Liber Apologeticus

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

infelix ego homo delicta, quae nondum intellego, quando uitabo? Petrus diligit Christum nec umquam a dilectione declinat, testimonio dilectionis Domini nunc petra fundamenti Ecclesiae constituitur, nunc satanae uocabulo deprauatur. unum atque idem semper operanti nunc dicitur non reuelauit hoc tibi caro et sanguis, sed pater meus, qui est in caelis, nunc rursus ingeritur non sapis quae Dei sunt, sed quae sunt hominum.

apostolns diligendo electus est diligendo confusus, habens pro nimio amore peccatum. siquidem adnuntianti de passione sua Domino amoris inpatientia dixerat: propitius tibi. esto; Domine; non erit istud tibi.

0 miseriam miserorum! si Petrus in aliquo Christum amando peccauit, delicta quis intellegit? clamat propheta et clamat in Spiritu Sancto, clamat ille, de quo dixerat Dominus manus mea auxiliabitur ei et bracchium meum [*]( AVCТORES 1 per fidem sqq. Cor. 2, 5, 7 5 Psalm. 18, 13 et 14 11 petra - constituitur Matth. 16, 18 || satanae Matth. 16, 23 13 Matth. 16,17 15 Matth. 16, 23 18 Matth, 16, 22 21 Pealm. 18, 13 23 Psalm. 88, 22 et 23 ) [*]( 2 quis ante ras. s || immaculato Ψ|| ∗∗∗∗qualem (eras. ille) s qualem (a ex o aut e corr.) y 4 pcibus ΣΦ || propheta* (ante ras. uid. fuisse prophetae) s || orationem X 5 intelligit Ψ (sic i ubi- que) || ocultis X 6 par||ce (par in ras. m. 1) X 8 immaculatus W 10 unquam Ψ|| a] ad ante ras.Φ || dilectionej dilectiong Φ1 11 nunc petra] nec petra T || satane ϒΦ satbane V 13 non] nunc Σ1ϒ || reuelabit ϒΦΧ1 15 quae sunt om. W 17 annuntianti ΣΦΧΨ annontianti T 18 diio (o ex v ut uid. eorr.) V || impatientia V || tibi esto] esto tibi T 19 illud hg 20 miseriam) hg miseria codices, cfs 23 brachium codices ) [*]( v. ) [*]( 41 )

642
confortabit eum et nihil proficiet inimicus in eo, et quid clamet adtende: ab occultis meis munda me, Domine.

Dauid ille electus secundum cor, ille, quem promisit Deus facturum omnes uoluntates suas, ille, quem unxit in regem, ille , quem prophetici spiritus sanctificatione donauit, stupens in obreptione peccaminum clamat ad Dominum et ut ab occultis suis mundetur implorat et dicitur ei a Domino in alio loco: non aedificabis domum nomini meo, eo quod sis uir bellator et sanguinem fuderis, quasi nero sordium abolitione cunctarum ita emundare eum nequiuerit, ut dignum digno operi praepararet.

Dauid usque ad mortem non emundatur, sed praelato in templi struotione sibi filio se ipse condemnat; et Goliath cum armigero suo calumniatur mihi, cur Dominus non faciat in eo, quod numquam fecit in saeculo!

dicit et Ecclesiastes: nihil sub sole nouum, nec ualet quisquam dicere: ecce hoc recens est; iam enim praecessit in saeculis quae fuerunt ante nos; et nouorum dogmatum instructor adfirmat: potest fieri, quod numquam factum est! non requiras utrum fuerit, quod posse non ambigas.

aedificari domum uoluit Deus nomini suo at hoc, ut non nisi innocens et bene inmaculatus exstrueret. duo ad [*]( AVCTORES 2 Psalm. 18, 13 3 Reg. 1, 13, 14 et Act 13, 22 4 Act. 13, 22 8 Paralip. 1, 28, 3 13 Goliath cum armigero sno cf. 2 § 5 15 Ecclesiastes 1, 10-) [*]( 1 nichil ΧΨ || inimicus∗ Φ|| eum ΣϒΦbΧ 2 clamat ΥΦΧ|| attende ΣΨ || ocultis X occl\'u (sic! altera i ex 8 corr.) V 4 quem] sic 4 X (itemque u. seq.) 5 uncxit T || ille quẽ pph\'ici sp̄c scificatione in ras. angustiore Ψ|| quem] que T || profetici ΦΧ 6 donauid T 7 et ut] ei ut in rasura m. 2 Φ ut fshg U ocultis X 8 edificabis (c ex 1 corr.) V || nomine Σ1 10 eum om. ΣϒΧ 11 praeparet Φa 12 sed] si T || constructione v 13 coudempnat ΣϒΦΧ || goliath] ΣϒΦΧΨ ||cal̆̆̆ŭpniatur X 14 fatiat T || n̅ù X nunquam V 15 scio ΦΧΨ|| dicit et] dicit Φah || nichil ΧΨ 17 iam in ras. V || sclis ΣΦΧΨ18 Instunctor (u m i nadendo mut. I) ΦΧ H affirmat W 19 n̅q̋, X nunquam V 20 poue] posBe esse v b ambigis Ψv || domum] X, om. ΤΦΧΨvR deus] deus templum Ψv 21 immaculatus W || eitrueret ϒΦΧΨ )

643
hoc reges cunctis uiribus eliguntur, uterque ad adiutorium; de custodia utrique promittitur. ad Dauid siquidem dicit Deus: neritas mea et miserioordia mea cum eo. de Salomone uero testatur: ipsum elegi mihi in filium, et ego ero ei in patrem.

ex his duobus templum Domini unus praeparat, alter aedificat; praeparat senex, perficit puer. dignum est enim, ut sanctum Domini templum sanctus aedificet. praeparat, ut dixi, senex, sed quasi postquam peccare ceesauit; perfioit puer, sed paene cum adhuc peccare non. coepit. ille ante peccauit, hie postea. ille multo peccato aedificar non meruit, iste multum peccando quod aedificauerat dereliquit.

et inter haec mirabiliter sibi ordinatio sancta disposuit, ut inter duas aetates, quod perpetuum in homine esse non poterat, pro captu temporis inueniret. uterque aliquando non peccaui, tamen uterque sine peccato esse non potuit: ut sit Deus uerax, omnis autem homo mendax, sicut scriptum est; uani filii hominum, mendaces filii hominum in stateris.

Habentes utique gratiam et adiutorium Dei, tamen sine peccato esse nec obtinere Dauid nec Salomon ualuit custodire; et Iouiniani filius, ut omnipotens Deus pro ipso discipulisque eius tantum rerum ordinem mutet, sperat! quod si factum forte non fuerit, Deum inpossibilitatis accuset?

\'potest, inquit, homo esse sine peccato, tamen cum Dei adiutorio*. quid [*]( AVCTORES 3 Psalm. 88, 25 4 Paral. 1, 28, 6 16 Bom. 3, 4 (seriptum est: Psalm. 115, 11) 17 uani sqq. Psalm. 61, 10 ) [*]( 1 canctu] iunctis Σ2 || utr∗sque (eras. i aut 0) Φ1 || ad om. Φ1 2 utrique (tri in ras. m. 2, //////S m. 1) Φ 4: elige Φ1 5 ei] eH 2 illi... || p̃parat∗∗∗ (uid. fuisse pparauit) V 6 perficit puer] puer perficit T 7 sanctum] secandam ΣΥ || sanctus] scd ex scs corr. m. 1 X 8 preparat s 9 sed] sed tamen v || poene Φ 10 cepit TX9 || hic 8. lin. add. m. 1 aut 2 X 11 mnlto (o in a eorr. X) ZTX || peccato 2 12 dereliquid T 14 temporis] teporis T 17 nane ΣΥΦΧ1 20 ee (prius e corr., ex c ut uid.) # || optinere ? 22 ordine sed cum ras. supra e X || ante sperat rasura 5 litt., in qua uid. fuisse VUque, tertia lite. aut e aut o (non i) fuit & 23 impossibilitatis Ψ || inquid TX ) [*]( 41* )

644
faciam? tolerabo interim pannum nouum uestimento ueteri conligatum, donec emendationis miserae falsitatem peior scissura patefaciat. concedo enim, ut contra ducem ueritatis loquentis cum dixerit potest homo si uelit\', dixisse uideatur potest homo cum adiutorio Dei\'.

nunc demum mihi uelnti ad exordium propositionis sermo reuocandus est et paulisper iniuriae dolore seposito cum reuerentia disputandi ad celsitudinem capitis recurrendum.

capnt enim nostrum est Christus Iesus, quem, sicut apostolus ait, proposuit Deus propitiationem per fidem in sanguine ipsius ad ostensionem iustitiae, propter remissionem praecedentium delictorum, in sustentationem Dei et ostensionem iustitiae eius in hoc tempore, ut sit ipse iustus et iustifieans eum, qui ex fide est Iesu.