Commentarii in Apocalypsin

[Et ostensa est mihi arundo similis uirgae < t stabat angelus[*]( 11, 1 )dicens: surge et metire templum dei et altare et eos, qui adorant in illo.] Accepisse autem arundinem similem uirgae, ut metiret templum dei et aram et adorantes in ea, potestatem dicit, quam dimissus postea exhibuit ecclesiis. nam et euangelium postea scripsit. cum esset enim [*](1 est om. CBg 2 a deo X hoc est ergo (quod ait adcl. g) 8 3 praedicare] proplietare CBF post praedicare uel prophetare propter foliorum in archetypo transpositionem haec uerba seqimntur quae trallSitum faciunt ad capitis XII u. 3b expositionem (c/. p. 111, 4 sqq.): ) [*](TFH: omnes gentes qui (quae T) cernunt (cenant T) in Snnllllam (simman T) antichristi contra istos staturae sunt et (om. T) gladio (gladium T) alterutrum sunt casurae (casuro T, casuri II). [uidi et ecce draco magnus rufus add. FH]. Quod (Et quod T) autem ait illum coloris esse rosei etc. (= Apuc. c. XII u. 3h) ) [*](IICflI: Tres testaturae (Contra sitos staturae M) sunt et gladio alterutrum sunt casurae. uidi et ecce draco magnus rufus (c. XII u. 3b). Quod autem dicit illum coloris esse rosei etc. ) [*](Reliqui codices alii alio modo textum sanare studuerunt:) [*](a) eB: Accepisse autem arundinem (= c. XI u. 1): omnes gentes quae dimicaturae antichristi (Antichristo e) contra istos statuendae sunt et (om. CB) gladium (gladiis e) alterutrum sunt casurae. qui ait illum coloris esse rosei \'etc. ) [*](b) S: omnes gentes (omnibus gentibus g): quia cernit (cernis g) insurgere antichristi turbas, et contra istos (istas g) staturae sunt et gladio alterutrum sunt casurae. (et add. g) ostensa est mihi arundo similis uirgae etc. (= c. XI u. 1); haec recensio rectum et textus et interpretationis ordinem restituit 5 Et.. in illo add. X ostensa] data (I>, cf. Vulg. 7 in illo om. IK Accepisse ... l. 9 in ea om. X 8 metiret TD, metiretur CB dei templum DCB 9 arundinem potestatem dicit IK potestatem ... dimissus] Ostensa arundo sim lis uirge: haec ipsa est apocalypsis, quam S exibuit TmlDF, exercuit H 10 ecclesias F, in ecclesiis H post euangelium add. perfecte fidei nostrae salutis causa S, add. iohannes T cum enim esset IK essent CBg enim om. CB )

Valentinus et Cerinthus et Ebion et ceteri scolae satanae diffusi per orbem, conuenerunt ad illum de finitimis prouincii somnes episcopi et compulerunt, ut ipse testimonium conscriberet. (mensura) autem filii dei mandatum domini nostri, patrem confiteri omnipotentem; dicimus et huius filium Christum ante originem saeculi spiritalem apud patrem genitum, hominem factum et morte deuicta in caelis cum corpore a patre receptum effudisse spiritum sanctum, donum et pignus inmortalitatis, hunc per prophetas praedicatum, hunc per legem conscriptum, hunc esse manum dei et uerbum patris et conditorem orbis. haec est arundo et mensura fidei, et nemo adorat aram sanctam, nisi qui hanc fidem confitetur.

[Et atrium quod est intrinsecus templi exclude forasj[*]( 11, 2 ) Aulam autem interiorem eice foras. aula atrium dicitur, uacua inter parietes area. hos tales non necessarios eici iussit de ecclesia. quia data est, inquit, calcari a [*]( 11, 2 ) gentibus, id est huius mundi hominibus, ita ut a gentibus conculcetur. deinde repetit de nouissimi temporis [*]( 4 cf. Apoc. 11, 1 5 haec recensio symboli Patricio nota erat, cum confessionem suam scriberet, cf. I. Haussleiter, Der Aufbau der altchristlichen Litemtur, Berlin 1898, p. 36 sq. (= Götting. gel. Anz. 1898, p. 370 sq.) 10 cf. Esai. 66, 2 cf. Ioh. 1, 1 ) [*]( 1 corinthus ebion D, cherinthus euion TF 3 episcopi om. DCB post episcopi add. sancti F post compulerunt add. eum S ipsi F 4 conscriberent F mensuram g filii dei TFHMS et Beatus p. 390, fidei IK nostri om. e 5 confiteri patrem F post omnipotentem add. esse g 6 spiritualem CBHIK, om. S 7 post factum add. in anima uera et carne utraque sanctissima fmiseria g) S caelos eg a patre] ad patrem FM, item Patricius 9 praedicatum] iudicatum K 10 manum] mandatum B post patris add. ex deo per omnia deum (dominum g) S 11 fides F adoret T 12 hanc] ante F 13 Et.. foras add. X Et om. S extrinsecus K templi om. IK exclude] eice IK Aulam .. foras om. X 14 exteriorem CB atrius TF 15 area] ara FHMS, archa K 16 eici] excludi H sed cuius sit (pro secludi iussit) F de] ab I quia om. S 17 hoc est g mundi] modi e homines M, malos homines Beatus p. 391 ita ut a gentibus conculcetur DCB, ut aut a gentibus concalcatur T, ut a gentibus aut (uel g) cum gentibus conculcentur S, om. <P 18 nouissima IK ) [*]( XXXXIX Victorinus Pet. ) [*]( 7 )

ruina et excidio et ait: ciuitatem sanctam calcabunt [*]( 11, 2. 3 ) mensibus quadraginta duobus. et dabo duobus testibus meis et praedicabunt amicti cilicio dies mille CCLX, id est triennium et menses sex; hoc faciunt menses XLII. est ergo illorum praedicatio triennium et menses sex et regnum Antichristi alterum tantum. [et si quis eos uult [*]( 11, 5 ) laedere, ignis procedit ex ore ipsorum et comedit inimicos eorum.] de ore autem illorum prophetarum exire ignem contra aduersarios potestatem uerbi dicit. omnes enim plagae, quotquot futurae sunt ab angelis. eorum in uoce mittentur.

Multi putant cum Helia esse Heliseum aut Moysen. sed utrique mortui sunt. Hieremiae autem mors non inuenitur. perque omnia ueteres nostri tradiderunt esse illum Hieremiam; nam et ipsum uerbum, quod factum est ad eum, testificatur ei dicens: priusquam te figurarem in uentre. noui te et, priusquam de uulua procederes, sanctificaui te et prophetam in gentibus posui te. in gentibus autem propheta non fuit, et ideo uerbum dei uerax necesse habet quod promisit exhibere. ut in gentibus sit propheta. [*]( 12 cf. Mal. 4, 5 16 Hier. 1, 5 ) [*](1 ruinam scidio F et excidio om. IK et ciuitatem H, haec ciuitatem F 2 testibus meis duobus FH 3 prophetabunt FHS cum Vulg. ciliciis FS uerba amicti cil. post CCLX pommt FIIS cum Vulg. diebus FHS cum Vulg. 4 haec g, hoc enim CB faciunt] est H o menses alt.] mensibus FHM 6 alterum] alxni (= alterni) 1 et.. eorum add. X et om. S uult S%5 p. 391, uoluerit (llg cum Vulg. 7 procedet IKS ex] de IKM et comedet IKS, qui deuorabit H, cf. Vulg. 8 autem om. CB 10 in eorum uoce mittuntur CB 12 cum Helia esse Heliseum TDFHMS, cum Helia Heliseum esse IK, eum Heliam esse aut Heliseum CB 13 Hieremiae] Heliae g 14 perque omnia IK, per quem omnia DFlJl, per quem omnes HS, quem omnes TC, quia omnes B esse illum TDFHS, illum esse cet. 16 uentre] utero IKM cognoui S 17 procederes] egredereris M 18 posuil dedi IK cum Vulg. 20 exhibere] implere I propheta sit CBIK ) [*]( 7* )

hi sunt duo candelabra in conspectu domini terrae stantes. [*]( 11, 4 ) hos duo candelabra et duas oliuas ideo admonuit, ut, si in alio legens non intellexisti, hic intellegas; in Zacharia enim uno ex duodecim prophetis scriptum est.