Interpretatio Orationum Gregorii Nazianzeni
Rufinus, of Aquileia
Rufinus of Aquileia. Tyranni Rufini Orationum Gregorii Nazianzeni Novem Interpretatio (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 46). Leipzig, Vienna: Tempsky, Freytag, 1910.
93. Nadab uero et Abiud, quoniam alienum ignem ad [*]( 4 cf. Exod. 24, 1-9 11 cf. Exod. 19, 16 14 cf. Hebr. 12, 18-20 17 cf. Exod. 24, 15. 18 20 cf. II Cor. 3, 6-8 cf. I Cor. 2, 14 21 cf. II Cor. 3, 3 )[*]( 2 meticolosum 0 cum ante indicare add. sed del. C 3 dimi dum Oa.c. 5 iussit cum eo Cv et om. A cum filiis-p. 70, 22 indulgetur insumere et om. R 6 praesbiteri C ex] et V 7 astan tes Av 8 moses Ca.c. nec ullus cum eo alius Cv 9 est] et V 10 cappere Ca.c. 12 ceteris Cp.c. sonitus Cv fulgora OV,Aa.c.Cp.c. ac] et v 13 perstrebebant Oa.c. mortis Oa.c. 14 orbilis Ca.c. 15 asstantibus Cp.c. astantibus A 17 cautella Ca.c. 19 suscipit (Se/stoh)] suscepit OV rursus accipit Cv 21 in scribtas 0 inscriptas A (cf. II Cor. 3, 3 &rfeYpocixpivrl) spiritus V 22 ignum Ca.c. )
94. Scio ego ne corporis quidem maculas in sacerdotibus prae- termitti sed perscrutari et requiri omnia per legem, ne quid corpo ralis uitii uel hostia habeat uel sacerdos. quae utique figurae sunt perfectionis eius et puritatis, quae esse debet in corde et anima sacerdotis. sed ne ipsa quidem indumenta sacerdotalia uel ministerii uasa cuilibet contingere saltim aut contrectare fas est. ipsa quoque sacrificia non passim omnibus sed certis quibusque indulgetur insumere et intra certum tempus et intra praefinitum locum. sed ne conpositionem quidem olei [*]( 1 cf. Leu. 10, 1. 2 5 cf. I Reg. 2, 12 sqq. 10 cf. II Keg. 6, 6. 7 15 cf. Leu. 21, 17. 22, 18-20. Deut. 18, 13 21 cf. Leu. 8, 31 ) [*](1 obtulerunt OA igne A 2 paene om. Cv locum poenae suo loco om. ita post interitus legitur: locum paene 0 et inpietatis] etiam pietatis C etiam et irnpietatis v 3 abuere A ne] neque CVv quidem om. V idoneos Oa.c. 4 mosen Ca.c. 5 heli O 7 adnimaduersione A s. miserum add. 0 0 8 coercuit C,Op.c. 9 ponteficis 0 10 ozias AVa.c.,v oz*a* 0 Yp.c. ozia C 11 orbita Cv 15 nec Cp.c.,v 16 per legem debet (debet s. I. mS) C 20 mini steria V saltem Cp.c.,v 22 indulgitur Oa.c. indulgentur Cv intra ex tra R, qui ab hac uoce denuo incipit, cf. notam ad p. 69, 5 23 olei] add. et s. 1. R )
95. Haec igitur ego sciens et quoniam nemo dignus est summi dei uel sacerdos esse uel sacrificium, qui non prius semet ipsum exhibuit hostiam uiuam sanctam placentem deo et rationabile suum obsequium gessit et immolauit deo sacrifi cium laudis et spiritum contribulatum, quod solum sacrifi- cium expetit deus ceteris omnibus abiectis atque contemptis, quomodo poteram audere ad sacerdotium accedere et ad hostias offerendas et imaginem ac figuram sacramentorum caelestium celebrandam? uel quomodo habitum sacerdotalem [*]( 2 ) nomenque suscipere, qui non prius scirem me operibus sanctis consummasse manus meas, qui nondum oculum docuissem recte uidere creaturam dei, qui non aurem meam prius aperuissem eruditioni domini, ita ut mererer addi mihi aurem, [*]( 1 cf. Exod. 30, 9. 25 5 cf. Exod. 30, 10. Leu. 16, 34. Hebr. 9, 7 12 cf. Rom. 12, 1 13 cf. Ps. 49, 14 14 cf. Ps. 50, 19 22 cf. Esai. 50, 5 ) [*]( 1 crismatis OACV imitare (i s. e) 0 iniciari v cuiquam] cui que A 3 non om. v in om. A 4 audiant temerarii sacerdotes R in mg. 5 ipsa om. A quod Rp.c. et ipse 0 6 interius] ulterius V 8 sibi omnes V contingere (Ttpoadjrrsaftat)] tangere A 10 ego om. V et quoniam (xcu oti)] quoniam A 11 primum F 12 deo placentem Cv 13 et post gessit om. v immolabit Ra..c. 14 contrilatum Ra.c. 15 sub sua persona discribit qualis esse debeat qui ad sacerdotium accedit R in mg..16 audire Oa.c. 18 cele brandum 0 sacerdotale OA 19 susciperem V 20 consumasse 0 21 qui non prius aurem meam V )
96-99. Quis audeat adire ad istum gradum, antequam castis et igne examinatis eloquiis domini cor accendatur et mentem, dum adaperit ei scripturas? antequam describat ea tripliciter in latitudine cordis sui, ita ut sensum habeat Christi? ante- [*]( 1 cf. Esai. 6, 10 cf. Prou. 25, 12 3 cf. Ps. 118, 131 cf. Ps. 80, 11 4 cf. I Cor. 14, 2 6 cf. Ps. 125, 2 7 cf. Ps. 56. 9 9 cf. Ps. 136, 6 10 cf. Ps. 39, 3 cf. Ps. 17,34 11 cf. Ps. 118, 133 12 cf. Ps. 72, 2 13 cf. Rom. 6, 13 14 cf. II Cor. 5, 4 16 cf. Ps. 11, 7 18 cf. Luc. 24, 32 cf. Prou. 22, 20 19 cf. Hier. 17,1 cf. I Cor. 2, 16 ) [*]( 1 sardius pretiosus (us ex Q, s. l. t a) R sardium pretioaum OCVv sartium pretiosum A inauribus C 2 in aurea mea Ra.c. in aureip oboedientis C oboedienti AV,Op.c. 4 misteria 0 5 solue retur-repleretur A 6 exsultatione A V 8 cythara OAC deluculo R 9 adheerebat C 10 petra R pedes mei stent A consumentur ROv 11 non om. A .13 in exp. R in me mortalis absorbeatur uita v 14 me om. R inmortalitas A mortalis C auita (culpa s. a) C 16 ad exp. R 17 cor (xadç tirv xapStav)] corde OA accendatur (ur paene eras.) C accendat v mente Ra.c. mente OA V mens Rp.c. 18 dum (ty tcj) oiavoipjvai)] ut OA apperiat (ria in ras.) 0 aperiat A ei (auTcj»)] eis V ea] ei 0 19 in latitudinem Cv )
100. Dicebam apud memet ipsum: nauigent alii et ingen- tium lucrorum spe subeant marina discrimina, mihi gratius est supra solidam terram stanti exigui caespitis sulcis herbam frumenti requirere et in egenis rebus tenuem uitam ducere quam peregrinas diuitias in fluctuum periculis quaerere.
101. Fortioribus quidem et potentibus damnum est non officia administrare maiora neque erga plurimos exercere uirtu tem, sed in paruis rebus et modicis coartari, uelut si quis ingenti luminis lampade locum parui conclauis inluminet aut [*]( 2 cf. Col. 1, 15 cf. Col. 1, 18 7 cf. I Cor. 2, 7 8 cf. I Cor. 13, 11 9 cf. Num. 1, 3 10 cf. Matth. 16, 24. Marc. 8, 34. Luc. 9, 23 cf. Matth. 10, 39. Luc. 9, 24. 17, 33. Ioh. 13, 20 11 cf. Eph. 3, 19 ) [*]( 1 agnos Ra.c. ostia O,Ra.c. 3 morte A 4 ope V participes 0 5 in his] uel in his mihi A in ante semet om. R ipsa Rp.c. ipsa Oa.c. explenda V comnicet Oa c. 6 eius] ipsius V 7 loqui] quis A 8 in om. R 9 exercito Oa.c. deij domini OA posset Ca.c. 11 eam] ed R in uitam aeternam OV 12 plenitudine RCv audire Oa.c. 13 nondum in semet ipso A 15 nauigant Aa.c. allii Ca.c. 17 super A cespitis R,O (ex cespites) cispitis C 18 in rebus egenis Cv 19 querere periculis v 22 cohartari A 23 ingen tis Cv conclaues (i s. e) 0 )
102. 103. Haec est apologia et excusatio fugae meae et hae causae sunt quae me a uobis, o fratres et amici carissimi, separa uerant uel abstraxerant; tales namque tunc me cogitationes ut longius abscederem perurguebant. reuocauit autem me primo quidem desiderium uestri et magis illud quod desiderabar quam quod ego desiderabam. nihil enim tam ualidum est ad dilectionem quam si ex utraque parte constet aifectio. secundo [*]( 2 ) uero maxima mea cura et sollicitudo praecipua sanctorum parentum ueneranda canities, qui pro me magis quam pro ipsa senectute laborabant: Abrahamei huius capitis honor et angelici instar aspectus et matris Sarrae, quae nos etiam spiritaliter genuit in euangelii fide, debita reuerentia, quibus necessarium erat baculum me senectutis existere. quorum contemplatione et ut eis debita officia pietatis exsoluerem, etiam philosophiae studia contempsi, quae mihi pretiosa et cara supra omnes facultates affectusque ducebam. in quo, ut [*]( 4 cf. Luc. 14, 28 ) [*]( 1 potentiae Cv 2 tutius (aa<potXEia)] aptius Rp.c. totius Oa.c. est] et V 3 lauare R dirisui RCa.c.,0 fiant-p. 77, 14 si infama om. A 4 turrim Cp.c.,v edificare 0 5 presto sint Cv 6 huc usque apol logia gregorii pro fuga sua. Abhinc sermonem facit ad fratres cur re uersus sit R in mg. apollogia Cv et] id est v et ante eicusatio om. C et alt. om. V haec OV,Ca.c. 7 o fratres et amici (c1 91X01 xai aSsXspot)] o om. VCv 9 ut] et Ca.c. perurgebant BV primum Cv 10 quo OV 11 quo RV enim om. C ualidius ex ualidus C 12 si om. C 14 canicies O 15 abramiei R (corr. abraha mei, quod repetitur in mg.) abrahe mei 0 abralieei C abraheii v abramici V 16 angeli C sare V sarrae C sare v 18 meae 0 existeret Ca.c. exsistere V 19 ut et eis 0 pietatatis officia V 20 etiam] magis (a 8. I.) quam Rp.c. philosofiae C contemsi Ca.c. 21 dicebam Ca.c. )
104. 105. Tertium uero est quod me maxime et supra omnia subiecit et subdidit. quod cum exposuero, de reliquis iam tacebo. recordatus sum dies antiquos et in tantis rebus tam difficilibus tamque arduis. non fui ausus satis cre- dere consiliis meis, sed gerendi sententiam ex sanctorum uirorum auctoritate quaesiui et exempla ueterum rebus praesen tibus regulam posui. neque enim superfluo haec nobis scripta sunt neque ut Graecorum more ex his erudiremur aut delecta- [*]( 2 ) remur in uerbis. quod in fabulis eorum uel historiis fieri solet, ut conpositi carminis suauitas et dulcedo ipsa narrandi inliciat animos et delectet auditum; nostrae litterae, in quibus iota unum uel apex otiosus non est, omnia quae uel gesta referunt uel gerenda praecipiunt uitae nostrae instituta ac regulas ponunt, ut, si quando forte dubiis in rebus delibe-[*]( 5 cf. Gen. 27, 21-30 14 Ps. 142, 5 ) [*]( 1 ducam V ipso 0 philosofactus Ra.c. philosofatus C ne] non 0 philosofari BC 3 oferri Ca.c. 4 arte om. v 5 furatus esse Cp.c.,v parenti v furatus parente] figuratus parasse (ass in ras.) R cibis] ciuis (s. cutis) 0 §et R 8 debuerat 0 9 quo niam] quem v 10 est om. V expediat V 12 me suo loco om. post omnia s. l. R 16 consiliis suo loco non perspicuum s. l. rep. 0 gerundi BCa.c.,V 19 gregorum Ra.c. grecorum OC,Bp.c. ex his om. V aut] ut R ac 0 20 uel] siue V 21 et om. v 22 inliceat BCa.c.,0 23 unum uel aTi C apix Ca.c. que Op.c. 24 gerunda VRa.c. generaenda Ca.c. 25 deliberandis V . )
106. Cuius ergo historiae recordatus sum et unde mihi occasio consilii huius exorta est? dicam ego breuiter et uos patienter audite. fugiebat aliquando Ionas a facie dei, immo potius fugere se putabat. sed conprehendebatur ab insecta tione maris, a tempestate, a sorte, a uentre ceti et trium dierum ac noctium sepultura formam futuri mysterii praesa gante. et ille quidem fugiebat, ne uel tristis nuntii Niniuitis [*]( 2 ) minister existeret uel postmodum mendax inueniretur, si per paenitentiam ciuitas saluaretur; neque enim saluti eorum inui debat, sed mendacii ministerium declinabat dignitati prophe ticae in omnibus deferens, quam utique in se uelut deformari uidebat, si infamaretur macula falsitatis, dum uulgus ignarum et inperitum intellegere ac prospicere non potest profundam futurae dispensationis scientiam.