Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

Καθόλου συνάπτειν μὲν λέγονται τοῖς ἑπομένοις οἱ προηγούμενοι, ἀπερρυηκέναι δὲ οἱ ἑπόμενοι τῶν προηγουμένων, ἐφ’ ὅσον ἂν μὴ μακρὸν τὸ μεταξὺ αὐτῶν διάστημα. παραλαμβάνεται δὲ τὸ τοιοῦτον ἐάν τε σωματικῶς ἐάν τε καὶ κατά τινα τῶν παραδεδομένων σχηματισμῶν συμβαίνῃ·

πλὴν ὅτι γε πρὸς μὲν τὰς δι’ αὐτῶν [*](17 Heph. I 14, qui tamen hic sequitur Porphyrium.) [*](1 τοιούτοις Va τοιούτοις οἱ ἀστέρες λέγονται β τοιούτ. λέγονται ται οἱ ἀστέρες γ καὶ] κατὰ βγ 4 αὐξανομένης α 5 ὁμοφύλου L ὁμοφίλου ὁμοφυοῦς α βγ 6 post οἰκειότητος (οἰκειώσεως Σ) add. ἰδιοθρονεῖν καί λάμπειν λέγονται Σ βγ χαίρειν] φέρειν V 7 συνοικειώσεις V 9 μὲν om. α κοινωνούσης V βγ κοινωνοῦσι α 10 ὅμως V βγ ὁμοίως α τοιοῦτον βγ αὐτὸν α 18 τῆς V βγ τὸ τῆς α 18 καθόλου βγ καὶ καθ. α l9 ἀπερρυηκέναι α γ ἀπερρευκέναι νβ 22 κατά τινα αγ Procl. κατ' ἀκτῖνα β κατ' ἀκτῖνα)

55
τῶν σωμάτων συναφὰς καὶ ἀπορροίας καὶ τὰ πλάτη παρατηρεῖν αὐτῶν χρήσιμον εἰς τὸ μόνας τὰς ἐπὶ τὰ αὐτὰ μέρη τοῦ διὰ μέσων εὑρισκομένας παρόδους παραδέχεσθαι, πρὸς δὲ τὰς διὰ τῶν συσχηματισμῶν. περισσόν ἐστι τὸ τοιοῦτον, πασῶν ἀεὶ τῶν ἀκτίνων ἐπὶ τὰ αὐτὰ τουτέστιν ἐπὶ τὸ κέντρον τῆς γῆς φερομένων καὶ ὁμοίως πανταχόθεν συμβαλλουσῶν.

ἐκ δὴ τούτων ἁπάντων εὐσύνοπτον ὅτι τὸ μὲν ποιὸν ἑκάστου τῶν ἀστέρων ἐπισκεπτέον ἔκ τε τῆς ἰδίας αὐτῶν φυσικῆς ἰδιοτροπίας καὶ ἔτι τῆς περιεχόντων δωδεκατημορίων ἢ καὶ τῆς τῶν πρός τε τὸν ἥλιον καὶ τὰς γωνίας συσχηματισμῶν κατὰ τὸν ἐκτεθειμένον ἡμῖν περὶ αὐτῶν τούτων τρόπον, τὴν δὲ δύναμιν πρῶτον μὲν ἐκ τοῦ ἤτοι ἀνατολικοὺς αὐτοὺς εἶναι καὶ προσθετικοὺς ταῖς ἰδίαις κινήσεσι, τότε γὰρ μάλιστά εἰσιν ἰσχυροί, ἤ δυτικοὺς [*](m53) καὶ ἀφαιρετικούς, τότε γὰρ ἀσθενεστέραν ἔχουσι τὴν ἐνέργειαν,

ἔπειτα καὶ ἐκ τοῦ πως ἔχειν πρὸς τὸν ὁρίζοντα· μεσουρανοῦντες μὲν γὰρ ἢ ἐπαναφερόμενοι τῷ μεσουρανήματι μάλιστά εἰσι δυναμικοί, δεύτερον δὲ ὅταν ἐπ’ αὐτοῦ τοῦ ὁρίζοντος ὦσι ἢ ἐπαναφέρωνται, καὶ μᾶλλον ὅταν ἐπὶ τοῦ ἀνατολικοῦ, ἧττον δὲ ὅταν ὑπὸ γῆν μεσουρανῶσιν ἢ ἄλλως συσχηματίζωνται τῷ ἀνατέλλοντι τόπῳ. μὴ οὕτως δὲ ἔχοντες ἀδύνατοι παντελῶς τυγχά- τυγχάνουσιν.

[*](3 παρόδους om. YMS 5 ἐστι α γ Procl. ἔτι νβ ἔτη L 8 in marg. περὶ τοῦ ἔκ τινος δεῖ γινώσκειν τὴν ποιότητα τῶν ἀστέρων, καὶ ἔκ τινος τὴν τούτων δύναμιν ³ 11 τὰς γωνίας α M S Procl. τῶν γωνιῶν VDy 12 συσχημ. Y (-οὺς) βγ Procl. VL Σ 13 αὐτῶν VL βγ πάντων α τούτων VLay τούτων πάντων πάντων πάντων πάντων S 14 ἤτοι om. βγ 15.16 δυτ. καὶ ἀφ.] αβγ ἀφ. καὶ δυτ. VL 18 ἐπιφερόμενοι α 19 μάλιστά εἰσι δυναμικοὶ om. γ 23 μὴ 0m. V ἀδύνατοι VDMy ἀδύναμοι α S Procl. post τυγχάνουσι: τέλος τοῦ α΄ βιβλίου Κλλαυδίου Πτολεμαίου V τέλος τοῦ πρώτου βιβλίου τῶν ἀποτελεσματικῶν Πτολεμαίου S τέλος τοῦ α΄ βιβλίου D γ τέλος Κλ. Πτολ. ἀποτελεσματικῶν πρῶτον Μ om. )
56
[*](c 14v)

Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ β΄ βιβλίῳ.

α΄. διαίρεσις τῆς καθολικῆς ἐπισκέψεως.

β΄. περὶ τῶν καθ’ ὅλα κλίματα ἰδιωμάτων.

γ’. περὶ τῆς τῶν χωρῶν πρὸς τὰ τρίγωνα καὶ πρὸς τοὺς ἀστέρας συνοικειώσεως.

δ΄. ἔκθεσις τῶν ἀνηκουσῶν χωρῶν ἑκάστῳ τῶν ξῳδίων

ε΄. ἔφοδος εἰς τὰς κατὰ μέρος προτελέσας τῶν ἐκλείψεων.

ς΄. περὶ τῆς τῶν διατιθεμένων χωρῶν ἐπισκέψεως.

ζ΄. περὶ τοῦ χρόνου τῶν ἀποτελουμένων.

η΄. περὶ τοῦ γένους τῶν διατιθεμένων.

θ΄. περὶ τῆς αὐτοῦ τοῦ ἀποτελέσματος ποιότητος.

ι΄. περὶ χρωμάτων ἐκλείψεως καὶ κομητῶν καὶ τῶν τοιούτων.

ια΄. περὶ τῆς τοῦ ἔτους νεομηνίας.

ιβ΄. περὶ τῆς μερικῆς πρὸς τὰ καταστήματα φύσεως τῶν ξῳδίων

ιγ΄. περὶ τῆς ἐπὶ μέρους τῶν καταστημάτων ἐπισκέψεως.

ιδ΄. περὶ τῆς τῶν μετεώρων σημειώσεως.

Τὰ μὲν δὴ κυριώτερα τῶν πινακικῶς προεκτεθειμένων εἰς τὴν τῶν κατὰ μέρος προρρήσεων ἐπίσκεψιν· ὡς [*](2 CCAG VIII 3, 94.) [*](1 Secundi libri titulum add. Κλαυδίου Πτολεμαίου ἀποτελεσματικὸν β΄ αΜ om. cett. 2 Τάδε—βιβλίῳ ex γ (add. τῶν πρὸς Σύρον συμπερασματικῶν), κεφάλαια τοῦ δευτέρου βιβλίου VMD (add. Κλαυδίου Πτολεμαίου), Κλ. Πτ. ἀποτελεσματικὸν δεύτερον Y etiam indici capp. praemittit. capp. numeros praeb. VYDy om. SMS 3 ά - ἐπισκέψεως om. M α΄ Τὰ μὲν δὴ κυριότερα τῶν πινακικῶς προεκτεθεμένων Υ 4 καθ’ ὅλα] καθόλου DM κλιμάτων ἢ ἰδιωμάτων D M 5 πρὸς om. Y Dy τ. ἀστ.] ἑξάγωνα D 7 ἔκθεσις—ξῳδίων om. YM ἑκάστῳ τῶν τῶν om. D 8 περὶ ἐφόδου Μ τῶν ἐκλείψεων VD om. ΥΜγ 12 τοῦ om. Y 13 ἐκλείψεων ΥΜ 14 νεομηνίας VYD νουμηνίαςΜγ 16 τῆς τῶν ἐπὶ Μ 18 α΄ VYDγ om. EMS (et sic deinceps) διαίρεσις—ἐπισκέψεως VDy om. α ΜS (capitulorum titulos omnes libr. II. III. IV. om. S) 19 δὴ α Co (Le) οὗν om.VLy κυριώτερα VDY Co (Le) κυριώτατα ΣMSγ 19. 20 προεκτεθ. α MS πρ. ἡμῖν VDy πρ. νῦν c m)

57
ἐν κεφαλαίοις μέχρι τοσούτων ἡμῖν ἐφοδευέσθω. συνάψομεν δὲ ἤδη κατὰ τὸ ἑξῆς τῆς ἀκολουθίας τὰ καθ’ ἕκαστα τῆς πραγματείας τῶν εἰς τὸ δυνατὸν τῆς τοιαύτης προρρήσεως ἐμπιπτόντων, ἐχόμενοι πανταχῆ τῆς κατὰ τὸν φυσικὸν τρόπον ὑφηγήσεως.

εἰς δύο τοίνυν τὰ μέγιστα καὶ κυριώτατα μέρη διαιρουμένου τοῦ δι’ ἀστρονομίας νομίας προγνωστικοῦ, καὶ πρώτου μὲν ὄντος καὶ γενι- [*](m 54) κωτέρου τοῦ καθ’ ὅλα ἔθνη καὶ χώρας ἢ πόλεις λαμβανομένου, ὃ καλεῖται καθολικόν, δευτέρου δὲ εἰδικωτέρου τοῦ καθ’ ἕνα ἕκαστον τῶν ἀνθρώπων, ὅπερ καλεῖται γενεθλιαλογικόν, προσήκειν ἡγούμεθα περὶ τοῦ καθολικοῦ πρῶτον ποιήσασθαι τὸν λόγον, ἐπειδήπερ ταῦτα μὲν κατὰ μείζους καὶ ἰσχυροτέρας αἰτίας τρέπεσθαι πέφυκε μᾶλλον τῶν μερικῶς ἀποτελουμένων·

ὑποπιπτουσῶν δὲ ἀεὶ τῶν ἀσθενεστέρων φύσεων ταῖς δυνατωτέραις καὶ τῶν κατὰ μέρος ταῖς καθόλου, παντάπασιν ἀναγκαῖον ἂν εἴη τοῖς προαιρουμένοις περὶ ἑνὸς ἑκάστου σκοπεῖν πολὺ πρότερον περὶ τῶν ὁλοσχερεστέρων προδιειληφέναι.

καὶ αὐτῆς δὲ τῆς καθολικῆς ἐπισκέψεως τὸ μὲν πάλιν κατὰ χώρας ὅλας λαμβάνεται, τὸ δὲ κατὰ πόλεις, καὶ ἔτι τὸ μὲν κατὰ μείζους καὶ περιοδικωτέρας περιστάσεις, οἷον πολέμων ἢ λιμῶν ἢ λοιμῶν ἢ σεισμῶν ἢ κατακλυσμῶν καὶ τῶν τοιούτων, τὸ δὲ κατ’ ἐλάττους καὶ καιρικωτέρας, οἷαί εἰσιν αἱ τῶν ἐτησίων ὡρῶν καὶ ἡ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἀλλοίωσις περί τε ἀνέσεις ἢ ἐπιτάσεις χειμώνων [*](22 cf. Boll, Offenb. Job. 86; Stobaei Anthol. I 21 (p. 191, 20 ss. W-H.); Herm. Exc. VI 8, 414 (Scott); Delcourt Stér. 14) [*](1 τοσοῦτον ἐφοδεύσθω V συνάψωμεν α 2 τὰ V τὰς Σβγ om. Y 3 ἕαστον βγ τῆς προγμ. hic V post ἐμπιπτόντων (v. 4) αβγ 10 ὅπερ V ὁ καὶ αὐτὸ αβγ 12 μὲν Vα om. βγ 18 προδιειληφέναι V περιδιειλ. α διειλ. βγ 20 ὅλαι V κατὰ πόλεις VYβγ κατὰ χώρας καὶ κατὰ πόλεις Σ 31 περιστάσεις οm. MS 22 ἢ λιμῶν ἢ λοιμῶν VM ἢ λοιμῶν ἢ λειμῶν Sy ἢ λιμῶν D ἢ λοιμῶν α 23 καιρικωτέρας VDy καιριωτέρας MS μικροτέρας α 24 ἐτησίων Vα ἐνιαυσιαίων βγ (cf. supra 6,48.) καὶ ἡ V om. cett. 25 ἀλλοίωσις V ἀλλοιώσεις αDy ἐναλλοιώσεις MS)

58
καὶ καυμάτων καὶ πνευμάτων ἢ εὐφορίας τε καὶ ἀφορίας καὶ τὰ τοιαῦτα.

προηγεῖται δὲ καὶ τούτων εἰκότως ἑκατέρου τό τε κατὰ χώρας ὅλας καὶ τὸ κατὰ μείζους περιστάσεις διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν τῇ προειρημένῃ. πρὸς [*](m 55) δὲ τὴν τούτων ἐπίσκεψιν μάλιστα παραλαμβανομένων δύο τούτων, τῆς τε τῶν δωδεκατημορίων τοῦ ξῳδιακοῦ καὶ ἔτι τῆς τῶν ἀστέρων πρὸς ἕκαστα τῶν κλιμάτων συνοικειώσεως καὶ τῶν ἐν τοῖς οἰκείοις μέρεσι κατὰ καιροὺς γινομένων ἐπισημασιῶν,

κατὰ μὲν τὰς συζυγίας ἡλίου καὶ σελήνης τῶν ἐκλειπτικῶν, κατὰ δὲ τὰς τῶν πλανωμένων παρόδους τῶν περὶ τὰς ἀνατολὰς καὶ τοὺς [*](c 15) στηριγμούς, προεκθησόμεθα τὸν τῶν εἰρημένων συμπαθειῶν φυσικὸν λόγον ἅμα παριστάντες ἐξ ἐπιδρομῆς καὶ τὰς καθ’ ὅλα ἔθνη θεωρουμένας ὡς ἐπίπαν σωματικάς τε καὶ ἠθικὰς ἰδιοτροπίας, οὐκ ἀλλοτρίας τυγχανούσας τῆς τῶν συνοικειουμένων ἀστέρων τε καὶ δωδεκατημορίων φυσικῆς περιστάσεως.