Historiae Adversum Paganos

Igitur Caesar cum iam pacatae uniuersas Galliarum gentes putaret, ad nouum et maximum bellum retractus est.

namque dum P. Crassus adulescens cum legione septima Oceano tenus apud Andicauos hiemat, Veneti ceterique confines repente in arma coniurant, legatos Romanorum uinciunt eosque ita demum se reddituros, si obsides suos recipiant, Romanis indicant.

socios sibi ad id bellum Osismos Lexouios Namnetes Ambiuaritos Morinos Diablintes et Menapios adsciscunt; auxilia quoque a Britannia arcessunt.

Caesar per Crassum de rebellione dediticiarum gentium certior factus, quamuis intellegeret ineundi belli difficultas esset, tamen rem tanti negotii non neglegendam ratus, ne ceteris exemplo eiusmodi audendi

licentia laxaretur, itaque terrestri proelio persequi hostes frustra adgressus — quippe cum hostes per interfusa ex Oceano aestuaria atque inaccessos recessus tutis terrarum sinibus [*]( AVCTORES § 6—§ 17 Caesar B. G. 3, 7—10.14.9.(12.) 14.13- 16 et (§ 17 ad omnia consilia mobili) 4, 5; insunt Orosiana cum alia tum haec: § 15 suspensis uelis, § 16 incensis—nauibus, § 17 per tormenta ) [*]( 1 trigenta D xxx PR || caesa] i. e. uicta 3 paotaa D || gallearum D 4 retractatus LP sed ta del. in P 5 pubtius PRD II adulicens D 6 andicauos] LPRKMHT andigabos D andicabos G1 andecauos G2O1 andegauos G2O2; in Andibus Caesaris codd. ueneti] LR uenetii P uenedici D 7 coninrant (n in ras. m. 1) D || d.emum R 8 se om. L || si∗∗ PR || repcipiant** (p prior del.; rasura est 1 uel 2 litterarum) P || indicunt 0 9 osismos] L ossismos PB osissimus (in ras. angustiore m. 1) D || lexobios D, cf. § 18|| namnetes] LPR namneter D; Nannetes h || ambiuanitos L ambiuaritas PB ambibaritos D 10 morenos D || diablintes] LPRD; Diablintres h || a∗sciscunt (eras. d, m ras. s m. 3 sed erasa) R 11 brittania PR2D || arcissunt D aocersunt R2 || rebellione (ellione in ras. m. 1) D 12 dediticiarum] LPRlD (c in t R1) deditiarum X2 dediciarum W deditarum 0 ut uid., fsh 14 neglegeudiam (sed i del.) L || ratus] LPSDG1 est ante ratus sed ut glossa s. 8. G2 ratus est fsh || audendi] P audiendi (sed i pr. er. RD) LRD 15 itaque om. L || terrestria D || praelio D || persequi (s radendo ex r) D 16 aggressus R2 || per om. D 17 aestuariatque L || adque P1R1 || inaccessu∗ P inaccessus (ac in ras. m. 1 D) RD || recessu∗ P recessusque (que add. al. m.) B || sinibus] LPRD finibus e )

per quem in Oceanum deductae mox ut hostibus uisae sunt, continuo ducentae uiginti naues eorum paratae atque omni genere armorum instructissimae progressae portu ex aduerso constiterunt.

Bruto circumspioienti imparem longe nauium esse conflictum, quia barbarorum naues solido robore intextae cauernisque praeualidis obduratae saxorum modo adactus rostratarum ictus retundebant,

hoc primum auxilio fuit quod falces acutissimas non pertinaciter contis praefixas funibus autem subnexas parauerat, quibus cum opus esset adprehensos eminus rudentes subductis hastilibus per funem falcem retrahendo succiderent.

his celeriter expeditis disrumpi hostilium antemnarum armamenta praecepit : ita antemnis ruentibus conplures ilico naues uelut captas immobiles reddidit.