Περὶ ὀρθογραφίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ ὀρθογραφίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

Τὰ εἰϲ θρον οὐδέτερα διὰ τοῦ ε γράφεται οἷον βέρεθρον, πολίεθρον, πέλεθρον, θύρεθρον. ϲεϲημείωται τὸ ὕπαιθρον.

Τὰ εἰϲ οϲ οὐδέτερα εἴτε διϲύλλαβα εἴτε ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὀνόματα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφει τὴν παραλήγουϲαν οἷον βέλοϲ, δέλοϲ, [*](l. 3 An Ox. II 326. l. 5 Theogn. 111, 33. l. 9 Ep. Cr. I 127, 20, E. M. 328, 10, An. Ox. I1 323, 8. l. 13 Theogn. 117, 18. l. 16 Theogn. 3, περὶ ποϲ. 309, 28, Choer. Orth. 262, 30. l. 31 Theogn. 127, 20, Ἠλακαταῖον ταῖον explevi ex St. B. s. v. ap. Theogn. τόποϲ Λακωνικῆϲ ad vocem praetermissam pertinere videntur. l. 35 περὶ ποϲ. 309, 21, coll. An. Ox. II 324, 3, unde πέλεθρον θύρεθρον addid. l. 37 Theogn. 77, 3, περὶ ποϲ. 309, 19. Speciatim)

427
βρέφοϲ, δέοϲ, κλέοϲ, μέγεθοϲ, ϲτέλεχοϲ. ϲεϲημείωται τὸ λαῖφοϲ καὶ αἶϲχοϲ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γραφόμενα.

Τὰ διὰ τοῦ εγω ῥήματα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται οἷον φλέγω, ψέγω· ἢ καὶ τὰ ἔχοντα τὸ ο ἐγκείμενον ἐν τοῖϲ ὀνόμαϲιν ἔχει τὸ ε ἀντιπαρακείμενον ἐν τοῖϲ ῥήμαϲιν.

Τὰ διὰ τοῦ εδω ῥήματα εἴτε βαρύτονα εἴτε περιϲπώμενα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται, ἔδω τὸ ἐϲθίω, μέδω. ταῦτα δὲ διφορεῖται· εἰϲὶ γὰρ βαρύτονα καὶ περιϲπώμενα ὡϲ παρὰ τῷ ποιητῇ «Δωδώνηϲ μεδέων» (Π 234) καὶ ἐδῶ, ἐξ οὗ ἤδεϲται ἐδεϲτόν καὶ ἀνέδεϲτον τὸ μὴ ἐϲθιόμενον. περιϲπώμενα δέ εἰϲι πεδῶ μεδῶ ϲκεδῶ. ϲεϲημείωται τὸ αἰδῶ, ὃ ϲημαίνει τὸ αἰδοῦμαι. γράφεται δὲ διὰ τῆϲ αι διφθόγγου.

Τὰ διὰ τοῦ εθω ῥήματα διϲύλλαβά τε καὶ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται καὶ βαρύνεται οἷον ϲπερέθω, ϲχέθω, νεμέθω, ἔθω, βρεμέθω, ἀερέθω, χρεμέθω, φαέθω, τελέθω, ἐγερέθω, φλεγέθω. τὸ τηλεθῶ περιϲπώμενον ϲεϲημείωται τὴν τρίτην ἀπὸ τέλουϲ ἔχον φύϲει μακρὰν καὶ τὸ αἴθω ἐπὶ τοῦ καίω διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γραφόμενον.

Τὰ διὰ τοῦ εζω ῥήματα διϲύλλαβα οὐδέποτε τῇ αι διφθόγγῳ παραλήγεται οἷον ῥέζω, ἕζω. τὸ παίζω ϲεϲημείωται διὰ τῆϲ αι διφθόγγου.

Τὰ διὰ τοῦ ελω ῥήματα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται, πέλω, κέλω, μέλω, θέλω.

Τὰ διὰ τοῦ εμω ῥήματα διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται, πλὴν τοῦ μαιμῶϲα ἡ ὁρμῶϲα.

Τὰ εἰϲ νω ῥήματα παραληγόμενα τῇ αι διφθόγγῳ, ἐὰν ἔχῃ τὸ α ἐν τῷ μέλλοντι ἀναφαινόμενον, διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον φανῶ φαίνω, ῥανῶ ῥαίνω. τὸ μέντοι μένω διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφεται, ἐπειδὴ οὐκ ἔχει ἐν τῷ μέλλοντι τὸ α.

Τὰ διὰ τοῦ αιρω ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὄντα διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον μαρμαίρω τὸ λάμπω, μεγαίρω τὸ φθονῶ, καρκαίρω τὸ κτυπῶ. πρόϲκειται ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ διὰ τὸ δέρω καὶ φέρω.

Τὰ διὰ τοῦ αιω διϲύλλαβα ἢ καὶ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβάϲ, μὴ μελετήϲαντα παραϲχεῖν ϲυναίρεϲιν ἢ ἐν κινήϲει τινὶ γεννᾶν τὸ ο ἢ τὸ υ προϲλαμβάνειν ἐν τῷ μέλλοντι διὰ τῆϲ αι διφθόγγου γράφεται οἷον κλαίω, καίω, παίω, ναίω τὸ οἰκῶ. ἐπὶ γὰρ τοῦ κολυμβῶ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ. προϲλαμβάνει γὰρ τὸ υ ἐν τῷ νεύϲω. γαίω τὸ γαυριῶ, ῥαίω, παλαίω, κεραίω, λιλαίω, ἀγαίω, ϲταλαίω, χαλαίω, κρεμαίω, διχαίω. πρόϲκειται «μὴ μελετήϲαντα πάϲχειν ϲυναίρεϲιν» διὰ τὸ ποιέω ποιῶ, νοέω νοῶ. [*](tim de nominibus in εφοϲ An. Ox. II 394, 16 τὰ διὰ τοῦ εφοϲ διϲύλλαβα μονογενῆ διὰ τοῦ ε ψιλοῦ γράφονται, βρέφοϲ, κέφοϲ, ϲτέφοϲ, νέφοϲ χωρὶϲ τοῦ λαῖφοϲ. l 3 E. M. 559, 21. l. 6 Ep. Cr. I 235, 5 (E. M. 498, 57), Theogn. 140, 30. l. 12 Theogn. 141, 13. l. 17 Theogn. 142, 1 cf. Mon. 22, 31. l. E. M. 444, 48; μέλω scripsi pro φέλω. l. 21 Ep. Cr. I 91, 5. l. 23 περὶ ποϲ. 312, 1, Theogn. 144, 20 et 145, 4. l. 27 περὶ ποϲ. 312, 6 cf Theogn. 145, 9. l. 30 Theogn. 145, 24 cf. Ep. Cr I 259, 8 et 112, 11, Choer. Ep. in Psalm. 3, 55, An. Ox. II 324, 8.)

428
πρόϲκειται «μὴ ἐν κινήϲει τινὶ γεννῶντα τὸ ο» διὰ τὸ ῥέω ῥοή καὶ πνέω πνοή καὶ εἴ τι ἄλλο τοιοῦτον. ταῦτα γὰρ καὶ τὸ υ προϲλαμβάνει ἐν τῷ ῥεύϲω, πλεύϲω μέλλοντι· καὶ ὁμοίωϲ δὲ ἐν τῷ νεύϲω, χεύϲω. καὶ τρέπει τὸ ε εἰϲ ο ἐν τῷ χοή καὶ προχοή. ϲεϲημείωται τὸ κέω, ἐξ οὗ τὸ κέομαι καὶ ἐν πλεοναϲμῷ τοῦ ι καὶ ϲυγκοπῇ τοῦ ο κεῖμαι. ϲημειωτέον διὰ τοῦ ψιλοῦ γραφόμενον καὶ τὸ ἔω τὸ ὑπάρχω, ἐξ οὗ τὸ εἰμί, καὶ τὸ ἔω τὸ πορεύομαι, ἐξ οὗ τὸ εἶμι τὸ περιϲπώμενον, καὶ ἕω τὸ δαϲυνόμενον καὶ βαρυνόμενον, ἐξ οὗ παραγωγὸν τὸ ἑννύω.

Τὰ εἰϲ αι λήγοντα ἐπιρρήματα μονοϲύλλαβα τρία ἐϲτὶν αἵ, τὸ δαϲυνόμενον ὡϲ ὅταν λέγωμεν αἳ τάλαϲ, καὶ αἴ τὸ εὐκτικόν, ὅπερ ἀντὶ τοῦ εἴ γέγονε Δωρικῇ τροπῇ τοῦ ε εἰϲ α ὡϲ κύπειρον καὶ τὸ ναί ϲυγκαταθέϲεωϲ.

Τὰ ϲχετλιαϲτικὰ εἰϲ αι λήγοντα ἐπιρρήματα χαίρει τῇ αι διφθόγγῳ βαβαί, ἀτταταῖ, παπαῖ, μεθ᾿  ὧν πάλαι καὶ χαμαί.