De materia medica

178 ἀναγαλλίς, οἱ δὲ κιχόριον καλοῦσι· διττόν ἐστιν [*](177 RV: ἀργεμώνη· οἱ δὲ οἰνώνη, οἱ δὲ ἀνθεμίς, οἱ δὲ ὁμόνοια, οἱ δὲ ἄνθος πεδινόν, Ῥωμαῖοι λιβούρνια, οἱ δὲ κογκορδιάλις, οἱ δὲ φερράρια, Γάλλοι κόρνα. ἡ ἀργεμώνη παρέοικε μὲν ἀγρίᾳ μήκωνι καὶ ἀνεμώνῃ, διακρίνεται δὲ τῷ τὴν κεφαλὴν ἔχειν ἄνωθεν ὑπόπλατυν, ἄνθη μὴ οὕτως εἶναι φοινικᾶ καὶ ῥίζαν ἔχειν στρογγύλην, ἐξ ἧς ἀνίεται κροκίζοντα τὸν ὀπὸν δριμύν. ποιεῖ πρὸς ἀποκάθαρσιν ἀργέμου καὶ νεφελίου, καὶ φλεγμονὰς παρηγορεῖ τὰ φύλλα καταπλασσόμενα.) [*](6 SIM. Ps. Ap. 32 ═ Ps. Orib. I 17).) [*](15 SIM. Pl. XXV 144 sq. (e S. N. — Crat., cf. Wellm. I 18).) [*](15 EXC. Orib. XI s. v. (ἀναγαI 18) et descript. alterius argum. Di) [*](6 cap. κερὶ ἀργεμώνης ἑτέρας e R (C fol. 58r, N 10) interpol. Di οἱ δὲ ἀρτεμώνην (λλίς — ἄρρην); Gal. XI 829 (═ Aet. I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Ps. D. de h. f. 63 (cf. Ps. Orib. III 52 ~ A. Mai VII 435); Ps. Orib. V 26; Hes. s. v. ἀναγλλίς et κόρχορος.) [*](16 SIM. Ps. Ap. 32 (═ Ps. Orib. I 17, cf. Ps. Orib. V 14).) [*](1 δὲ (pr). om. H καὶ om. E 5 in fine e R add. Crateuae frg. (cf. Wellm. ἀργεμώνη Di) οἱ δὲ ἀρσελάμ RDi: correxi 7 sarcocolla Ps. Ap. 8 ἀγρίας μήκωνος C 10 καὶ ὀφθ. φλεγμ. παύει καὶ διακοπὰς θεραπεύει N 11 δὲ om. CDi.) [*](15 num. cap. τζ ODi: ρπζ E initio syn. e R add. Di, mg. H2 τῆς ἀναγμλλδοε διττὸν εἶδός ἐστιν αὐτῆς (αύτ. om. Di) RDi οἱ δὲ — καλοῦσι om. Orib. κιχώριον Q: coicorium Dl: acoron Pl.: κορχόριον E: κόρχορον R, cf. Hes. s. v. κόρχορος, fort. recte διττὸν δέ E) [*](16 C fol. 29r: N 10 unone Ps. Ap. 16 omunuia Ps. Ap. λοβορνία CDi: λβορνια N: liburnia Ps. Ap. κονκορδίαλις R: cordialis Ps. Ap.) [*](18 περγαλία RDi: correxi coll. Dl agrimone herba . . . ferraria minor dicitur 20 ὑπόπλατυ C φοινικοῦν C 21 ἐνίοτε στρογγόλην C)

εἰσὶ δ᾿ ἀμφότεραι τραυματικαί, ἀφλέγμαντοι, σκολόπων [*](178 RV: ἀναγαλλὶς ἡ φοινικῆ· οἱ δὲ ἀερῖτις, οἱ δὲ αὐγῖτις, οἱ δὲ σαυρῖτις, προφῆται αἶμα ὀφθαλμοῦ, οἱ δὲ χελιδόνιον, Ῥωμαῖοι μάκια, οἱ δὲ ἀντούρα, οἱ δὲ τούρα, οἱ δὲ τουραδουπάγω, Θοῦσκοι μασύτιπος, Γάλλοι σαπάνα, Δάκοι κερκέρ, Ἄφροι ἀτιρσισοεί.) [*](ἀναγαλλίς ἡ κυανῆ· οἱ δὲ κόρχορον, οἱ δὲ ἁλικάκκαβον, οἱ δὲ αἴλουρον, οἱ δὲ αἰλούρου ὀφθαλμόν, οἱ δὲ ζειλίαυρος, προφῆται νυκτερῖτις, οἱ δὲ πελαργῖτις, Ὀσθάνης χελιδόνιον, Αἰγύπτιοι μικιεί, Ῥωμαῖοι μεκιατούρα, οἱ δὲ ἀντούρα, Θοῦσκοι τάντουμ, Ἀφροι ἀσιρρισοεί.) [*](6 SIM. D. eup. I 162 (177) Pl. XXVI 144 — D. eup. I 167 (180) — Pl. XXVI 144 — D. eup. I 3 (96) Pl. XXV 144 — eup. I 72 (131) Pl. XXV 166 — Pl. XXV 144 D. eup I 42 (113) — Pl. XXV 144 eup. II 115 (315) — eup. II 102 303) — Pl. XXVI 35 eup. II 58 (270) — Pl. XXVI 119 eup. II 63 (276) — Pl. XXVI 90 eup. I 224 (209).) [*](1 αὐτοῖς P τὸ om. E 2 ἡ δὲ ἑτέρα Q τὸ om. QOrib. 3 ἐστὶ] ἔχει Q φὑλλα RDi καυλίων REDi 4 δὲ om. QDi 6 quae de virtute herbae prof. D. e Crateua fluxerunt, cf. Wellm. I l. s. ἀμφότερα R τρανματικαί] πραυντικὰ R: πραυντικαὶ Di καὶ ἀρλ. RE σκολόπων τε Crat. RE) [*](7 C fol. 40r: N 15 ἀναγαλλὶς ἢ ἀκακαλλὶς ἡ φοινιεῆ N αἰγεῖτις N: αἰγῖτις reliqui: corr. Marc. 8 αἱμοφθαλμοῦ C, cf. pap. mag. Lugd. ed Dieterich (Fleck. suppl. XVI 816) 9 μάκια] cf. Marc. Emp. I 35, 32 maciae quam graeci anagallida appellant οἱ δὲ ἀντούρα — δουπάγω om, Di Δάκοι τούρα (post κερκέρ colloc.) C, cf. Marc. E. VIII 143 turam et anturam herbam . . . contundes τυρραδοπαγό H: suspectum 10 Θοῦσκοι] οἱ δὲ C μασυτίπως HDi: μασυτειπος N Γάλλοι] θοῦσκοι C σπάνα C: σαπάνα reliqui Δάκοι] γάλλοι C (perturbavit ord.) κερκεραφρών (om. ἀτιρσ.) Di, cf. Tomaschek l. s. 25 11 ἀτιρσισοεί N: ἀτιερσισοεί C, fort. ἀστιρσισοεί, cf. Löw l. s. 404 12 C fol. 41r: N 15 ἁλικάκαβος HDi, cf. D. IV 71. 72 οἱ δὲ αἴλ. — ὀφθαλμὸν om. HDi: οἱ δὲ vix recte. ordo syn. perturbatus eat. sic fort. legendum οἱ δὲ νυκτερῖτις, οἱ δὲ πελαργῖτις, προφῆται αἴλουρον κτλ. 13 αἰλιουροφθαλμέν C. αἰλουροφθαλμόν N: correxi, cf. Pl. XXV 144 ζηλίαβρος H: ξηλίαυρυς Di: ζειλιαυρος R: corruptum, latet αἴλουρος vel αἰλούρου 14 οἱ δὲ πελ. — χελιδόνιον om, HDi πελαγειτις N: πελαγίτις C: correxi post χελιδόνιον add. καλεῖ C 15 μικιει C: μεικιει N: μηκιεῖ HDi μεκιατουρα R: μεκίατο Di: μεκία H: fort. μάκια, οἱ. δὲ τούρα σἱ δὲ ἀντοὑρα — τάντουμ om. HDi 16 ἀσιρρισοι R: ἀσρρισοι Di: ἀσὑρισι H, correxi)

2 ὁ δὲ χυλὸς αὐτῶν ἀναγαργαριζόμενος ἀποφλεγματίζει κεφαλὴν καὶ ῥισὶν ἔγχυτός ἐστι καὶ ὀδόντος πόνον παύει, ἐὰν εἰς τὸν ἀντικείμενον μυξωτῆρα τῷ ἀλγοῦντι ἐγχέῃς· καθαίρει δὲ καὶ ἄργεμα μετὰ μέλιτος Ἀττικοῦ καὶ ἀμβλυωπίαις βοηθεῖ, ὠφελεῖ καὶ ἐχεοδήκτους μετ᾿ οἴνου πινόμενος καὶ νεφριτικοὺς καὶ ἡπατικούς καὶ ὑδρωπιῶντας. φασὶ δ᾿ ἔνιοι τὴν μὲν ἔχουσαν τὸ κυανοῦν ἄνθος προπτώσεις δακτυλίου στέλλειν, τὴν δὲ τὸ φοινικοῦν ἐρεθίζειν καταπλασθεῖσαν.

179 κισσὸς πολλὰς ἔχει διαφορὰς τὰς κατ᾿ εἶδος, τὰς δὲ γενικωτάτας τρεῖς· λέγεται γὰρ ὁ μέν τις λευκὸς ὁ δὲ μέλας ὁ δὲ ἕλιξ. καὶ ὁ μὲν λευκὸς λευκὸν φέρει καρπόν, ὁ δὲ μέλας μέλανα ἢ κροκίζοντα, δν δὴ ἔνιοι Διονύσιον καλοῦσιν, ὁ [*](179 RV : κισσός· οἱ δὲ κιθάραν, οἱ δὲ κίσσαρον, οἱ δὲ χρυσόκαρπος, οἱ δὲ ποιητική, οἱ δὲ κορυμβήθρα, οἱ δὲ Νύσιον, οἱ δὲ Διονύσιον, οἱ δὲ ἰθυντήριον, οἱ δὲ Περσίς, οἱ δὲ κῆμος, οἱ δὲ ἄσπληνος, Ῥωμαῖοι σίλβαι μάτερ, οἱ δὲ ἕδεραμ, Γάλλοι σουιβῖτις.) [*](10 SIM. Theophr h. pl. III 18, 6 sq. Crat. (schol. Theocr. XI 46): Pl. XVI 144 sq. (ex Hyg.?); Ps. Apul. 98.) [*](10 EXC. Orib. XI s. v. (κισσός — εὔρυθμα); Gal. XII 29 (═ Aet l. s. Paul. Aeg. l. s.); Pa. Orib. I 99 ~ A. Mai VII 443 (e D. lat.), cf. Pa. Orib. I 79. V 102.) [*](1 νομῶν — κεφαλὴν om. R καὶ νομῶν E ἀναγαργαριζόμενος — κεφ. καὶ om. ECrat. 2 ῥινενχὑτης C: ῥεινεγχυτικά N : ῥινέγχυτος Crat E: ἐγχεόμενος Di ἐστι om. RECrat., mg. add. ἀποφλεγματίζειν· ἔγχυτον φλεγμαγωγόν P 3 ὁδόντος P: ὀδόντων reliqui, cf. D. eup. I 72 (131) τοῦ ἀλγοῦντος Crat. 4 ἐνχέης RCrat.: ἐγχέεις E: ἐπχέης Ο: ἐμβληθῇ Di δὲ om. REDi ἀττικοῦς P 6 πινόμενον μετὰ (μετ᾿ N) οἴνου R καὶ νεφρ. καὶ ἡπ. om. C: καὶ ἡπατικοὺς post ὑδρ. add. N: καὶ ἡπατικοὺς καὶ νεφριτικοὺς E καὶ ὑδρωπιῶντας om. Di ὑδρωπικούς RE. ὑδροπιόνας F 7 κυάνειον DiCrat.: κυάνιον C πρόπτωσιν NCrat. 8 τὸ om, O 9 in fine add. χρῶνται δὲ αὐτῇ καὶ εἰς τὰς Δημοκρίτου δυνάμεις Crat.) [*](10 num. cap. τη ODi: ρπε E κιττὸς E post κισσὸς syn. e R add. Di τὰς δὲ — τρεῖς om. R 11 γενικὰς E 12 καὶ om. RDi ὁ δὲ λευκὸς N: ὁ μὲν οὖν λευκὸς CDi τὸν (om. CE) καρπὸν λευκὸν REDi: λευκοὺς φέρει καρποὺς H 13 δὴ] δι P: del. E2 ἔνιοι] καὶ οἱ (οἱ om. Di) ἰδιῶται ROrib.Di) [*](14 C fol. 175r: N 55 κίθαρον Di, cf. [Plut.] de fluv. 3, 4 κίσσαρον] cf. D. I 97, Boisson. An. gr. II 398 15 χρυσόκαρπος] cf. Pl. XVI 147 κορυμβία Theophr. h. pl. III 18, 6 Νύσιον] κύσιον Di, cf. Pl. XVI 147 16 ἰθυθήριον CDi: είθυθήριον N: correxi coll. Hes. s. v. κῆμος] cf. D IV 131 17 ἄοπληνος] cf. D. III 134 σίλβα libri: correxi coll. Scrib. Larg. 129 ἰδαιράμ Di 18 σουιβίτης Di: bullusseron Ps. Ap. (bolusselon Ack.))

πᾶς δὲ κισσὸς δριμύς ἐστι, στυπτικός, τοῦ νευρώδους ἁπτικός. ποιεῖ δὲ τὰ μὲν ἄνθη αὐτοῦ τοῖς τρισὶ δακτύλοις λημφθέντα καὶ ποθέντα σὺν οἴνῳ πρὸς δυσεντερίας· δὶς δὲ δεῖ τῆς ἡμέρας πίνειν· καὶ πρὸς πυρίκαυτα δὲ ἁρμόζει σὺν κηρωτῇ λειανθέντα.

τὰ δὲ ἁπαλὰ τῶν φύλλων ἑψόμενα σὺν ὄξει ἢ ὠμὰ λειαινόμενα 2 σπλῆνα ἰᾶται· ῥινεγχυτοῦται δὲ ὁ χυλὸς τῶν φύλλων καὶ τῶν κορύμβων σὺν ἰρίνῳ ἢ μέλιτι ἢ νίτρῳ πρὸς τὰ χρόνια τῆς κεφαλῆς ἀλγήματα καὶ ἐπιβρέχεται σὺν ὄξει καὶ ῥοδίνῳ, ὠταλγίας τε καὶ πυορροοῦντα ὦτα σὺν ἐλαίῳ ἰᾶται. τοῦ δὲ μέλανος κισσοῦ ὁ χυλὸς καὶ οἱ κόρυμβοι ποθέντες ἀγονίαν ποιοῦσι, καὶ ταράσσουσι τὴν διάνοιαν πλεονασθέντες· λεανθέντα δὲ σφαιρία πέντε τῶν κορύμβων καὶ θερμανθέντα σὺν ῥοδίνῳ ἐν σιδίῳ καὶ ἐνσταχθέντα εἰς τὸ ἀντικείμενον οὖς ἐπὶ ὀδονταλγίας τὸ ἄλγημα πραύνει, μελαίνουσι δὲ καὶ τρίχας οἱ κόρυμβοι.

καταπλάσσεται 3 [*](3 SIM. Pl. XXIV 75 — Pl. l. s. 79 D. eup. II 18 (260) — Pl. l. s. 79. 80 eup. I 178 (188) — Pl. l. s. 76. 79 eup. II 62 (275), cf. Scrib. Larg. 129 — Scrib. Larg. 2. 7. Pl. l. s. 75. 7 eup. I 10 (198), cf. I 3 (96) — Pl. l. s 77: D. eup. I 60 (123) — Pl. l. s. 75 eup. I 25 (106) — Pl. l. s. 77 eup. I 72 (130) Archig. (Gal. XII (861) — Pl. l. s. 79 eup. I 99 (143) — Pl. 1. s. 78 — D. eup. I 121 (154) — P. l. s. 76, cf. Zop. (Orib. II 598) eup. II 78 (291) — Pl. l. s. 76 — Pl. l. s. 29 eup. II 103 (145) — Pl. l. s. 71 — Pl. l. s. 79 eup. II 121 (320).) [*](1 τε om. R λευκὰ Q τὰ (pr.) om. E καὶ τὰ φύλλα λεπτά om. mg. add. P (pr, m.) τὰ (alt.) om. E 2 φύλλα ἔχει E (ἔχει del. E2) λεπτά] μικρά Rorib.Di: λεπτὰ μικρά E καὶ γωνιώδη RDi καὶ ἐρυθρά Di εὔρυθμα] ἐρυθρά libri: grassa Dl: corr. Scaliger, cf. Theophr. l. s. Pl. XVI 148 3 ἅπας δὲ κιττὸς E ἐστι om, RE στυπτικὸς ἰσχυρῶς E τοῦ — ὁπτικός om. R 4 αὐτῶν Ε 5 ἐν οἴνῳ RDi δυσεντερίας PH: δυσεντερίαν FE: δυσεντερικοὺς RDi δεῖ post ἡμέρας transpos. REdi 7 λειανθέντα PFE: λεανθέντα reliqui δὲ τὰ ἁπαλὰ E ἐν ὄξει ἑφόμενα NE: σὺν ὄξει ἑψόμενο CDi ἢ ὠμὰ] καὶ ἄρτῳ RDi] λειαινόμενα P: συνλειανόμενα Q: συνεκλειαινόμενα R: συνεκλεαινόμενα EDi: folia eius cocta cum aceto et inposita splenem attenuat Dl 8 σπλῆας RE ἰᾶται RE: ἰῶνταο reliqui ῥινεγχυτεῖται RE 9 post ἰρίνῳ add. καὶ μύρῳ NDi ἢ νίτρῳ om. R καὶ πρὸς NDi 10 ἀλγήματα ἁρμόζει RDi ἐπιβρεχόμενος ὄξει (καὶ om.) R 11 τε] δὲ RDi: τε reliqui αἱμορραγοῦντα R post ἑλαίῳ extremum fol. 30v vocabulum unum cod. E fol. periit 12 καὶ (pr.)] ἢ R ἀγωνίαν R: ἀτονίαν reliqui: ἀγονίαν coni. Sarac. coll, Pl, l. s. 78 καὶ ταράττεσθαι ποιοῦσιν τὴν διάνοιαν R 13 λεῖα RDi 14 καὶ (pr.) om. RDi 15 ὀδονταλγίαις H πραύνουσι R 16 καταπλαττόμενοι (σσ Di)· τὰ δὲ φύλλα RDi: ut cataplasma inposita capillos nigrescit Dl: fort. οἱ κόρυμβοι καταπλασσόμενοι· καταπλάσσεται δὲ)

180 χελιδόνιον μέγα· οἱ δὲ ὀθόνναν καλοῦσιν, οἱ δὲ κρίνον. καυλὸν ἔχει πηχυαῖον ἢ καὶ μείζονα, ἰσχνόν, ἔχοντα [*](180 RV: χελιδόνιον μέγα οἱ δὲ Παιονία, οἱ δὲ κραταιά, οἱ δὲ βραχύβιος, οἱ δὲ γλαύκιος, οἱ δὲ Πανδίονος ῥίζα, οἱ δὲ Φιλομήλειον, οἱ δὲ ὀθόννιον, Ῥωμαῖοι φάβρουμ, οἱ δὲ πίουμ φάβρουμ, Γάλλοι θώναν, Αἰγύπτιοι μοθόθ, Δάκοι κρουστάνη.) [*](11 SIM. Pl. XXV 89 (e S. N.).) [*](11 EXC Orib. XI s. v. (χελιδόνιον — ἀναπλάσσεται); Gal. XII 156 (═ Aet I s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.): Ps. D. de h. f. 18; Ps. Ap. 73 (unde Ps. Orib. I 60 ~ A. Mai l. s. VII 436, cf. Pa. Orib. III 59. V 56); Isid. XVII, 9, 36.) [*](11 TEST. Orib. V 139: ταύτην δὲ τὴν ὀθόννην τινὲς καλοῦσι χελιδόνιον μέγα, ὡς ὁ Διοσκουρίδης φχσίν.) [*](1 post οἴνῳ add. καὶ καταπλασσόμενα RDi 2 καὶ addidi e R coll. D. eup. I 203 (190) πονηρευόμενα ἔλκη καὶ σκληρίας κακοήθεις θεραπεύει . . . κισσὸς λεῖος καταπλασσόμενος post κακοήθη fort. ἔλκη addendum καὶ (alt.) om. Di τὰς ἐφήλεις R καταπασθέντα P: om. CDi 3 ὡς — ἑφθά om. C καὶ om, R 4 ποθέντες] ὑποτεθέντες Di ἢ addidi ὑποθυμιαθέντες om. RDi: summitate  ipse bibite et subposite menstruis imperat Dl οἱ κόρυμβοιποθέντες add. e R (vers. om. arch. codd O) coll. D. eup. II 78 (291) 6 τοῦ φύλλου R καὶ τῇ μήτρᾳ ἐντεθεὶς N 7 καὶ ἔμβρυα om. R, post ἄγει colloc. Di ἐγκλυζόμενος R τοῖς ὁώθωσι RDi 8 ἐκκαθαίρει καὶ ἰᾶται Di 9 καὶ κτείνει φθεῖρας NDi: κτείνει δὲ καὶ φθ. C 10 ποθεὶς σὺν ὄξει R) [*](11 num. cap. τθ ODi: cap. om. E τὸ μέγα Di post μέγα syn. e R add. Di, mg. H2 ὀθόνην Orib. οἱ δὲ κρίνον om. Orib.Dl 12 ἔχει] ἀνίησι RDi ἢ om. ROrib. ἰσχνόν] ὀσχυρόν N: om. Di) [*](13 C fol. 373v: N 168 μέγα om. C παιωνεία Di: παιωνία H 14 οἱ δὲ βραχύβιος om. C: ἀούβιος libr: correxi γλάκιος R: glaucios Ps. Ap. πάνδιος libri: correxi 15 φιλομήδιον libri: melion Ps. Ap. (L: om. LaV): correxi ὠθόνιον C: ὀθόνιον reliqui: aegypti othonea Ps. Ap. Ῥωμαῖοι] οἱ δὲ C φαβίου libri: correxi οἱ δὲ πίουμ φάβρουμ om. NDi: ἐπιουφαβιου CH: correxi 16 Γάλλοι] οἱ δὲ C θῶνα Di γάλλοι μοθόθ, αἰγύπτιοι μουας C μοθόθ] daci mopop Ps. Ap. Λάκοι] cf, Tomaschek l. s. 25)

ταύτης ὁ χυλὸς μιγεὶς μέλιτι καὶ ἑψηθεὶς ἐν χαλκῷ ἀγγείῳ γείῳ> ἐπ᾿ ἄνθρακος ἁρμόζει πρὸς ὀξυωπίαν· χυλίζεται δὲ καὶ ἡ ῥίζα καὶ τὰ φύλλα καὶ ὁ καρπὸς ἀρχομένου θέρους καὶ ξηραίνεται ἐν σκιᾷ καὶ ἀναπλάσσεται. ἡ δὲ ῥίζα πινομένη σὺν ἀνήσσῳ καὶ οἴνῳ λευκῷ ἰκτερικούς θεραπεύει, καὶ ἕρπητας καταπλασσομένη: σὺν οἴνῳ, καὶ ὀδονταλγίας δὲ παύει διαμασωμένη. δοκεῖ δὲ κατωνομάσθαι χελιδόνιον, ἐπειδήπερ ἅμα ταῖς χελιδόσι φαινομέναις φύεται, ληγούσαις δὲ συμπαρακμάζει. τινὲς δὲ προσιστόρησαν ὅτι, ἐάν τις τυφλωθῇ τῶν τῆς χελιδόνος νεοσσῶν, αἱ μητέρες προσφέρουσαι τὴν πόαν ἰῶνται τὴν πήρωσιν αὐτοῦ.