De Specialibus Legibus (lib. i‑iv)

ὧν ἔνιοι τρανότερον τῆς διὰ τῶν ὀφθαλμῶν τὴν διὰ τῆς ψυχῆς λαβόντες αἴσθησιν, ὡς ἐν τοῖς ἑτέρων σώμασιν αὐτοὶ κακούμενοι, τῷ βίῳ προαπετάξαντο ξίφεσιν ἢ φαρμάκοις ἢ ἀγχόναις, μεγάλην ὡς ἐν κακοπραγίαις νομίζοντες ἐπιτυχίαν τὴν ἄνευ βασάνων τελευτήν·

οἱ δὲ μὴ φθάσαντες ἑαυτοὺς διαχρήσασθαι, καθάπερ ἐν ταῖς τῶν κλήρων ἐπιδικασίαις, κατὰ στοῖχον ἤγοντο οἱ ἀπὸ τοῦ γένους πρῶτοι καὶ μετ’ αὐτοὺς δεύτεροι καὶ τρίτοι μέχρι τῶν ὑστάτων· καὶ ὁπότε μηδεὶς λοιπὸς εἴη τῶν συγγενῶν, διέβαινε τὸ κακὸν καὶ ἐπὶ τοὺς γειτνιῶντας, ἔστι δ’ ὅτε καὶ ἐπὶ κώμας καὶ πόλεις, αἳ ταχέως ἔρημοι καὶ κεναὶ τῶν οἰκητόρων ἐγένοντο μετανισταμένων καὶ σκεδαννυμένων ἔνθα λήσεσθαι προσεδόκων.

ἀλλ’ οὐδὲν ἴσως θαυμαστόν, εἰ φορολογίας ἕνεκα βάρβαροι τὰς φύσεις, ἡμέρου παιδείας ἄγευστοι, δεσποτικοῖς πειθαρχοῦντες ἐπιτάγμασι τοὺς ἐτησίους ἀναπράττουσι δασμούς, οὐ μόνον ἐκ τῶν οὐσιῶν ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν σωμάτων, ἄχρι καὶ ψυχῆς τοὺς κινδύνους ἐπιφέροντες ὑπὲρ ἑτέρων ἑτέροις.

ἤδη δὲ καὶ οἱ τῶν δικαίων ὅροι καὶ κανόνες, αὐτοὶ οἱ νομοθέται, πρὸς δόξαν μᾶλλον ἢ πρὸς ἀλήθειαν ἀπιδόντες, τῶν ἀδικωτάτων ὑπέμειναν [*](1 φυγόντως (sic) FP 2 κατατείνων SFMP: κατακτείνων ceteri (Turn.) 3 ἄμμου σπυρίδα πλήρη FL-: πληροῦν ἢ (ἄ. σπ. om.) S, ἄ. σ. π. om. ἐκδησάμενος om. ΑΗ2 ἀνῆρται P 3.4 τῶν αὐχένων SFM: τὸν αὐχένα ceteri (Turn.) 4 ἐν ὑπαίθρῳ om. AH2 5 ἀθρόοις S pr. καὶ om. AH2 6 βιαζόμενοι] πιεζόμενοι coni. Mang. 6. 7 ἀπαγορεύωσιν SFM: ἀπαγορεύσωσιν ceteri (v) 7 προσαλγῶσιν F, προάγωσιν S, προαλλαγῶσιν ΑΗ2 8 τρανότερον SF: τρανοτέραν ceteri (v) 9 κακούμενοι] καλούμενοι S 10 ἣ ξίφεσιν S μεγάλαις ΑΗ2 ἐν om. M κακοπραγία ΑΗ2 10. 11 νομίζοντες ἐπιτυχίαν om. F 11 εὐτυχίαν coni. Mang. ἑαυτοὺς SF: αὑτοὺς ΜΗ1 corr., αὐτοὺς AH2GR 12 κλήρων καὶ ἐπικλήρων F στοῖχον SFM: στοιχεῖον ceteri (v) ; στίχον voluit Mang. 13 μετὰ τούτους S 14 μηδεὶς λοιπὸς F: μηδεὶς λοιπὸν SGH1P, λοιπὸν μηδεὶς MAH2 τῶν συγγενῶν F: τῶν om. ceteri (v) 15 ἔστιν S 16 κεναὶ om. Α ἐγίνοντο S2AP 17 προσεδόκουν H1P 18 βάρβαροι τὰς φύσεις βάρβαροι (sic) ΑΗ2 19 πειθαρχοῦντες δεσποτικοῖς transp. H1P (v) ἐπιτάγμασι(ν) SF: προστάγμασι ceteri (v) 21 ἄχρι SF: μέχρι ceteri (v) ὑποφέροντες S 22 ἤδη δὲ et οἱ om. S αὐτοὶ νομοθέται οἲ S 23 δόξας F ἀπιδόντες] ἀποδιδόντες τὰ AH2 ἀδικωτάτων codd.: ἀδικημάτων Turn. 13*)

φαίην ἄν· εἰ μὲν γὰρ συνεξήμαρτον, καὶ συγκολαζέσθωσαν, εἰ δὲ μήτε κατεκοινώνησαν μήτε ζηλωταὶ τῶν ὁμοίων ἐγένοντο μήτε ταῖς τῶν οἰκείων εὐτυχίαις ἐπαρθέντες ἐνηδυπάθησαν, τίνος χάριν ἀναιρεθήσονται; ἢ δι’ ἓν τοῦτο μόνον, ὅτι συγγενεῖς εἰσι; γένους γὰρ ἢ παρανομημάτων αἱ τιμωρίαι;

χρηστῶν ἴσως ὑμεῖς, ὦ σεμνοὶ νομοθέται, τῶν οἰκείων ἐλάχετε· μοχθηροὶ δ’ εἴπερ ἐγένοντο, δοκεῖτέ μοι μηδ’ ἂν εἰς νοῦν ποτε βαλέσθαι τὰς τοιαύτας προστάξεις, ἀλλὰ καὶ γράφοντας ἑτέρους δυσχερᾶναι, διὰ τὴν τοῦ μηδὲν ἀνήκεστον παθεῖν προφυλακὴν * * * τὸν ἐν ἀσφαλεῖ βίῳ διάγοντα μετὰ τῶν κινδυνευόντων σκοπεῖν καὶ ἐν ταῖς ἴσαις κακοπραγίαις ἐξετάζεσθαι· τὸ μὲν γὰρ ἔχει δέος, ὃ φυλαττόμενός τις οὐδ’ ἂν ἕτερον περιΐδοι, τὸ δ’ ἐστὶν ἄφοβον, ὑφ’ οὗ πολλάκις ἀνεπείσθησάν τινες ἀλογεῖν ἀνθρώπων ἀνυπαιτίων ἀσφαλείας.

ταῦτ’ οὖν ἐκλογισάμενος ὁ ἡμέτερος νομοθέτης καὶ τὰ παρὰ τοῖς ἄλλοις ἁμαρτήματα συνιδὼν ὡς φθοροποιὰ τῆς ἀρίστης πολιτείας ἀπεστράφη καὶ διεμίσησε [καὶ] τοὺς χρωμένους εἴτε ῥᾳθυμίαις εἴτε ἀπανθρωπίαις καὶ κακίαις καὶ οὐδέποτέ [*](2 τοῖς δὲ τυράννοις] τῶν τυράννων ΑΗ2 τὰς ἐγγυτάτω om. ΑΗ2 ἐγγυτάτω] ἀνωτάτω Η1 τὰς . . . οἰκίας] τοὺς . . . οἰκείους coni. Mang. 3 μήτε] μὴ S 4 ἐγίνοντο ΑΗ2 οἰκείων] οἰκιῶν S συντυχίαις S 5 ἐπαρθέντας G ἀναιρεθήσονται SFM: ἀναιρήσονται ceteri (Turn.) 6 μόνον om. Α 7 ὡς σεμνοὶ S, σεμνοὶ om. M 8 ἐγίνοντο Α μηδ’ ἂν] μηδὲ F 8. 9 βάλλεσθαι S 9 προστάξεις] πράξεις ΑΗ2 γράφοντας ἑτέρους S: γράφοντος ἑτέρου F, γράφουσιν ἑτέροις ceteri (v) δυσχεραίνειν S 10 τὴν om. S ἀνηκέστατον S πρὸς φυλακὴν F lacunam indicavit Mang. ἄσφ’ ἁλῆ S 10. 11 ἀσφαλεία βίου H1P 11 μετὰ om. S σκοπεῖν suspectum 12 ἐξετάζεσθαι F: συνεξετάζεσθαι ceteri (v) ἔχειν S ὃ om. S 12. 13 οὐδ’ ἄν] οὐδὲν S, οὐδένα F, οὐκ ἄν ΑΗ2 13 τόδ’ ἔστιν M ἀφ’ οὗ AH2 ἐπείσθησαν AH2, ἀνεσπάσθησαν L (Turn. 14 ἀλογεῖν om. F ἀσφαλείας SFM: ἀσφάλειαν AH2, ἀσφαλείαις GH1P (v) 15 τὰ om. S παρὰ τοῖς ἄλλοις F, πέρα τοῖς ἄλλοις S: παρ’ ἄλλοις ceteri (v) ἁμαρτήμασιν S 16 ἀρίστης] ἄλλης S ἐμίσησε S καὶ post διεμίσησε seclusit Mang. 17 alt. εἴτε F: εἴτ’ ceteri utrumque καὶ om. F κακίας F) [*](1 cf. Cic. de incent. II 144 Ex contrariis autem legibus controversia nascitur . . . hoc modo: lex: Qui tyrannum occiderit, Olympionicarum praemia capito et quam volet sibi rem a magistratu deposcito et magistratus ei concedito. et altera lex: Tyranno occiso quinque eius proximos cognatione magistratus necato. Curtius Ruf. VI 4220 Interim equites . . . legem Macedonum veriti, qua cautum erat, ut propinqui eorum qui regi insidiati essent cum ipsis necarentur, alii se interficiunt, alii . . . fugiunt.)

διόπερ ἄντικρυς ἀπεῖπεν υἱοὺς ἀντὶ γονέων ἢ γονεῖς ἀντὶ υἱῶν ἀναιρεῖσθαι, δικαιώσας ὧν τὰ ἁμαρτήματα τούτων εἶναι καὶ τὰς τιμωρίας, εἴτε ζημίας χρημάτων εἴτε καὶ πληγὰς καὶ βιαιοτέρας ὕβρεις εἴτε τραύματα καὶ πηρώσεις καὶ ἀτιμίας καὶ φυγὰς καὶ ὅσα ἄλλα τῶν ἐπὶ δίκαις· ἑνὸς γὰρ τοῦ μὴ ἕτερον ἀνθ’ ἑτέρου κτείνειν μνησθεὶς καὶ τὰ ἡσυχασθέντα προσπεριέλαβεν.

Ἀγοραὶ καὶ βουλευτήρια καὶ δικαστήρια καὶ θίασοι καὶ σύλλογοι πολυανθρώπων ὁμίλων καὶ ὁ ἐν ὑπαίθρῳ βίος διὰ λόγων καὶ πράξεων κατὰ πολέμους καὶ κατ’ εἰρήνην ἀνδράσιν ἐφαρμόζουσι, θηλείαις δὲ οἰκουρία καὶ ἡ ἔνδον μονή, παρθένοις μὲν εἴσω κλισιάδων τὴν μέσαυλον ὅρον πεποιημέναις, τελείαις δὲ ἤδη γυναιξὶ τὴν αὔλειον.

διττὸν γὰρ πόλεων εἶδος, μειζόνων καὶ βραχυτέρων· αἱ μὲν οὖν μείζους ἄστη καλοῦνται, οἰκίαι δ’ αἱ βραχύτεραι. τὴν δ’ ἑκατέρων προστασίαν διειλήχασιν ἄνδρες μὲν τῶν μειζόνων, ἧς ὄνομα πολιτεία, γυναῖκες δὲ τῶν βραχυτέρων, ἧς ὄνομα οἰκονομία.

μηδὲν οὖν ἔξω τῶν κατὰ τὴν οἰκονομίαν πολυπραγμονείτω γυνὴ ζητοῦσα μοναυλίαν μηδ’ οἷα νομὰς κατὰ τὰς ὁδοὺς ἐν ὄψεσιν ἀνδρῶν ἑτέρων ἐξεταζέσθω, πλὴν εἰς ἱερὸν ὁπότε [*](1 τῶν συμβεβιωκότων AH2GH1P (coni. Mang.): τῶν συμβεβηκότων FL2 (v), τῶν πολιτῶν M, om. S 2 ἑτέρους F ἀντεῖπεν F 3 ἀντὶ υἱῶν S: ἀνθ’ υἱῶν ceteri (v) ὦν] ὧν ἂν F 5 βεβαιοτέρας Α 6 ὅσα SFM: ὅσ’ ceteri post δίκαις add. δή F τοῦ] τὸ P ἀνθ’ ἑτέρων GH1P (Turn.) 7 κτεῖναι Α μνησθεὶς om. SF τὰ ἡσυχασθέντα] τὰς ἡσυχῆ S, ταύτας ἡσυχῆ F περιέλαβεν AH2, προσλαβεῖν S 8 tit. περὶ τοῦ μὴ ἀναισχυντεῖν γυναῖκας SFAH2 mg MH1P: om. G 9 καὶ δικαστήρια om. F 10 ἐν] μὲν M 11 κατ’ SF: κατὰ ceteri ἐφαρμόζουσιν SM 12 δὲ SF: δ’ ceteri ἡ ἔνδον μονή 8: ἡ om. ceteri (v) κλασιάδων (sic) S τὴν om. K 13 μέσαυλον F: μεταυτὸν (sic) S, μεσαύλιον ceteri (v) δ’ FAH2 ἤδη om. SM γυναιξὶν S αὔλιον codd. 14 διττῶν S εἶδος πόλεων transp. H1P (v), εἶδος πόλεως F 15 ἄστη S1FAH2: ἀσταὶ S2, ἀσταὶ ceteri (v) οἰκείαι (sic) S 16 ἧς corr. ex οἷς H1 17. 18 κατ’ οἰκονομίαν ’P (v) 18 ζητοῦσαν Α; ζηλοῦσα coni. Mang. μόνον αὐλίαν (sic) S νομὰς] σοβὰς coni. Mang. 19 post ἀνδρῶν inserunt verba ἐπε·κθεῖν—στρατεία (198,5. 6) eadem post ἀνδρῶν (198,4) repetunt AH2 ἐξεταζέσθω] ἐργαζέσθω H1 (Turn.) ὁπότε] ὁπόταν P, ὅπου S 12 cf. Menand. frg. 546 Κ. (Nauck, MiMangcs éco-romains VI 1 p. 119.))

τὸ δὲ λοιδορουμένων ἢ συμπλεκομένων ἀνδρῶν ἐπεκθεῖν τολμᾶν κατὰ πρόφασιν συμμαχίας ἢ βοηθείας γυναῖκας ἐπίληπτον καὶ οὐ μετρίως ἀναίσχυντον, ἃς οὐδ’ ἐν πολέμοις καὶ στρατείαις καὶ τοῖς ὑπὲρ πάσης τῆς πατρίδος κινδύνοις ἐδικαίωσεν ὁ νόμος ἐξετάζεσθαι, τὸ πρέπον ἰδών, ὅπερ ἀκίνητον ἀεὶ καὶ πανταχοῦ φυλάττειν διενοήθη, νομίσας αὐτὸ τοῦτ’ εἶναι καθ’ αὑτὸ νίκης καὶ ἐλευθερίας καὶ πάσης ἄμεινον εὐτυχίας.

ἐὰν μέντοι καὶ πυθομένη τις ὑβρίζεσθαι τὸν ἄνδρα, πόθῳ τῷ πρὸς ἐκεῖνον ἡττηθεῖσα φιλανδρίας, ὑπὸ τοῦ παραστάντος πάθους ἐξορμῆσαι βιασθῇ, μὴ πλέον τῆς φύσεως ἀρρενούσθω θρασυνομένη, μενέτω δὲ καὶ ἐν οἷς βοηθεῖ γυνή· πάνδεινον γάρ, εἰ βουλομένη τις ὑπεξελέσθαι τὸν ἄνδρα ὕβρεως ὑβρισθήσεται πρὸς ἑαυτῆς κατάπλεων ἀποφαινούσης τὸν ἴδιον βίον αἰσχύνης καὶ μεγάλων ὀνειδῶν τῶν ἐπ’ ἀνιάτῳ θρασύτητι.

λοιδορήσεται γὰρ γυνὴ κατ’ ἀγορὰν ῥῆμά τέ τι τῶν ἀπηγορευμένων φθέγξεται, ἑτέρου δὲ κακηγοροῦντος οὐκ ἀποδραμεῖται τὰ ὦτα ἐπιφράξασα; νυνὶ δὲ προβαίνουσί τινες, ὡς μὴ μόνον ὑπὸ γλωσσαλγίας ἐν ἀνδρῶν ὄχλῳ [γυναῖκες] κακηγορεῖν καὶ προπηλακίζειν, ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας ἐπιφέρειν τὰς ὑφάσμασι καὶ ταλασίαις [*](1 πληθυούσης SM, πγλθ(??)ούσης F: πληθούσης ceteri (v) 2 καὶ om. AH2 3 ἐρημία SF εἰς SFAH2: om. ceteri (Turn.) 4 μετουσιῶν A tit. περὶ γυναικὸς τῶν γεννητικῶν ἀνθρώπου λαβομένης add. S mg M τό] τῶν F 5 ὲπεχθεῖν S1, ἐπελθεῖν S2, ἐπέχειν F πρόφασιν] πρόθεσιν AH2 (priore loco) ἢ] καὶ F 5. 6 ἐπίληπτον γὰρ ΑΗ2 (priore loco) 6 οὐ μετρίως καὶ transp. ΑΗ2 (altero loco) ἃς οὐδ’] ἣ δὴ οὐκ AH2 (priore loco), οὐκ (pro οὐδ’) etiam F στρατιαῖς S2F, στρατεία ΑΗ2 9 καθ᾿ αὑτὸ] κατ᾿ αὐτὸν F νίκης SF: νίκην ceteri (Turn.) 10 καὶ πυθομένη τις F: τις καὶ πυθομένη ceteri (v) 11 φιλανδρίς vel secludendum vel post πάθους (12) transponendum videtur ὑπὸ ex ὑπὲρ corr. H1 12 ἐξορμῆσθαι H2 13 βοηθεῖ ex βοηθῆ corr. H2, βοηθπῆ P ἡ γυνή S (sed ἡ add. S2 ut vid.) 14 ὑπερελέσθαι AH2 ὕβρεως F: ὕβρεων ceteri (v) πρὸς ἑαυτῆς SF, πρός αὑτῆς MAH2, πρὸς αὐτῆς GP: παρ᾿ αὐτῆς H1 (v) 16 λοιδορήσεται scripsi: λοιδορηθήσεται codd. (v) 16. 17 ῥήματά τε AH2, ῥῆμα δὲ F 17 τι F: om. ceteri (v) δὲ SFAH2: τε ceteri (Turn.) κακηγοροῦντος H1P: κατηγοροῦντος ceteri 17. 18 ἐπιδραμεῖται F 18 ὦτα SF: ὦτ᾿ ceteri ἐπιφθἐγξσα (sic) AH2 19 ὑπὸ γλωσσαλγίας F: γλωσσλγίας (om. ὐπὸ) SMGP, γλωσσαλγίαις H1 corr. (v), γλωσσαλγεῖν AΗ2 γυναῖκες codd.: γυναῖκας Μang. γυναῖκες seclusi (fortasse post προβαίνουσι (18) transponendum) κατηγορεῖν SF, καὶ κακηγορεῖν AH2 19. 20 verba καὶ προπηλακίζειν huc trahenda esse vidit Mang.: post ἐπιφέρειν (20) tradunt codd. 20 alt. καὶ] ἢ AH2)

καὶ τὰ μὲν ἄλλα [οἰστὰ καὶ] φέρειν ἄν τις δύναιτο· χαλεπὸν δ’ ἐκεῖνο, εἴ τις γυνὴ τοσοῦτον καταθρασύνοιτο, ὡς διαδράξασθαι τῶν τοῦ διαφερομένου γεννητικῶν· μὴ γάρ, παρόσον ἀνδρὶ βοηθοῦσα δοκεῖ τοῦτο πράττειν, ἀφείσθω, τῆς δ’ ἄγαν θρασύτητος ἐπεχέσθω τίνουσα δίκην, ὑφ’ ἧς αὐτὴ μὲν τὰ ὅμοια ἐξαμαρτάνειν ἐθέλουσα αὖθις οὐκ ἂν δύναιτο, τῶν δ’ ἄλλων ὅσαι προπετέστεραι φόβῳ μετριάσουσιν· ἔστω δ’ ἡ δίκη χειρὸς ἀποκοπὴ τῆς ἁψαμένης ὧν οὐ θέμις.

ἄξιον ἐπαινεῖν καὶ τοὺς τῶν γυμνικῶν ἀγώνων ἀθλοθέτας, οἳ τῆς θέας ἀνεῖρξαν γυναῖκας, ἵνα μὴ γυμνουμένοις ἀνδράσι παρατυγχάνουσαι τὸ δόκιμον αἰδοῦς νόμισμα παρακόπτωσιν ἀλογοῦσαι φύσεως θεσμῶν, οὓς ὥρισεν ἑκατέρῳ τμήματι τοῦ γένους ἡμῶν. οὐδὲ γὰρ ἄνδρας, ἀποτιθεμένων ἐσθῆτας γυναικῶν, ἐμπρεπὲς παρατυγχάνειν, ἀλλ’ ἑκατέρους τὰς τῶν ἑτέρων ὄψεις ἐκτρέπεσθαι γυμνουμένων τοῖς τῆς φύσεως βουλήμασιν ἑπομένους.

εἶθ’ ὧν ἡ ὄψις ἐπίληπτος, οὐ πολὺ μᾶλλον αἱ χεῖρες ὑπαίτιοι; ὀφθαλμοὶ μὲν γὰρ καὶ ἃ μὴ βουλόμεθα πολλάκις ὁρᾶν ἀπελευθεριάζοντες ἀποβιάζονται, χεῖρες δ’ ἐν τῇ τῶν ὑπηκόων τάξει τεταγμέναι μερῶν πειθαρχοῦσαι τοῖς ἡμετέροις ἐπιτάγμασιν ὑπηρετοῦσιν.

ἥδε μὲν αἰτία ἣ παρὰ πολλοῖς εἴωθε λέγεσθαι· ἑτέραν δὲ ἤκουσα θεσπεσίων ἀνδρῶν τὰ πλεῖστα τῶν ἐν τοῖς νόμοις ὑπολαμβανόντων εἶναι σύμβολα φανερὰ ἀφανῶν καὶ ῥητὰ ἀρρήτων. ἦν δὲ τοιάδε· ψυχῆς, ὥσπερ ἐν ταῖς συγγενείαις, ἡ μέν ἐστιν ἄρρην καὶ πρὸς ἀνδρῶν, ἡ δὲ [*](2 καὶ—οἰστὰ om. AH2 οἰστὰ καὶ seclusi 3 δὲ ἐκεῖνο ΑΗ2, δὲ κἀκεῖνο S καταθρασύνοιτο SF: καταθρασύναιτο ceteri (v) 4 παρόσων S1 5 ἀφείσθω codd.: ἀφιέσθω Mang. δ’ SF: γὰρ AH2, δὲ ceteri ἐπισχέσθω M: ἐνεχέσθω coni. Mang. τείνουσα S 6 μὲν om. M ἐξαμαρτεῖν G ἐθέλουσ’ AH2H1 7 δ’ om. AH2G ἄλλων] ὅσων S 8 ἡ] δὴ FM ἐφαψαμένης coni. Mang. 9 τῶν om. ΑΗ2 γυμνικῶν SFM: γυναικῶν GH1P, γυναικείων AH2 οἲ] οἰὶ τέ ΑΗ2 10 τὸ δοκιμώτατον F 10. 11 τὸ τῆς αἰδοῦς δόκιμον AH2 11 περικόπτωσιν ΑΗ2 θεσμόν S1, corr. S2 13 ἐμπρεπὲς SF: εὐπρεπὲς ceteri (v) τῶν 0111. M 14 ὄψεις] ὕβρεις S γυμνουμένων] γυμνοὺς μὲν ὦν F 15 ἑπομένοις AH2, ἑπομένων F 15. 16 αἱ χεῖρες ὑπαίτιοι S: ὑπαίτιοι χεῖρες ceteri (v) ὑπαίτιοι corr. ex αἴτιοι Α, ὑπαίτιον 2 16 βουλόμενοι ΑΗ2 16 17 ἀπελευθεριάζοντες SF: ἐπελευθεριάζοντες ceteri (v) 17 ἀποβιάζοντι SFMGP: ὑποβιάζονται H1 (v), βιάζονται AH2 17. 18 τάξει τεταγμέναι S: τεταγμέναι τάξει ceteri (v) 19 ἡ om. F (fort. recte) λέγειν F δέ SF: δ’ ceteri 21 ψυχή coni. Mang. 22 ἄρρεν S 3 sqq. Deut. 25,11. 12.)

εἰκότως οὖν τὴν ἐφαψαμένην χεῖρα τῶν διδύμων ἀποκόπτειν διείρηται συμβολικῶς, οὐχ ὅπως ἀκρωτηριάζηται τὸ σῶμα στερόμενον ἀναγκαιοτάτου μέρους, ἀλλ’ ὑπὲρ τοῦ τῆς ψυχῆς πάντας τοὺς ἀθέους ἐκτέμνειν λογισμοὺς ἐπιβάθρᾳ χρωμένους ἅπασιν ὧν γένεσίς ἐστι· δίδυμοι γὰρ σύμβολον σπορᾶς καὶ γενέσεως.

ἑπόμενος δ’ ἀκολουθίᾳ φύσεως κἀκεῖνο λέξω, ὅτι μονὰς μέν ἐστιν εἰκὼν αἰτίου πρώτου, δυὰς δὲ παθητῆς καὶ διαιρετῆς ὕλης· ὃς ἂν οὖν δυάδα πρὸ μονάδος τιμήσῃ καὶ δεξιώσηται, μὴ ἀγνοείτω τὴν ὕλην ἀποδεχόμενος μᾶλλον ἢ θεόν. ἧς χάριν αἰτίας ἐδικαίωσεν ὁ νόμος ταύτην τὴν ἐπιβολὴν τῆς ψυχῆς ἀποκόπτειν οἷα χεῖρα· μεῖζον γὰρ οὐκ ἔστιν ἀσέβημα ἢ τῷ παθητῷ τὴν τοῦ δρῶντος ἀνατιθέναι δύναμιν.