Περὶ ῥηματικῶν ὀνομάτων

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ ῥηματικῶν ὀνομάτων, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

ὥϲπερ παρὰ τὸ ἐργάζομαι γίνεται ἐρκαὶ ἀποβολῇ τοῦ ϲ ἐργάτηϲ βαρυνόμενον καὶ ἀπὸ τοῦ δεϲποϲτήϲ δεϲπότηϲ, οἰϲτόϲ οἶτοϲ, οὕτω καὶ παρὰ τὸ ϲέϲειϲται ϲειϲτόϲ καὶ ἀποβολῇ τοῦ ϲ καὶ ε ϲῖτοϲ.

τὰ εἰϲ τοϲ ῥηματικὰ πρὸ τοῦ τ τὸ κ ἢ τὸ π ἔχοντx ὀξύνεται, πλεκτόϲ,   ἑλκτόϲ, πνικτόϲ, θελκτόϲ, πεμπτόϲ, ἑκτόϲ ὁ ἐχόμενοϲ.

τὰ διὰ τοῦ ατοϲ ῥηματικὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ μι ἢ ἀπὸ δευτέραϲ ϲυζυγίαϲ τῶν περιϲπωμένων προπαροξύνεται, ἐρατόϲ, ἐλἅτόϲ, περατόϲ, θεατόϲ, φυρατόϲ, ἰατόϲ.

[*](1. 29 Pheogn. 74, 5.)
901

τὰ εἰϲ τοϲ ἀπλᾶ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἔχοντα πρὸ τοῦ τ ψιλὸν κατ’ ἐπιπλοκὴν ἐπιθετικὰ ὄντα καὶ ῥηματικὰ ὀξύνεται, ἑλικτόϲ, ἀμελκτόϲ, χαρακτόϲ, ὀρεκτόϲ. — 83, 8: ὀξύνεται ἱμερτόϲ, ἐγερτόϲ, ὑφαντόϲ ῥηματικά.

τὰ εἰϲ ϲνῶϲ ἐπιθετικὰ ἁπλᾶ ῥηματικὰ ὑπὲρ δύο ϲυλ λαβὰϲ ὀξύνεται, ληιϲτόϲ, μεριϲτόϲ, ὀνομαϲτόϲ. τὰ δὲ ϲύνθετα προπαροξύνεται κτλ.

τὰ εἰϲ ϲα λήγοντα θηλυκὰ ὀνόματα τῇ ου διφθόγγῳ παραληγόμενα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὁρᾶται. ϲχηματίζεται δὲ κατὰ τὸ πλεῖϲτον ἢ μετατίθεται ἀπὸ μετοχῶν, αἴθουϲα αἶθουϲϲα, Φέρουϲα, Κρέουϲα, Μέδουϲα, Ἀλρέθουϲα. οὐδὲν δ’ ὅ τι οὖν ὤφθη διϲύλλαβον εἰϲ α λῆγον τῇ ου διφθόγγῳ παραληγόμενον ὁμοίωϲ ἐν χρήϲει τῇ τῶν παλαιῶν καὶ ἐν κοινῇ ϲυνηθείᾳ, εἰ μὴ μόνον τὸ μοῦϲα.

κνῖϲα γίνεται ἀπὸ μέλλοντοϲ τοῦ κνίζω κνίϲω. διὸ καὶ δι’ ἑνὸϲ γράφεται ϲ καὶ ἔκταϲιν ἔλαβε τοῦ ῑ.

Πῖϲα παρὰ τὸν πίϲω μέλλοντα, οὗ ἡ χρῆϲιϲ παρὰ Πινδάρῳ. Πίνδαροϲ δὲ κατὰ ϲυϲτολὴν τὴν πόλιν εἶπε Πίϲαν.

τὸ κνύζα ἐπὶ τοῦ παρεφθαρμένου καὶ ἐρρυπωμένου ἀπὸ τοῦ κνύω, ἀφ’  οὗ κνύοϲ ἡ φθορά οἰον «κατὰ κνύοϲ ἔχευεν, ψίλωτο δὲ — κάρηνα» (Ηes. frg. XL II) γίνεται ὡϲ παρ’ Ἀνακρέοντι «κνύζη τιϲ ἤδη καὶ πέπειρα γενομένη ϲὴν διὰ μαργοϲύνην ».

τὰ διὰ τοῦ εια θηλυκὰ ἔχοντα ῥῆμα ἀντιπαρακείμενον διὰ τοῦ ἑῦῦ, εἰ μὴ ᾖ ἀπὸ τῶν εἰϲ μων ὀξυιόνων ὡϲ ἡγεμών ἡγεμονεύω ἡγεμονία, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται καὶ παροξύνετοι, ἀλαζονεύω ἀλαζονεία κτλ.

τὰ διὰ τοῦ ια παρὰ μελλόντων γινόμενα παροξύνεται, ὀρέξω ἀνορεξία, πέψω ἀπεψία, προδώϲω προδοϲία.

τὰ ἀπὸ ἐνεϲτώτων παρηγμένα θηλυκὰ εἰϲ εια προπαροξύνεται, ἀπόλω ἀπώλεια,μήδω λήδεια, θέρω θέρεια, θάλλω Θάλεια, ἀνθὸῶ Ἄνθεια.

Ἡρακλέων ὁ Γλαύκου παρὰ τὸ ἄγω φηϲίν. ἔϲτι δὲ ὡϲ παρὰ τὸ ἅρπῶ ἅρπυια, ὀρέγω ὀρέγυια.

τὰ εἰϲ η καθαρὸν τῷ ο παραληγόμενα ὧν προκατάρχῃ ῥῆμα τῷ ε παραληγόμενον πάντα ὀξύνεται, ζέω ζοή, πνέω πνοή, χέω χοή.

τὰ εἰϲ ω καθαρὸν λήγοντα βαρύτονα ῥήματα τὴν [*](1. 40 cf. Arc. 103, 21 et 25.)

902
παραλήγουϲαν ἐν τοῖϲ ῥηματικοῖϲ ὀνόμαϲι βραχεῖαν ἔχει, κονίω κονία, φύω φυή, ἀκούω ἀκοή.

τὰ εἰϲ η λήγοντα θηλυκὰ μετὰ ϲυμφώνου διϲύλλαβα ὀξύνεται τῷ ο παραληγόμενα, εἰ γένοιτο ἀπὸ ῥημάτων τῷ ε παραληγομένων μόνῳ οἱον τρέπω τροπή, τρέφω τροφή, νέμω νομή, ϲτρέφω ϲτροφή, ῥοπή, ϲπονδή ὁλκή,πλοκή,φορβή. προϲέθηκα τῷ ε παραληγόμενα μόνῳ, ἵνα νῦν ἐκφύγω τὸ πόρπη. τοῦτο γὰρ ἀπὸ τοῦ πείρω.

τὰ εἰϲ βη ἰαμβικὰ ῥηματικὰ ὀξύνεται, λαβή, τριβή.

τὰ εἰϲ γη διϲύλλαβα προϲηγορικὰ ὄντα καὶ ῥηματικὰ ἔχοντα τὴν πρὸ τέλουϲ ϲυλλαβὴν εἰϲ ϲύμφωνον καταλήγουϲαν ὀξύνεται οἷον φθογγή, κλαγγή, ὀργή καὶ εἴ τι ὅμοιον.

τὰ εἰϲ γη ἰαμβικὰ ῥηματικὰ ὄντα ὀξύνεται, ταγή ἀπὸ τοῦ τάϲϲω, φυγή, ϲφαγή.

τὰ εἰϲ κη ἰαμβικά, εἰ μὲν τῷ ο παραλήγοιτο, ὀξύνεται ῥηματικὰ ὄντα, πλέκω πλοκή, δέκω δοκή ἡ ὑπόνοια, πέκω ποκή τὸ ἔριον.