De materia medica
Dioscurides Pedianus
Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.
88 ἀείζῳον μέγα· ὠνόμασται διὰ τὸ ἀειθαλὲς τῶν φύλλων, οἱ δὲ βούφθαλμον, οἱ δὲ ζῳόφθαλμον, οἱ δὲ στέργηθρον, οἱ δὲ ἀμβροσίαν καλοῦσιν. ἀνίησι καυλοὺς πηχυαίους ἢ καὶ μείζονας, πάχος δακτύλου μεγάλου, λιπαρούς, εὐθαλεῖς, ἐντομὰς ἔχοντας ὥσπερ τοῦ χαρακίου τιθυμάλλου· φύλλα δὲ λιπαρά, μέγεθος [*](87 RV: φακὸς ὁ ἐπὶ τῶν τελμάτων· οἱ δὲ φακὸς ἄγριος, οἱ δὲ ἐπίπτερον, Ῥωμαῖοι βιπεράλις, οἱ δὲ οὐίσκους μαρίνους.) [*](1 SIM.: Pl. XXVII 23 D. eup. I 29 (107) Aet. VII 98 le D. eup) — Pl. l. s. eup. I 57 (120).) [*](5 SIM.: Pl. XXII 145 (e S. N.) D. eup. I 145 (166) eup. I 169 (181).) [*](5 EXC.: Orib. XII s. v. (φακὸς — νεκῷ) cf. de virt. med. Gal. XII 149 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.) Hes. s. v. φακός.) [*](10 SIM.: Theophr h. pl. VII 15, 2. Pl. ΧXV 160 (e S. Ν) ΧVIII 159.) [*](10 EXC.: Οrib. XI s. v. (ἀείζῳον — οἰκημάτων); Ps. D. de h. f. 11 (e D. lat); Ps. Ap. 123 (unde Ps. Orib. I 105); de virt. med cf. Gal. XI 815 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Hes. s. v. ἀείζων.) [*](1 ψυκτἰκὴν καὶ E στυπτικὴν om. RDi, del. A2 2 ὀφθαλμῶν καὶ ὤτων E μετʼ ἀλφίτων EA: καταπλαττομένη μετὰ ἀλφίτων RDi 3 πόνους H) [*](5 num. cap. φνθ ODi: πϚ E tit. περὶ φακοῦ AH: περὶ φακοῦ τοῦ ἐπὶ τῶν τελμάτων Di τῶν (pr.) om. FH post τελμάτων syn. e R add. Di. post φακῷ A, mg. H2 εὑρίσκεται (δὲ add. E) ROrib.EDi τῶν (alt.) om. HA 6 χύλλον ὅμοιον φακῷ ὂν Orib. ὂν om. RE τῷ φακῷ E ψύχων RV δυνάμει ὅθεν RE πάσαις ταῖς C 7 καταπλασσομένη καθʼ ἑαυτὴν E 8 καθʼ ἑαυτόν τε καὶ om. C ἀλφίτοις E 9 τῶν παιδίων E) [*](10 num. cap. φξ ODi: πζ E tit, περὶ ἀειζώου H: ἀείζωον F : περὶ ἀειζώου μεγάλου A : περὶ ἀειζώου τοῦ μεγάλου Di τὸ μέγα RDi post μέγα syn. e R add. Di, post καλοῦσιν A, mg. H2 ὠνόμασται — φύλλων om. Orib. ἀνόμσται δὲ ἀείζων R: ὠνόμασται δὲ διὰ E 11 οἱ δὲ ξωόφθαλμον om. Orib. οἱ δὲ στέργηθρον om. PV: ἄλλοι δὲ στέργηθρον E 12 καυλοὺς δὲ ἀνίησι RDi: καυλοὺς ἀνίησι Orib.E ἢ om. ROrib.E 13 πάχους RE (corr. E2) μεγάλου δακτύλου ROrib. E καὶ εὐθαλεῖς E 14 χαρακίτου Orib.E δὲ om. FHDi) [*](15 C fol. 367r: N fol. 164 mg. add. N (m. rec.) herba quae a Romanis dicitur viperalis i. e. species lenticulae οἱ δὲ φακὸς ἄγριος om. N 16 βι- πτεράλις HADi ἰκεοσμάκδονος libri: correxi)
2 δύναμιν δὲ ἔχει ψυκτικήν, στύφουσαν, ποιοῦσαν πρὸς ἐρυσιπέλατα, ἐρπητας, νομάς, ὀφθαλμῶν φλεγμονάς, πυρίκαυτα, ποδάγρας καταπλασσόμενα τὰ φύλλα καθʼ ἑαυτά τε καὶ μετὰ ἀλφίτων. ὁ δὲ χυλὸς μετὰ ῥοδίνου πρὸς κεφαλαλγίας ἐμβρέχεται καὶ φαλαγγιοδήκτοις ἐν ποτῷ δίδοται καὶ διαρροιζομένοις καὶ δυσεντερικοῖς, στρογγύλας τε ἕλμεις ἐκτινάσσει σὺν οἴνῳ ποθείς· ἵστησι καὶ ῥοῦν γυναικεῖον ἐν προσθέτῳ. ἐγχρίεται δὲ ὁ χυλὸς καὶ ἐπὶ τῶν ὀφθαλμιώντων ὠφελίμως.
[*](88 RV: ἀείζων τὸ μέγα· οἱ δὲ ἐριθαλές, οἱ δὲ ἀμβρόσιον, οἱ δὲ χρυσίσπερμον, οἱ δὲ ζῳόφθαλμον, οἱ δὲ βούφθαλμον, οἱ δὲ στέργηθρον, οἱ δὲ αἰώνιον, οἱ δὲ ζῳόφυτον, οἱ δὲ ἀείχρυσον, οἱ δὲ μελίχρυσον, οἱ δὲ ὁλόχρυσον, οἱ δὲ χρυσάνθεμον, οἱ δὲ πρωτόγονον, οἱ δὲ βόρειος, οἱ δὲ νότιος, οἱ δὲ βηρύλλιος, προφῆται λέγουσιν παρωνυχία, οἱ δὲ χρυσῖτις, Ῥωμαῖοι κεριακούσια, οἱ δὲ Ἰόβις ὄκουλους, οἱ δὲ δίγιτους, οἱ δὲ σέδουμ μουράλε, Αἰγύπτιοι παμφανής.)[*](6 SIM.: Pl. RXV 162. Zop. (Orib. II 586)— Pl. XXVI 121 D. eup. I 169 (181) — Pl. XXVI 145 — Pl. XXV 163 eup. I 29 (107)— Pl. XXVI: 129 — Pl. XXVI: 101 eup. I 235 (215) — Pl. XXV 163 eup. I 1 (94) — Pl. l. s. eup. II 121 (319) — Pl. XXVI 45 eup. II 47 (258)— Pl. XXVI 45 eup. II 67 282). 83 (294).)[*](1 μεγάλου δακτύλου R ταωττιειδῆ P: τὰ ὦτα V: γλωσσοειδῆ FHADi κατὰ καιρόν R τὰ] τὸ R κατώτερα Orib.E 2 ὑψούμενα R: ὐπτιώμενα Orib. τὰ om, R συνεσταλμένα ROrib.: ἱστάμενα Di: alia stantia ita ut ambitu effigiem imitentur oculi Pl.: superiora stricta sunt Dl 3 πρὸς ἄλληλα Orib.E 4 ὀστράκοις ROrib.: superscr. A2: ὀστρακίνοις reliqui ἐνιοι δὲ Di 6 στυπτικὴν R: superscr. A2 7 φλεγμονάς om. HA 8 τε addidi ex E 9 χυλὸς καθʼ ἑαυτὸν καὶ μετὰ ῥοδίνου E μετὰ ῥοδίνου ante ἐμβρέχεται colloc. C 12 ἐνχρίεται om. FA: χρίεται E 13 ὁ δὲ χυλὸς FA καὶ ante ὁ χυλὸς del. E2 τῶν om. RE post ὀφθαλμιώντων c. 9 litt. eras. E2 post ὠφελίμως add. ἀπὸ αἵματος Di)[*](14 C fol. 13r: om. N ἀείζων C: ἀείζωον reliqui ἀειθαλές HDi 17 χρυ- σάνθημον C 18 βόριος C: βόρος reliqui ΒΗΡΑΛΙΟϹ C, mg. add. A: correxi: οἱ δὲ βηρῦλλιος om. DiHA 19 λέγουσιν C: om. reliqui: seclusi οἴ δὲ χρυσττιε ng. add. A κεριακούσσια C: κεριακούσπια Di: corruptum cf. Pl. XXIV 156 coracesia 20 ἰοβισοκαυλούς HDi: ἰόβις οσαυλούς A (corr. A2): Jovis harba Ps. Orib. IV 6 ΛΙΑΠΕΤΕϹ CHA : λεαπετές Di: correxi coll. Pl. XXV 160 Italia sedum magnum aut oculum aut digitillum: διγιτίλλους Schulze ϹΟΥΔΕΜΜΟΥΡ CDi: σουδεμούρ HA : correxi)89 ἀείζῳον τὸ μικρόν· φύεται ἐν τοίχοις καὶ πέτραις καὶ θριγκοῖς καὶ τάφοις ὑποσκίοις. καυλία ἀπὸ μιᾶς ῥίζης πολλά, περίπλεα φυλλαρίων περιφερῶν, λιπαρῶν, μικρῶν, ὀξέων ἐπʼ ἄκρου· ἀνίησι δὲ καὶ καυλὸν ἐν μέσῳ περὶ σπιθαμὴν τὸ μέγεθος, ἔχοντα σκιάδιον καὶ ἄνθη χλωρὰ καὶ λεπτά.
τούτου τὰ φύλλα δύναμιν ἔχει τὴν αὐτὴν τῷ προειρημένῳ.
90 δοκεῖ δὲ τρίτον εἶναι εἶδος ἀειζῴου, ὃ ἔνιοι ἀνδράχνην ἀγρίαν, οἱ δὲ Τηλέφιον ἐκάλεσαν, Ῥωμαῖοι δὲ ἰλλεκέβραν. ἔχει [*](89 RV: ἀείζων τὸ μικρόν· οἱ δὲ πετροφυές, οἱ δὲ βρότιον, οἱ δὲ θεοβρότιον, οἱ δὲ μανκρόβισον, οἱ δὲ χειμερινήν, οἱ δὲ κεραυνία, Ῥωμαῖοι βιτάλις, οἱ δὲ κάρδους σεμπερβίβους, Αἰγύπτιοι ἐτιεικελτά.) [*](90 RV: ἀείζων τὸ λεπτόφυλλον· οἱ δὲ ἀείζων τὸ μικρόν, οἱ δὲ πετροφυές, οἱ δὲ ἀείζων ἄγριον, Ῥωμαῖοι σεμπερβίβουμ μίνους.) [*](1 SIM.: Pl. XXV 161 (e S. N.).) [*](1 EXC. Orib. XI s. v. (ἀείζῳον — λεπτά); Ps. D. de h. f. 32 (e D. lat.); Ps. Ap. 123.) [*](7 SIM.: Pl. XXV 162 (e S. N.).) [*](7 EXC.: Orib. XI s. v. (δοκεῖ — πέτραις); Ps. Ap. 123.) [*](1 num. cap. φξα ODi: πη E tit. περὶ τοῦ μικροῦ ἀειξώου HA: περὶ ἀειζώου τοῦ μικροῦ Di post μικρόν syn. e R add. DiA, marg. H2 post τοίχοις transpos. καὶ τάφοις ὑποσκίοις Orib. 2 τριγχοῖς P: θριγγοῖς FHA: ὀριγχοῖς C τάφροις ROrib.EO: τάφοις Dl. Ps. D. Ps. Ap. λεπτά, πολλά C: πολλά, λεπτὰ Di post πολλά add. ἐκ πλαγίου R: superscr. A2: inflexos Ps. D. 3 περιφερῶν om. ROrib.Dl, del. A2 μακρῶν OREDi: μικῶν Orib. Ps. D. 4 ἄκρων E (corr. E2) 5 λεπτὰ καὶ χλωρά RE Ps. Ap.: λεπτά, χλωρά, πολλά Orib.) [*](7 num. cap. φξβ ODi: om. E tit. περὶ ἑτέρου A: περὶ ἑτέρου ἀειζώου Di: om. FH text. cap. antecedentis s. v. ἀείζων τὸ λεπτόφυλλον iterat R: initio cap. syn. e R add. Di δοκεῖ δὲ καὶ (om. E) εἶναι τρίτον γένος ἀειζώου EDi δὲ καὶ Orib. εἶναι post ἀειζῴου transpos. Orib. εἶδος] γένος libri: corr. nescio quis 8 ἀγρίαν καλοῦσιν ἢ τηλέφειον Orib. οἱ δὲ] ἢ EDi ἐκάλεσαν om. A. δὲ (alt.) om. A ἠλεκέβραν HADi: ἠλεκέμβραν E: ἠλικέβραν PFM: Italia inlecebram Pl.: alcebran Dl: ἰλλεκέβραν Schulze) [*](9 C fol. 14r: om. N ἀείζων ////// (charta laesa) C βρότιον libri: fort. ἄβροτον 10 οἱ δὲ θεοβρότιον om. HA (marg. add. A2): θεοβρότιον libri: suspectum, fort. θεόμβροτον κρόβισον C: κρόβυσον HA: κρόβισσον Di: cor- rexi χειμερινόν HA 11 βηταλίς Di ἐμπερβιβου C: ἑρπερβίβου DiA: ρπαρβίβου H 12 ἐτιοικελτά A) [*](13 C fol. 14v, cap. om. N ἀείζων (pr.) om. C (charta laesa) ἀείξων C: ἀείζωον reliqui)
δύναμιν δὲ ἔχει θερμαντικήν, δριμεῖαν, ἑλκωτικήν, χοίρα· δων διαφυρητικὴν σὺν ὀξυγγίῳ καταπλασθέν.
91 κοτυληδών· οἱ δὲ σκυτάλιον, ἄλλοι δὲ κυμβάλιον. φύλλον ἔχει ὥσπερ ὀξύβαφον περιφερές, λεληθότως κοῖλον, καυλίον δὲ βραχύ, ἐφʼ οὗ σπέρμα, ῥίζαν ὡς ἐλαίαν στρογγύλην.
ταύτης καὶ τῶν φύλλων ὁ χυλὸς μετʼ οἴνου περιχριόμενος ἢ ἐγκλυζόμενος φιμοὺς τοὺς ἐν αἰδοίοις χαλᾷ, φλεγμονάς τε καὶ ἐρυσιπέλατα καὶ χιμέτλας καὶ χοιράδας καταπλασσομένη ὠφελεῖ καὶ στόμαχον καυσούμενον. ἐσθιόμενα δὲ τὰ φύλλα σὺν τῇ ῥίζη λίθους θρύπτει καὶ οὖρα κινεῖ καὶ ὑδρωπικοῖς σὺν οἰνομέλιτι δίδοται· χρῶνται δὲ αὐτῇ καὶ εἰς φίλτρα.
[*](91 RV: κοτυληδών· οἱ δὲ σκυτάλιον, οἱ δὲ κυμβάλιον, οἱ δὲ κῆπος Ἀφροδίτης, οἱ δὲ γῆς ὀμφαλός, οἱ δὲ στοιχάς, οἱ δὲ στέργηθρον, Ῥωμαῖοι οὐμβιλίκουμ Βένερις.)[*](5 SIM.: Pl. XXV 159 (e S. N.) cf. Scrib. L. 55)[*](5 EXC.: Orib. XI s. v. (κοτυληδών — στρογγύλην); de virt. med. cf. Gal. XII 41 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Ps. Ap. 44 (unde Ps. Orib. I 30); Hes. s. v. κοτυληδών.)[*](8 SIM.: Zop. (Orib. II 578. 591)—Pl. XXVI 80 D. eup. I 145 (167)— eup. I 169 (181) — Nic. Th. 381 sq. Pl. XXVI 106 eup. I 181 (190) — Pl. XXVI 32 eup. II 1 (226)— Pl. XXVI 80 eup. II 111 (309)— Pl. XXVI 119 — Crat. (schol. Nic. Th. 681))[*](1 αὐτὴ HADi: om. Orib. παχύτερα HADi: φύλλα πλατύτερα Orib. τὰ (pr.) om. E φύλλα A 2 φύεται δὲ E 4 in calce cap. add. ἕτερον δὲ γεννᾶται ἐν τῇ Ἰνδίᾳ· φύεται δὲ καὶ ἐν τῇ Ἀσίᾳ καὶ ἐν τοῖς παραθαλασσίοις τόποις καὶ νήσοις V1)[*](5 num. cap. φξγ ODi: πθ E tit. περὶ κοτυληδόνος FHADi post κο- τυληδών syn. e R add. ADi: mg. H2 post κοτυληδών add. οἱ δὲ ἑλξίνην E δὲ (pr.)] μὲν HA ἄλλοι — κυμβάλιον om. Orib. ἄλλοι] οἱ EADi 6 φύλλα REA λεληθώς R 7 δὲ om. Orib.: δὲ ἐν μέσῳ RDi ἐν ᾧ τὸ RDi σπέρμα λεῖον E ῥίζα ὡς ἐλαίας στρογγύλη R ὥσπερ E 8 στρογγύλον E 10 φειμούς (θυ superscr. m. rec.) C: θύμους E αἰδόῳ E χολᾶ C: χολας N 11 καταπλαττομένη REHADi 12 σὺν] ἐν A 13 καὶ (utrobique) om. N 14 τὰ φίλτρα Di)[*](15 C fol. 163r: N fol. 45 marg. adscr. N (m. rec) umbillicum Veneris. cimbalaria cf. MS. s. v. cotilidon σκυτάλλιον R κυμβάλιος RDi 16 cepos afrodites Ps. Ap. gesomfalos Ps. Ap. στοιχίς libri: correxi coll. Ps. Orib. I 30 17 στέργυθρον R: om. A: stergenton Ps. Ap. cf. schol. Nic. Th. 681 umbilicum Veneris Ps. Ap.)92 ἔστι δὲ καὶ ἕτερον εἶδὸς κοτυληδόνος, πλατύτερα ἔχον καὶ λιπαρὰ τὰ φύλλα, ὡς γλωττάρια, πυκνὰ περὶ τῇ ῥίζῃ, οἱονεὶ ὀφθαλμὸν ἐν μέσῳ περιγράφοντα ὥσπερ τὸ μεῖζον ἀείζῳον, τῇ γεύσει στύφοντα, καυλίον λεπτὸν καὶ ἐπʼ αὐτοῦ ἄνθη καὶ σπερμάτια ὄμοια ὑπερικῷ, ῥίζαν μείζονα. ποιεῖ δὲ πρὸς ἃ καὶ τὸ ἀείζῳον.
93 ἀκαλήφη· οἱ δὲ κνίδην. δισσὸν εἶδος ταύτης· ἡ μὲν γάρ ἐστιν ἀγριωτέρα, τραχυτέρα καὶ πλατυτέρα καὶ μελαντέρα τοῖς φύλλοις, καρπὸν δὲ ὅμοιον λινοσπέρμῳ ἔχει, πλὴν ἐλάττονα. ἡ δʼ ἑτέρα λεπτόσπερμός τε καὶ οὐχ ὁμοίως τραχεῖα. ἀμφοτέρων δὲ τὰ φύλλα καταπλασσόμενα μεθʼ ἀλῶν κυνόδηκτα ἰᾶται καὶ γαγγραινικὰ καὶ κακοήθη καὶ καρκινώδη καὶ τὰ ῥυπαρὰ τῶν ἑλκῶν καὶ στρέμματα, φύματα, παρωτίδας, φύκοτυληδὼν [*](92 RV: ἑτέρα· οἱ δὲ κυμβάλιον καλοῦσιν.) [*](93 RV: κνήφη ἢ κνίδη· οἱ δὲ ἀκαλύφη, οἱ δὲ ἀδίκη, Ῥωμαῖοι οὐρτίκα, Αἰγύπτιοι σελεψιού, Δάκοι δύν.) [*](κνήφη ἑτέρα οἱ δὲ ἀκαλύφηνκαλοῦσιν, Ῥωμαῖοι οὐρτίκα μόλλις.) [*](1 SIM.: Pl. XXV 159 (e S. N.)) [*](1 EXC.: Orib. XI s. v. (ἔστι — ἀείζῳον).) [*](7 SIM.: Pl. XXI 92 ex I. B.) XXII 31 sq. (e S. N. et I. B).) [*](7 EXC.: Orib. XI s. v. (ἀκαλήφη — τραχεῖα); Gal. XI 817 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.) Hes. s. v. κνίδαι.) [*](11 SIM.: Zop. (Orib. II 587) — Pl. XXII 32 D. eup. II 113 (313)— Pl. l. s. eup. I 186 (192) — Pl. l. s. eup. I 226 (210)) [*](1 num. cap. φξδ ODi, om. E tit. περὶ ἑτὲρας κοτυληδόνος Di: om. FAH initio syn. e R add. Di, mg. H2 ἔστι (om. δὲ καὶ) post κοτυληδόνος transp. R πλατύτερα δὲ RE ἔχον τὰ φύλλα A 2 λιπαρά] ἁπαλώτερα RA: λιπαρώτερα E: sorididis foliis Pl. ὡς κλωνάρια R: superscr. A2: spissa sicut lingellas Dl τὴν ῥίζαν FHADi 3 ἕνα μέσῳ PF: ἐμμέσῳ R: ἕνα μέσον HADi: ἐν τῷ μέσῳ E 4 στύφον Orib. καυλὸν ROrib. δὲ λεπτὸν N αὐτῶ Di 5 σπέρματα EDi 6 τὸ om. Orib.) [*](7 num. cap. φξε ODi: 𝒢 E tit. περὶ ἀκαλήφης H: περὶ ἀκαλύχης ADi ἀκαλύφη HDi Theophr. h. pl. VII 7, 2: ἀκαλίφη F: ἀκλοίφη V: ἀκαλίφη ἢ κνήφη A (ἢ κνήφη superscr. H2) ad κνίδην cf. [Hipp] περὶ δ. II 54 (VI 558 L) Nic. Th. 880 cum schol. post κνίδη syn. e R add Di, mg. H2 δισσὸν δὲ E εἶδός ἐστιν αὐτῶν RDi 8 ἐστιν om. Orib. ἀγρία R καὶ δασυτέρ καὶ τραχυτέρα E: καὶ τραχυτέρα Orib. τραχυτέρα om. R: del. A2 καὶ πλατυ- τέρα om. Orib. 9 πλήν] καὶ R 12 γαγγραίνας R τὰ κακοήθη CDi 13 καὶ φύματα RE καὶ παρωτίδας R φύματα φύγεθλα F) [*](14 C fol. 164r: N fol. 45) [*](15 C fol. 172r: N. fol. 57, mg. add. N (m. rec.) urtica greca ἀκαλύφη· οἱ δὲ κνίδη, οἱ δὲ ἀδίκη Di ἀκαλύφην R 16 σελεψηου R: σελέψιον HDi δύν] δικύ M cf. Tomaschek l. s. 31 17 syn. om. CH ἀκαλύφη ἑτέρα· οἱ δὲ κνήφην καλοῦσι Di μολλης N)