Commentarii in Apocalypsin

[Et uicli, cum apcruisset signum sextum: terrae[*]( 6, 12 )motus factus est magnus.] Sextum sigillum: factus est terrae motus magnus: ipsa est nouissima persecutio.

[Et factus est sol niger tamquam cilicium.] Sol fit ut saccus: incredulis obscurabitur splendor doctrinae.

[Et luna tota facta est sanguis.] Luna sanguinea: ecclesia sanctorum ostenditur pro Christo sanguinem fundere.

[Et stellae ceciderunt in terram.] Stellas cadere: fideles [*]( 6, 13 ) turbari. [quemadmodum ficus iactat grossos suos.J agitata ficus amittit grossos: per persecutionem homines ab ecclesia separari.

[Et caelum recessit acsi Liber qui inuoluitur.] Caelum[*]( 6, 14 ) inuolui: ecclesia de medio fit. (et omnis mons et insulae de locis suis motac sunt.) et mons et insulae de [*]( 77, 3-79, 2] hanc sectionem ex Ticonii commentariis depromptam addunt Hieronymi et posteriorum recensiones ) [*]( 3 Et.. magnus add. X signum FM, signaculum HIK, sigillum S et ecce terrae motus magnus I 4 sextum sigillum T, in sexto sigillo X est alt. om. g 5 ipse S post est add. illa S pers. nou. CB 6 Et.. cilicium add. X cilicium (IJ93, saccus cilicinus S Sol.. saccus om. <l> ut om. T 7 post saccus add. id est X splend. doct. obsc. CB 8 Et.. sanguis add. X tota om. H post est add. sicut HI, ut g Luna sanguinea om. <I> 9 qui pro Christo sanguinem fuderunt H fundens IKM 10 Et.. in terram add. X stellas cadere TD>8, stellas eiusdem CB, stellarum casus FHKMS, stellarum casus signat I 11 perturbari Φβ, pro Christo turbari 8 quemadmodum .. suos add. X 12 post grossos add. suos X per persecutionem IS, persecutionem TH, persecutione cet. 13 separari] quando (per) pers. hom. ab eccl. separantur X 14 Et.. inuoluitur add. X acsi] quasi HI, ut K 15 inuolui] inuoluitur IK post inuolui add. id est FHMS ecclesiam S, ab ecclesia H fiet S post fit codd. FHM propter foliorum in archetypo transpositionem statim transeunt ad uersum c. XI u. 1: Et data est mihi harundo et.. sunt add. S cum Vulg. 16 et pr. om. S mons] montes Ill insula T )

[*](9, 13-14 )[Post haec audiui unum ex quattuor cornibus altaris aurei quod est in conspectu dei dicens angelo qui habebat tubam: solue quattuor angelos stantes in quattuor angulos terrae, tenentes quattuor uentos qui ligati sunt apud flumen magnum[*]( 9, 13. 14; cf. 7, 1 I in ΥΦ = capitis IX u. 13. 14 expositio in S (V 332 M) )Eufraten.] Quattuor angelos per quattuor angulos [*]( 7, 1 ) terrae siue quattuor uentos trans Eufraten flumen: [*]( 9, 14 ) gentes sunt quattuor, quia omni genti a deo deputatus est angelus, sicut lex dicit: statuit eos per numerum angelorum dei. donec sanctorum compleatur numerus, suos non egrediuntur terminos, quia in nouissimo cum Antichristo uenient.

[Post haec aidi: ct cccc turba multa, quam dinumerare nullus poterat, ex omni gente et tribu et populis et linguis amicti stolas\'[*]( 7, 9 )[*](II in ΥΦ = capitis VII u. 9 expositio in S (V 331 M) )[*]( 10 Deut. 32, 8 )[*]( 1 post motae add. sunt I post nouissima TD (persecutio add. Dm21, nouissimam CB, Nouissima persecutio 1K transitur ad uerba: arundinem similem uirgae etc. (Et data est mihi liarundo etc. add. IK) id est ad capitis XI u. 1 expositionem; huius autem loci id est capitis VII u. 1 interpretationem post caput XII u. 5 a continuari ex apparatu critico apparet, qui illic exstat nouissima .. fugientes praebet S bis: hoc loco et cap. XII u. 5 a Sequuntur tria additamenta llieronymi (T), quorum ordo in recensione (I) ita seruatwr, ut textus apocalypsis accedat, in recensione mixta S mutatur, ut primum capiti IX u. 13 et 14, alterum cap. VII u. 9, tertium cap. VIII u. 1 adiungatur 3 Post haec... Eufraten add. X Post haec] et S cum Vulg. unum] uocem unam g cum Vulg. 4 dicens] dicentem sexto g cum Vulg. 5 stantes in] id est g angulis IK 6 ad fiuuium magnum Euphratem g 7 quattuor angelos otn. X angeli CB 8 uenti CB flunien DHIKM, flumine TFS, fluuium CBg 9 post sunt quattuor add. quattuor uero IKM genti] generi I a deo om. HS 10 lex om. CB eos] terminos gentium I, cf. Vulg. super numeros CB 11 expleatur g 12 egredientur IKM 13 ueniunt MS, ueniant F 14 Post... albas add. X uidi turbam magnam HK cum Vulg. et ecce turbam magna 1 nullus] nemo Mg cum Vulg. 15 ex omnibus gentibus et populis H amictis Fill stolas albas F, stolis albis cet. cum Vulg. )

[*]( 8, 1 )[Et cum aperuisset signaculum septimum, factum est silentium in caelo fere medium horae.] Septimo aperto sigillo silentium fit in caelo semihora: initium est quietis aeternae; sed partem intellexit, quia interrupto silentio eadem per ordinem [*]( 8, 1 ) [*](III in ΥΦ = capitis VIII u. 1 expositio in S (V 333. 332 M ) repetit. nam si esset iuge silentium, hic finis narrandi fieret.

[*]( 7, 2 )[Et uidi angelum ascendentem a solis ortu, habentem signaculum dei uiui.] Angelum autem ascendentem ab oriente sole: Heliam prophetam dicit, qui anticipaturus est tempora Antichristi ad restituendas ecclesias et stabiliendas a magna et intolerabili persecutione. haec in apertione libri et ueteris testamenti et noui praedicata legimus; ait enim dominus per Malachiam: ecce ego mittam uobis Heliam Thesbiten, [*]( 17 Mal. 4, 5. (5 ) [*]( 1 autem om. X dicitur IK turbam I multa] magna K ex omnibus tiibubus II et ex omnibus FII ex omnibus om. CB 2 credentibus] gentibus F in sanguine S cum Vulg. 3 per baptismum S 5 Et.. horae add. X sigillum K cum Vulg. silentium .. horae om. S 6 fere] quati II cum Vulg. rnedium F, medio K, dimidium 31 dimidia hora JI, media hora 1 cum Vlllg. Septimo.. sigillo om. S aperto] autem B 7 semihora] st-niora F, media ferme hora g post semihora add. spmihora CB. add. per quod significatur X est om. X 8 interruptio e silentio om. DCB pandem C, eam g 9 repetiuit IK hie] id F 11 Et.. uiui add. X post uidi add. alterum g cum Vulg. ab ortu solis HIK cum Vulg., om. F sigt.uni FH cum Vulg. 12 Angelum .. sole om. X 13 solo Dml, solum CB est] erit I, erat KM. om. CB 14 a om. FH 15 intollerabili IKM haec ... legimus] quae in libris et ueter;s et noui testamenti praedicta legitur 1K apertione] appetitione F librorum e et (ante ueti-ris) om. CBg 16 noua F dominus om. g 17 malachim T, malitiam F mitto FIK tesbiten TF, prophetam I ) [*]( XXXXIX. Victorinus Pet. ) [*]( 6 )

Mitti etiam de caelo orationes ecclesiae ab angelo et suscipi illas et contra iram effundi et scotomari regnum Antichristi per angelos sanctos in euangelio legimus; ait enim: orate, ne incidatis in temptationem. erit enim angustia magna, qualis non fuit ab origine mundi, et nisi adbreuiasset dominus dies illos, non esset salua omnis caro. hos ergo archangelos magnos septem ad percutiendum regnum Antichristi mittet. nam et ipse ita dixit: tunc mittet filius hominis nuntios suos et colligent electos eius de quattuor angulis uenti a. finibus caeli usque ad fines eius. [*]( 5 cf. Apoc. 7, 4-9 8 cf. ibid. 8, 3 sqq. 9 cf. ibid. 8, 6 sqq. 10 Matth. 26, 41 (= Marc. 14, 38; Luc. 22, 46) 11 Matth. 24, 21. 22, cf. Marc. 13, 19. 20 15 Matth. 24, 31 ) [*]( 1 et cor.. ad filios om. g propter homoeoteleuton 2 proximum] propriuin H 4 et om. DCB 5 etiam om. g ut diximus (quae uerba sunt Hieronymi interpolatio) om. CB, maximus T ex Iudeis om. I crediturorum S, creditorum H et om. FHI 6 post multitudinem add. quam nemo poterat dinumerare S 8 mittit H etiam om. T in caelum e 9 illos Fg ira T, ire F scotomari (deriuatum a Graeco oxdtu)p.a) TH, stotomari Dml, scuto mare M, scomari CBml, scopari Bm2e, estimari S, substernari ImlK, substerni Im2, totum maro F, per totum Dm2 10 post sanctos add. ut K legimus per angelos in euangelio I 11 intntis IS cum Vulg. temptatione T, temptationibus F 13 esset] fieret H cum Vulg. 14 magnos] malos CB regnum Antichristi] antichristum DCB 15 mittet FS, mittit TIKM, missurus est H 16 colligant D a quattuor uentis H cum Vulg. 17 angulos TIS finibus] summis IKM cum Vulg. caelij eius CB eius] terrae H ) [*]( G* )

\'Tuba\' autem uerbum est potestatis; et licet repetat per \'fialas\'. non quasi bis factum dicit, sed quoniam semel futurum [*]( 1 Mich. 5, 5. 6 4 Eccle. 12, 3 G Matth. 13, 27-30 16 cf. Apoc. R, 6 17 cf. ibid. 15, 7 ) [*]( 1 et.. prophetam om. I et] nam et S terrae nostrae TIIMS, nostrae terrae I, nostrae K, terrae uestrae DCB, cf. Beatum p. 502: et erit iste pax, Assyrius cum uenerit in terram uestrain {— opwv LXX, at nostram Vulg. et Hieron. in Mich. c. 5, XX V1200 M) 2 resurrexerint D octo] VII. IK 3 indicabunt F assyr T hoc] id S 4 nebroth DJl, nembrotli S, nemroth H, nebroch T, nembroch B, lribrotli C, memroth F, menroht K, meroch I, Nambrot e in damnatione] id est in natione g post damnatione (tdd. uidelicet S ecclesiastes F, ecclesiae spiritus TDCHLMS, ecclesiae spiritu g, ecclesiae spc BK, ecclesiae specie e cum moti] commoti Fe, cum mortui H, cum noti IK 5 domorum IK autem om. T dominus om. CB 6 sic ait om. IKg, sicut F 7 semen om. D 8 post agro add. tuo HS cum, Vulg. eis om. HIKM 9 post inimicus add. homo eFHIKS cum Vulg. dixit T uis ibimus TFHMS, uis imus IK cum Vnlg., uenimus DCB et om. S eradicamus TK, colligimus I cum Vulg. (in mar!J.: eradicamus) 10 illud] ea I, illa I (in marg.) K, illam TFIIM, illum D utrasque T 11 post tempore add. messis CBHIKMS 12 colligite HIK facite HIK 13 cremari CB, cremate HIK igne I, in igne H colligite IK, congregate H cum Vulg. 14 orrea TFl mea om. IK post hos add. igitur S apocalipsin F 17 post fialas add. sed (I) post non add. tamen g dicitur S )

[Et aidi unam aquilcim uoluntcm per medium eaclllłll.] Aquila [*]( 8,13 ) magna medio caelo uolans: spiritus sanctus significatur in duobus prophetis contestans magnam plagarum iram imminere, si quo modo quisque uolens sit nouissimo tempore conuersus. ut aliquis adhuc saluus esse possit. [*]( 1) cf. Apoc. 8, 7 ct 16, 2 2) cf. ibid. 8, 8. 9 et 16, 8 3) cf. ibid 8, 10. 11 et 16, 4-7 4) cf. ibid. 8, 12 et 16, 8. 9 ») cf. ibid. 9 1 sqq. et 16, 10. 11 6) cf. ibid. 9. 13 sqq. et 16. 12—16 7) cf. ibid 11, 15 et 16. 17-21 14 cf. ibid. 11, 3 ) [*](1 est pr. om. C deo I domino X decietuni a deo CB bisj uobis 7\', nobis M, non bis 1K quicquid DCB, quid T, quod X 2 igiturj ergo T Kg tubus F, tuba S hic fiale sunt H liic] hinc F fialas TF est] emi F nec] non g inapiciendus Ilv 3 doctoruni F quoniam om. F 4 percucurrerit TDCBI, percurrerit cet. eandem F 5 rediit F suplex eam F 6 post est pr. add. haec F, add. et 7\' enim om. X et om. S 7 pseudoprophetia scripsi, ipsi prophetia F, ipse propheta CB, ipsum prophetam :ll, ipsa prophetata DJK, ipsud prophetata 1\', illa prophetata 1J. ipsorum (eonmi g) quae prophetata sunt S scriptae T, scripta ITTKS, scriptura F, significata g tubus II) Salas TD(J> aut] et 1\'1) 8 urbi J K insaniani V 9 detractatio T, detractio cet. differentiam F 10 aut ruina ciu. om. H ruinam F 11 magnae IK (c/. Apoe. 14, 8; 16, 19; 17, 5; 18, 2. 10. 21), magnam F, magna cet. ciuitatis id est CB post ciuitatis add. magnae H 12 Et.. caelum add. X unum angelum g aquila .. uolans] per angelum per medium caelum uolantem g 13 uolans per medium caelum HTK 14 contestantis T 15 quisquis S (sed quisque g) uolens sit g, uolans sit TX, uolasset DCB sit] sic F 16 salus e )