Historiae Adversum Paganos

quid de infelicissimo Attalo loquar, cui occidi inter tyrannos honor et mori lucrum fuit ? in hoc Alaricus imperatore facto infecto refecto ac defecto, citius his omnibus actis paene quam dictis, mimum risit et [*]( AVCTORES § 7 cf. 2, 3 § 4 ) [*]( EXPILATORES 1 Constantem - suus, 2 apud - interfecit exscripsit Beda Hist. eccl. 1, 11 7 Iouinus —10 occisus est fort. adhib. Marcellinus Comes ad a. 412 (inde Iordanis Chron. p. 238 D2), similia habet Iordonis Get. 32 p. 119\' ) [*]( 1 eloquar D II constamtem D n geruntius B (non in seqq.) II suus] sus D 2 magis qUam probus] ac inprobus feh II interflcit D 8 adque PR1 4 eet om. PRW soli || exutur D 5 distitusqui (squi m ras. m. 1) D 6 in italiam] italiam D || in hispania inter barbaros PBX2 soli || sic in hispaniae gens D hispanie gens M 7 exultat D II iouinus] iuuenis D 8 asssurrexit R2 II supra et scr. ∙i∙ etiã m. 2 in 0, et expunctum al. m. in B, om. v || oaecidit a. ras. B c edit D II sabastianus (saeb- ℋ\') Dℋ 9 moretur D || cligit D 10 de infilicissimo. (de in in ras. m. 1 ex .. d.) D 11 inter (tar s. 8. m.1) D || tyrannushonor (sh statim ex m) D II honor∗ (una litt. er.) P n fuit] P1Gv fuit∗∗ (fort. eras. nil nisi interpunctio; supra ras. interrogandi signum posuit m. 2 et in seq. in In mut.) B fuisset P2DVKTONN,WX, (e superius scriptum propter foramen, rasura factum, uide supra ad p. 554, 16 D) fuisse M. 12 in] P1R inter P3 om. D II alaricus DG] halaricus PR alarichus N1 || refeoto ac defecto om. sed s. s. m. 1 aut 2 B II ad defecto om. (more suo in talibus) D 18 citius (ti statim 8. I.) D II poene B || risit] resistet ∗∗risit. (linea subducia m. fort. 2, erasum et uidetur) B )

nec mirum si iure hac pompa miser lusus est, cuius ille umbratilis consul Tertullus ausus est in curia dicere loquar uobis, patres conscripti, consul et pontifex, quorum alterum teneo, alterum spero, sperans ab eo qui spem non habebat et maledictus utique quia spem suam posuerat in homine.

Attalus itaque tamquam inane imperii simulacrum cum Gothis usque ad Hispanias portatus est, unde discedens naui incerta moliens in mari captus et ad Constantium comitem deductus, deinde imperatori Honorio exhibitus truncata manu uitae relictus est.

Heraclianos interea Africae comes missus, cum idem Attalus umbram gestaret imperii, Africam strenue aduersum indices ab eo missos tutatus, consulatum adsecutus est;

quo elatus sapercilio Sabinum domesticum suum, uirum ingenio callidum industriaque sollertem et sapientem nominandum si animi uires tranquillis studiis adeommodauisset, generum allegit ;

cum quo quorundam periculorum suspiciones dum patitur fecit atque, aliquamdiu Africana annona extra ordinem detenta, [*]( AVCTORES. lin. 5 maledictus—6 homine Ierem. proph. 17, 6 ) [*]( EXPILAТORES 2 consul—11 Heraclianus breuiter execerpsit Paulus 315, 21 - 25 8 in mari captus, 10 Honorio—relictus est compi- lauit Marcellinus Comes ad a. 412 11 Heraclianus — comes, p.558, 1 cum - 3 naues, 6 is simul- 9 interfectus est adhibuit Marcellinus Comes ad a. 413 (inde Iordanis Chron. p. 238 E2) 14 Sabinum, 16 generum, p. 658, 2 Romam contendit, 3 tria-naues adhibuit Paulus 315 not. lin. 6 sq.. ) [*]( 1 hac] ac PR1 || pompam D 2 ∗∗ausus B S quria D || lo| quar (litteram incohatam deleuit m. 1) P || conscriti D 4 corum D || teneo alterum om. D solus 5 habebant D || meledictus (e prior m a corr. m. 2, 0 radendo ex t) R 6 quia] qui DV N1MTOW 7 gohtis D || s|panias D 8 discedens] OW descedens P deccendens RHX, discendens DVKMTO 9 constium D 11 adtslus D 12 haec strenue — p. 559, 2 priuatus (quae unius fere paginae codicis spatium aequant) om. D || aduersus GVW 13 assecutus B2G 15 solertem B 16 accommodauisset B2G 17 suspitiones B 18 adque PR1. (d in t m. coaeua B) || aliquandiu Q et ex corr. al. m. PR )

nam habuisse tunc tria milia septingentas naues dicitur, quem numerum ne apud Xerxen quidem praeclarum illum Persarum regem et Alexandrum Magnum uel quemquam alium regum fuisse historiae ferunt.

is simnl ut cum agmine milltum ad Vrbem pergens litore egressus est, occursu comitis Marini territus et in fugam uersus, arrepta naui solus Carthaginem rediit atque ibi continuo militari manu interfectus est. Sabinus gener eius Constantinopolim fugit, unde post aliquantum temporis retractus exilioque damnatus est.

Hunc omnem catalogum, ut dixi, uel manifestorum tyrannoram uel inoboedientium ducum optima Honorius imperator religione et felicitate meruit, magna Constantius comes industria et celeritate confecit:

merito sane, quia in his diebus praecipiente Honorio et adiuuante Constantio pax et unitas per uniuersam Africam Ecclesiae catholicae reddita est et corpus Christi, quod nos sumus, redintegrata discissione sanatum est, imposita exsecutione sacri praecepti Marcellino tribuno, uiro inprimis prudenti et industrio omniumque bonorum studiorum appetentissimo.

quem Marinus comes apud [*]( EXPILATORES 7 occursu — 9 interfectus eat excerpsit Paulus 816, 11 — 14 13 optima — 17 reddita excerpsit Paulus 316, 14— 17 ) [*]( 1 immensa RbG ∥ **certe B ∥ et satis (et 8. s. m. 2) B 8 III. mil. DOC. P III. milia DOC. R ∥ nauis R2- 4 xerxen] PRG n preclarum P ∥ et] nec c 5 fuisse regam TW (O) h 6 his (cum glosaa nauibus) G ∥ cum om. G solus 8 arenta R1 ∥nam (ui in ras, 3 litt. m. 2) P ∥ solus post Carthaginem traiecit h ∥ karthaginem PB ∥ adque PR1 9 constantinupolim P 10 aliquantulum N1 ∥ tempus VKMTO 11 dampnatus a. ras. B 18 deleri post ducum addidit supra uersum m. 8 G 14 occidi ante meruit add. OY1, Y3, h 17 ecleaiae P 18 discessione G1a (corr. 1e) VKМOHb WX2 19 iaposita PR2 ∥ executione (e (alt. a. s. d post u erasis sa sic B) P3 Ra1excussatione P1 excuatione R1 ∥ sacri] PRWX, sancti GVN1 (ς) v00 tribuno] tribunobono PTHWX2 tribnno notario N1 (notario interpolatumuideturex Augustino) ∥ imprimis Rb )

Anno ab Vrbe condita MCLXVIII Constantins comes apud Arelatem Galliae urbem consistens, magna rerum gerendarum industria Gothos a Narbona expulit atque abire in Hispaniam coegit interdicto praecipue atque intercluso omni commeatu nauium et peregrinorum usu commerciorum.

Gothorum tunc populis Athaulfus rex praeerat: qui post inruptionem Vrbis ac mortem Alarici Placidia, ut dixi, captiua sorore imperatoris, in uxorem adsumpta Alarico in regnum successerat.

is, ut saepe auditum atque ultimo exitu eius probatum est, satis studiose sectator pacis militare fideliter Honorio imperatori ac pro defendenda Romana republica inpendere uires Gothorum praeoptauit.

nam ego quoque ipse uirum quendam Narbonensem inlustris sub Theodosio militiae, etiam religiosum [*]( AVCTORES § 2 ut dixi 7, 40 § 2 § 4 ego — andiui ) [*]( 1 karthaginem PB ∥ an auro] amaro X2 ansaro (post an fort. aliquid eras.) V ∥ auro] pecuniae ui (pecuniae uersu extr. add. 1°) G 2 qui continuo] Continuoq. (q. a. s.) G ∥ euocatus G solus 3 [uel ad paenam D 5 I. CLXUIII. PR millissimo oen [diasimo sexaginsimo octauo D 6 arilatem D 7 gotho s- (s coni. c. seqq.) P1 ∥ a] PGV ς * (erasa a esse potest) R e D solus om. c ∥ adque P 8 adque PRa ∥ in│clusus D incluso KM ∥ comeato D 9 per crinorum D ∥ tunc om. DVT 10 populi*s. (eras. s, punct. ex corr. add.) B populus D ∥ athaulfus] DGVN1 WX2 (ς) atahulfus PB Ataulphus fsh ∥ rei] tunc DV rex tunc T rex ante athaulfus exhibet N1 ∥ irruptionem Rb ∥ urbis (r statim in ras. scr.) D 11 alarici] Gv halarici PRD alarichi N1 ∥ placidi aut P1 ∥ captiua om. D ∥ sororem D 12 uxorẽ P2 oxorem D uore P1 R ∥ assumpta Rb adsumta. PD ∥ alarico] Gv halarico PR alaricho N1 halaricum D 18 adque PR214 honoria D 15 pro defendenda romana republica] prodi puplica D ∥ impendere Rb ∥ uires s. s. m. 1. in D 16 uirum] uerum D 17 inlustrẽ Ral. ∥ sup D ∥ religiosum (li statim s. s.) D )

se inprimis ardenter inhiasse, ut oblitterato Romano nomine Romanum omne solum Gothorum imperium et faceret et uocaret essetque, ut uulgariter loquar, Gothia quod Romania fuisset et fieret nunc Athaulfus quod quondam Caesar Augustus,

at ubi multa experientia probauisset neque Gothos ullo modo parere legibus posse propter effrenatam barbariem neque reipublicae interdici leges oportere, sine quibus respublica non est respublica,. elegisse saltim, ut gloriam sibi de restituendo in integrum augendoque Romano nomine Gothorum uiribus quaereret habereturque apud posteros Romanae restitutionis auctor, postquam esse non potuerat immutator.