De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

2 ὀπτᾶται δὲ οὕτως· ἐπʼ ὀστράκου καινοῦ ἐπερεισάμενος αὐτὸ θὲς ἐπὶ διαπύρους ἄνθρακας καὶ στρέφε συνεχῶς· ὡς δʼ ἂν πυρωθῇ καὶ μεταβάλῃ, ψύξας καὶ λεάνας ἀποτίθεσο.

δύναμιν δὲ ἔχει σηπτικήν τε καὶ ἐσχαρωτικὴν μετὰ πυρώσεως καὶ βιαίου δήξεως. ἐστι δὲ καὶ τῶν στελλόντων· ψιλοῖ δὲ καὶ τὰς τρίχας.

105 σανδαράκην δὲ προκριτέον τὴν κατακορῆ, πυρράν, [*](1 SIM. Th. lap. 40. 50. 51. Pl. XXXIV 178 (e S. N.), cf. XXXIII 79. Isid. XIX 17, 12 (e Pl.). Vitr. VII 7.) [*](1 EXC. Pap. Lugd. II 243 (ἄριστον — ἀποτίθεσο); Orib. XIII s. v. (ἀρσενικὸν — ἀποτίθεσο), cf. Orib. V 79 (D.); Ps. Gal. simpl. s. v.; de virtute medica cf. Gal. XII 212 (ex quo Aet. II 48).) [*](11 SIM. Pl. l. s. Zop. (Orib. II 579. Cels. V 2. 8.) [*](14 SIM. Th. lap. 40. 50. 51. Pl. XXXIV 177 (e S. N.). Vitr. VII 12. Isid. XIX 17, 11 (e Pl.) — Pl. l. s. D. eup. I 95 (140) — eup. I 130 (160) — eup. I 107 (147). Al. Trall. I 459 — eup. I 82 (135) — Pl. l. s. eup. II 33 (245) 31 (243). Al. Tr. II 179 — eup. II 39 (253).) [*](14 EXC. Pap. Lugd. II 243 (σανδαράκην — ἀρσενικῷ); Orib. XIII s. v. (σανδαράκην — ἔχουσαν), cf. Orib. V 82 (D.); Ps. Gal. simpl s. v. de virt. med. cf. Gal. XII 235 (~ Aet. II 69).) [*](1 num. cap. ψξη´ O: ψοδ Di: ριβ E tit. περὶ ἀρσενικοῦ QDi τὰ αὐτὰ μέταλλα Orib.E τῆς σανδαράκης Orib.E: τῆς σανδαράχης PLF: τῇ σανδαράχῃ HADi 3 καὶ om. Orib.Di ὡς ἂν O: ὥσπερ pap.Orib.E: ὡς ἀεὶ Di 4 ἔτι] ἔστι LQDi ἀμιγὲς ἑτέρας HADi: ἀμιγεστέρας LF τοιοῦτον LQDi 5 Μυσίᾳ τῇ ἐν om. ODl, mg. add. A2 τῇ μυσίᾳ Orib.E τῇ ἑλλησποντίᾳ Orib.E β´ (δύο EDi) εἴδη pap. EDi μὲν ἓν (ditt.) Di 6 τὸ δὲ ἄλλο Di βωλοειδὲς E: βολῶδες PLOrib. βαλανοειδὲς καὶ ὠχροειδὲς καὶ σανδαρχίζον τῇ χρόᾳ καὶ βωλοειδὲς Di ὠχροειδὲς add. e Di, coll. Pl. l. s. quod vero pallidius aut sandaracae simile est deterius iudicatur χρόᾳ δὲ E φερόμενον om. Orib.E (mg. add. E2) τοιοῦτο E 8 οὕτω LHA ὄστρακον καινὸν pap. Orib.Di ἀπερεισάμενος Orib.Di 9 διαπύρου ἄνθρακος Di πυκνῶς pap. Orib.E, superscr. A2 10 ὡς ἂν Orib.: ἕως ἂν E. cf. D. V 108, 1. Blaβ Gr. N. T. 278 fort. ἐκπυρωθῇ μεταβάλλῃ QOrib Di καὶ ante ψύξας superscr. E2 11 στυπτικήν τε καὶ σηπτικήν καὶ E: στυπτικήν καὶ post τε καὶ add. HADi: virtus est illi stiptica et scarotica Dl. καὶ bis habet P 13 καὶ om. Di τὰς om. EQDi) [*](14 num. cap. ψξθ´ O: ψοε Di: ρῑγ E tit. περὶ σανδαράχης QDi σανδαράκην pap. Orib.E: σανδαράχην reliqui post κατακορῆ add. καὶ pap. Orib.)

75
εὔθλαστον, εὐλέαντόν τε καὶ καθαράν, κινναβαρίζουσαν τὴν χρόαν, ἔτι δὲ θειώδη ἀποφοράν ἔχουσαν.

δύναμιν δὲ ἔχει καὶ ὄπτησιν τὴν αὐτὴν τῷ ἀρσενικῷ. θεραπεύει δὲ καὶ ἀλωπεκίας ἀναλημφθεῖσα ῥητίνη, καὶ λεπροὺς ὄνυχας σὺν πίσσῃ ἀφίστησι, καὶ πρὸς φθειριάσεις σὺν ἐλαίῳ ποιεῖ, φύματά τε σὺν στέατι διαφορεῖ.

ἁρμόζει δὲ καὶ πρὸς 2 τὰ ἐν ῥισὶ καὶ στόματι ἕλκη καὶ τὰ λοιπά, καὶ πρὸς ἐξανθήματα σὺν ῥοδίνῳ καὶ πρὸς κονδυλώματα· δίδοται καὶ ἐμπυικοῖς σὺν οἰνομέλιτι, καὶ ὑποθυμιᾶται σὺν ῥητίνῃ καὶ πρὸς παλαιὰν βῆχα διὰ σίφωνος ἑλκομένου τοῦ ἀτμοῦ τῷ στόματι, φωνήν τε ἀποκαθαίρει ἐκλειχομένη μετὰ μέλιτος, καὶ ἀσθματικοῖς σὺν ῥητίνη καταπότιον δίδοται.

106 στυπτηρίας δὲ σχεδὸν πᾶν εἶδος ἐπὶ τῶν αὐτῶν ἐν τῇ Αἰγύπτῳ μετάλλων εὐρίσκεται· γεννᾶται δὲ καὶ ἐν ἄλλοις τόποις, ὡς ἐν Μήλῳ, ἐν Μακεδονίᾳ, ἐν Λιπάραις, Σαρδόνι. Ἱεραπόλει τῆς Φρυγίας, Λιβύῃ, Ἀρμενίᾳ, καὶ ἐν ἄλλοις δὲ τόποις πλείοσιν ὥσπερ ἡ μίλτος.

ἐστι δʼ αὐτῆς εἴδη πλεῖστα, πρὸς δὲ ἰατρικὴν χρῆσιν λαμβάνεται ἡ σχιστή τε καὶ ἡ στρογγύλη καὶ ἡ ὑγρά.

ἀρίστη δὲ 2 [*](13 SIM. Pl. XXXV 183 sq. (e S. N.).) [*](13 EXC. Pap. Lugd II 247 (εἴδη — ἀποπνέουσαν); Orib. XIII s. v. (εἴδη — ἀποπνέουσαν); cf. Orib. V 82 (D.); Ps. Gal. simpl. s. v. alumen; de virtute medica cf. Gal. XII 236 (~ Aet. II 74).) [*](1 εὔθλαστον PLE2: εὔθραυστον QDi: om. pap. Orib.E Dl, glossam delevi εὐλέαντον] εὐανθῆ Orib., at cf. Pl. melior quo magis rufa quoque magis virus redolens (βαρύοζος) ac pura friabilisque: Dl eligenda est colori rufo valde, citius se terens, munda τε] δὲ Orib. τῇ χρόᾳ Orib.pap.E 2 τὴν ἀποφορὰν pap. 5 φθειρίασιν E 6 ποιεῖ om. E καὶ om. Q 7 καὶ κύστει καὶ στόματι E στόμασιν HADi καὶ τὰ λοιπὰ ἐξανθήματα Di: καὶ πρὸς τὰ λοιπὰ ἐξ. Spr. 9 τῇ ῥητίνῃ Di καὶ (alt.) om. Di, del. E2 10 ἀνελκομένου L, fort. recte 11 σὺν μέλιτι EDi 12 δίδοται] ἄριστόν ἐστι Di: om. E) [*](13 num. cap. ψο´ O: ψο𝔮 Di: ριδ E tit. περὶ στυπτηρίας QDi post σχεδὸν mg. add. (cum sig. in textu) Ἀριστον A 14 post εὑρίσκεται add. ἐστι (ἔστιν E) γὰρ ἡ σχιστὴ οἱονεὶ τῆς βωλιτιδος ἄνθος non solum omnes libri sed etiam Dl: versum delevi Spr. duce, cf. Salm. Pl. ex. 821 mg. inf. add. ὑγρὰ στυπτηρία ἐστὶν ἡ πλακίτης ἡ ἀπὸ φιλαδελφίας φερομένη ἧ οἱ βαφεῖς χρῶνται E 15 ὡς addidi ex E post Λιπάραις add. καὶ Di, superscr. A2 σαρδόνῃ F: σαρδονία EDiHA2 16 καὶ ἱεραπόλει Di δὲ addidi ex EDi 17 πλείοσι τόποις A ἡ om. O 18 παραλαμβάνεται· ταῦτα ἡ σχιστή E 19 σχιστὴ ὑπάρχει Q)

76
ὑπάρχει ἡ σχιστή, καὶ ταύτης ἡ πρόσφατος καὶ λευκὴ ἄγαν καὶ βαρύοζος, στύφουσά τε εὐτόνως καὶ ἄλιθος, ἔτι δὲ οὐ πεπιεσμένη βωληδὸν ἢ σχιδακηδόν, ἀλλὰ διεξασμένη κατὰ μονάδας πολιαῖς θριξὶν ἐμφερεῖς, οἵα ἐστὶν ἡ λεγομένη τριχῖτις, γεννωμένη δὲ ἐν Αἰγύπτῳ. εὑρίσκεται δὲ λίθος ἐμφερὴς αὐτῇ ἄγαν, ὃν διακριτέον τῷ τῆς γεύσεως κριτηρίῳ, μὴ στύφοντα. τῆς δὲ στρογγύλης ἡ μὲν χειροποίητος ἀδόκιμος ὑπάρχει.

3 γνωρίζεται δὲ ἐκ τοῦ σχήματος. παραλημπτέα δὲ ἂν εἵη ἡ φυσικῶς στρογγύλη καὶ πομφολυγώδης, ὑπόλευκός τε καὶ στύφουσα ἐρρωμένως, ἔτι δὲ ἐπὶ ποσόν τι ὠχρότητος ἅμα καὶ λιπαρίας ἔχουσα· πρὸς δὲ τούτοις ἄλιθός τε καὶ εὐθρυβὴς καὶ γένει Μηλία ἢ Αἰγυπτία. τῆς δὲ ὑγρᾶς τὴν μάλιστα διαφανῆ προκριτέον καὶ γαλακτώδη, ὁμαλήν τε καὶ διόλου χυλώδη, ἔτι δὲ ἄλιθον καὶ πυρῶδες ἀπονέουσαν.

4 δύναμιν δὲ ἔχουσι θερμαντικήν, στυπτικήν, τῶν ἐπισκοτούντων ταῖς κόραις ἀποκαθαρτικήν, τήκουσι δὲ καὶ τὰς ἐπὶ τῶν βλεφάρων σάρκας καὶ τὰ ἄλλα ὑπερσαρκώματα. ἐνεργεστέραν δὲ τῆς στρογγύλης τὴν σχιστὴν ἡγητέον· καίονται δὲ καὶ ὀπτῶνται ὡς χαλκῖτις. ἴσχουσι δὲ καὶ σηπεδόνας καὶ αἱμορραγίας, οὖλά τε πλαδῶντα στέλλουσι, καὶ ὀδόντας σειομένους κρατύνουσι σὺν ὄξει ἢ μέλιτι.