περὶ ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων

Ammonius Grammaticus

Ammonius Grammaticus. Ammonii Qui Dicitur Liber De Adfinium Vocabulorum Differentia. Nickau, Klaus, editor. Leipzig: Teubner, 1966.

πάσασθαι βραχέος μὲν ὄντος τοῦ α τὸ γεύσασθαι δηλοῖ, ἐν ἐκτάσει δὲ τούτου τὸ κτήσασθαι.

παραβολὴ καὶ παράδειγμα διαφέρει. παραβολὴ μὲν γάρ ἐστιν ἡ οἵα τε γενέσθαι ἐπὶ πράγματος, οἷον

98
  • ‘ὡς δ’ ὅτε τίς τε δράκοντα ἰδών᾿ (Γ 33).
  • παράδειγμα δέ γεγονότος πράγματος ἀντιπαράθεσις·
  • ‘οἶνος καὶ Κένταυρον ἀπώλεσεν’ (cf. e. g. Anthol.
  • Palat. 11, 1, 3)
  • πάλτον καὶ πέλτη διαφέρει. πάλτον μέν γάρ ἐστι τὸ δόρυ, πέλτη δὲ ἡ ἀσπὶς ἴτυν οὐκ ἔχουσα.

    παρακέκρουσται καὶ παρακέκρουται διαφέρει. τὸ μὲν γὰρ σὺν τῷ σ ἐνεργητικόν ἐστι καὶ σημαίνει τὸ ‘ἑξηπάτηκε’, τὸ δέ χωρὶς τοῦ σ παθητικὸν καὶ σημαίνει τὸ ‘ἐξηπάτηται’.

    παῖς καὶ ἀντίπαις διαφέρει. παῖς μέν γάρ ἐστιν ὁ ἐν τῇ παιδικῇ ἡλικίᾳ, ἀντίπαις δέ ὁ ἐκβεβηκὼς τοῦ παιδὸς τὴν ἡλικίαν καὶ ἤδη πρόσηβος. βούπαις δέ ὁ μέγας παῖς.

    παιδίσκη καὶ θεράπαινα διαφέρει. παιδίσκη μὲν γάρ ἐστι πᾶσα ἡ τὴν παιδικὴν ἔχουσα ἡλικίαν, ὡς καὶ παιδίσκος· θεράπαινα δὲ ἡ δούλη.

    [*](110 Va.)

    παίδευσις καὶ παιδεία διαφέρει, ὥς φησι Πλάτων ἐν Ὅροις (def. 416 a 27—28). παιδεία μὲν γάρ ἐστι δύναμις θεραπευτικὴ ψυχῆς· παίδευσις δέ παιδείας καὶ ἀρετῆς παράδοσις, καὶ ἐκ παιδὸς ??ἀγωγὴ?? ἐπʼ ἀρετὴ ??ν?? ὁδηγοῦσα.

    99

    παιδίσκη καὶ παῖς διαφέρει. παιδίσκη μὲν γὰρ ἡ ἐλευθέρα παρʼ Ἀττικοῖς, παῖς δὲ ἡ δούλη. Μένανδρος (fr. Koerte2) ἐν Δακτυλίῳ ἐπὶ τοῦ δάου·

  • ‘τίς οὑτοσὶ κακοδαίμων ἔφυ,
  • ὃς οὐκ ἂν ἐκδοίη θυγατέραας μένος
  • καὶ ταῦτα πεντήκοντα παιδίσκας ἔχωνν;’.
  • παρθενία καὶ σωφροσύνη διαφέρει καὶ παρθένος σώφρονος, καθὸ ἡ μὲν παρθένος σώφρων ἐστὶ πάντως, ἡ δὲ σώφρων οὐ πάντως παρθένος.

    πάσχειν καὶ συμπάσχεῖν διαφέρει ὡς πάσχων συμπάσχοντος. ὁ μέν γὰρ πάσχων ἀλγεῖ, ὁ δὲ συμπάσχων λυπεῖται μὲν ἐπὶ τῷ τοῦ {συμ}πάσχοντος πάθει οὐ μέντοι συμπάσχων ἀλγεῖ | καθάπερ ὁ πάσχων. οἷον πυρέττει τις τῶν [*](111 Va.) φίλων σφόδρα, καὶ συμπάσχομεν τούτῳ πυρέττοντι, οὐ μὴν καὶ πυρέττομεν.

    πάτρια πατρπατρῴων καὶ πατρικῶν διαφέρει. πατρῷα μὲν γὰρ τὰ ἐκ πατέρων εἰς υἱοὺς χωροῦντα· πατρικοὶ δʼ ἢ φίλοι ἢ ξένοι πάτρια δὲ τὰ τῆς πόλεως ἔθη.

    100

    παιδίσκη καὶ παιδισκάριον διαφέρει. παιδίσκην μέν γὰρ λέγομεν τὴν ἐλευθέραν, παιδισκάριον δὲ τὸ δοῦλον.

    παῖδα οὐ μόνον τὸν υἱὸν ἀλλὰ καὶ τὸν δοῦλον, ὡς Δημοσθένης ἐν τῷ Πρὸς Πανταίνετον (or. 37, 50, cf. 23. 40).

    πελαστὴς καὶ Πενέστης διαφέρει. πελαστὴς μὲν γὰρ ὁ πρόσφυξ, Πενέστης δὲ παρὰ Θεσσαλοῖς ὁ κατὰ πόλεμον δ??ουλω??θεὶς ὡς παρὰ Λάκωσιν οἱ Εἵλωτες.

    πένης καὶ πτωχὸς διαφέρει. πένης μέν γὰρ ὁ ἀπὸ τοῦ ἑργάζεσθαι καὶ πονεῖν ποριζόμενος τὸν βίον πτωχὸς δέ ὁ [*](112 Va.) ἐπαίτης ὁ τοῦ ἔχειν ἐκπεπτωκώς, ἀπὸ τοῦ πτώσσειν, | ὡς Ὅμηρος (ρ 220)·

  • ‘πτωχὸν ἀνιηρὸν δαιτῶν ἀπολυμαντῆρα’,
  • καὶ ἐτυμολογῶν φησιν (cf. ρ 227 sq.) ‘ἀλλὰ πτώσσων βούλεται αἰτίζων κατὰ δῆμον βόσκειν ἣν γαστέῤ ἄναλτον’.

    περιμάξαι καὶ ἑκμὰξαι τὸ τοὺς οἰομένους πεφαρμάχθαι διʼ ἐπῳδῶν καὶ καθαρμῶν προσποιεῖσθαι ἀπολύειν.

    101

    πειραστὴς καὶ πειρατὴς διαφέρει. πειραστὴς μέν γὰρ ὁ πειράζων, πειρατὴς δέ ὁ θαλάσσιος λῃστής. καὶ νεῖλος τὰς διαλυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖς.

    πεῖρα καὶ πήρα διαφέρει. πεῖρα μέν γάρ ἐστιν ἡ ἐπιστήμη τε καὶ ἐμπειρία. πήρα δὲ τὸ ἰατρικὸν ἐγχειρίδιον, καὶ δέρμα τι ἀρτοφόρον ὃ ἐπὶ τῶν ὤμων φέρουσιν οἱ ποιμένες.

    πηδάλιον καὶ πλήθριον διαφέρει. πηδάλιον μέν γὰρ νεώς, πλήθριον δέ σχεδίας.

    πῆ καὶ ποῖ καὶ ποῦ διαφέρει. τὸ μέν γὰρ πῆ καὶ ποῖ εἰς | τόπον, οἷον [*](113 Va.)

  • ‘πῆ ἔβη Ἀνδρομάχη΄’ (Z 377).
  • τὸ δὲ ποῦ ἐν τόπῳ, οἷον·
  • ‘ποῦ νῦν δεῦρο κιὼν λίπες Ἕκτορα;’ (K 406).
  • ὥσθ᾿ ἁμαρτάνουσιν οἱ λέγοντες ‘ ποῦ ἀπέρχῃ;’ δέον ‘πῆ ἀπέρχῃ;’.