Περὶ εὑρέσεως [Sp.]

13 Τῶν ἐσχηματισμένων προβλημάτων τὰ μέν ἐστι κατὰ τὸ ἐναντίον, τὰ δὲ πλάγια, τὰ δὲ κατὰ ἔμφασιν.

[*](I 2 p 330,1 —331, 6 Sp. -H.: Ἀψίνου περὶ τῶν ἐσχηματισμέ- νων προβλημάτων.)[*](Τῶν ἐσχηματισμένων προβλημάτων τὰ μέν ἐστι κατὰ τὸ ἐναν- τίον, τὰ δὲ πλάγια, τὰ δὲ κατʼ ἔμφασιν.)[*](7 τοῦτο δὲ P; καὶ τοῦτο V | εἴρηκεν Vc εἴ Ba 11 θνή- σκουσʼ Pc, Eurip. Hec. 568; πίπτουσʼ Pa Mr 12 εὐσχημόνως PaBa, m.1Vc 13 cf. Elsperger, Philologi suppl. XI 87 15 ὄμ- μασιν Ba; ?m. 1Vc 16 — 206, 11 cf. Π.ἰδ. p. 286, 5—8. 386, 26 sq Sp [Dion.] lI 1 p. 295 sq. Us Fuhr, Nov Symb.Joachim. 1907 p. 112 16 περὶ τῶν Sc 17. 18 κατὰ τὸ ἐναντίον P, Aps.; ἐναν- τία (om. κατὰ τὸ) V 18 πλάγια V, Aps. ; κατὰ τὸ πλάγιον P ἔμφασιν V, Aps. ; τὴν ἔμφασιν P)

Ἐναντία μὲν οὖν ἐστιν, ὅταν τὸ ἐναντίον κατασκευάζωμεν, οὗ λέγομεν· οἷον ᾖτησαν Ἀθηναῖοι παρὰ Δακεδαιμονίων εἰρήνην, οἳ δὲ ἀντήτησαν Περικλέα, βουλευομένων τῶν Ἀθηναίων αὐτὸς ὁ Περικλῆς ὑβριοπαθῶν ἐπὶ τῇ βουλῇ ἀξιοῖ ἀπέρχεσθαι· ὁμολογουμένως, γὰρ ὁ Περικλῆς, εἰ καὶ λέγει ‘πέμψατέ μεʼ, σχήματι [*](182) [*](259) μόνον λόγου λέγει, ἐπεὶ καὶ μεταχειρίσεσι χρῆται ταῖς κατασκευαζούσαις, ὅτι οὐ χρὴ πεμφθῆναι αὐτόν.

Πλάγιον δέ ἐστιν, ὅταν μετὰ τοῦ κατασκευάζειν τὸ ἐναντίον καὶ ἄλλο τι περαίνῃ ὁ λόγος· οἷον πλούσιος ἐν λιμιῷ ὑπέσχετο θρέψειν τὴν πόλιν, εἰ λάβοι τὸν πένητα πρὸς σφαγήν, οὐκ ἔδωκεν ὁ δῆμος, ὁ πένης ἑαυτὸν προσαγγέλλει. ἐνταῦθα γὰρ τὸ ἐναντίον βούλεται ὁ πένης, οὗπερ λέγει· ἀποθανεῖν γὰρ οὐ βούλεται, κατασκευάζει δὲ ἐκ πλαγίου καὶ τὸ μὴ εἶναι τὸν σῖτον καὶ τὸ εἰ ἔστιν ἀπλῶς λαβεῖν.

[*](Ἐναντία [sic codices] μὲν οἦν ἐστιν, ὅταν τὰ ἐναντία κατα- σκευάζωμεν, οὗ λέγομεν οἶον ᾔτησαν Ἀθηναῖοι παρὰ Λακεδαι- μονίων εἰρήνην, ο δὲ ἀντήτησαν Περικλέα, βουλευομένων τῶν Ἀθηναίων αὐτὸς ὁ Περικλῆς ἀξιοῖ ἀπιέναι· ὁμολογουμένως γὰρ ὁ Περικλῆς, εἰ καὶ λέγει πέμπεσθαι, ἀλλὰ σχήματι λόγου χρῆται.)[*](Πάγιον δέ ἐστιν, ὅταν μιετὰ τοῦ κατασκευάζειν τὸ ἐναντίον καὶ ἄλλο τι περαίνῃ ὁ λόγος· οἷον πλούσιος ἐν λιμῷ ὑπέσχετο θρέψειν τὴν πόλιν, εἰ λάβοι πένητα πρὸς σφαγήν, οὐ δέδωκεν ὁ δῆμος, ὁ πένης ἑαυτὸν προσαγγέλλει ἐνταῦθα γὰρ τὸ ἐναντίον ὁ λόγος βούλεται καὶ ἐκ πλαγίου κατασκευάζει τὸ μὴ εἶναι σῖτον καὶ εἰ ἔστιν ἀπλῶς λαβεῖν ἄνευ τοιαύτης ἀντιδόσεως.)[*](1 ἐναντία V, Aps.; ἐναντίον Pc; ἐναντίον Pa (m.1 supr.!) τὸ ἐναντίον post 1. 2 κατασκευάζωμιεν Pc 2 λέγωμεν Pa, Ap- sinis B | ἀθηναῖοι V, Aps.; οἱ ἀθηναῖοι P | cf. 207, 2 5 ὁμο- λογουμένως PAc, Aps.; ὡμολογημένως VcBa 6 γὰρ om. Ac 7 χρήσεται 10 περαίνει PaBa, ?m. 1Vc 11 πένητα m.2 suppl. Vc | cf. 97, 6 13 γὰρ P, Aps. ; γὰρ καὶ V | cf. [Dion.] lI 1 p. 329, 15 Us. 15 schol. P: παρὰ τῷ πλουσίῳ δηλονότι μὴ εἶναι στον | τὸν PaV om. Pc, Aps., cf. schol. P)

Κατὰ ἔμφασιν δέ ἐστιν, ὅταν λέγειν μὴ δυνάμενοι διὰ τὸ κεκωλῦσθαι καὶ παρρησίαν μὴ ἔχειν ἐπὶ σχήματι ἄλλης ἀξιώσεως ἐμφαίνωμεν κατὰ τὴν σύνθεσιν τοῦ λόγου καὶ τὸ οὐκ ἐξὸν εἰρῆσθαι, ὡς εἶναί τε νοῆσαι τοῖς ἀκούουσι καὶ μὴ ἐπιλήγψιμον εἶναι τῷ λέγοντι· οἷον τὸν μαινόμενον φεύγειν ὁ νόμος ἐκέλευε, φήμης οὔσης, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικί, ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μαινόμενος φεύγειν· ἐνταῦθα γὰρ τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τῆς φυγῆς διαλέγεται καὶ τούτῳ τῷ λόγῳ ἐπερείδεται, διόλου δὲ ἐμφαίνει τὴν μοιχείαν τοῦ πατρὸς κατὰ τῆς γυναικός.

Τὰ μὲν οὖν πλάγια καὶ τὰ ἐναντία ἐν τούτῳ διαλλάττει μόνον, ὅτι τὰ μὲν ἐναντία ἕν μελετᾶ, τὰ δὲ πλάγια καὶ διπλοῦν ἐκφέρει τὸν νοῦν, πολλάκις δὲ καὶ [*](183) πλείονα. ἡ μέντοι μεταχείρισις ἡ αὐτή, ἀφʼ ἧς τὸ μελετᾶν εἰδέναι γίγνεται. μελετῶνται γὰρ τῶν τοιούτων προβλημάτων αἱ ὑποφοραὶ ἀπὸ τῆς κατασκευῆς ἐκφερόμεναι κἀκεῖθεν πάλιν ἐκ τῶν ἐπιχειρημάτων, ὅσα ἂν εὑρίσκηται. ὁ γὰρ παρὰ τῶν ἐχθρῶν λόγος ἰσχυροποιούμενος, ἀσθενεστέρας ἀναγκάζων εἶναι τὰς λύσεις, ἐκεῖ [*](Κατʼ ἔμφασιν δέ ἐστιν, ὅταν λέγειν μὴ δυνάμενοι τῷ κεκω- λῦσθαι καὶ παρρησίαν μὴ ἔχειν ἐν σχήματι ἄλλης ἀξιώσεως ἐμ- φαίνωμεν κατὰ τὴν συνθέειν τοῦ λόγου· οἶον τὸν μιαινόμιενον φεύγειν ὁ νόμος ἐκελευε, φήμης οὔσης, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ γυναικὶ τοῦ υἱοῦ, ἀξιοῖ ὁ παῖς ὡς μιαινόμενος φεύγειν· ἐνταῦθα γὰρ τῷ μὲν δοκεῖν περὶ τοῦ φεύγειν διαλέγεται καὶ τούτῳ τ λόγῳ ἐπερείδεται, διόλου δὲ δοκεῖ ἐμφαίνειν τὴν τοῦ πατρὸς μοι- χείαν τὴν κατὰ τῆς γυναικός.) [*](1 λέγειν V, Aps. ; τι λέγειν P; ad λέγειν suppl. ἀντι m.2Vc 3 ἐμιφαίνωμεν P, Aps.; ἐμφαίνωμέν τι V, v. l.P 4 τὸ P VcBa; δ Ac, (om. καὶ) v. l.Pc 6 ὁ P, Aps.; om. V | cf. W VII 24, 15 sq. 12 ἐν om. VcBa 14 δὲ Pc; om. PaV 16 γὰρ PAc; δὲ VcBa 18 κἀκεῖθεν — ἐπιχειρημάτων P, (ἐκ om.) ; κακῶν ἐπιχειρη- μάτων (om. cet .) Sc; γρ κὰκ τῶν ἐπιχειρημιάτων m. 2Vc)

δείκνυσι βούλεσθαι πλέοντὸν σοφιστὴν ἢ κατὰ τὸ δοκοῦν εἰσάγεσθαι, οἷον ὁ Περικλῆς ἐν τῷ αὐτὸς ἀξιοῦν ἀπελθεῖν [*](260) εἰς Λακεδαίμονα. ὁ γὰρ ὑπὲρ αὐτοῦ λέγων ταῦτα ἐκ τῆς ὑποφορᾶς κατασκευασθῆναι ποιήσει, ἃ Περικλῆς εἶπεν ἂν αὐτὸς ὑπὲρ αὐτοῦ πάντως ἢ εἴ τις αὐτὸν ἄλλος μὴ διδόναι Λακεδαιμονίοις ἠξίου· ‘φήσει τοίνυν ἴσως παρελθών, ὡς οὐ δεῖ τοῖς ἐχθροῖς ἐπιτάττουσι πείθεσθαι· δεινόν τε γὰρ εἶναι τὸ πρᾶγμια καὶ ἠλίθιον, εἴ τις χαριεῖται κελεύουσιν ἐχθροῖς· φίλοις γὰρ ἐπιτάττουσι δεῖ πείθεσθαι καὶ οὐ πολεμίοιςʼ, καὶ ὅτι οὐδὲ οἱ πατέρες ὑμῶν ὑπήκουσαν μηδενί, μήτε Ξέρξῃ μήτε Μαρδονίῳ μήτε Δαρείῳ μήτε ἄλλῳ τινίʼ, καὶ ὅτι ‘μηδὲ ὑμεῖς μήτε Λακεδαιμονίοις πολλὰ ἐπιτάττουσι περὶ Ποτιδαίας καὶ περὶ Αἰγινητῶν καὶ περὶ Μεγαρέων’. καὶ καθάπαξ μία μεταχείρισις [*](184) ἐν τοῖς ἐσχηματισμένοις ἡ τῶν ὑποφορῶν κατασκευή.

Ἔστι καὶ ἄλλη μεταχείρισις, τὸ περιτιθέντα ἑτέρῳ τὸν λόγον εἰσάγειν τὰ νοήματα, οἷον ‘ἄλλος μὲν οὖν ἄν εἶπέ τις μὴ πέμπεσθαι κελεύων αὐτὸν Λακεδαιμονίοις, ὡς οὐ χρὴ πολεμίοις ἐπιτάττουσι πείθεσθαι· δεινόν τε γὰρ [*](1 τῶι βούλεσθαι VcBaMr | πλέον εἶναι P; εἶναι om. V Mr γρ δείκνυσι τὸ ἐκεῖ βούλεσθαι πλέον εἶναι τὸν σοφιστὴν κτλ λ. P 2 cf. 205, 3 | αὐτὸν PAc | ἀξιῶν VcBa 4 ἀνθυποφορᾶς VcBa ἃ — 5 αὐτὸς Pa, (om. ἂν) Pc ἅπερ ἂν αὐτὸς ὁ περικλῆς εἶπεν V 5 ἢ om. AcBa, (er.?) Vc | μὴ om. V 7 ἐπιτάττουσι τοῖς ἐχθροῖς Ac (om. τοῖς)VcBa | cf 100, 20 | similia Diodorus XII 39, 5 8 τε V; om. P, Anon. III 118, 26 Sp. 8 9 εἶναι . . δεῖ: vix utrum- que sanum 9 ἐπιτάσσουσι Pc 10 οὐδὲ PAc, Anon.; μηδὲ Vc Ba | ἡμῶν V, Anon. 12 ἡμεῖς V, Anon. 13 ποτιδαίας (non ποτιδαιατῶν) etiam Anon. | cf. Thuc. 2,139 15 ἀνθυποφορῶν VcBs; cf. l. 4 17 τὸ PAc: τῶ VcBa 18. 19 εἶπεν ἄν V 19 μήτε V 21 εἶναι καὶ τὸ πρᾶγμα ἠλίθιον V)

ὑμᾶς ποτε τοιοῦτόν τι πεπραχέναι’, καὶ τὰ αὐτὰ νοήματα, ‘ἐγὼ δὲ οὔ φημι ταῦτα’. ἔστι δὲ καὶ ἐν ἄλλῳ μεταβαλεῖν σχήματι, ἐάν τις λέγῃ ‘ἐγὼ δέ, εἰ μὲν ἄκοντά μέ τις ἠξίου βιαζόμενος ἀπελθεῖν πρὸς Λακεδαιμονίους, εἶπον ἂν τάδε καὶ τάδε’, καὶ τὰ αὐτὰ νοήματα, ἅπερ, εἰ καὶ μὴ ἐσχηματισμένως ἐμελετῶμεν, ἐλέγομεν ἄν· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ ἐσχηματισμένα καλεῖται τὰ τοιαῦτα προβλήματα, ἐπειδὴ τὰ αὐτὰ δεῖ λέγεσθαι νοήματα, ἅπερ, εἰ καὶ μὴ ἐσχηματισμένως ἐμελετῶμεν, εἴπομεν ἄν. δεῖ δὲ μεταχειρίσεως καὶ τοιούτου σχήματος ἀσφαλοῦς εὐπορῆσαι, ἵνα μὴ λύοντες τὰς ἐμφάσεις γυμνοὺς εἰσάγωμεν τοὺς λόγους ὡς ἄντικρυς μὴ θέλοντες. Καὶ ταυτὶ μὲν περὶ πλαγίων καὶ ἐναντίων.

Τὸ δὲ κατὰ ἔμφασιν σχῆμα τοιοῦτόν ἐστιν, οἷον καὶ προειρήκαμεν. μελετᾶται δὲ ἐνίοτε μὲν σχήματος εὑρέσει κἀκεῖνο τοιούτου, ἵνα τις ἄντικρυς λέγων τὸ πρᾶγμα [*](185) μὴ δοκῇ λέγειν, ὃ δὴ καὶ εὕρημά ἐστιν ἐμὸν ἐν μελέτῃ γενόμενον ἐμῇ καὶ ἐκδέδοται· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τοῦ υἱοῦ τῇ γυναικί, ἔγκυος ἐγένετο ἡ γυνή, ἔχρησεν ὁ θεὸς τὸ γεννηθησόμενον φονέα ἔσεσθαι [*](18—p. 209, 11 et 210, 8 sq. cf. Syr. 1 p. 36, 22: ἐσχηματισμένα δὲ ζητήματά εἰσιν ὡς 〈τὰ S〉 παρὰ Ἀψίνῃ τῷ Γαδαρεῖ ἐν ἐκεί- νῳ 〈τε S〉 τῷ ζητήματι· φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ) [*](1 ὑμᾶς Ld, (ἡ m. 1 ex ὑ) Pa; ὴμᾶς PoV | τὰ αὐτὰ (ἀυτῶν m. 2Vc); τοιαῦτα Pc; τἀῦτὰ Pa; schol. P. solam lectionem τἀυτὰ novit 2 τὰ αὐτά V | μεταβάλλειν (sic) Pa; μεταβάλῖν Pc 5 ult. καὶ om. Ac 6 εἴπομεν VcBa 8 τὰ μὲν αὐτὰ V 9 ἐμελετῶμεν om. VcBa ἐλέγομεν ἄν VcBa 10 καὶ om. VcBa 11 γυμνοὺς post 12 λό- γους Ac 14 καὶ om. VcBa 15 p. 206, 1 | καὶ αὐτὸ post μὲν add. V 10 κἀκεῖνο om. V 17 δόξηι VcBa | ἐμὸν om. VcBa Ld 18 γεγενημένον Ac; λεγόμενον (m.2 γέγονεν supr.), m.1 m5. γρ γενόμενον, Vc | ἐμοὶ Ld | οἷον om. VcBa 19 τῆι ante τοῦ om. VcBa 19 τῆι ante τοῦ V, Anon. III 119,16 Sp., Diac. f. 431v 20 ἔσεσθαι φονέα V)

τοῦ πατρός, οὐ βούλεται ἐκτιθέναι τὸ γεννηθὲν ὁ παῖς [*](261) καὶ ὑπὸ τοῦ πατρὸς ἀποκηρύσσεται. ἐνταῦθα γὰρ ὁ παῖς πρὸς τὴν ἀποκήρυξιν ἀπολογούμενος ὀφείλει τὴν ἐντρέχουσαν φήμην τῆς μοιχείας κατὰ ἔμφασιν δηλοῦν, ὡς ἀνεπιλήπτως ἐλέγχειν τὸν πατέρα καὶ εὐσχημόνως, φανερῶς δὲ μὴ λέγειν ὅτι ‘μοιχεύει τὴν γυναῖκα τὴν ἐμήν’ καὶ δηλοῦν, ὅτι τοῦτο γίνεται. οὕτως οὖν εὐπορήσαμεν σχήματος τοιούτου καὶ ἄντικρυς εἰπόντες αὐτὸ λέγειν οὐκ ἐδόξαμεν· ἔστι δὲ τόδε ‘σὸν εἶναι λόγισαι, πάτερ, τὸ παιδίον, οὐκ ἐμόν· ἐκτίθης, ὃ ἐγέννησας, ῥίπτεις παιδίον, οὗ γέγονας ποτῆῤ. — Δεῖ δὲ ἐν τοῖς τοιούτοις, τοῖς κατ’ ἔμφασιν λέγω, καὶ ὀνομάτων εὐπορῆσαι διττὰ δηλῶσαι δυναμένων, καὶ τὸ ἀνεύθυνον καὶ τὸ σεσημασμένον· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύνεστι τῇ ἰδία θυγατρὶ ὁ πατήρ, ἀπόρρητόν τι ἡ μήτηρ εἰποῦσα τῷ υἱῷ ἀπήγξατο, πυνθάνεται ὁ πατὴρ τὸ ἀπόρρητον καὶ οὐ λέγοντα τὸν υἱὸν ἀποκηρύσσει, οἶον ἡμῖν ἐξενήνεκται καὶ περὶ τοῦδε προοίμιον δεύτερον τόδε ‘τῆς μὲν οὖν ἀποκηρύξεως ταύτης ἔλαττον ἐμοὶ μέλει· λυποῦμαι δὲ ὑπὲρ τοῦ πατρός, εἰ μετὰ τοσαύτην εὐθηνίαν γένους μόνῃ [*](παιδὸς (V; υἱοῦ S) γυναικί, ‘καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος ἐβόων ‘πατέρ’, σὺ δὲ ἦς οὐδαμοῦ’· καὶ πάλιν ἐν τῇ περὶ τῆς ἐκθέσεως τοῦ παιδίου φιλονεικίᾳ, ὅπερ ὁ θεὸς ἀνεῖλε τὸν πατέρα φονεύσειν ‘σὸν εἶναι νόμισον, ὦ πάτερ, τὸ παιδίον, οὐκ ἐμόν. [ἐκτιθεῖς ὃν ἔσπειρας ῥίπτεις] ἐκτίθης (ἐκτιθεὶς V), ὃ ἐγέννησας, ῥίπτεις τὸ παιδίον (οὐκ ἐμὸν — παιδίον V; om. S), οὗ γέγονας πατήρ᾿) [*](3 ὀφείλει καὶ V 5 καὶ ante ἐλέγχειν V 6 δὲ P; τε V | μοιχεύεις? | pr. τὴν om. Ac 7 οὖν om. Ac | εὐπορήσαμεν P (sc. ἐν τῇ μελέτῃ, cf. 208, 17); εὐπορήσομεν VcBa; εὐπορήσοιμεν Ac 10 ἐκτιθεῖς m.1 VcBa 10. 11 τὸ παιδίον Pa, Syr. 18 pr. τὸ om. P 15 εἰποῦσα ἡ μήτηρ Vc 17 ἀποκηρύττει Pc 18 τόδε P; τοῦτο Ac; om. VcBa; ἔστι δὲ τόδε Sc, m.2Vc; τοῦτο καὶ πρό- βλημα ἕτερον Ma) συνέσται τῇ θυγατρὶ καὶ συζήσεται’· κοινὰ μὲν γάρ [*](186) ἐστι καὶ τοῦ ἄλλου βίου τὰ τοιαῦτα ὀνόματα τοῖς ἀνθρώποις, δοκεῖ δὲ μάλιστα ἴδια εἶναι τῇ ὑποκειμένῃ ἐμφάσει ὡς δηλῶσαι δυνάμενα καὶ τὸ ἀνεύθυνον καὶ τὸ σεσημασμένον, τό τε ‘συνέσται’ φημὶ καὶ τὸ ‘συζήσεται’. — Ἀλλὰ καὶ ἡ τῆς συνθέσεως πάλιν ἀκολουθία συγκειμένη μὲν ἄλλο δηλοῖ, διαιρουμένη δὲ ἄλλο ἐμφαίνει· οἷον φήμη ἦν, ὅτι σύνεστιν ὁ πατὴρ τῇ τοῦ υἱοῦ γυναικί, μοιχὸν καταλαβὼν ἐγκεκαλυμμένον ὁ υἱὸς ἀφῆκε καὶ ἀποκηρύσσεται ὑπὸ τοῦ πατρός· ἐρεῖ γὰρ ‘ὅπου καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος ἐβόων ‘πάτεῤœš’· τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ πατρὸς εὐθέως τῷ μοιχῷ παρακείμενον ἐν τῇ συνθέσει ἐποίησε τὴν ἔμφασιν. καὶ τὸ ἐπενηνεγμένον δὲ ὁμοίως ἔχει καὶ τοῦ μοιχοῦ λαβόμενος ἐβόων ‘πατέῤ· σὺ δὲ ἦς οὐδαμοῦ’· τῷ γὰρ μοιχῷ καὶ τῷ πατρὶ προστεθὲν εὐθέως τὸ ‘σύ δὲ ἦς’ τῇ συνθέσει τὴν ἔμφασιν ἐδήλωσε, τὴν ἀσφάλειαν δὲ ἔχει ἑκάτερον ἀπὸ τοῦ ‘οὐδαμοῦ’.