Historiae Adversum Paganos

Anno ab Vrbe condita DCXXXV P. Scipione Nasica et L. Calpurnio Bestia consulibus Iugurthae Numidarum regi bellum consensu populi Romani senatus indixit.

Sed ego de Iugurtha ordinis tantum loco et causa commemorationis breuiter perstrinxerim, quia ut de natura eius uaria atque intolerabili ita et de rebus tam dolose quam strenue gestis propter opimam scriptorum. luculentiam satis sufficiens apud omnes notitia est.

Igitur Iugurtha, Micipsae Numidarum regis adoptiuns heresque inter naturales eius filios factus, primum coheredes suos, id est Hiempsalem occidit, Adherbalem bello uictum Africa expulit.

Calpurnium deinde consulem aduersum se missum pecunia corrupit atque ad turpissimas condiciones pacis adduxit.

praeterea cum Romam ipse uenisset, omnibus pecunia aut corruptis aut adtemptatis seditiones dissensionesque [*]( AVCTORES § 1 P. Scipione et q. s. Liuim 64 (cf. Periocha) § 3 Liuius 62 (cfPeriocha) § 4-§ 6 Liuius 64 (cf. Periocha); illane § 5 0 urbem uen. et mature (sic Sall., cito Periocha) — innenerit ex Sallustio Iug. 35 § 10 sumpta ? ) [*]( 1 co(n)dita S || sescentensimo tricensimo quinto L rex cen tiMimo trecissimo quinto D ·δc·simο·ΧΧΧV S dcxxii (x s. 8. m. 1 uel Mauio iudice m. 2) P ·DC·ΧΧΧVR1 ·DC·ΧΧΧVIIII R2 DCXXXIX ed. 1542 in mg., fsh || publio PRD || lucio PD lntio B 2 ca(l)pnrnio S || haec consulib: iugurthe nnmidarii regi bellũ· in ima pag. add. m. 2, m textu tres fere litt. erasae sunt P || conss- L conss. deinde rubris litt. | XIIII: hic ubi Iujnrthe nu 〈m〉 idiarum regi bellum c(on)sensum (corr. m. ant. atramento) populi roma(ni) senatus Indicit: S || Iu∗urthe (eras. j) S || numidiarum r(e)gi S 3 pop(u)li S popoli Ra || r- L || indiii(t) 8 4 sic Iugurtha S || ord(i)nis S || locum D || causă P || conmemorationis S 5 breu(i)ter S || perstrin∗xerim (er. c ut uid.) B per exxtrinxerim D strinxerim L || quia(ut) S 6adque P1R1 a..|q: 8 n (re)b; B || do se D || str(e)nue 8 7 opt(i)mam S || scribtorum L n suffiens sed statim corr. D 8 a(pud 7) 8 9 i(u)gurtha S || micipse LR1 mici-prae D mipsQ 8 || numida(rum) S || heres(q:) S 10 fili〈os〉 desinit S 11 hiemsalem PR || occidit adherbalem om. D || atherbalem PR || bellum D || affriga D 12 se] re D 13 adque PR1D || conditiones (-nis D) JORD || adduxit] D addixit LPR 14 pecunia (ae in e m. 1) P pecunia (n in ras. m. 1) D 15 adtemtatis P attemptatis R* || dissensiones om. D )

Insequenti anno A. Postumium, Postumii consulis fratrem, quem is quadraginta milium armatorum exercitui praefecerat, apud Calamam urbem thesauris regiis conditis inhiantem bello oppressit adque uicto ignominiosissimum foedus exegit. uniuersam paene Africam a Romanis deficientem regno suo iunxit.