Περὶ κλίσεως ὀνομάτων

Τὰ εἰϲ μαϲ διϲύλλαβα, ἔχοντα τὴν πρὸ τέλουϲ ϲυλλαβὴν εἰϲ φῶνήεντα καταλήγουϲαν, περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται, ἤγουν διὰ τοῦ ντ οἷον Θαύμαϲ Θαύμαντοϲ, Δύμαϲ Δύμαντοϲ, Βρίμαϲ Βρίμαντοϲ, Δάμαϲ Δάμαντοϲ.

Τὰ εἰϲ μαϲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἔχοντα τὴν πρὸ τέλουϲ ϲυλλαβὴν εἰϲ φωνῆεν καταλήγουϲαν, ἅπερ θέλει καὶ βραχεῖαν παραλήγεϲθαι, κλίνεται οἷον ἀδάμαϲ ἀδάμαντοϲ, Ὀδόμοϲ Ὀδόμαντοϲ (ἔϲτι δὲ ὄνομα ἔθνουϲ), Γαράμαϲ Γαράμαντοϲ, Πολυδάμαϲ Πολυδάμαντοϲ, Θειοδάμαϲ Θειοδάμαντοϲ, Ἀκάμαϲ Ἀκάμαντοϲ, Εὐρυδάμαϲ Εὐρυδάμαντοϲ, Ἀλκιδάμαϲ Ἀλκιδάμαντοϲ. δεῖ προϲθεῖναι χωρὶϲ τῶν Περϲικῶν ὀνομάτων, ἐκεῖνα γὰρ καὶ μακρᾷ παραλήγεται, καὶ ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Ϲαλάμαϲ Ϲαλάμα, Ϲπιτάμαϲ Ϲπιτάμα.

Τὰ εἰϲ ναϲ λήγοντα ἅπαντα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Πίναϲ Πίνα, Ἀλεναϲ Ἀλένα, Ξέναϲ Ξένα, Πρατίναϲ Πρατίνα, Ἀρτύναϲ Ἀρτύνα, χωρὶϲ τοῦ Κάναϲ Κάναντοϲ.

Τὰ εἰϲ παϲ μονογενῆ ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται, χωρὶϲ τοῦ Κύπαϲ Κύπαντοϲ, οἷον Κάλπαϲ Κάλπα, Πάπαϲ Πάπα, Ϲκόπαϲ Ϲκόπα, Λάμπαϲ Λάμπα, Πάμπαϲ Πάμπα, Λίπαϲ Λίπα. πρόϲκειται «μονογενῆ » διὰ τὸ ἅπαϲ ἅπαντοϲ· τοῦτο γὰρ περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται, ἀλλ’ οὐκ ἔϲτι μονογενέϲ.

Τὰ εἰϲ ραϲ διϲύλλαβα, ἔχοντα τὴν πρώτην καὶ δευτέραν ϲυλλαβὴν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ϲυμφώνου ἢ ἀπὸ τοῦ ἀντιϲτοίχου ἀρχομένην, περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Βάθραϲ Βάβραντοϲ, Πρόφραϲ Πρόφραντοϲ, Τεύθραϲ Τεύθραντοϲ.

Τὰ εἰϲ ραϲ λήγοντα ϲυνεμπίπτοντα μετοχῇ διϲύλλαβα ὁμοίωϲ περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Πείραϲ Πείραντοϲ, Ἄραϲ Ἄραντοϲ· ἔϲτι δὲ ταῦτα ὀνόματα κύρια, καὶ ϲυνεμπίπτει τῇ ἄραϲ καὶ πείραϲ μετοχῇ. Τὰ εἰϲ ραϲ λήγοντα διϲύλλαβα ἔχοντα τὴν πρὸ τέλουϲ εἰϲ α καταλήγουϲαν ὁμοίωϲ περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Τάραϲ Τάραντοϲ, Κάραϲ Κάραντοϲ, Λάροϲ Λάραντοϲ, καὶ τὰ ὅμοια.

Τὰ εἰϲ ραϲ λήγοντα, μηδὲν ἐκ τούτων τῶν προειρημένων ἔχοντα, ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Κάρραϲ Κάρρα, Καίρραϲ Καίρρα, Ϲίρραϲ Ϲίρρα, Ϲιμμόραϲ Ϲιμμόρα, Κύδραϲ Κύδρα, Κόδροϲ Κόδρα, Κοψίφραϲ Κοφίφρα Λάμπροϲ Λάμπρα. Ἀθύραϲ ὡϲ Εὐφορίων « ὕδατα δινήεντοϲ ἀμευϲάμενοϲ Ἀθύραο».

Τὰ εἰϲ ϲαϲ λήγοντα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Χρύϲαϲ Χρύϲα, Βαρβύϲαϲ Βαρβύϲα, Κέρϲαϲ Κέρϲα, Πετίϲαϲ Πετίϲα· χωρὶϲ εἰ μὴ εὑρεθῇ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ παραληγόμενα τῷ ε· τοῦτο δὲ εἴρηται διὰ τὸ Ἀπέϲαϲ Ἀλπέϲαντοϲ, τοῦτο γὰρ διὰ τοῦ ντ κλίνεται, ὅθεν Ἀπεϲάντειοϲ ἔμελλεν εἶναι, ὥϲπερ Αἴαϲ Αἴαντοϲ Αἰάντειοϲ, ἀλλὰ ϲυϲτέλλεται Ζεὺϲ Ἀπεϲάντιοϲ.

Τὰ εἰϲ ταϲ λήγοντα ἅπαντα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Ἀρχύταϲ Ἀρχύτα, Εὐρώταϲ Εὐρῶτα, Ὀφέλταϲ Ὀφέλτα, Ἀκέλταϲ Ἀκέλτα, Τύνταϲ Τύντα χωρὶϲ τοῦ Τελεύταϲ Τελεύταντοϲ, ἔϲτι δὲ ὄνομα κύριον, καὶ τοῦ Κώϲταϲ Κώϲταντοϲ.

Τὰ εἰϲ ψαϲ λήγοντα διϲύλλαβα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται, καὶ παραλήγεται τὸ λ ἢ τὸ α, οἷον Δέλφαϲ Δέλφα, Ἄλφαϲ Ἄλφα, Ἄραϲ Ἄρα τὸ κύριον· τὸ Κύφοϲ Κύφαντοϲ (ἔϲτι δὲ χωρίον τῆϲ Λακωνικῆϲ), περιττοϲυλλάβωϲ κλιθὲν ἤγουν διὰ τοῦ ντ οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν, ἐπειδὴ οὕτε τὸ α, οὕτε τὸ λ παραλήγεται, ἀλλὰ τὸ υ.

Τὰ εἰϲ φαϲ λήγοντα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται, εἰ μὴ παραλήγοιτο τὸ ο, οἷον Κορύφαϲ Κορύφαντοϲ, Ὑπέρφαϲ Τπέρφαντοϲ, Περίφαϲ Περίφαντοϲ, ἐλέφαϲ ἐλέφαντοϲ· τὸ Ἀκύφαϲ (ἔϲτι δὲ [*](1. 10 cf. E. M. 38, 21. l.19 Ἀθόραϲ addidi ex St. B.35, 21. 1. 22 Βαρβύϲαϲ pro Βαρύνϲαϲ dedi ex p. 41 , 26; pro Κέρϲαϲ praebet Lascar. Κόρϲαϲ post κλίνεται addid ὅθεν et in fine ἀλλὰ ϲυϲτέλλεται Ζεὺϲ Ἀπεϲάντιοϲ ex St. B. 104, 16. l. 30 Μώϲταϲ addidi ex St. B. 403, 14.)

Τὰ εἰϲ χαϲ λήγοντα πάντα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Ὕρχαϲ Ὕρχα, Λέχαϲ Λέχα, Κααλλίχαϲ Καλλίχα, Λίχαϲ Λίχα, Λάχαϲ Λάχα· χωρὶϲ εἰ μὴ εὑρεθῇ ἐν τῇ πρώτῃ ϲυλλαβῇ κατὰ τὴν ἄρχουϲαν τὸ κ τοῦτο δὲ εἰρήκαμεν διὰ τὸ Κάλχαϲ Κάλχαντοϲ περιττοϲυλλάβωϲ κλινόμενον, ἤγουν διὰ τοῦ ντ, ἔϲτι δὲ ὄνομα μάντεωϲ. ϲεϲημείωται δὲ τὸ Τρύχαϲ Τρύχοντοϲ, οὕτωϲ γὰρ Λυκόφρων μεταφράϲαϲ καλεῖ Τρύχαϲ πόλιν Εὐβοίαϲ.

Τὰ εἰϲ αϲ λήγοντα διϲύλλαβα, παραληγόμενα τῷ α, ἔχοντα μεταξὺ τῶν δύο αα ἒν τῶν ἀφώνων ϲύμφωνον, μὴ ὄντα ἐπιθετικά, ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οιομ Ϲάκαϲ Ϲάκα, Λάδαϲ Λάδα, Ϲφάδαϲ Ϲφάδα, Λάκαϲ Λάκα, Μέγαϲ Μέγα (ἔϲτι δὲ ὀνόματα κύρια). πρόϲκειται «διϲύλλαβα » ἐν τῷ κανόνι διὰ τὸ λυκάβαϲ λυκάβαντοϲ (ϲημαίνει δὲ τὸν ἐνιαυτόν), « ἓν δὲ ϲύμφωνον », διὰ τὸ Κάλχαϲ Κάλχαντοϲ· τοῦτο γὰρ οὐκ ἔχει ἄφωνον μόνον, ἀλλ’ ἡμίφωνον προηγούμενον. «μὴ ὄντα δὲ ἐπιθετικά» πρόϲκειται διὰ τὸ ἅπαϲ ἅπαντοϲ, ἐπιθετικὸν ὄν, καὶ διὰ τοῦ ντ κλινόμενον.

Τὰ εἰϲ αc λήγοντα διϲύλλαβα παραληγόμενα τῷ α ἔχοντα μεταξὺ τῶν δύο αα ἓν ϲύμφωνον, μὴ τὸ ρ, μονογενῆ, ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Ϲάκαϲ Ϲάκα, Λάδαϲ Λάδα. τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ τὸ Μάμαϲ ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Μάμαϲ Μάμα. πρόϲκειται ἐν ϲύμφωνον » διὰ τὸ Κάλχαϲ Κάλχαντοϲ δύο ϲύμφωνα ἔχον οὐ περιττοϲυλλάβωϲ κλινόμενον. πρόϲκειται « μὴ τὸ ρ» διὰ τὸ Τάραϲ Τάραντοϲ. πρόϲκειται « μονονον. » διὰ τὸ ἅπαϲ ἅπαντοϲ, τριγενὲϲ ὂν καὶ περιττοϲυλλάβωϲ κλινόμενον· ὁ ἅπαϲ γὰρ ἡ ἅπαϲα καὶ τὸ ἅπαν.

Τὰ εἰϲ αϲ διϲύλλαβα, ἔχοντα τὴν πρώτην καὶ δευτέραν ϲυλλαβὴν ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ ϲυμφώνου ἀρχομένην, ἢ ἀπὸ τοῦ ἀντιϲτοίχου, περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον γίγαϲ γίγαντοϲ, Βίβαϲ Βίβαντοϲ, Τεύθραϲ Τεύθραντοϲ, Πρόφραϲ Πρόφραντοϲ, Κάλχαϲ Κάλχαντοϲ. τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ τὸ Μάμαϲ Μάμαντοϲ διὰ τοῦ ντ κλίνεται. δεῖ προϲθεῖναι τῷ [*](l. 1 de Ἀκύφαϲ cf. S. B. 66, 3. — ὁ θεόπνευϲτοϲ ὁ ἰατρόϲ Lucas esse videtur in Act. Apostol. occurrit nomen Ἀκύλαϲ et hoc fortasse a Choerobosco hic cum voce Ἀκύφαϲ collatum est. Totum locum sic fero scribendum esse dixerim : τὸ Ἀκύφαϲ (ἔϲτι δὲ ὄνομα πόλεωϲ Δωρικῆϲ) ἀρϲενικῶϲ λέγεται οἷον ὁ Ἀκύφαϲ. τὸ δὲ Ἀκύλαϲ ἰϲοϲυλλάβωϲ ὁ θεόπνευϲτοϲ ὁ ἰατρόϲ, τὸν Ἀκύλαν γὰρ εἴρηκε τὴν αἰτιατικήν. l. 9 exceptionem de Τρύχαϲ addidi ex St. B 639, 15, qui respicit versum 374: ϲπίλοι καὶ Τρυχατὰ καὶ ταχὺϲ Νέδων, ubi Stephanum legisse videri καὶ Τρύχοντα monuit Hermann. opusc. V p. 240 ut Meinekius adnotavit. l. 18 post ἄφωνον apposui μόνον et post ἡμίφωνον προηγούμενον. l 25 δύο ϲύμφωνα ἔχον scr. pro ἔχοντα. l. 29 canonem in brevius contraxi. l. 31 pro Βίαϲ scribendum esse Βίβαϲ canon ipsc significat.)

Τὰ εἰϲ αϲ τριϲύλλαβα παραληγόμενα διχρόνῳ ϲυνεϲταλμένῳ, ἀρχόμενα ἀπὸ τοῦ α, εἰ ἔχει ἄρχον τῆϲ τελευταίαϲ ϲυλλαβῆϲ ἕν τι τῶν μέϲων ἢ τὸ μ, περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται· οἷον ἀλίβαϲ ἀλίβαντοϲ, ὃ ϲημαίνει τὸ ὄξοϲ, Ἀθάμαϲ Ἀθάμαντοϲ, Ἀκράγαϲ Ἀκράγαντοϲ. τὸ Ϲακάδαϲ Ϲακάδα ἔχον τὸ δ ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται, καὶ οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν, ἐπειδὴ οὐκ ἄρχεται ἀπὸ τοῦ α, ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ ϲ.

Τὰ εἰϲ αϲ λήγοντα πρὸ τοῦ α ἐν τι τῶν διπλῶν ἢ ἕν τι τῶν δαϲέων ἢ ἕν τι τῶν ψιλῶν ἢ ἔχοντα τὸ ϲ, μονογενῆ, μὴ ϲύνθετα ἀπὸ μετοχῆϲ, μὴ ἐν διϲυλλάβῳ ἔχοντα τὴν πρώτην καὶ δευτέραν ϲυλλαβὴν ἀπὸ τοῦ ἀντιϲτοίχου ἀρχομέναϲ, ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον Ἑλίξαϲ Ἑλίξα, Ἀρίζαϲ Ἀρίζα, Ἀνάξαϲ Ἀνάξα, Γαρτάζαϲ Γαρτάζα, Ἄψοϲ Ἄψα, Παγάθαϲ Παγάθα, Ϲτρούθαϲ Ϲτρούθα, Δέλφαϲ Δέλφα, Ὕρχαϲ Ὕρχα, Πελέκαϲ Πελέκα, Περδίκκαϲ Περδίκκα, Ἀρχύταϲ Ἀρχύτα, Εὐρώπαϲ Εὐρώπα, Κάλπαϲ Κάλπα, Ϲκόπαϲ Ϲκόπα, Χρύϲαϲ Χρύϲα, Βαρβύϲαϲ Βαρβύϲα. εἰ δὲ περιττοϲυλλάβωϲ κλιθείη, ἢ τῷ υ παραλήγεται ἢ τῷ ε οἷον Βύζαϲ Βύζαντοϲ, Κορύφαϲ Κορύφαντοϲ, ἐλέφαϲ ἐλέφαντοϲ. πρόϲκειται ἐν τῷ κανόνι «μονογενῆ », διὰ τὸ ἅπαϲ ἅπαντοϲ, πρόπαϲ πρόπαντοϲ. πρόϲκειται «μὴ ϲύνθετα ἀπὸ μετοχῆϲ» διὰ τὸ φαϲ, Περίφαϲ Περίφαντοϲ, πέρφαϲ Ὑπέρφαντοϲ. πρόϲκειται «μὴ ἐν διϲυλλάβῳ ἔχοντα τὴν πρώτην καὶ δευτέόαν ϲυλλαβὴν ἀπὸ τοῦ ἀντιϲτοίχου ἀρχομέναϲ» διὰ τὸ Κάλχαϲ Κάλχαντοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ αϲ ϲυντεθειμένα τὴν τοῦ ἁπλοῦ φυλάττει κλίϲιν, οἷον Θόαϲ Θόαντοϲ Λυκοθόαϲ Λυκοθόαντοϲ, πᾶϲ παντόϲ ϲύμπαϲ ϲύμπαντοϲ, μέλαϲ μέλανοϲ παμμέλαϲ παμμέλανοϲ, τάλαϲ τάλανοϲ τριτάλαϲ τριτάλανοϲ.

Τὰ εἰϲ αϲ παρὰ μετοχῆϲ τῆϲ εἰϲ αϲ ϲυντεθειμένα περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται, οἷον τλάϲ Ἄτλαϲ Ἄτλαντοϲ, βάϲ Ἄβαϲ Ἄβαντοϲ, φάϲ Περίφαϲ Περίφαντοϲ ὡϲ ϲτάϲ περίϲταϲ περίϲταντοϲ. τὰ εἰϲ αϲ ἀπὸ βαρυτόνου ῥήματοϲ ϲυντεθειμένα περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται, οἶον λείβω ἀλίβαϲ ἀλίβαντοϲ (ϲημαίνει δὲ τὸ ὄξοϲ), φείδομαι Ἀφείδαϲ Ἀφείδαντοϲ, κάμνω Ἀκάμαϲ Ἀκάμαντοϲ, δάμνω Πολυδάμαϲ Πολυδάμαντοϲ.

Τὰ εἰϲ αϲ ἀπὸ περιϲπωμένου ῥήματοϲ ϲυντεθειμένα ἰϲοϲυλλάβωϲ κλίνεται οἷον ἀλοιῶ (ϲημαίνει δὲ τὸ τύπτω) πατραλοίαϲ πατραλοία, βῶ (τὸ πορεύομαι) Ἰόβαϲ Ἰόβα, πίπῳ (ϲημαίνει δὲ τὸ περιβλέπομαι) παρθενοπίπαϲ παρθενοπίπα.