Historiae Animalium Epitome
Aristophanes of Byzantium
Aristophanes of Byzantium. Excerptorum Constantini De Natura Animalium Duo Aristophanis Historiae Animalium Epitome subiunctis Aeliani Timothei aliorumque eclogis (Supplementum Aristotelicum, Volume 2). Lampros, Spyridon Paulou, editor. Berlin: Reimer, 1885
(402) Κυνῶν δὲ καὶ ἀνδρῶν φεύγουσα θήραμα πολλαχοῦ τῆς γῆς διανοίγει πόρους, ἐφ’ ἦπερ αὐτὴ τὰ ἤθη τυγχάνει ἔχουσα, ὑπονόμους τε διέτεινε μακροτάτους, οἳ καὶ φεύγουσαν αὐτὴν ὑποδέχονται καὶ δι’ ὧν πολλάκις εἰσδύνουσα μυρίαν τοῖς κυσὶ παρέχει τὴν πλάνην. ἐγγὺς γὰρ αὐτὴ φαίνεσθαι προσδόκιμος οὖσα διὰ μακρᾶς ἄλλγῃ τῆς ὀπῆς ἀνεδόθη καὶ οὕτω ποικίλως ἔχουσα μάλα δυσχερῶς ἂν ἀλώπηξ ἀλῷη.
(403) ἔστι γὰρ καὶ [*](7 τῆς τῶν ποταμῶν] Ael.nat.anim. VI 24 (p.150,18 Hereh) οἱ δὲ Θρᾷκες τῆς τῶν ποταμῶν πήξεως τῆς οὐ σφαλερᾶς ποιοῦνται γνώμονα τήνδε τὴν θῆρα κτλ. 14 ἀλώπηξ] Timoth. p. 6,19 κεφ.ε . περὶ ἀλώπεκος. ὅτι πεινῶσα ὰπλοῖ ἑαυτὴν ὡς νεκρὰν ἐν ἐρήμῳ τόπῳ, καὶ συναγομένων τῶν ὀρνέων εἰς τὸ καταφαγεῖν αὐτὴν ἄφνω ἀναπηδῶσα θηρᾷ τινα τούτων καὶ ἐσθίει. cf. Oppian. Hal. II 69—119 23 κυνῶν] Timoth. p.7,1 ὅτι ποιεῖ τῷ ἑαυτῆς φωλεῷ στόματα ἑπτά, καὶ διωκομένη ὑπὸ κυνῶν ἡ ὑπὸ ἀνδρῶν ἀπ’ ἄλλου εἰς ἄλλο μετέρχεται καὶ ἐκφεύγει. cf. Oppian. Cyneg.III 449sqq. 28 ἔστι] Timoth. p.7,18 ὅτι ἀπατᾷ τοὺς θηρευτὰς κύνας δι’ ἀνέμου γαστρὸς πλανῶσα καὶ σαίνουσα εἰς συνουσίαν. συγγινομένη γὰρ κυνὶ τίκτει τὸν καλούμενον ἀλωπόν. ἐὰν δὲ ἄρκην ἥ, ἡ δὲ κύων θήλεια, τίκτεται Λακωνικὸς) [*](1 ἀναπλασθῶσιν D Ael.: ἐμπαλαχθῶσιν Hercher 2 τοίχῳ ἢ αἱμασιᾶ Ael. 4 ἐννοήσωσι Ael.: ἐννοήσῃ D 8 ἄν D: ἐὰν Ael. κρὐσταλον D 10 αδτη D: αὐτὴ Ael. 11 ἐπὶ D Ael.: om. recte Schneider (et 12) κρυστάλω D κάτωθεν Ael.: κάτω D 13 θαρσεῖ διαθεῖ τε Ael.: θάρσει διαθεῖται D πρώτη D Ael.: ἀτρέπτως Hercher 18. prima littera corrosa D 19 τεθνηκυῖαν scripsi: τεθνηκυῖαι D 20 διαξαίνουσι scripsi: διαξαίνουσαι D 21 ρηκεν D 24 διανοίγει scripsi: διανοίγουσι D, sed fortasse διανοί- γουσα scribendum, deleto τε v.24 ἐφ’ delendum puto 27 ἄλλη D 28 ἀλώη D)
(404) Σγοίη δ’ ἂν τὸ ῆθος ἀλώπηξ οδδέποτε τιθασὸν οὐδ’ εὐόμιλον οὸδὲ φιλίαν σπείσαιτο πρὸς ἀνθρώπους, ἀλλ’ ἄμικτος ἀεὶ καὶ ἀπρόσιτος καὶ δόλων οὐδέποτε ἐκτός.
(405) Δέδοικέ γε μὴν ὅμως καὶ φεύγει λέοντα καὶ αὐτὸν ὅς κέκληται χαμαιλέων.
(406) Βλαβερὰν δὲ αὐτὴν ἡ φύσις στάχυσιν ἔθηκε καὶ ἀμπέλοις. ἦρος γὰρ ὑπολάμποντος, ἡνίκα δὴ πρὸς γονὰς αἱ ἄρουραι διῳδήκασιν, ἐφ’ ᾧ περ αὕτη τοῦ χωρίου τύχῃ καλινδηθεῖσα, τούτου δὴ πάντως ἐσκλήρωσε [*](f.371) μὲν τὰς ὠδῖνας, ἐξήμβλωκε δὲ τοὺς πούς, καὶ ὁ χῶρος οὗτος ἔρημός ἐστι, καὶ ἄγονος ἐν εὐκάρπῳ ὅλῃ κείσεται τῇ ἀρούρᾳ. ταύτῃ τοι καὶ ἐφ’ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ δἂν μέρει συμβαίη τὴν κεφαλὴν φλέγματος αὐτὴν ὑποδραμόντος ἀπορρυῆναι τὰς τρίχας, ἀλωπεκίαν τοῦτο καλοῦμεν. ἰᾶται δὲ ὅμως αὐτὸ τὸ ἐκείνης στέαρ καὶ τρίχας ἀνάγει νεοθαλεῖς. τὸ δέρμα δ’ ἂν φοινιχθείη νίτρου αὐτῷ πρότερον πυκνῶς ἐπιπαττομένου.
(407) εἰ δὲ λέβης αὐτὴν διατήξει ζῶσαν ἐλαίου πλήρης ὧν ὅτι μάλιστα παλαιοῦ οὐ φαύλας ἂν χάριτας δοίη ἀνδρὶ ποδάγρᾳ πεπεδημένῳ.
(408) Ἐκ τῆς Ἐξαημέρου τοῦ θείου Βασιλείου. Ἀλώπηξ Βέλει τρωθεῖσα τῷ δακρύῳ τῆς πίτυος ἑαυτὴν ἰᾶται.
[*](κύων, ὥσπερ συγγινομένων κυνὸς καὶ τίγριδος τίκτεται ὁ Ἱιδκὸς κὐων. cf.Arist.hist.anim. Θ 28 p. 607a 3 11 σχοίη] Timoth. p.7,4 ὅτι οὐδέποτε ἡμεροῦται 14 δέδοικέ γε] Timoth. p.7,7 ὅτι φοβεῖται τὴν χολὴν τοῦ χαμαιλέοντος τοῦ λεγομένου φυσιγνάθου 16 βλαβερὰν] Timoth. p.7,9 ὅτι κυλιομένη ἐν σπορίφφῳ χωρίῳ ποιεῖ τὸν τόπον ὅπου κυλίεται μὴ βλαστῆσαι· ὅθεν καὶ ἀλωπεκία λέγεται ἐπὶ τῶν τὰς τρίχας ἀποβαλλόντων ἢ μὴ φυόντων. cf, Etym. Magn. p.74,51. Schol. in Callim. H. in Dian.79 27 ἀλώπηξ] Bas. Magn. Hom. IX in Hexaemero ed. Mignii Patrol. Graec. vol. XXIX p.194 A ἵδοις δ ἂν καὶ ἀλώπεκα τῷ δακρύῳ τῆς πἶτυος ἑαυτὴν ἰωμένην)[*](3 ἀκιζομένη D 4 διαθερμῆναι πρὸς μίξιν scripsi: διὰ θερμὴν αὐτὴν μίξιν D 6 λέγονται scripsi: λεγέονται D 7 εἰ δὲ ἐπιβεβηκλς scripsi: εἐ δὲ εἐ δὲ βεβηκώς D 8 δ4 τοῦτο δεδεγμένη κύων scripsi: δὲ τὸ δεδεγμένον ἢ κίων D 11 τιθασὸν D 14 αὐτὸν scrnpsi: αὐτὸς D 15 χαλμαιλέων D 17 δὴ scripsi: δὲ 9 18 αὕτη scripsi: αὐτὴ D 18. 19 ἐσκλήρωσε scripsi: ἐπλήρωσε D 19 καρπούς scripsi: . . . . πούς; cetera blattis corrosa D 21 ὧ δ ἃν D cf .ad p.124,8 κεφαλὴν scripsi: . . . φαλὴν D 25 ὥν scripsi: ὄν D 28 βέλει scripsi: ἵλει D)(409) Ἐκ τοῦ Ἀριστοφάνους. Δασύπους· ὁ δ’ αὐτὸς καὶ λαγλς λέγεται. οὗτος ὀχεύει μὲν πᾶσαν ὥραν, κύει δὲ κατὰ μῆνα καὶ τίκτει σκυμνία τυφλὰ καὶ θεραπεύει ὥσπερ ἡ κύων. ἐπιβαίνει δὲ συγκαθισάσης τῆς θηλείας, καθάπερ ὁ λέων· ἔστι γὰρ καὶ οὗτος τῶν ὀπισθουρητικῶν ζῷων.
(410) διοιχθεὶς δὲ τὰ ἐντὸς ἔχει ὅμοια ὑί· τὸ δὲ ἤπαρ ἑξάλοβον, ἡ χολὴ μεγάλη, μέσῳ δὲ ἥπατι. ἔχει δὲ καὶ ὄρχεις μεγάλους καὶ κύστιν καὶ μήτραν δίκρουν καὶ κοτυληδόνα ἐν ἑκάστῳ ἐμβρύῳ προσκειμένην, καθάπερ ἐπὶ τῆς μυὸς εἴρηται.
(411) Ἐκ τοῦ Αἰλιανοῦ, Ὅτι ὁ λαγλς ἐκπεπταμένοις τοῖς βλεφάροις καθεύδει. κατηγορεῖ δὲ αὐτοῦ τὰ ἔτη τρώγλας τινὰς ὑποφαίνων. φέρει δὲ καὶ ἐν τῇ νηδύι τὰ μὲν ἡμιτελῆ, τὰ δὲ δίνει, τὰ δὲ ἤδη αὐτῷ τίκτεται.
(412) πρὶν ἢ δὲ δαταράξαι τὰ ἴχνη τὴν κοίτην τὴν συνήθη οὐ πρόεισι, πῇ μὲν εἰσιών, πῇ δὲ ἐξιών, ἴνα ἀφανίσγῃ τῶν θηρατῶν τὴν ἐπιβουλήν.
(4134 Εἰσὶ δὲ λαγῷ ἐν Βισάλταις οἳ διπλδ τὰ ῆπατα ἔχουσιν, ὡς Θεόπομπος λέγει.
(414) Ἔτι δὲ καὶ φιλότεκνος ὁ λαγώς, καταπτήσσει δὲ καὶ θηρία καὶ ὄρνεα, καὶ φωνὴν δὲ μόνην κοράκων καὶ ἀετῶν πτοεῖται, θάμνῳ δὲ καὶ δάσει κρύπτεται.
(415) Ἔστι δὲ ἀνέμων τε καὶ ὡρῶν ἐπιστήμων. ἐν χειμῶνι γὰρ πρὸς ἤλιον τίθεται, θέρους δὲ πρὸς ἄρκτον ἀποκλίνει πόθῳ ψύχους. ταύτην δὲ τὴν τῶν ὡρῶν διαφορὰν αἱ ῥῖνες αὐτὸν διδάσκουσιν. οὐ. [*](f.371v) καταίμύκι δὲ κοιμώμενος· ἥττω γὰρ τὰ βλέφαρα πρὸς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει. εἰσὶ δὲ αὐτῶν νύκτωρ αἱ νομαὶ καὶ πόρρω, τροφῆς ξένης ἐπιθυμίᾳ, μᾶλλον δὲ γυμνασίας ἕνεκα. ἀγαπᾷ δὲ τὰ ἤθη τὰ οἰκεῖα, καὶ ἐκλιπεῖν ταῦτα οὐχ ὑπομένει. ὑποστρέφει γὰρ πρὸς αὐτά, ὅθεν καὶ ἁλίσκεται τὰ πολλά.
[*](2 οὖτος ὀχεύει] Arist.hist.anim. 33 p.579b30 οἱ δὲ δασύποδες ὀχεύονται μὲν συνιόντες ἔπισθεν, ὧσπερ εἴρηται πρότερον (ἔστι γὰρ ὀπισθουρητικόν), ὀχεύονται δὲ καὶ τίκτουσι πᾶσαν ὤραν, καὶ ἐπικυῖσκονται ὅταν κύωσι, καὶ τίκτουσι κατὰ μῆνα. τίκτουσι δ οὐκ ἀθρόα, ἀλλὰ διαλείπουσιν ἡμέρας ὅσας ἂν τύχωσιν. . . . τίκτει δὲ τυφλὰ ὧσπερ τὰ πολλὰ τῶν πολυσχιδῶν. cf. Arist. 1. c.E2 p.539b22 9 ὅτι ὁ λαγὼς] cf. Ael.nat.anim.II 12 (p.41,11— 15 Hereh.) 42 πρὶν ἢ] σf. Ael. 1. e. VI 47 (p.160,23—26 Herch.) 15 εἴσὶ] cf. Ael. l.c. XI 40 (p.290,16 Hereh.). Arist.part.anim. Γ p.669 b 34. mirab. ausc. 122 p. 842a15 17 ἕστι] cf. Ael. nat. anim. XIII 11 (p.325,4—9 4erch) 20 ἔτι] ef. Ael. l.c. XIII 13 (p.326,3—13 Herch))[*](3 σκυμνία scripsi: σκυμνίον D τυφλὰ addidi ex Arist. συγκαθησάσης D 7 κοτυλιδόνα D ἐν delevi, pertinet fortasse ad μέσῳ v. 6 προσκειμένην scripsi: προκειμένην D 8 καθάπερ ἐπὶ τῆς μυὐς εlφηται cf. p.104,19 9 ἐκεπταμένοις D 10 αὐτοῦ τὰ ἔτη Ael.: αὐτοῦ ἔτι D 11 αὐτῷ D: οἱ Ael. 12 εἰς addidi κήτην D 15 οἳ] οἱ D 16 Θεὄπομπος Ael.: θόπομπος D 17 καταπτήσσει scripsi: καταπήσει D: δέδοικε Ael. 21 τίθεται D: τὸν κοῖτον . . .τίθεται Ael. 23 καταμύει scripsi (ἐπιμύει Ael.): κατα .. . ει cetera blattis corrosa D 26 ταῦτα scripsi: ταύτας D)(416) Ἐστι δὲ λαγἀς μικρὸς τὴν φύσιν, καὶ οὐκ αὔξεται. κόνικλος ὄνομα αὐτῷ. ταύτην δὲ τὴν ἐπωνυμίαν Ἴβηρες Ἑσπέριοι ἔθεντο. τοότῳ δὲ ἡ μὲν χρόα παρὰ τοὺς ἑτέρους μέλαινα· ὀλίγην δὲ ἔχει τὴν οὐράν, τῶν ἄλλων ὅτι καὶ πλέον, ξηρὰν δὲ τὴν κεφαλὴν καὶ ἄσαρκον καὶ βραχυτέραν κατὰ (τὸ) πᾶν σῶμα, τὰ δὲ λοιπὰ τοῖς ἄλλοις ὅμοιος.
(417) Λαγῷ δὲ ἐν τοῖς αὐτοῖς χωρίοις πολλοὶ ὁρώμενοι εὐδίαν σημαίνουσι.
(418) Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ πλάτους. Θηρευτοῦ δὲ ἀνδρὸς καὶ τὰ ἕτερα ἀγαθοῦ, οἴου μὴ ἂν ψεύδεσθαι, λόγον ἤκουσα, καὶ αὐτῷ πεπίστευκα, καὶ δὴ καὶ ταῦτα εἰρήσεται. τίκτειν γὰρ δὴ καὶ ἄρρενας λαγὼς ἔλεγε καὶ ἔχειν, παιδοποιεῖσθαί τε ἅμα καὶ ὠδίνειν, καὶ τῆς φύσεως μὴ ἀμοιρεῖν ἑκατέρας. καὶ ὡς ἐκτρέφει τεκλν ἔλεγε, καὶ ὡς ἀποτίκτει δύο που καὶ τρία, καὶ τοῦτο ἐμαρτύρει, καὶ δὴ καὶ τὸν κολοφῶνα ἐπῆγε τῷδε τῷ λόγῳ παντὶ ἐκεῖνον. θηραθῆναι γὰρ λαγλν ἂρρενα ἡμιθνῆτα, ἐξογκωθῆναι δὲ αὐτοῦ τὴν γαστέρα ἄτε ἔγκαρπον. ἀνατμηθῆναί τε αὐτὸν ὡμολόγει καὶ μήτραν πεφωρᾶσθαι καὶ τρεῖς λαγώς. τούτους οὖν ἀκινήτους τέως εἶναι ἐξαιρεθέντας καὶ κεῖσθαι οἱονεὶ κρέα ἄλλως· ἐπεὶ δὲ ὑπὸ τοῦ ἡλίου ἀλεαινόμενοι καὶ δὴ κατὰ μικρὸν ὑποθαλπόμενοι ἐξέτριψαν, ἀναφέροντες ἑαυτοὺς ἀνεβιώσκοντο, καί πού τις αὐτῶν καὶ ἐκινήθη καὶ μετὰ ταῦτα ἀνέβλεψε, τάχα δὲ καὶ γλῶτταν ἐπὶ τούτοις προὔβαλε καὶ στόμα ἀνέφῳξεν.
(419) Ἀριστοφάνους. Ἀσπάλαξ ἐστὶ μὲν καὶ αὐτὸς καρχαρόδους· πόδας δὲ καὶ χεῖρας ἔχει πενταδακτόλους καθάπερ οἱ μόες· τὸ δὲ ῥύγχος ἔχει ὅμοιον ὑὑ ὧτα οὐκ ἔχει, ἀλλὰ πόρους μόνον. ὀφθαλμοὶ ἀφανεῖς καὶ ὑποδεδυκότες διὰ τὸ πάχος τοῦ δέρματος. ὀδόντας τοὺς ἐμπροσθίους δύο | ἔξω ἐξίσχοντας τοῦ στόματος, οἷς καὶ ὀρύσσει τὴν γῆν· ἔχει δὲ. [*](f.372r) κάτω δύο γομφίους μικρούς. τὰ ἐντὸς δὲ ἔχει παραπλήσια ὑί.
[*](1 ἔστι] cf. Ael.nat.anim.XIII 15 (p.329,3—13 Herch.) 6 λαγὼ] Ael.l.c.VII 8 (p.175,32 Herch.) 8 θηρευτοῦ] Ael. l.c. XIII 12 (p.325,13—30 Herch.) 23 ὀφθαλμοὶ] Arist.hist.anim.Δ8 p. 533a3 ὀφθαλμοὺς γὰρ ἐν μὲν τῷ φανερῷ οὐκ ἔχε, ἀφαιρεθέντος δὲ τοῦ δέρματος ὄντος παχέος ἀπὸ τῆς κεφαλῆς κατὰ τὴν χώραν τὴν ἔξω τῶν ὀμμάτων ἔσωθέν εἰσιν οἱ ὀφθαλμοὶ διωφθαρμένοι, πάντ’ ἔχοντες ταὐτὰ τὰ μέρη τοῖς ἀληθινοῖς)[*](2 ἱβηρες D τούτῳ scripsi ex Ael.: τούτων D 3 ὀλέγην scripsi: ὀλίγον D 5 τὸ addidi ex Ael. 6 πολλοὶ ὁρώμενοι scripsi (cf. Ael. ὁρώμενοι πολλοὶ): πολλοὶ ἡσσόμενοι D δηλοῦσιν εὐδίαν Ael. 8 θηρευτοῦ D: θηρατοῦ Ael. 9 ψεύσα- σθαι Ael. 10 δὴ καὶ D: δὴ καὶ διὰ Ael.: διὰ Ηercher τίκτειν Ael.: τίκτει D ἂρρενας λαγὼς Ael.: ἄρρην λαγῶς D: ἂρρενα λαγὼν (immo λαγῶ) Hercher 11 ἔχειν (gracidos esse), quod om. Ael., additum esse potest ab excerptore καὶ τῆς Hercher secundum V.: αὐτῆς D: ὧς τῆς Ael. 12 δόό D: καὶ δύο Ael. 13 τοῦτο Ael.: τούτῳ 9 14 παντὶ Ael.: πάντη D θηραθῆναι Ael.: θηραθέντα D λαγῶν Ael.: λαγῶν D: λαγῶ Hercher ἐξογκωθῆναι D Ael.: ἐξωγκῶσθαι Hereher cum V. δὲ Ael.: γὰρ 9 16 μήτραν Ael.: μήτρας D λαγώς Ael.: λαγῶς 9: λαγιδεῖς Hereher 17 κεἔσθαι Ael.: κινεῖσθαι D 18 ὑοθαλπόμενοι Ael.: ὑποθαλλόμενοι D ἐξέτριψαν D Ael.: διέτριψαν Gronovins ἂμα φέροντες D 20 προδβκλλε D 22 ῥέγχος 19 24 ὑποδεδυκότες scripsi: ὑποδεδοικότες D)(420) Αἰλιανοῦ, Ὅτι ἡ Βοιωτῶν γῆ ἀσπαλάκων χηρεύει, καὶ ἀλλαχόθεν ἀσπάλαξ εἰσκομισθεὶς ἐκεῖ ἀποθνήσκει. περὶ δὲ τὴν Ὀρχομενίων μενίων γῆν γίνονται πολλοὶ ἀσπάλακες.
(421) Ἐκ τοῦ Τιμοθέου. Ζοφερόν τι ζῷον, φασίν, ὁ ἀσπάλαξ, τυφλὸν καὶ ἀνήλιον. τοῦτο δὲ ὑπὸ γῆν ἕρπον τὰς τῶν φυτῶν διατρώγει ῥίζας καὶ ξηραίνει αὐτὰ καὶ οὐκ ἐνεργὰ τοῦ λοιποῦ τίθησι.
(422) θηρεύονται ρεύονται δὲ πρὸς τῶν γηπόνων, πράσου τε ἢ κρομμύου πνοῇ τῶν φίλων ἀναδύντες βερέθρων.