Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

Περὶ δὲ τῶν ὁρίων δισσοὶ μάλιστα φέρονται τρόποι· καὶ ὁ μέν ἐστιν Αἰγυπτιακὸς (ὁ πρὸς τὰς τῶν οἴκων ὡς ἐπίπαν [*](21 CCAG Ι 35 f. ν: I 70 f. ν: VIII 3, 105, 38 cf. B.-L. 207 53.; Boll, Plan. 342 ss. ad tab. cf. Val. Additam. p. 366) [*](1 ὡσπερανεὶ Boll ὥσπερ ἂν εἰ Y ὥσπερ ἂν εἴη VL ἤει) ὡσπερεὶ Σβγ 2 τῷ Ταύρῳ LY Ταύρῳ 0111. V (lac. ind.) τῷ τοῦ Ταύρου βγ 7 ὅθεν om. γ δωδεκατημόριον om. V (lac. ind.) 10 καυστικώτατος ​VLDγ καυστικώτερος MS καὶ καυστικώτερος α 12 τὸν Αἰγ. Lo: τῷ τοῦ Αἰγοκέρου V om. βγ 14 ἐν οἷς α ἐν οἷς μᾶλλον βγ 18.19 κατὰ—προσημαίνει οom. D 20 ὥσπερ΄(alt. om. α 21 ὁρίων βγ τῶν ὁρίων LE διαθέσεως VDSy τῶν πέντε ἀστέρων L om. αΜ 22 L deest 44„—50, 23 VDγ om. YMS ὁ πρὸς—κυρείας α Co (Le) om. Vβγ)

45
κυρείας), ὁ δὲ Χαλδαϊκὸς (ὁ πρὸς τὰς τῶν τριγώνων ὁ μὲν οὖν Αἰγυπτιακὸς ὁ τῶν κοινῶς φερομένων ὁρίων οὐ πάνυ τι σῴζει τὴν ἀκολουθίαν οὔτε τῆς τάξεως οὔτε τῆς καθ’ ἕκαστον ποσότητος.

πρῶτον μὲν ἐπὶ τῆς τάξεως πῇ μὲν τοῖς τῶν οἴκων κυρίοις τὰ πρωτεῖα δεδώκασιν, πῇ δὲ τοῖς τῶν τριγώνων, ἐνίοτε δὲ τοῖς τῶν ὑψωμά- των. ἐπεὶ παραδείγματος ἕνεκεν, εἴτε τοῖς οἴκοις ἠκολουθήκασι, διὰ τί τῷ τοῦ Κρόνου εἰ τύχοι πρώτω δεδώκασιν ἐν Ζυγῷ καὶ οὐ τῷ τῆς Ἀφροδίτης; καὶ διά τί ἐν Κριῷ τῷ τοῦ Διὸς καὶ οὐ τῷ τοῦ Ἄρεως;

εἴτε τοῖς τριγώνοις, διὰ τί τῷ τοῦ Ἑρμοῦ δεδώκασιν ἐν Αἰγόκερῳ καὶ οὐ τῷ τῆς Ἀφροδίτης; εἴτε καὶ τοῖς ὑψώμασι, διὰ τί τῷ τοῦ Ἄρεως ἐν Καρκίνῳ καὶ οὐ τῷ, τοῦ Διός; εἴτε τοῖς τὰ πλεῖστα τούτων ἔχουσι διὰ τί έν Ὑδροχόῳ τῷ τοῦ Ἑρμοῦ δεδώκασι, τρίγωνον ἔχοντι μόνον, καὶ οὐχὶ τῷ τοῦ Κρόνου;

τούτου γὰρ καὶ οἶκός ἐστι καὶ τρίγωνον. ἢ διὰ τί ὅλως ἐν Αΐγόκερῳ τῷ τοῦ Ἑρμοῦ πρώτῳ δεδώκασι, μηδένα λόγον ἔχοντι πρὸς τὸ ζῴδιον οἰκοδεσποτείας; καὶ ἐπὶ τῆς λοιπῆς δὲ τάξεως τὴν αὐτὴν ἀναλογίαν ἄν τις εὕροι. δεύτερον δὲ καὶ ἡ ποσότης τῶν ὁρίων οὐδεμίαν ἀκολου- [*](c 12) θίαν ἔχουσα φαίνεται.

ὅ τε γὰρ καθ’ ἕνα ἕκαστον ἀστέρα [*](m 44) ἐπισυναγόμενος ἐκ πάντων ἀριθμός, πρὸς ὄν φασιν αὐτῶν τὰ χρονικὰ ἐπιμερίζεσθαι, οὐδένα οἰκεῖον οὐδὲ εὐαπόδεικτον ἔχει λόγον· ἐάν τε καὶ τούτῳ τῷ κατὰ συναγωγὴν ἀριθμῷ πιστεύσωμεν ὡς ἄντικρυς ὑπ᾿—Αἰγυπτίων [*](1 ὁ πρὸς—οἰκοδ. αβγ om. Procl. 3 τι VY τοι βγ 4 ἕκαστον] ἑκάτερα V μὲν γὰρ α 5 ὅτι πῇ γ δεδώκασι om. α στον] ἑκάτερα V μὲν γὰρ α 5 ὅτι πῇ γ δεδώκασι om. α 6 ενίοτε] ἔνιοι S δὲ] δὲ καὶ α 7 ἕνεκεν V δὲ ἕνεκεν α τοῦ τε ἕν. Μ τοῦ γε ἔν. D τό γε ἕν. S δὲ ταῦτα εἰλήφθω γ εἴτε V οἵτε Y ὅ τε Σ εἰ D εἴ γε ΜS εἴπερ γὰρ γ 8 Κρόνου εἰ τύχοι om. V (lac. ind.) εΐ τύχοι om. γ 9 οὐ om. ρῷ τῆς Αφρ.] ὀτῆς μῆς V 10 οὐ] οὕτω V εἴτε VY εΐτ ἐν β εἰ δὲ Σγ εἴτε] εἰ δέ γε γ εἴτε Vα εἰ δὲ βγ 15 ἔχουσι V 21 ti α ἑκ. ἀστ. Vβγ τῶν ἀστέρων α 23 μερίζεσθαι α 24 συνσγωγὴν ἀγωγὴν βγ συναγωγῆς V τὴν ἐπισυναγωγὴν α)

46
ὡμολογημένῳ, πολλαχῶς μὲν καὶ ἄλλως τῆς κατὰ τὸ ζῴδιον ποσότητος ἐναλλασσομένης ὁ αὐτὸς ἀριθμὸς ἂν συναγόμενος ἀγόμενος εὑρεθείη.

καὶ ὃ πιθανολογεῖν καὶ σοφίζεσθαί τινες ἐπιχειροῦσι περὶ αὐτῶν ὅτι κατὰ παντὸς κλίματος ἀναφορικὸν λόγον οἱ καθ’ ἕκαστον ἀστέρα σχηματιζόμενοί πως χρόνοι τὴν αὐτὴν ἐπισυνάγουσι ποσότητα, ψευδές ἐστι.

πρῶτον μὲν γὰρ ἀκολουθοῦσι τῇ κοινῇ πραγματείᾳ καὶ πρὸς ὁμαλὰς ὑπεροχὰς τῶν ἀναφορῶν συνισταμένῃ μὴ κατὰ μικρὸν ἐγγιζούσῃ τῆς ἀληθείας, καθ’ ἣν ἐπὶ τοῦ διά τῆς κάτω χώρας τῆς Αἰγύπτου παραλλήλου τὸ μὲν τῆς Παρθένου καὶ τῶν Χηλῶν δωδεκατημόριον δεκατημόριον ἐν λη΄ χρόνοις ἑκάτερον καὶ ἔτι τρίτῳ θέλουσιν ἀναφέρεσθαι, τὸ δὲ τοῦ Λέοντος καὶ τοῦ Σκορπίου ἑκάτερον ἐν λε’, δεικνυμένου διὰ τῶν γραμμῶν, ὅτι ταῦτα μὲν ἐν πλείοσι τῶν λε’ χρόνων ἀναφέρεται, τὸ δὲ τῆς Παρθένου καὶ τὸ τῶν Χηλῶν ἐν ἐλάττοσι.

ἔπειτα καὶ οἱ τὸ τοιοῦτον ἐπιχειρήσαντες κατασκευάζειν οὐκέτι φαίνονται κατηκολουθηκότες οὐδὲ οὕτως τῇ παρὰ τοῖς πλείστοις φερομένῃ ποσότητι τῶν ὁρίων καὶ τὰ πολλὰ διηναγκασμένοι καταψεύσασθαι καί που καὶ μορίοις μορίων [*](m 45) χρήσασθαι τοῦ σῶσαι τὸ προκείμενον αὐτοῖς ἕνεκεν, οὐδ’ αὐτοῖς ὡς ἔφαμεν ἀληθοῦς ἐχομένοις σκοποῦ. τὰ μέντοι φερόμενα παρὰ τοῖς πολλοῖς διὰ τὴν τῆς ἔτι ἄνωθεν παραδόσεως ἀξιοπιστίαν τοῦτον ὑπόκειται τὸν τρόπον.

[*](2.8 ὁ αὐτὸς—εὑρεθείη om. γ (in A add. m2) αὐτὸς α om. cett. ἂν VS ἐὰν DMA om. α C 3 καὶ (alt.) ΣDγ δὲ καὶ VY δὲ οὐ MS 5 συσχηματιζόμενοι α 7 ψευδές α ψεῦδος Vβγ Procl S τῶν] τῶν 9 συνιστάμενα μὴ VY μηδὲ Σβγ ἐγγιζούσῃ Boll ἐγγιζούσης VMSy ἐγγιζομένου D ἐγγὺς οὔσῃ α 12 ἐν Va om. βγ 15 ἐν] ἔτι V 10 ἐν αγ Procl. om. β 20 καταψεύσασθαι α διαψ. νβ μὴ διαψ. γ 20.21 καὶ—χρήσασθαι om. Y 21 χρήσασθαι MS ἐχρήσασθαι V ἐχρήσαντο ΣDy χρῆσθαι Co (Le) 22 αὐτοῖς νβ αὐτὸ α αὐτῆς γ ἐχομένοις VS ἐχομένης γ ἔχωμεν Y ἐχόμενον Σ 23. 24 ἔτι ἄνωθεν γ ἐπάνωθεν αMS 24 ὑπόκεινται γ)
47

Ὅρια κατ’ Αἰγυπτίους.

Συνάγεται δὲ ἑκάστου αὐτῶν ὁ ἀριθμὸς οὕτως· Κρόνου μοῖραι νζ΄, Διὸς οθ΄, Ἄρεως ξς΄, Ἀφροδίτης πβ΄ Ἑρμοῦ ος΄· γίνεται ὁμοῦ τξ΄.

Ὁ δὲ Χαλδαϊκὸς τρόπος ἁπλῆν μέν τινα ἔχει καὶ μᾶλλον πιθανήν, οὐχ οὕτως δὲ αὐτάρκη πρός τε τὰς τῶν τριγώνων δεσποτείας τὴν ἀκολουθίαν καὶ τὴν τῆς ποσότητος τάξιν, ὥστε μέντοι καὶ χωρὶς ἀναγραφῆς δύνασθαι σθαι ῥᾳδίως τινὰ διαβάλλειν αὐτούς.

ἐν μὲν γὰρ τῷ πρώ- [*](1 Ὅρ. κ. Αἰγ. VaDM ἔκθεσις Αἰγυπτιακῶν ὁρίων 7 om. S tab. om. V (lac. ind.) S (lineae tantum scriptae) Y (add. man. post. ut videtur) 4 ABBREV ABBREV ς΄] η΄ α ABBREV ABBREV ς΄] ABBREV ζ΄ γ (falso. sed suma recta) 6 ABBREV ABBREV ς΄] ABBREV ζ΄ γ (falso, sed summa recta) 11 ABBREV recta) 11 (Z) ABBREV η΄] ζ΄ α 12 (m) ABBREV ε΄ κδ΄] ABBREV ε΄ κε΄​​​​​​​​​​ L 13 ABBREV ABBREV ABBREV ε΄ α 14 Συνάγεται—16 τξ΄ om. ΣS ὁ V (suprascr.)om. γ 15 μοῖραι γ μὲν ἔτη VDM μὲν Υ γίνεται—τξ΄​​​​​​ om. YM γίνονται ὁμοῦ γ om. cett. λατὰ Χα΄δαὀπθς Σ λατ\π τὸν Χαλδαικὸν τρόπον S 18 δὲ om. Y πρός τε Vβγ τήν πρὸς α 19 τὴν ἀκολουθίαν post αὐτάρκη (18) γ 21 ῥ. τινὰ γ τινα ῥ. MS α (Σ i. mg. ABBREV δύνασθαί τινα διεκβάλλειν)

48
τῳ τριγώνῳ Κριοῦ καὶ Λέοντος καὶ Τοξότου τὴν αὐτὴν [*](m 40) ἔχοντι παρ’ αὐτοῖς κατὰ ζῴδιον διαίρεσιν πρῶτος μὲν λαμβάνει 6 τοῦ τριγώνου κύριος ὁ τοῦ Διός, εἷθ’ ἑξῆς ὁ τοῦ ἐφεξῆς τριγώνου, λέγω δὴ τὸν τῆς Ἀφροδίτης, εἶθ’ ἑξῆς ὁ τῶν Διδύμων ὅ τε τοῦ Κρόνου καὶ ὁ τοῦ Ἑρμοῦ, [*](c 12v) τελευταῖος δὲ ὁ τοῦ λοιποῦ τριγώνου κύριος ὁ τοῦ Ἄρεως.

ἐν δὲ τῴ δευτέρῳ τριγώνῳ Ταύρου καὶ Παρθένου καὶ Αἰγόκερω πάλιν τὴν αὐτὴν κατὰ ζῴδιον ἔχοντι διαίρεσιν, ὁ μὲν τῆς Ἀφροδίτης πρῶτος, εἷθ’ ὁ τοῦ Κρόνου πάλιν καὶ ὁ τοῦ Ἑρμοῦ, μετὰ ταῦτα δὲ ὁ τοῦ Ἄρεως, τελευταῖος δὲ ὁ τοῦ Διός. σχεδὸν δὲ καὶ ἐπὶ τῶν λοιπῶν δύο τριγώνων ἡ τάξις ἥδε συνορᾶται.

τῶν μέντοι τοῦ αὐτοῦ τριγώνου δύο κυρίων, λέγω δὲ τοῦ τοῦ Κρόνου καὶ τοῦ τοῦ Ἑρμοῦ, τὸ πρωτεῖον τῆς κατὰ τὸ οἰκεῖον τάξεως ἡμέρας μὲν ὁ τοῦ Κρόνου λαμβάνει, νυκτὸς δὲ ὁ τοῦ Ἑρμοῦ. καὶ ἡ καθ’ ἕκαστον δὲ ποσότης ἁπλῆ τις οὖσα τυγχάνει.

ἵνα γὰρ καθ’ ὑπόβασιν τῆς τῶν πρωτείων τάξεως καὶ ἡ ποσότης τῶν ἑκάστου ὁρίων μιᾷ μοίρᾳ λείπηται τῆς προτεταγμένης, τῷ μὲν πρώτῳ πάντοτε διδόασι μοίρας η΄, τῴ δὲ δευτέρῳ ζ΄, τῷ δὲ τρίτῳ ς΄, τῷ δὲ τετάρτῳ ε΄, τῴ δὲ πέμπτῳ δ’, συμπληρουμένων οὕτως τῶν κατὰ τὸ ζῴδιον λ΄ μοιρῶν.

συνάγεται δὲ καὶ ἐκ τούτου τοῦ μὲν τοῦ Κρόνου μοῖραι ἡμέρας μὲν οή, νυκτὸς [*](3 ss. B.-L. 210 93.; de ordine planetarum revera Babylonico cf. Boll, Plan. 342 88.; RE. VII 2561 ss) [*](2 πρῶτον V 4 ὁ τοῦ ἐφεξῆς om. V τὸν τῆς Ἀφρ.] ὁ τῆς Ἑρμῆς V 6 τῆς ABBREV γ εἶθ’ om. α 5 ἑξῆς γ ἐφεξῆς aMS ὁ (prius) Vα Procl. οἱ βγ τῶν Διδύμων β Procl. τοῦ τρίτου λέγω δέ Σγ(δὴ) 7 Ταύρου om. V καὶ (prius) om. γ 8 Αἰγ.] Παρθένω V (it.) διαίρεσιν β διαφορὰν Σ (sed in mg. ABBREV διαίρεσιν) γ 9 τῆς Ἀφρ.] τῆς Ἑρμῆς V 10 δὲ αγ δὲ καὶ V 11 δὲ (prius) δὲ καὶ V 12 ἥδε om. V 14 πρῶτον V Proc. 21 ε΄] μοίρας πέντε V πέμπτῳ VS τρίτῳ suprascr. Se) τελευταίῳ α DMγ δ’] μοίρας V 21.22 συμπληρουμ.—μοιρῶν om. V Procl. 22 συνάγονται αMS καὶ om. τούτου Vβ γ τούτων 23 μοῖραι αβ μοῖρα V om. γ)

49
δὲ ξς΄, τοῦ δὲ τοῦ Διὸς οβ΄, τοῦ δὲ τοῦ Ἄρεως ξθ΄, τοῦ δὲ τῆς Ἀφροδίτης οε΄, τοῦ δὲ τοῦ Ἑρμοῦ ἡμέρας μὲν ξς΄, νυκτὸς δὲ οη΄. γίνεται τὸ πᾶν τξ΄.

τούτων μὲν οὖν [*](m 47) τῶν ὁρίων ἀξιοπιστότερα ὡς ἔφαμεν τυγχάνει τὰ κατὰ τὸν Αἰγυπτιακὸν τρόπον καὶ διὰ τὸ τὴν συναγωγὴν αὐτῶν παρὰ τοῖς Αἰγυπτίοις συγγραφεῦσιν ὡς χρησίμην ἀναγραφῆς ἠξιῶσθαι καὶ διὰ τὸ συμφωνεῖν αὐτοῖς ὡς ἐπίπαν τὰς μοίρας τῶν ὁρίων ἐν ταῖς κατατεταγμέναις παρ’ αὐτῶν παραδειγματικαῖς γενέσεσιν·

αὐτῶν μέντοι τούτων τῶν συγγραφέων μηδαμῇ τὴν σύνταξιν αὐτῶν μηδὲ τὸν ἀριθμὸν ἐμφανισάντων, ὕποπτον ἂν εἰκότως καὶ εὐδιάβλητον αὐτῶν γίνοιτο τὸ περὶ τὴν τάξιν ἀνομόλογον.

ἤδη μέντοι περιτετυχήκαμεν ἡμεῖς ἀντιγράφω παλαιῷ καὶ τὰ πολλὰ διεφθαρμένῳ, περιέχοντι φυσικὸν καὶ σύμφωνον λόγον τῆς τε τάξεως καὶ τῆς ποσότητος αὐτῶν, μετὰ τοῦ τάς τε τῶν προειρημένων γενέσεων μοιρογραφίας καὶ τὸν τῶν συναγωγῶν ἀριθμὸν σύμφωνον εὑρίσκεσθαι τῇ τῶν παλαιῶν ἀναγραφῇ.