳ σώματι κινουμένη ⟨ψυχή⟩, καὶ ὥσπερ κατὰ πάροδον ταῦτα κινοῦσα.—

Ὀρθῶς ταῦτα ἀπέδειξας, ὦ πάτερ· ἐκεῖνο δὲ ἔτι με δίδαξον. ἔφης γάρ που τὴν ἐπιστήμην καὶ τὴν τέχνην ἐνεργείαϲ εἶναι τοῦ λογικοῦ. νῦν δὲ φὴς τὰ ἄλογα ζῷα στερήσει τοῦ λογικοῦ ἄλογα εἶναι καὶ κεκλῆσθαι· δῆλον ⟨δ᾽⟩ ὅτι ἀνάγκη κατὰ τοῦτον τὸν λόγον τὰ ἄλογα ζῷα μὴ μετέχειν ἐπιστήμης μηδὲ τέχνης, διὰ τὸ ἐστερῆσθαι τοῦ λογικοῦἄνάγκη γάρ, ὦ τέκνον.

—Πῶς οὖν ὁρῶμεν, ὦ πάτερ, τινὰ τῶν ἀλόγων ἐπιστήμῃ καὶ τέχῃ χρώμενα, οἷον τοὺς μύρμηκας τὰς τροφὰς ἀποθησαυριζομένους [τοῦ χειμῶνος], καὶ τὰ ἀέρια ζῷα ὁμοίως καλιὰς ἑαυτοῖς συντιθέντα, τὰ δὲ τετράποδα γνωρίζοντα τοὺς φωλεοὺς τοὺς ἰδίους;

—Ταῦτα, ὦ τέκνον, οὐκ ἐπιστήμῃ οὐ⟨δὲ⟩ τέχνῃ ποιεῖ, ἀλλὰ φύσει. ἡ γὰρ ἐπιστήμη καὶ ἡ τέχνη διδακτ[ικ]ά εἰσι· ταῦτα δὲ τῶν ἀλόγων [οὐδεὶς] οὐδὲν διδάσκεται. ⟨καὶ⟩ τὰ ⟨⟨μὲν⟩⟩ [δὲ] φύσει γιγνόμενα ἐνεργείᾳ [[μὲν]] γίγνεται καθολικῇ· τὰ δὲ ἐπιστήμῃ καὶ τέχνῃ ⟨⟨γιγνόμενα⟩⟩ [εἰδόσι] ⟨τισὶ⟩ παραγίγνεται, οὐ πᾶσι [[γιγνόμενα]] [[ὑπὸ φύσεως ἐνεργεῖται]].

οἷον οἱ ἄνθρωποι ⟨πάντες⟩ ἄνω βλέπουσιν· ⟨τοῦτο μὲν γὰρ⟩ ⟨⟨ὑπὸ φύσεως ἐνεργεῖται·⟩⟩ οὐ πάντες δὲ ἄνθρωποι μουσικοί, οὐδὲ πάντες τοξόται ἢ κυνηγοί, οὐδὲ τὰ ἄλλα πάντα ⟨πράττουσι πάντες⟩, ἀλλὰ τινὲς αὐτῶν, ⟨ὅσοι⟩ τι ἔμαθον, ἐπιστήμης καὶ τέχνης ἐνεργούσης.

τὸν αὐτὸν τρόπον, ⟨εἰ⟩ οἱ μέν τινες τῶν μυρμήκων τοῦτο ἔπραττον, οἱ δ᾽ οὔ, καλῶς ἂν ἔλεγες ἐπιστήμῃ αὐτο⟨ὺς⟩ [τοῦτο πράττειν] καὶ τέχνῃ συνάγειν τὰς τροφάς· εἰ δὲ πάντες ὁμοίως ἄγονται [[ὑπὸ τῆς φύσεως]] ἐπὶ τοῦτο καὶ ἄκοντες, δῆλον ὅτι οὐκ ἐπιστήμῃ οὐδὲ τέχνῃ τοῦτο πράττουσιν, ⟨⟨ὑπὸ ⟨δὲ⟩ τῆς φύσεως⟩⟩ ⟨ἀγόμενοι⟩.

καὶ ὁ μὲν [κύριος καὶ πάντων] δημιουργὸς τῶν ἀιδίων σωμάτων, ὦ Τάτ, ἅπαξ ποιήσας οὐκέτι ἐποίησεν οὐδὲ ποιεῖ· ταῦτα γὰρ ἑαυτοῖς παραδοὺς καὶ ἑνώσας ἀλλήλοις ἀφῆκε φέρεσθαι, μηδεν⟨ὸς⟩ ἐνδέοντα [ὡς ἀίδια]. εἰ δὲ δέονται τινῶν, ἀλλήλων δέ[ησ]ονται, οὐδεμιᾶς δὲ τῆς ἔξωθεν ἐπιφορᾶς, ⟨...⟩ ⎡ὡς⎤ ἀθάνατα· ἔδει γὰρ τὰ ὑπ᾽ ἐκείνου σώματα γενόμενα τοιαύτην ἔχειν [καὶ] τὴν φύσιν.

ὁ δὲ ἡμέτερος δημιουργός, ἐν σώματι ὤν, ἐποίησεν ἡμᾶς, καὶ ποιεῖ ἀεὶ καὶ ποιήσει, σώματα ⟨ἔχοντας⟩ διαλυτὰ καὶ θνητά. οὐ γὰρ θέμις ἦν αὐτῷ μιμεῖσθαι τὸν ἑαυτοῦ δημιονργόν, ἄλλως τε καὶ ⟨...⟩ ἀδύνατον· ὁ μὲν γὰρ ἐκ τῆς πρώτης οὐσίας ἐποίησεν, οὔσης ἀσωμάτου, ὁ δὲ ἐκ τῆς γε[ι]νομένης σωματώσεως ἐποίησεν ἡμᾶς.

εἰκότως οὖν [κατὰ τὸν ὀρθὸν λόγον] ἐκεῖνα μὲν τὰ σώματα, ὡς ἐξ ἀσωμάτου οὐσίας γεγενημένα, ἀθάνατά ἐστι· τὰ δὲ ἡμέτερα διαλυτὰ καὶ θνητά, ὡς τῆς ⎡ὕλης⎤ ἡμῶν ἐκ σωμάτων συνεστώσης.

διὸ ⟨καὶ⟩ [τὸ] ἀσθενῆ ἐϲτι, καὶ πολλῆς ἐπικουρίας δεόμενα. πῶς γὰρ ἂν καὶ τὸ τυχὸν ἀντέσχεν ὁ σύνδεσμος ἡμῶν τῶν σωμάτων, εἰ μή τινα εἶχεν ἐπεισερχομένην τροφὴν ἐκ τῶν [ὁμοίων] στοιχείων, καὶ ὑπεσωμάτου ἡμᾶς ⟨αὕτη⟩ καθ᾽ ἑκάστην [τὴν] ἡμέραν; καὶ γὰρ γῆς τε καὶ ὕδατος καὶ πυρὸς καὶ ἀέρος ἐπιρροὴ ἡμῖν γίγνεται, ἥτις τὰ σώματα ἡμῶν νεοποιοῦσα συνέχει τὸ σκῆνος.

⟨... ⟩ ὥστε καὶ πρὸς τὰς κινήσεις ἐσμὲν ἀσθενέστεροι, φέροντες ⟨αὐτὰς⟩ [κινήσεις] μηδὲ ἡμέρας μιᾶς. εὖ γὰρ ἴσθι, ὦ τέκνον, ὅτι εἰ μὴ ἐν ταῖς νυξὶν ἡμῶν ἀνεπαύετο τὰ σώματα, οὐκ ἂν πρὸς μίαν ἡμέραν ἀντέσχομεν. ὅθεν ἀγαθὸς ὢν ὁ δημιουργός, ⟨καὶ⟩ πάντα προεπιστάμενος, εἰς διαμονὴν τοῦ ζῷου ἐποίησε τὸν ὕπνον, ⟨φάρμακ⟩ον μέγιστον τοῦ καμάτου

μεγίστην δῊ νόει, ⟨ὦ⟩ τέκνον, τοῦ ὕπνου τὴν ἐνέργειαν, ἐναντίαν τῇ τῆς ψυχῆς, οὐκ ἐλάττον⟨α δ᾽⟩ ἐκείνης. καθάπερ γὰρ ἡ ψυχὴ κινήσεώς ἐστιν ἐνεργΗΤΙΚΉ, τὸν αὐτὸν τρόπον ⟨ὁ ὕπνος...⟩. ⟨διὸ⟩ καὶ τὰ σώματα ζῆν οὐ δύναται χωρὶς ὕπνου· ἄνεσις γάρ [καὶ ἄφεσίς] ἐστι ⎡τῶν συνδέτων τῶν μελῶν⎤.

καὶ ἔσωθεν ἐνεργεῖ, σωματοποιῶν τὴν ἐπεισελθοῦσαν ὕλην, ἑκάστῳ τὸ οἰκεῖον διαστέλλων, τὸ μὲν ὕδωρ τῷ αἵματι, τὴν δὲ γῆν ⟨τοῖς⟩ ὀστέοις καὶ μυελοῖς, τὸν δὲ ἀέρα τοῖς νεύροις [καὶ φλεψί], τὸ δὲ πῦρ τῇ ὁράσει. διόπερ καὶ ἥδεται ἄκρως τὸ σῶμα τῷ ὕπνῳ ταύτην ἐνεργοῦντι τὴν ⎡ἡδονήν⎤.