Liber Apologeticus

in hoc enim repugnat tibi ipsa ueritas et reolamat. quid per fastidiosum tumorem nausiantemque uerecundiam non necessarium tibi ia ore tuo adiutorium Dei detines, qui facilia tibi arbitraris cuncta?

summis labiis me honoras, cor autem tuum longe eat a me. non est opus duobus in operatione, quod uni facile est, frustraque se gratia diuinitatis interserit, ubi fatetur se homo, quod facile possit, si uelit. tu uolenti facilia esse mandata dixisti, at ego etiam illud adsero, quod et difficilia dicas conpleri.

tamen quoquo modo per hominem posse promittas, Dominum exprobras inuidiae, qui adiuncto adiutorio suo temptet adscribere, quod solus per uoluntatem homo potuisset implere. aut tolle homini si uelit et gratiae adscribe quod possit ant, quia homini tribuis posse cum uelit, remoue simulatam gratiae palpatam nec cohaerentem participationem et nudam ex abundantia cordis profitere blasphemiam. [*]( AVCTORES 1 sqq. Hieronymi ad Ctesipbontem Epistula cap. 8: \'post granissimum somnum .. conaris adinngere\' 8 labiiB — 9 a me sec. Isai. 29, 13 ) [*]( 1 si uelit ante 618, 23 facile dei traiecta in V II si] se Φar 2 hieronimns ∑ΥΦΧ ieronimus V || epta ∑ΧΨ II ad ctesiphontem] adthesifontem 2 a thesi fontem T athesifontem s a..dthesi fontem (d m. 2) X ad thesiphontem T 3 scripsit] X scribsit s scribit ∑ΥΨv II e] ex v 4 expergiscens ∑Ψ 6 nausianteq: in ras. m. 1 2 II inore tuol in ras. m. 1 V 7 cuncta arbitraris n 9 operatione] v cooperatione ∑ΥΦΧ coo Ratione (o p in ras. m. 1 et supra co cor- rectura erasa; fuisse a principio uidetur corpatione) V 11 quod om. Φa- II si] se Φar 12 assero ΥΦΧΨ om. (in fine uersus) 2 13 compleri XW conplai ∑1 II quoquo modo per] cd p se m. 2 in ras. circ. octo lite. (q modo p ?) capaci Ψ II quoquo] v quo ∑ΥΦΧ II posse X* 14 exprobus 2 16 aaacribere 2 ascribere Ψ 16 homines Φar II se Φar || adscribQ 2 asscribe** (duarum fere litt. ras.) V 18 palpatam] ∑ΥΦ palpatam sed ta in ras., ex rse an r e ? X palpatamque Ψv || coherentem s 19 habundantia ΥΦΧ )

Sed mearum ista partium non snnt latius indagare, praesertim unde beatissimi patres Augustinus et Hieronymus plenissimam conuictae haereseos probationem ocoidentalibus prouinciis tradiderunt. ad propositam supra redeam quaestionem, ad quam non fiduoia suscitatus ingenii sed iniuria motus acoessi.

dicis, posse in hoc saeculo esse hominem sine peccato cum Dei adiutorio. tu dicis \'potest homo\', ego dico potest Dens. tres in camino pueros aestuans introrsum flamma non laesit. quis eorum quod contra naturam factum est potuit: utrumne ipsi an quartus in medio eorum similis filio Dei ?

leprosus exclamat: Domine, si uis, potes me mundare, possibilitate uoluntatem manifestans. uoluntatem possibilitate confirmans. ipse est enim solus, cui, cum uelit, posse subsistit. aocesserunt ad eum caeci, ut inluminarentur orantes; quibus ait Iesus: creditis, quod possim hoc facere? Dominus Christus summo praemio fidei dignum iudioat, si quis haeo filium Dei posse crediderit; et Britannicus noster mox, ut uoluerit, se posse confidit! fideli paralytico Dominus dicit: constans esto, fili:

dimissa sunt tibi peccata tua; et nunc nonus magister ministerque mensarum remissionem peccatorum de sua magis ausus est possibilitate praesumere, nec de Domino expectat audire! scribae non intellegentes ueritatem murmurant et dicunt: quis potest [*]( AVCTOKES 8 Dati. 3 11 Matth. 8, 2 15 Matth. 9, 38 19 Matth. 9, 2 23 Mare. 2, 7 ) [*]( 1 indagari łPX 2 hieronimua (i pr. 8. s. m. 1 in X) ΣΥΦΧ ieronimns V 3 plenisaimum Φ1 || coniunctae Xx || hereseos codices 4 pronintiis ZT || questionem s 5 ingenii* (eras. s) Φ 6 scto ΦΧΨ seculo T 9 lesit Φ 11 si nis] suus X 12 possibilitate uoluntate (ultima e ex 8 radendo mutata; prius " utrum ex corr. additum sit necne dignosci nequit) Z || poesibilitate (p in ras., o ex corr.) V || uoluntate (" in ras., ut S in e corr. mox ipsum restitutum esse uideatur) 2 13 possibilitate (e radendo ex 5 facta) S 14 ceci 9 || niuminarentur ΣΨ 16 q4 (q m. 1 ex p) 2 || possum v 16 premio Σ 17 brittanicus ΣΥΦΧ britanicns Ψ 18 paralitico ΣΥΦΨ palitico X 20 mensaru Φ2 22 intelligentes Ψ 23 ueritatemj v neritatem uerum ΣΥΦΧΨ )

Ecce inflatus spiritu carnis tuae, tamquam super nihil sit, libero superbus arbitrio gloriaris et dicis \'peccator sum quia uolo; pecoo dum uolo; cum autem rursum uoluero, possum esse sine peccato\'. quod dicis \'pecco cum uolo\' uerum est, quia et quod opere non feceris, cogitatione fecisti; rursus cum uolo, non pecco\' durum quidem ac difficile, nec semper omni subest, sed tamen aliquando fieri posse non dubium est;

at uero posse esse sine peccato qui aliquando peccauerit, inpossibile est absque sola gratia baptismi, ubi ex persona Domini dicitur: remissa sunt tibi peccata tua. quod suadeor credere, quia permittor audire: possum ergo esse sine peccato, in hac dumtaxat corruptione, qua uiuimus, non suscipio, non praesumo, non audeo\'.

si enim Dauid orat ad Deum tibi soli peccaui et malum coram te feci et secundum Apocalypsim Iohannis iudioandi sunt mortui ex his, , quae coram Deo peccauerunt, ex his, quae scripta sunt in libris, recipientes secundum opera sua: cur meum circa me praesumo iudicium, si me scio etiam de ipso iudicandum?

aut, si libri illi sacri numquam nisi in iudicio aperiendi, [*]( AVCTORES 9 cf. 9 § 4 et 12 § 3 16 Psalm. 50, 6 17 Ioh. Apocal. 20, 12 ) [*]( 1 ab*o*lita (fuit abpollita) Φ 2 nesciant Σ1ΦΧΨ nesciunt Σ1 || demisisse (-sse Σ) Σ1Υ1ΦΧ13 spiritus ΣΦΧ || tanquam ΧΨ || nichil ΧΨ 4 saperbus] sup Σ 8 ad uersum durum—9 fieri pos adacr. t in murg.Φ|| semper] ΣΥΦΧ sSp ad in ras. m. 2 W per v 9 omni] ΣΡr omnia Σ^ΥΦΧΨv || sed in ras. m. 2 Ψ || dubium est] dubii est Σ dubi eese sic (tn archetypo dubieė fuisse uid.) T dubie est ΦΧ 10 inpossibile est] ΥΨ (imp- Ψ), v om. ΣΥ1ΦΧ 18 posse Σ 14 qua] quia Σer|| uerba INon suscipio -19 recipientes|scd\'m in spatio paullo angustiore relicto postea addita uidentur m. 1 in Ψ 15 audeo] ΣΥΧΨ audio Φv 16 deum] ΣΦΧ dominum ΥΨv 17 apocalipein X2Ψ apocalipsim T apocalipsi ΣΦΧ1 18 peccauerunt] Ψv peccant Σ peccamus ΥΦΧ || sunt om. W 21 nunquam W non qui X || apjpiendi (sic) W )

ego in potestate habui pecoare, liberari a peccato in potestate non habeo. precari meum est, absolui non meum. ubi uero peccato me dedi, seruus factus sum accusatoris, reus iudicis. possum propter adsiduarum precum praemissa suffragia de bono iudice spem ferre, innocentem sine timore conscientiam ante promulgationem sententiae uindicare non possum.

dicit enim apostolus: nolite ante tempus quid iudicare, donec ueniat Dominus, qui et inluminabat occulta tenebrarum et manifestabit consilia cordium: et tunc laus erit unicuique a Deo. alioquin si in potestate est hominis, ut liberum se ipse faciat a peccato suo, aut non est iudex Christus aut frustra est.